Metodyka WF - opracowanie


KOMPETENCJE NAUCZYCIELA WWYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Do podstawowych kompetencji jakie posiadać powinien nauczyciel Wychowania fizycznego należą:

CELE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Konieczne jest zwiększenie aktywności fizycznej ludności, gdyż jak stwierdzono, zaledwie 40% dzieci i młodzieży oraz mniej niż 10% dorosłych uprawia różne formy ruchu
o odpowiednim obciążeniu wysiłkowym

Ponad 80% uczniów w Polsce nie uczestniczy, poza obowiązkowym W-F, w jakichkolwiek zajęciach sportowo rekreacyjnych

Wychowanie fizyczne powinno być odpowiedzialne za przygotowanie młodych ludzi
w czterech fundamentalnych dla zdrowego stylu życia obszarach:

  1. Filozoficznym - „kultura dbałości o własne ciało i zdrowie”

  2. Społeczno - kulturowym - związanym ze społeczną użytecznością czynności prozdrowotnych i kulturotwórczych

  3. Biologicznym - zapewniającym odpowiedni rozwój somatyczno-motoryczny dojrzewającego organizmu

  4. Pedagogicznym - wyposażenie ucznia w wiadomości i umiejętności niezbędne
    do aktywnego funkcjonowania w kulturze fizycznej.

CELE SZKOLNEGO WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W ZAKRESIE OSIĄGNIĘĆ PODLEGAJĄCYCH KONTROLI

1. Właściwości zdrowotne, czyli ukształtowanie prawidłowej postawy ciała, ale również prawidłowej przemiany materii czy też pracy układu krążenia.

2. Umiejętności ruchowe, począwszy od nauczania podstawowych form lokomocji,
aż po specjalistyczne doskonalenie form niezbędnych do dalszego uczestnictwa w sporcie

3.Rozwinięcie i doskonalenie genetycznie uwarunkowanych zdolności motorycznych zgodnie z etapami ich rozwoju, ale także zaznajomienie z zasadami samodzielnego ćwiczenia

4. Wiadomości z zakresu kultury fizycznej (historia sportu, olimpizmu, przepisy różnych dyscyplin sportowych, znajomość dostępnych w pobliżu ośrodków rekreacyjnych)

CELE SZKOLNEGO WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W ZAKRESIE OSIĄGNIĘĆ PODLEGAJĄCYCH KONTROLI

  1. Wykształcenie trwałych nawyków dbania o zdrowie (czyli takich, które nie zanikają po ustaniu obowiązku szkolnego),

  2. Rozwijanie umiejętności współpracy, a jednocześnie współzawodnictwa wśród rówieśników, umiejętności przewodzenia grupie, ale także podporządkowania się innym, a przede wszystkim samodyscypliny w nieustannym doskonaleniu się

  3. Zapewnienie warunków prawidłowego rozwoju społeczno-moralnego pozwalającego na autonomiczność w wartościowaniu zachowań moralnie konfliktowych, których dostarcza nam w coraz większej liczbie bardzo szybkie tempo życia codziennego

  4. Przygotowanie do roli aktywnego rodzica, opiekuna, animatora sportu rodzinnego.

Standardy kompetencji zawodowych nauczycieli współczesnej szkoły

  1. Kompetencje pragmatyczne - skuteczność nauczyciela w planowaniu, organizowaniu, kontroli i ocenie procesów edukacyjnych

Nauczyciel potrafi:

  1. Kompetencje współdziałania - skuteczność zachowań prospołecznych i sprawność działań integracyjnych nauczyciela

Nauczyciel przejawia je gdy:

  1. Kompetencje komunikacyjne - wyrażają się skutecznością zachowań językowych
    w sytuacjach edukacyjnych

Nauczyciel przejawia je, gdy:

  1. Kompetencje kreatywne - innowacyjność i niestandardowość działań

Nauczyciel potrafi:

  1. Kompetencje informatyczno - medialne - sprawne korzystanie z nowoczesnych źródeł informacji

Nauczyciel potrafi

PROGRAM NAUCZANIA A PLAN PRACY

Różnica pomiędzy programem nauczania a planem pracy jest różnicą na poziomie decyzyjnym. Program stanowi zbiór określonych pozycji do wykorzystania, natomiast plan zawiera konkretne zadania, które zostały zaplanowane do wykonania z określoną grupą w danych warunkach. Kiedy program wprowadzany jest do praktyki, potrzebny jest plan pracy, który ożywia proces dydaktyczny, w trakcie którego, wykorzystując rozmaite środki i metody następuje realizacja programu.

Obecnie nauczyciele mogą korzystać z:

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

Punktem wyjścia do tworzenia programów autorskich jest dokument podstawy programowej kształcenia ogólnego. Zawiera on opis każdego z etapów edukacji. Cele edukacyjne na poszczególnych etapach w zakresie kultury fizycznej są następujące

LEKCJA

System klasowo - lekcyjny, pomimo widocznych braków i niedogodności nie przeżył się i jest nadal stosowany we wszystkich krajach świata. Jego istotę wyznaczają następujące cechy:

- Uczniowie w tym samym lub zbliżonym wieku tworzą osobne klasy

- Każda klasa pracuje zgodnie z przygotowanym dla niej rocznym planem nauczania

- Podstawową jednostką jest lekcja

- Praca uczniów na lekcji kieruje nauczyciel

Cele lekcji WF

Typ lekcji ze względu na realizowane zadania programowe

TOK LEKCJI

Logicznie opracowany schemat, który orientacyjnie wskazuje nauczycielowi jak należy dobierać materiał ćwiczebny aby jak najwszechstronniej oddziaływać na organizm Ucznia, wskazuje również na kolejność ćwiczeń, zabaw i gier ruchowych dla uzyskania racjonalnego przebiegu krzywej fizjologicznej natężenia wysiłku fizycznego.

TOK LEKCYJNY WEDŁUG STRZYŻEWSKIEGO

Tok lekcyjny jest ciągiem określonych zadań pedagogicznych. Zadania pedagogiczne, które tworzą tok lekcyjny:

Część I - wstępna

Część II A - główna (ćwiczenia kształtujące)

Część II B - główna

Część III - końcowa

ZASADY BUDOWY LEKCJI W-F

  1. Zasada wszechstronności

  1. ZASADA STOPNIOWANIA WYSIŁKU

W ramach zasady stopniowego natężenia wysiłku należy uwzględnić następujące prawidłowości:

ZASADA ZMIENNOŚCI PRACY

Prowadzący powinien:

SPOSÓB ORGANIZACJI PRACY NA LEKCJI WF

  1. Praca jednym frontem - U jednocześnie wykonują określone zadanie ruchowe identyczne pod względem techniki, liczby powtórzeń. przerw wypoczynkowych itd. Praca jednym frontem pozwala na obserwację i kontrolę wszystkich uczniów podczas wykonywania poszczególnych zadań;

  2. Praca w grupach - ma miejsce wówczas, gdy dzielimy klasę na zespoły, a każdy zespół wykonuje zadania na swoim stanowisku, w ramach każdego zespołu uczniowie pojedynczo lub w parach przystępują do wykonania ćwiczenia, po czym wstępują do zespołu, uczniowie oczekujący są obserwatorami lub pełnią czynności zabezpieczające;

    1. TRYB RÓWNOLEGŁY wszystkie zespoły wykonują identyczne zadania, możliwe jest stawianie przed celowo dobranymi zespołami (zastępy sprawnościowe) tego samego zadania , lecz o różnym stopniu trudności

    2. TRYB ZMIENNY wykonywanie przez poszczególne zespoły, na każdym wyznaczonym stanowisku, innych zadań, po upływie określonego czasu następuje zmiana zespołów

  3. Tory przeszkód, forma stacyjna - Na pustej przestrzeni rozmieszcza się określoną liczbę przeszkód, które należy pokonać strumieniowo w określony sposób lub według własnej inwencji. Mogą to być utrudnienia materialne lub tez określone zadania ruchowe. Umiejętnie dobrany przez N zestaw zadań ruchowych ustawiony w formie toru przeszkód może być stosowany na każdym poziomie

  4. Forma obwodowa - wyznaczenie na pewnej przestrzeni zamkniętego obwodu złożonego z kilku stanowisk ćwiczebnych na których uczeń kolejno wykonuje wyznaczone zadania ruchowe, określoną ilość razy lub w określonym czasie, mając z góry wyznaczoną długość przerwy na przemieszczenie i odpoczynek,

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE OBWODU ĆWICZEBNEGO:

    1. przydzielenie uczniów do każdego stanowiska przed rozpoczęciem ćwiczeń na obwodzie,

    2. rozpoczęcie ćwiczeń na sygnał i wykonywanie ich jednocześnie przez wszystkich uczniów w każdym zespole, zakończenie ćwiczenia na sygnał lub po wykonaniu określonej liczby powtórzeń,

    3. przeznaczenie przerwy odpoczynkowej na przejście do kolejnego stanowiska i przygotowanie się do podjęcia na nim ćwiczenia,

    4. całkowite pokonanie obwodu następuje w momencie, gdy uczniowie znajdą się na stanowisku od którego rozpoczynali

  1. Forma małych obwodów - strukturę małego obwodu stanowić będzie 3-5 drobnych zadań ruchowych, prowadzących od najprostszego elementu do ostatniego ogniwa, którym jest konkretne zadanie dydaktyczne.

  2. Praca indywidualna - U posiadają dużą swobodę wybory rozwiązań i często ćwiczą według własnego pomysłu. Ułatwia nauczycielowi stosowanie metod kreatywnych, zwiększa aktywność ucznia, zindywidualizowanie wykonania zadań ruchowych przez ucznia;

  3. Sposób mieszany - następuje wykorzystanie różnych sposobów organizacji na jednej lekcji

METODY NAUCZANIA ĆWICZEŃ RUCHOWYCH

KLASYFIKACJA METOD

Metoda

Czynności nauczyciela

Motywowanie ucznia

Czynności ucznia

Cel

Zastosowanie

1

2

3

4

5

6

METODY ODTWÓRCZE

Naśladowcza ścisła

N opisuje lub demonstruje ćw., wydaje komendy. Koryguje, ubezpiecza i ocenia, nie mówiąc uczniowi, jaki jest cel tego ćw.

Uczeń jest motywowany karą lub nagrodą (oceną pochwałą lub naganą)

U sterowany zewnętrznie ściśle odwzorowuje nauczane ćw.

Szybkie nauczanie czynności ruchowych lub usprawnianie

Brak elem. Osobotwórczych, metoda utrwala schematy zachowań

Zadaniowa ścisła

N opisuje i objaśnia ćw., podając jednocześnie jego cel. Naprowadza, koryguje błędy i zabezpiecza

U jest stawiany w sytuacji zadaniowej i jest wewnętrznie motywowany, wie, że ma braki i musi je usunąć, a do tego służą te ćwiczenia

U w miarę możliwości stara się wiernie odtwarzać ćw.

Uczenie się zadań ruchowych i usprawnianie.

Nauczanie technik sportowych, przy kształtowaniu cech motorycznych, korekcjach postawy w rehabilitacji pourazowe

Metoda programowego uczenia się i usprawniania

N daje uczniowi program , tablicę poglądową z instrukcjami do nauczania określonej czynności ruchowej lub usprawniania.

U jest sterowany zewnętrznie. Do aktywności zachęca się go głównie za pomocą oceny

U indywidualnie realizuje program, się kontroluje i na bieżąco się ocenia

Samodzielne uczenie się ruchu (ćwiczenia) lub usprawnianie fizyczne

Występują tu elementy indywidualizacji ucznia. Metoda ta przygotowuje U do samodzielnego podejmowania decyzji

Naśladowcza - dokładne odwzorowanie demonstrowanego ruchu.

Zadaniowa ścisła - Siatkówka - atak po prostej. Nauczyciel ściśle określa sposób w jaki należy wykonać atak poprawnie. Podaje miejsce rozpoczęcia ataku, kierunek zbicia piłki oraz miejsce do którego piłkę należy kierować. Nauczyciel podczas wykonywania przez ucznia zadania, koryguje błędy popełniane podczas ćwiczenia. Uczeń sam może ocenić sposób wykonania zadania. Szczególnie jest to łatwe, gdy nauczyciel np.. położy materac na który winni uczniowie wykonać atak.

Programowego uczenia się - Samodzielne realizowanie zadania według wcześniej przygotowanych broszur czy tablic z odpowiednimi instrukcjami. Ważna samokontrola i samoocena. Ścieżki zdrowia, małe obwody ćwiczebne.

Metoda

Czynności nauczyciela

Motywowanie ucznia

Czynności ucznia

Cel

Dodatkowe walory

METODY AKTYWIZUJĄCE OSOBOWOŚĆ UCZNIA

Metoda zabawowa

Nauczyciel podaje uczniom fabułę zabawy, a w przypadku gry również przepisy

Uczeń jest motywowany atrakcyjnością zabawy, współzawodnictwem w grze.

Uczeń bawi się lub bierze udział w grze, pełni różne role ( jak w życiu dorosłym), przeżywa.

Celem metody jest usprawnienie, dostarczenie dziecku radosnych przeżyć, emocji i przygotowanie do życia dorosłego poprzez pełnienie różnych ról w zabawie.

Uczeń jest zarazem przedmiotem i podmiotem w procesie WF. Ta metoda kształtuje osobowość dziecka.

Metoda opowieści ruchowej

N opowiada dzieciom jakąś opowieść lub wspólnie śpiewają piosenkę

N poprzez opowiadanie lub tekst piosenki uaktywnia wyobraźnię dziecka i skłania je do ilustrowania ruchem treści opowiadania.

Uczniowie ilustrują ruchem treść opowiadania lub śpiewanej piosenki, przedstawiają czynności ludzi, zwierząt, roślin.

Metoda ta ma na celu kształtowanie ekspresji i wyobraźni ruchowej wypowiadanie się poprzez ruch

Usprawnianie fizyczne, w mniejszym zakresie doskonalenie umiejętności ruchowych.

Metoda bezpośredniej celowości ruchu

N stawia U w sytuacji zadaniowej

Motywem do działania jest atrakcyjny i bezpośredni cel. Cel właściwy jest „ukryty”, znany nauczycielowi.

U indywidualnie wykonuje postawione mu zadanie ruchowe.

Usprawnianie fizyczne, dostarczani U dużej dawki ruchu

Kształtowanie wyobraźni ruchowej.

Metoda zabawowa - głównie z zabawami i grami ruchowymi. fabuła lub przepis. zabawę ożywiająca np. ,,Berek ranny”. Uczeń (berek) rozpoczyna zabawę. Złapany uczeń pozostaje ,,berkiem” i trzyma się za miejsce w które został dotknięty przez goniącego.

Metoda bezpośredniej celowości ruchu - Zadanie -utrzymać jak najdłużej w powietrzu podrzucone do góry piórko. W staniu na NP napisz NL swoje imię.

Metoda

Czynności nauczyciela

Motywowanie ucznia

Czynności ucznia

Cel

Dodatkowe walory

METODY TWÓRCZE (KREATYWNE)

Metoda problemowa

N stawia uczniów wobec problemów do rozwiązania

Elementem motywującym jest postawienie przez nauczyciela problemu, który trzeba rozwiązać

U rozwiązują problem. Proces rozwiązywania zadania odbywa się wobec następującego cyklu: Zadanie - Myślenie czyli opracowanie projektu działania - Działanie - Wynik

Usprawnianie fizyczne Rozwiązywanie problemów

Wyrabia myślenie oraz zdolność poszukiwania, samodzielnego podejmowano decyzji, przewidywania wyniku, projektowania działań, rozwiązywano problemów, tworzenie modeli rozwiązań.

Metoda ruchowej ekspresji twórczej

N określa zadania, aranżuje sytuacje,, mówi co U ma robić. Pokaz jest zbędny U, pozostawia się swobodę wykonaniu zadania

U jest motywowany własną naturalną skłonnością do wyrażania swoich stanów psychicznych, nastrojów i uczuć za pomocą ruchów.

U uruchamia swoją wyobraźnię, inwencję twórczą, pomysłowość, fantazję i doświadczenia, przedstawia ruchem sytuacje i zdarzenia.

Kształtowanie ekspresji ruchu wyobraźni ruchowej, fantazji, inwencji twórczej, estetyki ruchu poczucia rytmu> Twórca metody wyróżnił 16 a dla dzieci 8 grup tematycznych

Wyrażanie swoich stanów psychicznych, nastrojów, uczuć zdarzeń, sytuacji za pomocą ruchu.

Metoda C. Orffa

N określa zadania, aranżuje sytuacje, posługuje się instrumentami

j.w.

Uczniowie muzykują oraz ćwiczą. Improwizują ruchy przy akompaniamencie tworzonej przez siebie muzyki.

j.w. plus umuzykalnienie

Lepsze zrozumienie pojęć muzycznych.

Metody problemowe - zadania otwarte i zamknięte, zależne od poziomu informacji. W pierwszej U nie posiada żadnych danych o możliwościach rozwiązań. W drugim jest pełen zbiór, trudność polega na wyborze jednego z nich.

KLASYFIKACJA ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH

  1. ZDOLNOŚCI KONDYCYJNE - uwarunkowane głównie procesami energetycznymi

  • ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNE - zdeterminowane głównie procesami sterowania i regulacji ruchu