1 Wymagania klimatycznedlagatunków sadowniczych upr.w Polsce
Czynniki klimatyczne: temp, suma temp aktywnych tzn suma dobowych temp pow 5 stopni, srednia temp okresu wegetacji, przymrozki, zastoiska mrozowe
Minimalna temp ponizej ktorej roslina może zginac jablon -30- -35st C,
wisnia -30
sliwa -25
grusza -25,
morela i czeresnia -25
brzoskwinia -20.
Czynnikiem ograniczajacym uprawe niektórych gat i odm ros sad jest zbyt mala ilosc ciepla latem, wraza się ona suma temp aktywnych tzn suma dobowych temp ponad 5st C
Wymagania cieplne drzew
-winorośl - największe
-brzoskwinia
-morela
-grusza
-śliwa
-czereśnia
-wiśnia
-jabłoń - najmniejsze
Wymagane uslonecznienie dla jabloni 50% - pelnego uslonecznienia do wzrostu drzew, 30-50% - do zawiazania się pakow kwiatowych, oraz zawiazywania sioe owocow i ich wzrostu, 60-80% - do wytworzenia się rumienca na owocach, 10-20%- dla wzrostu pedow jednorocznych. Wartosc krytyczna dla europy to 30%
Opady atmosferyczne ich ilosc, jakos i
rozklad w ciagu roku
* wiatr
~Uszkodzenia drzew złamanych
~Nadmierna transpiracja drzewa
~Utrudnione zapylanie
~sad jest przewietrzony
Metody zapobiegania niekorzystnych warunków klimatycznych:
-nie lokalizować sadu w zgłębieniach
-podkładki odporne na niekorzystne warunki
-formować drzewa, które nie mają wysokich pni
-stosowanie różnych zasłon np. z topoli simonii
-drzewka można bielić (styczeń- luty)- uszkodzenia mrozowe, kolor biały stosuje się dlatego gdyż odbija promienie słoneczne
Trzaskające mrozy- trzaskają drzewa na mrozie, tworzą się pęknięcia na korze , wtedy gdy w dzień jest ok. 3o C, a w nocy -15o C, w spękaniach kory później mogą różne patogeny się zadomowić
Stosowanie zewnętrzne wapna, w żadnym razie lakieru
10 % kwiatów jeśli wykształcą się z całości, tzn. że będzie bardzo dobry plon
(jabłonie, grusze)
50%- w przypadku wiśni i czereśni
-zadymianie przeciw przymrozkom
-rozwiewane przez wiatraki (do 5o C)
-rozwiewane przez zraszacze (gdy temperatura spadnie poniżej jakiejś temperatury włącza się zraszanie i cały czas działa)
Woda zamarzając oddaje ciepło kwiatu, przez co ten kwiat nie zamarza
(do -5o C- 6o C)
* Grad
Powstają takie obicia, wgięcia. Przeciw gradowi można stosować specjalne siatki, jak i przeciw szpakom w sadzie wiśni. Stosuje się specjalne parasole, które się rozwija nad czereśniami, aby nie pękały, podczas przechodzenia czereśni z koloru żółtego w czerwony
3 najważniejsze cele właściwego przygotowania gleb dla drzew owocowych
Klasyfikacje gleby i terenu pod sad:
-jeśli nie przewidujemy nawadniania to wykluczamy czesc gleb klasy IV i klasy V
-wykluczamy gleby pisaki luzne, gliniaste i calkowite
-sprawdzamy czy teren nie lezy w zastoisku mrozowym
-sprawdzamy czy nie lezy w pasie gradowym
-poziom wody gruntowej
-pobieramy probki gleby w celu wykonania analizy chemicznej, i granulometrycznej
Poziom wody gruntowej dla roślin sadowniczych:
Orzech włoski, Czereśnie, wiśnie, grusze - 180- 200cm
Jabłonie rosnące (podkładki silne i półkarłowe ) 150 cm
Jabłonie (podkładki karłowe)100 cm
Malina 50 cm (max)
Śliwy 100 cm
Gleby:
pH6,7-7,1 brzoskwinia, czereśnia, morela, orzech włoski, wiśnia
~~Grusze: czarnoziemy, bielice
Nie toleruje w glebie obecności Ca 2+ (np. rędzin)
~~Jabłonie: wszystkie, ale.. gleby muszą być żyzne, przepuszczalne, przewiewne (nie za ciężkie, gleby nie zbite)
~~śliwy: (rędziny, brunatne, czarne ziemie) wysokość poziomu wody gruntowej do 1m
~~wiśnie i czereśnie: lessy, rędziny, bielice (tolerują obecność Ca2+)
~~Brzoskwinie i morele: bielice, lessy, rędziny, gleby piaskowe
Sprawdzany czy teren nie stoi na zstoisku mrozowym
Sprawdzany czy nie leży w pasie gradowym
Pobieranie próbek gleby (sposób, oznaczanie pH, skład pokarmowy, zasolenie)
Topografia (nachylenie)
Cel własciwego przygotowania gleby pod sad:
-likwidacja trwalego zachwaszczenia
-zmiana kwasowosci
-wzbogacenie w skaldniki mienralne
-poprawa właściwości fizycznych
przygotowanie gleby przed sadzeniem:
przedplon dla dzrewek owocowcyh to miesznaki traw z maotylkowatymi, okopowe rzepak faceliapeluszka lubin. Poz iemniakach i lucernie nie sadzic truskawek
obornik niezaleznie od przedpolonu nalez dac w dawce 35-40 ton a na hektar
5. Wykorzystanie światła przez drzewa owocowe- porównanie z roślinami warzywniczymi lub rol.
zalezy od:
- intercepcja- przechwytywanie światła przez drzewostan
wzrasta wraz z : wiekiem drzewa, gęstością sadzenia, systemem sadzenia(rzedowy,pasowy), kształtu korony, wysokoscia drzew.
-dystrybucja- rozprzestrzenianie światła wewnątrz koron
Wykorzystanie promieniowania fotosyntetycznie czynnego przez rośl (% PhAR)
- ziemniaki 1,65%
- żyto 2,34%
- pszenica 3,26%
6. Znaczenie intercepcji i dystrybucji światła słonecznego w sadzie, możliwości zwiększenia obu parametrów
- intercepcja - wzrasta wraz z : wiekiem drzewa, gęstością sadzenia, systemem sadzenia(rzedowy,pasowy), kształtu korony( przy koronie dużej intercepcja duża), wysokoscia drzew( LAI= SL/SG)
- dystrybucja wpływa na wielkośc plonu i jego jakosc.
Optymalne wratości nasłonecznienia dla jabłoni % FS:
- powstawanie rumieńca na ow 60-80%
- tworzenie pąków kwiatowych,, zawiazywanie ow i ich wzrost 30-50%
- wzrost pędów 10-20%
7. Znaczenia wymiarów drzewa w sadzie oraz związek kształtu i wielkości korony z jakością owocow (sposób obliczania parametrów drzew i uliczki roboczej)
Wpływ rozstawy:
-decyduje o ilości drzew
max wysokość drzewa= 70% (0,7) odległości między rzędami
W max= 0,7 x M
max grubość drzewa= ½ wys
G max = 0,5 x W
Uliczka robocza= odległość między rzędami- grubość drzewa
U= M- G
Forma korony, gęstośc drzew i system sadzenia maja wpływ na wielkośc i jakosc plonu.
System sadzenia:
PASOWY
Zalety systemu pasowego:
-zwiększa się plony i intercepcję (przechwytywanie) światła
Wady systemu pasowego
-bardzo trudna pielęgnacja
-problemy z odchwaszczaniem
-utrudniony zbiór owoców
-wydajność zbioru mniejsza
-gorsza jakość owoców, bo światło źle dociera
RZEDOWY
W systemie rzędowym są owoce z rumieńcem. Rzędowe (najstarsze) Im więcej drzew tym więcej plonu, ale jakość mniejsza.
Zalety systemu rzędowego:
-łatwa pielęgnacja
-zbiór owoców dobry
Wady systemu rzędowego
-mniejsza intercepcja światła (mniejsze wykorzystanie światła)
8. Porównanie podkładek karłowych z półkarłowymi lub silnie rosnącymi:
Jabłoni (M.9. vs. M26)
podkladka M26
-odporna na nieskie temperatury
-tolerancyjna na guzowatosc, srednio wrazliwa na zgnilizne pierscieniowa i bawelnice korowke, ale wrazliwa na zaraze ogniowa
-w owocowanie wchodzi w 3 roku po posadzeniu
-pozno rozpoczyna i konczy wegetacje
-preferuje lekkie i mniej żyzne gleby
-nie wymaga podpor
podkładka M9
- mało wytrzymała na mróz
- mało odporna na bawełnice
- wrażliwa na zaraze ogniowa
- drzewo b. szybko wchodzi w okres owocowania(2-3 rok)
- wymaga gleb żyznych
- korzenie kruche, system korz. płytki
- zalecane nawadnianie
- powszechnie używana
- wymagane podpory
Podkładki dla grusz:
1. Generatywne: grusza kaukaska
- bardzo silny wzrost
- dobre zrastanie się z odmianami grusz
- odporna na choroby
- wytrzymała na mróz
- późno rozpoczyna owocowanie
2. Wegetatywne: pigwa A (MA)- Cydonia oblonga
- podkładka półkarłowa
Podkładki dla śliw:
1. generatywne: ałycza
- bardzo silny wzrost
- dobre zrastanie się z odmianami śliw
- tolerancja w stosunku do gleby
- odporna na choroby
- dość wytrzymała na mróz
2. generatywne: siewka Węgierki Wangenheima
- rośnie słabiej niż ałycza
- wyrównany wzrost siewek (podkładek)
- wytrzymała na mróz i choroby
- stymuluje owocowanie zwłaszcza węgierek
3. wegetatywne: Pixy i GF 655/2
(w Polsce nie stosowane jeszcze w produkcji)
Podkładki dla wiśni:
1. siewki czereśni ptasiej
- silny wzrost
- na ciężkie gleby
- wytrzymała na mróz
2. siewki antypki
- słaby wzrost
- na lekkie gleby
- wytrzymała na mróz
Podkładki dla czereśni
Gisela 5:
-pochodzi z Niemiec
-wzrost 40-50%F12/1
-duza wytzrymalosn na mroz
-zgodna z wieloma odmianami
-trudno się ta podkladka rozmnaza tylko przez kultury tkankowe
owocow bardzo duzo ale mogą być drobne
Podkladka wegetatywan F12/1
-poch. Siewka czeresni ptasiej
-mało podatna na choroby
-srednia wytrzymaloscna mroz
-silny wzrost, dobre zrastanie z odmainami
-wymaga gleb zyznych
Podkładki dla brzoskwini:
Siewka Rakoniewicka
-mała wrazliwosc na choroby
-dobra wytrzymalosc na mroz
dobrze przystosowana do warunkow klimatycznych i glebowcy polski
-drzewa rosna silnie
Pumiselect * karłowa
-poch z niemiec
-mała wrazliwosc na choroby
-odpornosc na mroz nie sprawdzona
-zmniejsza sile wzrostu o około 50 % w stosunku do siewek przydatna do sadow intensywnych, dobrze zrasta się z wieloma odmainami, nie wydaje odrostow korzeniowych, tworzy sileny system korzeniow, odporna na szrake, wymaga dobrych gleb, odporna na susze, przydatna także do moreli
Podkładki dla moreli:
siewka krzyzowki Somo i Morden 604
-mała wrazliwosc na choroby
-bardzo duza odpornosc na niskie tem
-wytrzymala na susze, rosnie sielnie
-tolerancyjna na nicienie
-nie daje odrostow kozreniowych
9. Nawożenie dolistne vs. doglebowe
Dokarmianie dolistne.,est ono szybsze, działa od razu, błyskawicznie. Doglebowe jest bardzo drogie.
Doglebowe:
-nawozy mineralne, terminy stosowania i sposób umiesczania
-nawoz azotowy mocznik i jego wielofunkcyjnosc
-dawki nawozow mineralnych stosowane w sadzie
nawozy fosforowe i potasowe mogą być stosowane niezaleznie od terminu
przed załozeniem sadu:
-P 100-300 kg/ha
-K 150-300
-Mg 60-200
Młode sady:
-pierwszy rok 10-20 g N na metr2 (30-40 kg N/ha)
-drugi rok 50-75 kg N/ha i 50-80 kg K/ha
-trzeci rok 50-80 kg N/ha, 80-120 kg K/ha i 60-120 kg Mg/ha
Stosunek K/Mg : bardzo wysoki tzn pow 6, wysoki 3,5-6 i poprawny ponizej 3,5
Sady owocujące:
- od 4 roku; N 50-80 kg/ha
- 60-100 kg/ha K20
Dolistne:
Kiedy stosuje się nawożenie pozakorzeniowe:
1. Przy ograniczonej działalności systemu korzeniowego
2. Kiedy składnik pokarmowy jest w glebie, ale roślina ma trudności w pobraniu go, gdy składnik pokarmowy jest trudno dostępny (przy pH> 7, Fe,Mn,B,Zn,Cu przechodzą w formy nie przyswajalne dla roślin sadowniczych, przy niskim pH Mg jest unieruchomiony w glebie)
3. Przy wystąpieniu trudności w transporcie w roślinie uprzednio pobranego z gleby składnika (rola liści i pędów w transporcie wapnia)
4. Aby zmniejszyć koszty nawożenia szczególnie przy stosowaniu kosztownych nawozów.
10. Kryteria stosowania nawożenia dolistnego (przyklady preparatow i obliczania il cieczy roboczej)
Kiedy stosuje się nawożenie pozakorzeniowe:
1. Przy ograniczonej działalności systemu korzeniowego
2. Kiedy składnik pokarmowy jest w glebie, ale roślina ma trudności w pobraniu go, gdy składnik pokarmowy jest trudno dostępny (przy pH> 7, Fe,Mn,B,Zn,Cu przechodzą w formy nie przyswajalne dla roślin sadowniczych, przy niskim pH Mg jest unieruchomiony w glebie)
3. Przy wystąpieniu trudności w transporcie w roślinie uprzednio pobranego z gleby składnika (rola liści i pędów w transporcie wapnia)
4. Aby zmniejszyć koszty nawożenia szczególnie przy stosowaniu kosztownych nawozów.
Zwiazki chemiczne do nawozenia pozakorzeniowego:
Azot- po kwitnieniu mocznik 5 kg na ha, tj 0-5% 3-4 zabiegi, a po zbiorach mocznik w ilosci 40 kg na ha tj 4% jeden zabieg
Potas- po kwitnieniu K2SO4 10 kg na ha, tj 1% 3-4 razy
Magnez- po kwitnieniu MgSO4 7H2O 1% jeden raz, a w koncu czerwca na pocztaku lipca 2% 3-4 razy
Wapń- w czerwcu CaCl2 0,3% jeden raz. W lipcu 0,5% 1-2 razy. I na przełomie sierpnia i wrzesnia 0,7% 2-3 razy. Zebrane jabłka można zanurzyc w roztworze 3-4% CaCL2 na 1 minute
Bor- po kwitnieniu Borax 0,5% 1-2 razy. Po zbiorze owocow Borax 1% jeden raz
Mangan- po kwitnieniu MnSO4 7H2O 0,2% 1-2 razy
Cynk- faza pekania pakow ZnSO4 7H2O 0,3% jeden raz. Po zbiorze owocow ale na 2-3 tygodnie przed opadaniem lisci 0,5% jeden raz
Żelazo- po kwitnieniu FeSO4 7H2O 0,5% 3-4 razy
Miedź- po kwitnieniu CuSO4 7H2O 0,1% 1-2 razy
Ekwiwalenty zwiazkow możliwe do zastosowania zgodnie z instrukcjami uzycia:
-K - saletra potasowa
-P - fosforan amonu, saniphos
-Ca - saletra wapniowa, Insol Ca, Wuxal, Calcinit
-Mg - hydromag 350
-B - Bortrac, Insol B, kwas borowy, Nitrobor
-Zn - Zintrac, Insol Zn, Zn-EDTA
-Mn - Insol Mn, Mantrac
-Cu - Insol Cu
Ilosc cieczy roboczej do nawozenia pozakorzeniowego na jeden hektar wyrazona w litrach
= (H x A / R) x 330. gdzie H to jest wysokosc dzrewa, A to szerokosc dzrewa a R szerokosc międzywęźla
Usuwanie niedoboru składników pokarmowych
N- mocznik- 0,5% (3x)- usuwanie niedoboru azotu
Mocznik 4-5%- poprawienie jakości paków kwiatowych
Mocznik 5%- zmniejszenie intensywności wystąpienia parcha jabłoniowego
Mocznik 3-4%- przerzedzanie kwiatów jabłoni
NA tym polega wielofunkcyjność mocznika
K- siarczan potasu 1% (5-6x)
Mg-chlorek magnezu 0,5-1%
Krytycznie o nawożeniu pozakorzeniowym (wg Linka, Niemcy i Olszewskiego, Polska)
1. Rola nawożenia dolistnego
2. Doświadczenia wykazują, że nawożenie pozakorzeniowe nie miało wpływu na przyrost plonu i było nieopłacalne (dane doświadczalne- tabela)
3. Nawożenie dolistne nie miało wpływu na wielkość jabłek
4. Nawożenie dolistne nie poprawiało wybarwienia owoców
5. W dobrze prowadzonych sadach dokarmianie i nawożenie na tzw. „wszelki wypadek” jest nieuzasadnione
Rodzaje materiału szkółkarskiego
1.1- roczne drzewko
2.1- roczny okulant
2- letnie drzewka z 1-roczna koronką
11. Herbicydy doglebowe dla sadów jabłoniowych i pestkowych obliczanie ilości potzrebnej cieczy roboczej.
- Kerb 50 WP
- Acemit 50 EC
- Stomp 330 EC
-Venzar 80 WP
- CASORON 6,75 GR
Stosujemy na glebe wilgotna(przed wschodem), stosujemy w temp. 10ºC
12. Herbicydy stosowane w sadach po wschodach, sposoby działania i przykłady
Działajace na li i korz:
- GOLTIX 70 WG
- BETANAL 160 EC
- COAL 240 EC( na młode siewki)
- SAHERB 2332 EC(zaraz po wschodach chwastów)
13 problem nawadniania upraw sadowniczych w Polsce
Nawadnianie w sadzie
-potrzeba nawadniania i okresy krytycne dla jablonii rozklad opadow
-do ustalania dawki polewowej potrzebna jest znajomosc:
*pojemnosci wodnej
*głebokosci zalegania korzeni
*ewapotranspiracji
*wymagan wodnych roslin sadzonych
-potencjał wodny mierzony jest przy pomocy tensjometru i krytyczny wynosi -0,03Mpa
-mozliwosc ochrony kwiatow przed przymrozkami
-Minizraszacze
*nie zwilza lisci
*nie zwilza miedzyrzedzi
*mniej zuzywa wody niż deszczownie
*wymaga dobrej filtracji
*może być stoswoany do ochrony przed przymrozkami - system kropelkowy
*bardzo male zuzycie wody, przydatny tam gdzie mało wody
*linie nawadniajace z emiterami umiesczone co 60-75 cm
*dobra filtracja wody musi być
*nawadnia tylko ograniczona czesc systemu kozreniowego
*regulacja kroplomierza 0,5-15 litrow
*dawka wody jest oceniana na podstawie wskazan tensjometru umiesczonego na głebokosci 20-30 cm w odległosci 15-20 cm od kroplownika
*można fertygowac
*jest czarny by swiatło niedochodziło i by się glony nierozwijały
*wada jest tez to ze krpoelki uderzaja cały zca w to samo mijsce i to powoduje zmiane profilu gleby
JABŁKA
1 formowanie wrzeciona i superwrzeciona
- korona wrzecionowata
weszła w użycie w latach 30- tych ubiegłego wieku. Korona ta wymaga trochę więcej cięcia niż poprzednia, jest to korona przewodnikowa, ma typowy kształt stożka, dół szerszy niż góra, korona dla podkładek karłowych i półkarłowych, można stosować w systemie pasowym. Do formowania tego typu koron nadaje się materiał bardzo dobrej jakości; jednoroczne okulanty z rozgałęzieniami, dwuletnie z jednoroczną koroną. Praktycznie nie stosuje się cięcia po posadzeniu, z wyjątkiem cięcia korekcyjnego (usuwanie na gładko pędów bocznych na wysokości 0,5 m od ziemi i usunięcie pędów konkurencyjnych). Odmiany o dużej sile wzrostu- przewodnik jest bardzo silny, należy go przyciąć, a pędów bocznych nie. Przy okulantach nierozgałęzionych przycinamy. Drzewa te rozpoczynają owocowanie w 2- 3 roku.
* jabłonie na podkładkach karłowych (M9, P.2, P.22) i półkarłowych (M.26, M.7, P.14)
* grusze na pigwie
* śliwy, czereśnie, brzoskwinie
- korona superwrzecionowa- stosuje się do niej drzewka 2- letnie z 1-roczną koroną. Powyższe korony różnią się objętością, zasada ich formowania jest podobna, ale u superwrzecionowej nie dopuszczamy do rozwoju pierwszego okółka gałęzi, tylko w koronie wrzecionowej stosujemy cięcie prześwietlające i na czop
2 cięcie odmładzające długość rotacji pędów i cięcie letnie
Gdy zetniemy gałąź, nie będzie tam liści, mniejsza fotosynteza, tak jest tylko na początku, bo wybijające pędy tworzą podwójną ilość liści, co wzmaga fotosyntezę.
- cięcie zimowe zwiększa miąższość mezofilu, wzmaga fotosyntezę
- cięcie letnie sprzyja fotosyntezie, zapobiega starzeniu się liści
Cięcie wpływa na polepszenie zdrowotności przez zwiększenie możliwości dotarcia oprysku do korony drzewa. W czasie cięcia usuwa się części chore, rak kory, rak drzew pestkowych, zarazę ogniową, mączniaka jabłoniowego. Jeżeli tnie się gałęzie, umożliwia się wnikanie różnym patogenom do drzewa, najczęściej nie zabezpiecza się je. W miarę możliwości trzeba miejsca zranień trzeba zabezpieczyć np. Topsinem, Miedzianem. Cięcie ma ujemny wpływ na mrozoodporność. Odmiany które są bardziej wytrzymałe na mróz powinny być wcześniej cięte.
Rodzaje cięć:
1. cięcie zimowe
- prześwietlające
- odnawiające
- odmładzające
2. cięcie letnie
- cięcie prześwietlające
- rozrzedzanie koron
- zmniejszenie objętości
- obniżenie wysokości
- spłaszczenie koron (większe międzyrzędzia dla maszyn, aby miały dobry przejazd)
Gałęzie wrastające i krzyżujące się wycina się
Cięcie zimowe ma bardzo duży wpływ na wielkość owocu, zaś letnie na rumieniec i wybarwienie
Cięcie odmładzające. Stosuje się głównie przy wiśniach, brzoskwiniach. Wiele odmian wiśni się ogałaca.
Rubin, Cortland- cięcie odmładzające.
Przy zmianie typu korony stosuje się cięcie odmładzające.
Cięcie letnie (VII-IX), cele:
- poprawienie jakości owoców
* więcej światła jest dostarczane
- osłabienie wzrostu (nie pobudza go, pobudza cięcie zimowe)
- zmniejsza zapotrzebowanie pracy na cięcie zimowe
- ogranicza występowanie gorzkiej plamistości podskórnej na jabłoni (powodowanej przez zaburzenia w pobieraniu Ca)
- wykonywanie zabiegów nie związanych bezpośrednio z owocowaniem (np. cięcie na krótkopędy, uszczykiwanie)
Przyrosty z cięcia letniego będą mieć 50- 60cm, zaś w lipcu 20 cm
3. Cięcie jabłoni owocujących ; odm, podkładka, typ cięcia
-ciecie letnie u wczesnych odmian jest konieczne np. u Genewy gdyz usuwa się jednoroczne pedy zasalniajace owoce
-dla odmain silnie rosnacych o sztywnych pedach np. Gloster, Red Delicious, Alwa zalecane jest skracanie albo uszczykiwanie pedow 20-30 cm w lecie zamaist calkowitego ich usuwania
-dla odmian słąbo rosnacych o wiotkich pedach np. Idared, Golden Delicious, Szampion, Ligol i Katia zalecane jest usuwanie nadmiaru pedow
-odmiany owocujace na koncach pedów np. Cortland, Rubin, Paulared należy dosc intensywnie przeswietlac nawet ze skracaniem starszych galezi
-w przypadku odmian owocujacych na kncach pedow nastepuje ogolacanie się w srodku i musimy cofnac się do tylu ze wzrostem drzewa, skraca się polowe konarowi tych odmian nie tniemy na czop, najlepsza dla tych odmian była by korona prawie naturalna
4.Formowanie korony osiowej, porównanie z wrzecionem
Korona osiowa to drugi typ korony stosowany w nowoczesnym sadzie
Jedynym elementem salym jest przewodnik pozostale elementy korony sa wycinane przez ciecie na czop w rotacij 3 letniej, ten typ korony polecany jest do intensyuwnej uprawy jabloni polkarlowych M26, M7, P14, MM106. możliwe jest sadzenie w gestosci 2000 drzew na hektardzieki zastosowaniu ciecia wylącznie odnawiajacego. W przypadku tej korony nie ma prawa być pedow starszych niż trzy lata. Formowanie korony osiowej jest prostrze niż wrzecionowej
5. Charakterystyka preparatów do wczesnego i póżnego przerzedzania zawiązek
Chemiczne przerzedzanie zawiazków jabłoni i grusz
1.wczesny termin przerzedzania, zalety i wady
-przerzedzanie po kwitnieniu (opadnieciu płatków), u odmian wczesnych gdy koniec opadania płatkow, a u odmian poznych 2-3 dni po poadnięciu około 80% płatków
-srodki chemiczne oparte na syntetycznych auksynach (NAA) i etefonie: Pomonit (NAA+mocznik) w stezeniu 0,03%, lub pomonit w stezeniu 0,04% z Agrostymem w stezeniu 0,025%.
2. późny termin przerzedzania gdy srednica zawiazków z kwiatów królewskich jest około 10-12 mm. Uzywa się tu preparatów chemicznych opartych na syntetycznych cytokininach : Paturyl w stezeniu 0,05-0,10% lub Bioprzerzedzacz w stezeniu 0,075%.
Ilosc wody uzywana do poryskiwan 1000-1500 litrów na hektar.
6.Przerzedzanie ręczne- cel, sposób, termin
Reczne przerzedzanie zawiazkow jabloni
-korekta przerzedzania chemiznego
-usuniecie owocow z defektami
-rozrzedzenie gron (odmiany drobnoowocowe 1 jabłko/grono, odmiany wielkoowocowe 3 jabłka/grono)
-zachowanie odległosci miedzy owocami ( odm. Drobnoowocowe 10cm, odm wielkoowocowe 15 cm, odm wczesne 20 cm
-przerzedzanie dla okreslonej liczby owoców(plon z hektara, plon z drzewa)
-ilosc wody do opryskiwania 1000-1500l/ha
7. Cele stosowania preparatów wspomagających na jabłoniach
środki poprawiające jakosc owoców a nie bedace bioregulatorami
1 Asahi SL biostymulator stosowany jako antidotum po szkodach przez przymrozki, gradobicie, czy srodki fititoksyczne. Dawka 0,5 l/ha i minimum 1000l wody na ha
2 Fruton najbardziej efektywnie pobierany przez owoce, składnik czynny to wapn w postaci uwodnionego chlorku wapnia. Dawka 3-10 l/ha
3 Goemar BM 56 nawoz do dolistnego dokarmiania roslin sadowniczych w okresie rozwoju kwiatow, kwitnienia i poczatkowym wzroscie zawiazkow. Dawka 3l/ha
4 Pollinus atraktant dla pszczół oraz innych owaodów zapylajace kwaity mało atrakcyjne np. u gruszy czy trzesni, dawka 1l/ha
8 Problem ordzawienia owoców
ordzawienia ow. -zabliźniająca się tkanka korkowa
u grusz -naturalne, akceptowane; u jabłoni wiążą się z: klimatem (powstają gdy zawiązki ow. są małe) i nadmiernym opryskiwaniem przed chorobami
Rany powstają przez: mróz (niskie temp.); grad; szkodniki; środki chem.; silny strumień cieczy z opryskiwacza; niektóre wirusy; grzyby z rodz. Altenaria; przędziorki; Mączniaka
Im wosku na skórce więcej tym mniejsza tendencja do ordzawień.
Podatne: Fiesta, Golden Delicious
Śr. wrażliwe: Gala i jej mutanty, Szampion
Mało wrażliwe: Cortland
Ordzawieniu sprzyjają: wyższa temp. 30-40 dni od pełni kwitnienia; wysoka wilgotność powietrza i opady deszczu oraz niska temp. i wys. wilgotność; wysokie nasłonecznienie.
Niska temp. po kwitnieniu ogranicza wyst. ordzawień.
Zapobieganie: dobór odm.; nawadnianie; kontrola nawożenia N -dużo N powoduje wydelikacenie skórki; unikanie pewnych preparatów, np. ze związkami siarkowymi; eliminacja chorób -mączniaka; stosowanie preparatów z giberelinami (w Pl. się nie stosuje); stosowanie glinki -Kaolinu
9. Technika stosowana do przyśpieszenia zbioru, poprawiania wybarwienia oraz przeciwdziałania opadaniu przed zbiorem
zapobieganie opadaniu owoców przed zbiorem
odmiany jabłoni o skłonnosciach do zrzucania owocow przed zbiorem: Early Geneva, Paulared, Katia, Szampion, Fiesta, Ligol, McIntosh
Zapobieganie:opryskiwanie drzew na 10 dni przed zbiorem prepartaem Pomonit super 050 w stezeniu 0-04%
Przyspieszanie terminu zbioru i poprawa wybarwienia owoców
Opryskiwanie za pomoca
-mieszaniny Agrostymu w steż 0,12% z Pomonitem 0,04% na 7-10 dni przed planowanym zbiorem
-środkami typu Etrel 0,12% albo Flordimex 1,5 l/ha na 10-12 dni przed planowanym zbiorem owoców odmian wczesnych dla poprawy wybarwienia
10 mechaniczne regulowanie wzrostu drzew
w jaim celu się to stosuje, ponieważ drzewa musza być zachowane w pewnych granicach z uwagi na gestosc sadzenia. Gdy w danym roku owocowanie jest slabsze nawet z powodow czynnikow zewnetrznych np. pozno wystapily przymrozki i uszkodzonych zostalo wiele owocow to w takim roku będą silen przyrosty na drzewie co nie jest wskazane wiec trzeba regulowc wzrost drzew.
Mechaniczne metody:
1 ciecie korzeni i nacinanie pni, celem tych zabiegow jest ograniczenie wzrostu wegetatywnego drzewa, na ciecie korzeni lepiej reaguja drzewa na podkladkach karłowych gdyz maja słabszy system korzeniowy. Termin i technika ciecia- na jabloniach na podkladkach karłowych i połkarłowych zabieg wykonuje się wiosna na głebokosc 30 cm w odległosci około 50 cm od pnia drzewa.
Ciecie korzeni stosuje się tylko wtedy gdy jest to konieczne, i tnie się tylko starsze drzewa które osiagneły już pełne rozmiary przypisane danej odmianie i podkladce.
Ciecie korzeni nie jest zabiegiem polepszajacym jakosc owocow natomiast może przyczynic się do wzrostu liczyb owocow..
Na ogół ciecie wykonuje się po obu stronach drzewa, wtedy wówczas będzie bardziej uwidoczniony efekt tego ciecia.
Nacinanie pni drzew polega na ograniczeniu dopływu zw. Mineralnych i wody do drzewa i może być wykonywane na drzewach które dobrze rosna. Nacinanie wykonuje się albo pilarka albo specjalnym nozem. Naciecie wykonuje się po obu stronach pnia
obydwa opisane zabiegi sa dosc drastyczne.
Chemiczne regulowanie wzrostu drzew jabłoni.
1.stymulacja rozgałezien bocznych młodych jabloni i czeresni w sadzie
2.hamowanie wzrostu owowcujacych drzew jabloni\
Chemiczne regulowanie wzrostu dzrew jabłoni, głównym celem sadu jest osiagniecie wysokiego plonu tzn duza ilosc drzew na hektarze i musza być utrzymane w takich rozmiarach jak zakładano , wiec aby zapobiec temu wyrastaniu poza rozmiary stosuje się retardanty.
Retardanty np. Agrostym, Ethrel, Flordimex, Regalis, Apogee, Cultar.
11.charakterytyka regalisu
Regalis to jedyny retardant zarejstrowny w Polsce dla jabłoni, ale sprawdza sie tez na innych gatunkach.
Chemiczne regulowanie wzrostu dzrew jabłoni, głównym celem sadu jest osiagniecie wysokiego plonu tzn duza ilosc drzew na hektarze i musza być utrzymane w takich rozmiarach jak zakładano , wiec aby zapobiec temu wyrastaniu poza rozmiary stosuje się retardanty.
Regalis 10 WG charakterystyka:
-substancja czynna proheksadion wapnia
-zawartosc substancji czynnej 100g/kg
-formulacja- granule do sporządzania zawiesiny wodnej
-zastosowanie- ograniczenie wzrostu pedow
-sposób dzialania- preparat syntetyczny hamuje synteze giberelin, stymuluje synteze flawonoidu a
-dawka 0,75-2 kg/ha
-karencja 55 dni
-inne własciwosci: stymuluje odpornosc na choroby grzybowe, bakteryjne. Poprawia zawiazywanie paków kwiatowych, opoznia proscesy starzenia, poprawia wybarwienie i wielkosc owocow
działanie uboczne Regalisu: może wywoływac przejściowe odpornosci na parcha, maczniaka i zaraze ogniowa trwajaca4-5 tygodni.
Nie powinnos ie przekraczac dawki 2,5 kg/ha
Stosowanie Regalisu 10 WG:
-stosowac w fazie wykształcenia 4-5 lisci, gdy każdy ped osiagnie dlugosc 4-7 cm
-kolejne opryskiwania (w miare potrzeb) po około 4 tygodniach zachowuja okres karencji.
Obliczanie dokładnej dawki Regalisu
-wzrost słaby zalecane 0,75-1,0 kg/ha
-wzrost średni zalecane 1-1,5 kg/ha
-wzrost silny zalecane 1,5-2 kg/ha
dawka uniwersalna to około 1,5 kg/ha
obliczanie dawki Regalisu dostosowanej do warunków danego sadu
Dawka uniwersalna to 1,5
Regalis zawiera zwiazek wapnia jako składnik czynny , i to zwiazane jest z tym ze rozpuszczenie tego srodka w wodzie o wysokim pH powoduje ze preparat przestaje działac.
Preparat jest wchłaniany przez liscie w rostworze zdysocjowanym, im pH roztworu wyzsze tym jego wchłanianie gorsze i odwrotnie. Jako zakwaszacz w Polsce polecanay siarczan amonu i poecana dawka to około 2 kg na 100 litrow wody.
Osiagnieto dobre wyniki zakwaszajac wode kwaskiem cytrynoweym w ilosci 1 kg na 1000 litrow wody
Do Regalisu nie powinnosie stosowac wody o tem ponizej 10 stopni C
Ilosc wody na hektar tokoło 300-400litrów
Temperatura stosowania srodka 17-22 stopnie C
GRUSZE
1 wymagania glebowe i klimatyczne grusz , preferowane odmiany
Szczegółowe wymagania grusz:
-stanowiska ciepłe, lepsze niż pod jabłonie (pora kwitnienia, niska wytrzymałosc pąków kwiatowych na mroz, drzewo mniej odporne na mroz niż jabłonie)
-grusze wymagaja gleb żyźniejszych niż jabłonie (gliniaste, glinisato-piaszczyste, pyłowe, zasobne w wode, klasy II, III do IV (ale na IV konieczne nawadnianie)
-kwiaty grusza na ogół wydzielaja mniej nektaru, sa mniej atrakcyjne dla owadów zapylajacych, sa brzydsze, nektar grusz ma mniej cukru niż np. nektar jabłoni
-grusze sa słabiej zapylane i dlatego jest mniej owoców
-grusza dosc szybko się kozreni, ale nie toleruje w glebie duzej zawartosci weglanu wapnia
podstawowoe odmiany do sadów towarowych to:
-konferencja na pigwie S lub siewce gruszy
-Lukasówka an pigwie S
-Komisówka na pigwie S
Uzupełnianie sadów starszymi odmianami typu Faworytka, Bonkreta Williamsa, oraz nowymi odmianami np. Dicolor i Concorde
2 model sadu intensywnego
Sznury pionowe (formowanie)
Najnowoczesniejsza metoda formowania grusz to metoda sznurów pionowych,
Jest to uprawa bardzo intensywna przy której można sadzic 4000 dzrew na hektar, ale musza być spelnione warunki:
-musi być odmiana słabo rosnaca
-odmaina co tworzy mało rozgałezien
-co szybko wchodzi w okres owocowania
-nie na podkładkach karłowych
wymagania przy których mozan stosowac ta metode:
-wyjatkowo dobre stanowisko
-drzew na podkładkach z Pigwy S
-odmainy sprawdzone w Polsce do tego formowania to: Faworytka, konferencja, Lukasówka, Concorde i Dicolor
-konieczne podpory o wysokosci 3,5 metra z dwoma drutami biegnacymi poziomo, pierwszy na wysokosci 1,5 m, drugona szcycie słupa, drut o srednicy 3mm, słupy co 10 m
aby moc formowac te korony potrzebny jest specjalny materiał szkółkarski tzn dwuletnie drzewa bez cietego przewodnika i bez wyraznych rozgałezien bocznych. Mozan także uzyc nierozgałeziony jednoroczny okulant ale formowanie drzewek jest wtedy bardzo utrudnione.
Odmainy musza mieć tendencje do sąłbego rozgałeziania się ponieważ im wiecej rozgałezien tym gorzej.
Gestosc i rozstawa dla sznurów
Miedzy rzedami 3 m
W rzedzie 60-90 cm
Gestosc 3700-5560 drzew na ha
Formowanie sznurów pionowych gdy mamy dwuletnie dzrewka z niecietym przewodnikiem, to po posadzeniu usunac wszyttko do 50 cm na gladko, skrócic na kilka oczek sile pedy, oraz delikatnie przywiazac drzewo do drutów. Corocznie w kolejnych latach usuwa się wyrastajace silnie pedy, uszczykuje się w lecie oraz stosuje się ciecie na czop.
Letnie uszcykiwanie- uszcykuje się wyrastajace silne pedy w czerwcu nad 3-5 oczkiem, po ukazaniu się wtornych przyrostow uszczykuje się nad 1-2 lisciem.
Szpalery gruszowe wraz z przyginaniem pędów
1.korona szpalerowa dla drzew odmian konferencja na siewkach
-przyginanie pędów u grusz to bardzo wazny zabieg ponieważ grusza nie toleruje wydawania bardzo silnych pedów, można je wycinac ale opoznia to wejscie drzew w okre owocowania dlatego trzeba przyginac
-podpory wskazane sa tylko pod drzewa na karłowych podkładkach
-korona szpalerowa polecana do silnie rosnacych podkladek gdyz umozliwia sadzenie w wiekszej gestosci bo o ile dzrewa w rzedzie usza mieć odległosc 3-4 metrów o tyle przy tej koronie można znaczenie zmniejszyc odległosci mniedzy rzedami.
Szpaler i jesgo formowanie
Formuje się tak jak u jabłoni
BRZOSKWINIE
6 Zasady Cięcia i przerzedzenia zawiązków w sadach
Brzoskwinia i nektaryna- podobnie owocują, co pewien czas trzeba to cięcie wykonać. Trzeba także odciąć część przemarzniętą, zalicza się to także do cięcia odnawiającego.
Rubin, Cortland- cięcie odmładzające
Przy zmianie typu korony stosuje się cięcie odmładzające. Cięcie zimowe ma charakter prześwietlający
Cięcie ma wpływ na polepszenie owocowania
Cięcie letnie (VII-IX), cele:
- poprawienie jakości owoców
* więcej światła jest dostarczane
- osłabienie wzrostu (nie pobudza go, pobudza cięcie zimowe)
- zmniejsza zapotrzebowanie pracy na cięcie zimowe
- ogranicza występowanie gorzkiej plamistości podskórnej na jabłoni (powodowanej przez zaburzenia w pobieraniu Ca)
- wykonywanie zabiegów nie związanych bezpośrednio z owocowaniem (np. cięcie na krótkopędy, uszczykiwanie)
Przyrosty z cięcia letniego będą mieć 50- 60cm, zaś w lipcu 20 cm
W miarę możliwości cięcie zimowe trzeba opóźniać- do okresu kwitnienia, nawet do maja. Wtedy przyrosty na drzewie są mniejsze, a o to nam właśnie chodzi.
Sposoby i technika cięcia.
Cel:
Cięcie formujące, później cięcie ma być narzędziem równowagi między wzrostem wegetatywnym a generatywnym. Jest regulatorem cięcia
Sposoby i technika cięcia:
- uszczykiwanie-(VI-VII)polega na usuwaniu (wyłamywaniu, cięciu) z młodego drzewa pędów najlepiej ręcznie, palcami. Na zielono się je usuwa- pędy konkurencyjne, te które zagrażają wzrostowi przewodnika. Po wyrwaniu pęd już nie odrasta, a po ścięciu sekatorem tak. Można zostawić 2-3 listki, bu nie zmniejszać drastycznie powierzchni asymilacyjnej.
- cięcie na obrączkę- przy nasadzie pęd jest trochę zgrubiały. Nie należy ciąć konara bezpośrednio przy przewodniku. Tniemy na zgrubieniu= obrączce, lepsze gojenie ran.
- cięcie na czop- w zależności od gatunku są różne długości czopów. Np. przy formowaniu korony typu rotacyjnego stosuje się cięcie na czop w celu odmłodzenia korony drzewa.
- cięcie pędów podczas formowania- gdy przewodnik jest przekrzywiony tniemy go przed pąkiem, który jest po przeciwnej stronie krzywizny
Na skutek przycięcia przewodnika tworzą się bardzo ostre kąty, pędy konkurencyjne.
CZERESNIA
5 formowanie korony typu FOGELA
*korona Fogla- stosuje się wyłupywanie pąków, zostawiamy 2 górne, kilka ponizej wyłupujemy, następnie z górnych pąków i dolnych wyrastają pędy.Górny pęd silniej rosnącyusówamy- powtarzamy prze ok 3lata. Cięcie odnawiające- gdy ped ma 5 lat usuwamy,pęd cięcie na czop (czop dł. większej niż jabłoni-względy sanitarne), nie usuwa się pedów jednorocznych
korona typu EC- nie znana w Polsce bardzo dobrze wychodzi, jest inny niż Centar Lider i Fogla, inaczej ją prowadzimy. Po posadzeniu ścinamy na ok 30cm., usuwamy wszystkie pędy zostawiając jeden, który jest na szczycie.Ten jeden rośnie bardzo silnie,bo nie ma konkurencji. Ten jeden pęd się rozgałęzia (bez cięć i rzadnych opryskiwań).
Po 2roku przewodnik jest bardzo długi, ale go nie przycinamy.Stosujemy prepareaty do rozgałęziania- Arbolin,Promolin,Paturyn(zawierają cytokininy),250ml.preparatu + farba emulsyjna- pokrywamy tą farbą miejsca,gdzie chcemy rozgałęzienia (odcinek 20-30cm.), malujemy w okresie nabrzmiewania pąków,a pękaniem pąków