MSE
Rozdział 1. Pojęcie i zakres międzynarodowych stosunków ekonomicznych
Z czego składa się nauka o międzynarodowych stosunkach ekonomicznych ?
Z Teorii o międzynarodowych stosunkach ekonomicznych i Międzynarodowej polityki ekonomicznej
Opisz Prawa uniwersalne
Uniwersalny charakter ma przede wszystkim klasyczna teoria ekonomi oraz powiązana z nią zasada przewagi absolutnej oraz przewagi względnej sformułowanej przez D. Ricarda.
Cechą wspólna obu tych zasad jest teoria wolnego handlu przyjmowana jako podstawa rozwoju handlu międzynarodowego. Uniwersalny charakter można zaobserwować w prawach określających
Wpływ handlu zagranicznego na dochód narodowy (Teoria mnożnika i supermnożnika eksportowego.
Opisz Prawa specyficzne
Specyficzny charakter można zaobserwować przy formułowaniu przez międzynarodowe stosunki ekonomiczne prawa określającego rozwój różnych form powiązań międzynarodowych w tym handlu towarami i usługami.
Co składa się na politykę ekonomiczną ?
Polityka ekonomiczna = zagraniczna polityka ekonomiczna + międzynarodowa polityka ekonomiczna
Na czym polega zagraniczna polityka ekonomiczna ? (cechy i zadania)
Główne cechy i zadania zagranicznej polityki ekonomicznej:
Prowadzona przez pojedyncze państwa
Odpowiada na pytanie Jakie działania powinien podjąć kraj aby podnieść korzyści płynące z rozwoju
Przedmiotem nauki jest określenie właściwych środków za pomocą których poszczególne kraje będą w stanie osiągnąć cele tej polityki
W jej skład wchodzą narzędzia
makroekonomiczne ( służące państwu do oddziaływania na gospodarkę jako całość), mikroekonomiczne (oddziaływujące wyłącznie na powiązania gospodarcze za granicą)
taryfowe,
parataryfowe,
pozataryfowe.
Na czym polega międzynarodowa polityka ekonomiczna ? (cechy i zadania)
Główne cechy i zadania międzynarodowej polityki ekonomicznej:
Międzynarodowa polityka ekonomiczna prowadzona jest przez grupy państw
Jest dziedziną międzynarodowych stosunków ekonomicznych
Jest stosunkowo młodą dziedziną
Koncentruje się na metodach koordynacji zagranicznej polityki ekonomicznej oraz instytucjach koordynujących
Skupia się na wymianie informacji pomiędzy poszczególnymi krajami
Poddaje analizie prowadzenie wspólnej polityki międzynarodowej
Stawia na integracje regionalna
Analizuje podmioty kształtujące międzynarodową politykę ekonomiczną
Jaka nauka koncentruje się na badaniu zasad gospodarowania skali przedsiębiorstwa?
Mikroekonomia
Jaka nauka koncentruje się na badaniu zasad gospodarowania skali kraju?
Makroekonomia
W Międzynarodowych Stosunkach Ekonomicznych akcent położony jest na powiązania pomiędzy…
przedsiębiorstwami, krajami, grupami krajów występujących w skali międzynarodowej.
Rozdział 2. Międzynarodowy podział pracy
Co to jest MPP
Jest następstwem zjawisk występujących w ramach społecznego podziału pracy. Ma charakter strukturalny czyli z jednaj strony jest wynikiem różnic w strukturach gospodarczych, z drugiej ma służyć dopasowaniu tych struktur do potrzeb współpracujących krajów.
Czynniki determinujące MPP
czynniki strukturalne,
czynniki techniczne,
czynniki instytucjonalne,
czynniki koniunkturalne
Wymień 3 grupy różnic czynników decydujących o MPP
Różnice w warunkach naturalnych,
Różnice w poziomie uprzemysłowienia,
Różnice w poziomie techniki i technologii.
Różnice miedzy społecznym a MPP
- różnicowanie produkcji odbywa się w skali krajów, a nie społeczności lokalnych
- przedmiotem wymiany międzynarodowej w MPP są dobra i usługi stanowiące specjalizację poszczególnych krajów, a nie nadwyżki produkcyjne poszczególnych gospodarek, tak jak to miało miejsce w społecznym podziale pracy, który zakładał sprzedaż tylko nadwyżek.
- MPP ma charakter strukturalny i polega na trwałych powiązaniach międzynarodowych gospodarek wynikających z ich zróżnicowania w strukturach gospodarczych.
- Państwo za pomocą zagranicznej polityki ekonomicznej zachęca lub zniechęca wytwórców do produkcji na potrzeby rynku światowego, będąc głównym podmiotem MPP
Co to jest międzynarodowa komplementarność struktur gospodarczych
To wzajemne dopasowanie struktur gospodarczych w obrębie dwóch lub więcej krajów.
Na czym polega komplementarność międzygałęziowa - różnice tkwią w …
Komplementarność międzygałęziowa struktur gospodarczych - u jej podstaw znajdują się różnice w zasobach czynników produkcji, tj. bogactw naturalnych, pracy i kapitału. Najczęstszą jej przyczyną są różnice warunków naturalnych. Część krajów jest obficie wyposażona w surowce materialne, inne kraje surowców takich nie posiadają, lecz mają dobrze rozwinięty przemysł, stąd wzajemna komplementarność (np. Rosja-Europa Zachodnia). Ważną przyczyną jest też zróżnicowana gałęziowa struktura przemysłu.
Na czym polega komplementarność wewnątrzgałęziowa - różnice tkwią w …
Komplementarność wewnątrzgałęziowa struktur gospodarczych - u jej podstaw znajdują się różnice wydajności czynników produkcji. W miarę rozwoju gospodarczego przesłanki naturalne różnicujące gałęziowe struktury produkcji ustępują miejsca przesłankom wynikającym z uprzemysłowienia i postępu naukowo-technicznego. Postęp techniczny umożliwia wszechstronny rozwój gałęziowy produkcji bez względu na posiadane zasoby bogactw naturalnych. Na pierwszy plan wysuwa się komplementarność wewnątrzgałęziowa, polegająca na wzajemnym uzupełnianiu się producentów zespołów, podzespołów i części. Zamiast rozwijania się w jednym kraju wszystkich faz produkcji, składających się na powstanie wyrobu gotowego, następuje ich rozdzielenie między współpracujące kraje - zależnie od wydajności produkcji. W efekcie powstaje wyrób gotowy (montowany w jednym lub kilku współpracujących ze sobą krajach), tańszy i bardziej konkurencyjny. W przypadku komplementarności wewnątrz gałęziowej, producenci są ogniwami jednego procesu wytwórczego, prowadzącego do powstania wyrobu finalnego.
Wymień cztery metody zwiększania międzynarodowej komplementarności
Międzynarodowa specjalizacja produkcji,
Międzynarodowa kooperacja produkcji
Produkcja na wielką skalę,
Produkcja wielkoseryjna.
Kto należy do grupy G8
Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Włochy, Japonia, Stany Zjednoczone, Kanada, Rosja.
Co to jest gospodarka światowa?
-to system trwałych powiązań ekonomicznych, włączający gospodarki narodowe poszczególnych krajów w procesy produkcji i wymiany o zasięgu globalnym.
Wymień atrybuty gospodarki światowej:
-masowy, towarowy charakter produkcji
-podobne techniki wytwarzania
-specjalizacja produkcji i wymiany
- oddziaływanie wzajemne gospodarek krajów poprzez wymianę handlową
- rozwój transportu
-wartość międzynarodowa, cena światowa i pieniądz światowy
-wzajemne oddziaływanie koniunktury
-uczestnictwo wszystkich krajów świata
-trwałe więzi ekonomiczne powodujące powstanie zintegrowanej całości
Wymień cztery aspekty pojęcia gospodarka światowa:
-Geograficzny, Ekonomiczny, Systemowy, Czasowy
Cechy współczesnej gospodarki światowej:
-kategoria ekonomiczna
-charakter historyczny
-charakter dynamiczny
-pojęcie umowne
-nie jest prosta sumą elementów składowych (podmiotów)
-są to podmioty +nawiązywanie i utrzymywane przez nie międzynarodowych stosunków ekonomicznych.
Wskaźnik PKB jest wskaźnikiem mikro - czy makroekonomicznym?
Makroekonomicznym
Czy PKB powoduje wzrost kursu waluty krajowej w stosunku do obcej?
Można stwierdzić, że tak.
Co oznacza PKB per capita?
-to jeden z najczęściej stosowanych na świecie mierników zamożności państwa (społeczności w niej mieszkającej).
Rozwiń skrót:
EWG- Europejska Wspólnota Gospodarcza
EFTA- Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu
EBOiR- Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
IBRD- Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
IMF- Międzynarodowy Fundusz Walutowy
GATT- Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu
WTO -Światowa Organizacja Handlu
RWPG- Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej
OECD - Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
Rozdział 3. Międzynarodowy handel towarami
Wymień kto był przedstawicielem teorii klasycznych
Smith, D. Ricardo
Wymień kto był przedstawicielem teorii neoklasycznych
John Stuart Mill, A. Marshall, E. Heckscher, B. Ohlin,
Wymień kto był przedstawicielem teorii współczesnych:
J. Viner, G. Haberler, R. Donbusch, S. Fischer, P. A. Samuelson,
Jaką teorie prezentował A.Smith?
Teoria kosztów absolutnych
Jaką teorie prezentował D. Ricardo?
Teoria kosztów komparatywnych
Jaką teorie prezentował Mill?
Teoria wzajemnego popytu
Kto wprowadził pojęcie „ reprezentacyjnych koszyków towarów” oraz „zwrotna krzywa podaży i popytu”?
A. Marshall
Jaką teorie prezentował E.Heckscher i B. Ohlin
Teorie proporcji czynników produkcji
Co to jest międzynarodowy handel towarami?
Trzecią przyczyną szybszego rozwoju handlu międzynarodowego jest jego liberalizacja.
Składają się na nią … obniżki i likwidacje ceł, barier parotaryfowych oraz pozataryfowych
Wzrost gospodarczy to proces …
Wzrostu realnej warości PKB lub wzrostu tej realnej wartości na głowę
Postęp techniczny to proces …
Zmian rozwojowych techniki wyrażający się przez wprowadzenie do produkcji nowych, udoskonalonych maszyn, urządzeń, narzędzi i nowych technologii oraz przez wykorzystanie w
sposób doskonalszy istniejących zasobów
Postęp techniczny może być:
kapitałooszczędny, praco oszczędny i neutralny
Zwiększenie zasobów produkcji może być efektem w przypadku kapitału …
…inwestycji finansowanych z oszczędności krajowych lub ze źródeł zagranicznych-zwiększenie kapitału rzeczowego lub finansowego.
Zwiększenie zasobów produkcji może być efektem w przypadku pracy …
…wejścia nowych roczników w wiek produkcyjny, zwiększenia czasu pracy, zatrudnienia imigrantów, zmiany kwalifikacji pracowników.
Zwiększenie zasobów produkcji może być efektem w przypadku bogactw …
w przypadku bogactw naturalnych może być rezultatem nowych odkryć zasobów, wzrostu wydobycia zasobów już eksploatowanych bądź ich importu zagranicy
Przez pojęcie mnożnika (inwestycyjnego, eksportowego) będziemy rozumieli …
…współczynnik określający przyrost dochodu narodowego z tytułu wzrostu gospodarczego(przyrost inwestycji, eksportu).
Mnożnik równy jedności oznacza
iż wzrost gospodarczy nie zwiększa dochodu narodowego.
Mnożnik większy od jedności oznacza
iż przyrost dochodu narodowego przewyższa przyrost inwestycji bądź eksportu.
KONSUMPCJA Indywidualna obejmuje
dochody ( i wydatki)sektora gospodarstw domowych
KONSUMPCJA Zbiorowa obejmuje
dochody ( i wydatki) sektora rządowego
RECESJA
jeśli oszczędności są większe od inwestycji, to wzrost dochodu narodowego jest mniejszy niż mógłby być , gdyby oszczędności zostały w całości wykorzystane. Nie równowaga gospodarcza przybiera w tym wypadku formę recesji
PRZEGRZANIE GOSPODARKI
Gdy inwestycje są większe od oszczędności, wzrost dochodu narodowego jest większy niż powinien być w warunkach równowagi gospodarczej. Nierównowaga przybiera w takiej sytuacji formę „przegrzania gospodarki”
Rozdział 4. Międzynarodowy handel usługami
Klasyfikacja usług według klasyfikacji przedmiotowej/ przedmiotowej
Przedmiotowa:
Usługi materialne (np. usługi krawieckie, szewskie, budowlane)
Usługi niematerialne (np. usługi bankowe, socjalne, turystyczne)
Podmiotowa:
Rządowe (np. misje pokojowe wojsk)
Komunalne (np. usługi drogowe)
Prywatne (np. usługi bankowe, finansowe, teleinformatyczne)
Klasyfikacja usług według skali międzynarodowej
Usługi samodzielne (np. usługi transportowe, bankowe, turystyczne, telekomunikacyjne)
Usługi niesamodzielne (np. przepływ siły roboczej, kapitału, wiedzy technicznej; transakcje rządowe)
Czynniki determinujące międzynarodowy handel usługami
Prawne
- Utrudnienia w przepływie usług przez granicę
- Utrudnienia w przemieszczaniu się osób
- Utrudnienia w zakładaniu przedsiębiorstw (filii) świadczących usługi
Ekonomiczno-społeczne - usługi:
- Decydują o poziomie zdrowia i wykształcenia
- Gwarantują pożądany poziom konsumpcji
- Zapewniają zatrudnienie i osiąganie korzyści materialnych
- Dają poczucie bezpieczeństwa i porządku publicznego
- Chronią suwerenność ekonomiczną i integralność kulturową
Techniczne:
- Wyznaczają formy międzynarodowego handlu usługami
Wymień trzy grupy utrudnień w czynnikach prawnych
- w przepływie usług przez granicę;
- w przemieszczaniu się osób (producentów bądź konsumentów usług) przez granicę
- w zakładaniu przedsiębiorstw (filii) świadczących usługi.
Teoria korzyści z międzynarodowego handlu usługami
Przez pojecie teorii korzyści z międzynarodowego handlu usługami należy rozumieć uniwersalne zasady prowadzenia handlu usługami, opłacalnego dla podmiotów uczestniczących w tym handlu (teoria międzynarodowego handlu usługami).
Wymień 4 cechy usług
Niematerialność
Niejednolitość
Nierozdzielność
Nietrwałość
Rozdział 5. Międzynarodowy przepływ czynników produkcji
Jakie przepływy wchodzą w międzynarodowy przepływ czynników produkcji
- międzynarodowy przepływ siły roboczej,
- międzynarodowy przepływ kapitału,
- międzynarodowy przepływ technologii
Co to jest migracja, emigracja, imigracja
Migracja- Przenoszenie się ludności przez granice narodowe na dłuższy okres, lecz nie krótszy niż jeden rok.
Emigracja- Opuszczenie przez ludzi ich dotychczasowego miejsca zamieszkania.
Imigracja- Napływ ludności z zagranicy do danego kraju na pobyt stały lub długookresowy.
Przyczyny migracji pozaekonomicznej
-Motywy religijne ( konieczność opuszczenia dotychczasowego kraju stałego zamieszkania ze względu na przekonanie religijne.
-Motywy ideologiczne ( związane ze zmianą ustroju na kolidującym z ideami wyzwaniami przez pewną część ludności)
-Motywy polityczne (związane ze zmianą polityki na dyskryminującą np. mniejszości narodowe
Przyczyny migracji ekonomicznej
-Chęć znalezienia pracy przez bezrobotnych
-Nadzieja na lepiej płatne zatrudnienie
-Zwiększenie dochodów
-Poprawa statusu zawodowego poprzez podniesienie kwalifikacji
-Zdobycie fachowego wykształcenia
-Uzyskanie dostępu do specjalistycznej aparatury badawczej
Rodzaje migracji współczesnej
Mały ruch przygraniczny- regularne udawanie się za granicę na dłuższy czas.
Sezonowa migracja pracownicza- regularna powtarzająca się coroczna praca sezonowa za granicą
Wyjazd do pracy za granicę na określony czas-
- Chęć uzyskania dodatkowych dochodów
- Podniesienie kwalifikacji
-Odbycie stażu
Wyjazdy na stałe-
-Połączenie się z rodziną
-zawarcie związku małżeńskiego
Co to jest międzynarodowy przepływ kapitału
Ruchy kapitału przez granicę odnotowane w bilansie płatniczym. Kapitał posiadają kraje, które produkują więcej niż konsumują, a uzyskaną w ten sposób nadwyżkę gromadzą w formie akumulacji wykorzystywanej do finansowania inwestycji krajowych bądź wywożonej za granicę w formie eksportu kapitału. Importerami kapitału są natomiast kraje, które więcej konsumują lub inwestują niż produkują
Podział międzynarodowego przepływu kapitału
Komercyjny- Przynoszenie zysków eksporterowi i importerowi kapitału
Nieodpłatne i zwrotne transfery kapitału
Niekomercyjny - Brak zysków importera i eksportera
Bezzwrotne i nieodpłatne transfery kapitałów
Formy międzynarodowych przepływów kapitału
Kredyty, Bezpośrednie inwestycje kapitałowe, Inwestycje portfelowe
Międzynarodowy przepływ technologii to …
Przekazywanie wiedzy technicznej przez jedne kraje innym krajom.
Wiedza techniczna ogólna to:
- Dorobek intelektualny powstały w trakcie badań oraz doświadczeń w toku procesów produkcyjnych
- Przekazywana w postaci kongresów naukowych, konferencji międzynarodowych, seminariów naukowych
Wiedza techniczna konkretna to:
- Przekazywanie wiedzy technicznej i umiejętności jej stosowania przy produkcji określonych wyrobów
- odbywa się w formie handlowej, produkcyjnej i licencyjnej
Rozdział 6. Ceny międzynarodowe, terms of trade
Pojęcie ceny międzynarodowej
Wyrażona w pieniądzu wartość międzynarodowa towaru, usług, czynników produkcji
Podstawowym rynkiem towarów standaryzowanych jest:
Giełda i aukcje
Wpływ różnic w elastyczności popytu na ceny międzynarodowe. Cenowa elastyczność popytu
Wpływ różnic w elastyczności popytu na ceny międzynarodowe. Dochodowa elastyczność popytu
Wpływ różnic elastyczności podaży na ceny międzynarodowe. Cenowa elastyczność podaży
Wpływ różnic elastyczności podaży na ceny międzynarodowe. Dochodowa elastyczność podaży
Pojęcie terms of trade
warunki wymiany-stosunki wymiany. Stosunek wymienny na rynku międzynarodowym towarów eksportowanych i importowanych.
Można wyróżnić cztery rodzaje terms of trade:
- cenowe
- wolumenowe
- jednoczynnikowe
- dwuczynnikowe
Rozdział 7. Bilans płatniczy
Co to jest bilans płatniczy?
Zestawienie ( dochody - wpływy kontra wydatki - płatności ) wszystkich transakcji dokonanych między rezydentami (gospodarką krajową), a nierezydenatmi (zagranicą) w danym okresie
Cel sporządzania bilansu
Struktura bilansu płatniczego
Co to jest bilans handlowy?
Różnica między eksportem a importem danego państwa. Dodatni bilans handlowy jest nazywany nadwyżką handlową, ujemny zaś deficytem handlowym. Bilans handlowy jest częścią bilansu płatniczego.
Co to jest bilans usług?
Zestawienie z tytułu obrotów usługami między rezydentami krajowymi a zagranicą wchodzące w skład bilansu obrotów bieżących. Najważniejszą częścią tej części rachunku bieżącego są transakcje zakupu i sprzedaży usług transportowych. Znaczna część tego bilansu przypada również na usługi turystyczne, ubezpieczeniowe, prawne czy konsultingowe.
Co to jest bilans procentów i dywidend
Jest to saldo dochodów, zestawienie wpływów i wydatków z tytułu obsługi kapitału i pracy (zagranicznej w kraju i krajowej za granicą) zawarte w bilansie obrotów bieżących.W tej części bilansu płatniczego uwzględniane są :
- dywidendy od inwestycji bezpośrednich
- odsetki od udzielanych (uzyskanych) kredytów
- zarobki uzyskane za granicą
Kiedy występuje równowaga bilansu płatniczego
Wtedy, gdy suma bilansu obrotów bieżących i bilansu obrotów kapitałowych jest równa zeru. Polega na równoważeniu deficytów z jednego okresu, nadwyżkami z drugiego.
Wymień przepływy jednostronne (nierekompensowane)
Rodzaje kredytów w bilansie kredytów
Co obejmuje bilans inwestycji portfelowych
Dewizy to…
(tylko w liczbie mnogiej !) wg polskiego prawa są to papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych. Dewizami mogą być: krótkotrwałe należności oraz dokumenty stwierdzające istnienie zagranicznych należności u zagranicznych kontrahentów (weksle, czeki, przekazy)
Metody równoważenia bilansu płatniczego w długim i krótkim okresie
W krótkim:
mechanizm cenowy - zakłada się, że „niewidzialna ręka rynku” samoczynnie umożliwia osiągnięcie pełnego zatrudnienia i równowagi wewnętrznej oraz zewnętrznej
mechanizm dochodowy - deficyt bilansu handlowego → zmniejszenie wydatków → działa w dół mnożnik tych wydatków → spadek wartości PKB
mechanizm kursowy - dewaluacja (deprecjacja) waluty krajowej sprzyja wzrostowi eksportu i zmniejszeniu importu, prowadzi więc do poprawy salda bilansu handlowego
mechanizm stopy procentowej - deficyt bilansu płatniczego → podniesienie stopy dyskontowej → podniesienie stopy procentowej przez banki komercyjne → zmniejszenie rozmiarów obiegu pieniądza, popytu, importu
W długim:
- system monetarny i polityka monetarna
- system fiskalny i polityka fiskalna
- system i politykę dochodową
- system kształtowania cen i politykę cenowa oraz warunki konkurencji
- środki administracyjno-prawne
Deprecjacja to …
Jest rozłożoną w czasie obniżką kursu walutowego. Przez nią państwo przywraca równowagę bilansu handlowego (potanienie eksportu i podrożenie importu).
Aprecjacja to…
Aprecjacja waluty krajowej jest rozłożoną w czasie podwyżką kursu, narzędziem polityki zwalczania inflacji. Może być stosowana, gdy nie ma trudności ze zrównoważeniem bilansu handlowego i płatniczego (podnosi relatywnie ceny w eksporcie danego kraju i obniża ceny jego importu, pogarszając salda bilansu handlowego i płatniczego).
Rozdział 9. Międzynarodowe rynki walutowe. Kursy walut
Pojecie międzynarodowego rynku walutowego
MRW - całokształt transakcji walutowych zawieranych między uczestnikami rynków krajowych bądź xałokształt transakcji walutowych zawieranych w skali międzynarodowej. Na jego infrastrukturę składają się systemy komputerowe i teleinformatyczne na całym świecie
Zasada funkcjonowania rynku walutowego
Światowe centra finansowe
Podmioty międzynarodowego rynku walutowego
Transakcje arbitrażowe to
Transakcje, których przedmiotem są instrumenty financial futures. Ich podstawowym celem jest zarabianie na różnicy cen w różnych punktach geograficznych lub pomiędzy różnymi rodzajami transakcji futures.
Transakcje spekulacyjne to
Transakcje kupna i sprzedaży walut wynikające z chęci uzyskania korzyści (dochodów) z tytułu oczekiwanych zmian kursów walutowych. Transakcji takich dokonuje się częściej na rynkach terminowych niż bieżących
Kurs walutowy to
Cena jednej waluty narodowej wyrażana w drugiej walucie
Od czego zależy poziom kursu walutowego
Trzy fundamentalne czynniki wpływające na kurs waluty :
- tempo wzrostu gospodarki
- poziom stóp procentowych
- poziom inflacji
Wymień funkcje kursu walutowego
- funkcja informacyjna - k.w. stanowi informację dla przedsiębiorstw, osób fizycznych i władz państwowych przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych
- funkcja cenotwórcza - realizowana jest wtedy, gdy k.w. staje sie faktycznym przelicznikiem, który służy do wyrażenia ceny towaru eksportowanego lub importowanego w stosownej walucie
Czynniki poziomu kursu walutowego
- długookresowe tendencje gospodarcze
- aktualny stan gospodarki kraju, tj. Zmiana PKB, cen i stopy procentowej (to czynniki najsilniej wpływające na kurs walutowy)
- polityka ekonomiczna państwa
- czynniki polityczne
- spekulacje na temat zmiany kursy waluty danego kraju i kursów innych walut
Co zaliczamy do czynników ekonomicznych i poza ekonomicznych (krótko i długookresowych)
Rodzaje kursu walut
- k. Sztywny - ustalony przez organ państwa, nie podlega wahaniom
- k. Stały - ulega wahaniom wywołanym grą popytu i podazy, zakres wahań jest ściśle określony
- k. Płynny - kształtowany jedynie przez popyt i podaż
Dewaluacja to
reforma pieniężna, która polega na administracyjnym obniżeniu sztywnego kursu waluty narodowej wobec innych walut przez narodowy bank centralny, np. w celu poprawienia bilansu płatniczego. Nie należy jej mylić z denominacją, ponieważ następuje tutaj realne obniżenie wartości waluty względem innych walut, podczas gdy w przypadku denominacji jest ono czysto nominalne i ma charakter wyłącznie usprawnienia technicznego. W przypadku stosowania parytetu złota odpowiada jej deprecjacja.
Rewaluacja to
jest to wzrost kursu waluty danego kraju względem waluty zagranicznej pod wpływem interwencji władzy monetarnej. Termin rewaluacja odnosi się tylko do systemu stałego kursu walutowego, ustalonego i zmienianego jedynie przez rząd w zależności od sytuacji na rynku międzynarodowym i od stanu jego rezerw dewizowych. W warunkach płynnego kursu walutowego odpowiednikiem rewaluacji waluty jest aprecjacja pieniądza.
Ryzyko walutowe to
(ryzyko kursowe) w ekonomii: ryzyko związane z możliwością wahań kursu jednej waluty w stosunku do innej. W praktyce można wyróżnić dwa rodzaje tego ryzyka
Inflacja to
- wzrost ogólnego poziomu cen. W praktyce inflacja na rynku konsumpcyjnym jest inna niż inflacja na rynku zaopatrzeniowym i nieco inaczej wpływa na kondycję gospodarki.
Rodzaje ryzyk walutowych
ryzyko transakcyjne (transaction risk), występujące w przypadku zawierania transakcji rozliczanej w innej walucie niż waluta krajowa danego przedsiębiorstwa;
ryzyko księgowe (accounting risk), wynikające z możliwości zmiany wyceny aktywów lub pasywów, których cena jest wyrażona w innej walucie niż waluta, w której dane przedsiębiorstwo prowadzi księgi.
Rozdział 11. Zagraniczna polityka ekonomiczna (ZPE)
Co to jest zagraniczna polityka ekonomiczna
oddziaływanie państwa na stosunki gospodarcze z zagranicą. Oddziaływanie to powinno być aktywne, całościowe i świadome.
Rodzaje charakteru ZPE
Aktywny
Całościowy
Świadomy
Rodzaje ZPE
- polityka autonomiczna - prowadzona bez konsultacji z zagranicą
- polityka umowna - prowadzona z konsultacją z zagranicą
- polityka wolnego handlu
- polityka protekcyjna
Co to jest polityka wolnego handlu
Polityka w ramach której istnieje wolny przepływ towarów, usług, czynników produkcji. W ramach tej polityki państwo pełni trzy funkcje : kreuje prawo, dba o to aby to prawo było przestrzegane, zapobiega naruszaniu zasad wolnej konkurencji (zapobiega monopolizacji handlu) w sposób administracyjny
Co to jest polityka liberalizacji handlu
wg. tej koncepcji rola państwa w gospodarce powinna być minimalna, co winno także dotyczyć wymiany handlowej; wolny rynek zapewnia największe korzyści wszystkim uczestnikom wymiany.
Co to jest protekcjonizm
Protekcjonizm w ZPE jest pochodną polityki interwencjonizmu państwowego w gospodarce.
Co to są narzędzia makroekonomiczne
Są to narzędzia umożliwiające państwu oddziaływanie na gospodarkę jako całość, w tym zwłaszcza na dochód narodowy, konsumpcję, inwestycje, oszczędności, dochody i wydatki budżetu państwa, popyt na pieniądz i podaż pieniądza, zatrudnienie i bezrobocie, bilans handlowy i płatniczy.
Wymień i opisz krótko narzędzia makroekonomiczne
Są to narzędzia umożliwiające państwu oddziaływanie na gospodarkę jakocałość, na dochód narodowy, konsumpcję, inwestycje, oszczędności, docjody i wydatki budżetu państwa
Polityka kursu walutowego - sluży Państwu do kształtowania bilansu handlowego a zatem i bilansu płatniczego
Polityka stopy procentowej - to relacja należności, które płaci sie za użytkowanie kapitału pieniężnego lub uzyskuje z udostępnienia kapitału
Polityka pieniężna - ułatwia proces wymiany ( także międzynarodowej ), ułatwia rozwój innych form działalności gospodarczej
Polityka fiskalna - ogół działań państwa kształtujących budżet państwa poprzez zmiany we wpływach i wydatkach państwa
Polityka dochodowa - narzędzie uzupełniające politykę fiskalną oraz politykę pieniężną
Polityka budżetowa - polega na regulacji wysokości oraz proporcji dochodów i wydatków budżetowych; obejmuje politykę podatkową oraz politykę wydatków budżetowych
Jakich narzędzi używa się do kształtowania polityki pieniężnej
Rozdział 12. Międzynarodowa polityka ekonomiczna (MPE)
Co to jest MPE
jednolite w skali grupy krajów, regionu geograficznego, bądź w skali globalnej cele, środki i narzędzia tej polityki. Drogą wypracowania międzynarodowej polityki ekonomicznej jest koordynacja zagranicznej polityki ekonomicznej zainteresowanych krajów. Koordynacja ta może przybierać różny charakter oraz zakres.
Przez kogo może być prowadzona MPE
Koordynacja ex post
ogranicza się do wymiany informacji pomiędzy zainteresowanymi krajami, dotyczących kierunków zagranicznej polityki ekonomicznej. Koordynacja taka nosi nazwę konsultacji. Poszczególne kraje prowadzą nadal autonomicznie zagraniczną politykę ekonomiczną. Natomiast uzyskane informacje służą do zbliżania kierunków tej polityki.
Koordynacja ex ante
Koordynacja ex ante wyraża się w dopasowywaniu kierunków zagranicznej polityki ekonomicznej państw współpracujących. Nosi ona nazwę właściwej koordynacji. W takim przypadku międzynarodowa polityka ekonomiczna jest wypadkową uzgodnień pomiędzy krajami prowadzącymi zagraniczną politykę ekonomiczną. Zakres tych uzgodnień może być zdeterminowany geograficznie, problemowo albo czasowo. Wyrazem ujęcia geograficznego jest dobór krajów zainteresowanych prowadzeniem polityki międzynarodowej. Przejawem ujęcia problemowego jest zakres tematyczny lub branżowy międzynarodowej polityki ekonomicznej. Ujęcie czasowe wyraża natomiast horyzont międzynarodowej polityki ekonomicznej.
Horyzonty czasowe MPE
- horyzont krótki - cele koniunkturalne np. Stabilizacja cen, walka z deficytem handlowym, stabilizacja bilansu energetycznego
- horyzont średni - dążenie do przyspieszenia wzrostu gospodarczego i likwidacja ograniczeń w handlu zagranicznym
- horyzont długi - cele strukturalne np. Zmiany w strukturze produkcji, zmiany w strukturze eksportu, równowaga bilansu płatniczego
Środki MPE
- zasoby towarów lub czynników produkcji ujęte rzeczowo lub wartościowo, służące osiagnięciu celów tej polityki
- źródłem środków są fundusze krajów prowadzących m.p.e. , np. Środki dewizowe krajów OPEC
- mogą się zwiększać lub zmniejszać, ulegać zwrotowi np. Międzynarodowe porozumieniatowarowe, mające specjalne fundusze służące finansowaniu tworzonych zapasów
- umowy bilateralne czyli dwustronne
- układy o współpracy gospodarczej:
- układy ogólne,
- umowy wielostronne,
- rundy negocjacyjne,
- klauzule największego uprzywilejowania,
- systemy preferencji celnych,
- protokoły międzynarodowe
Narzędzia MPE
- porozumienia towarowe
- umowa cukrowa,
- umowa kakaowa,
- umowa kawowa,
- umowa pszeniczna,
- umowa cynowa,
- umowa dot. wełny
Międzynarodowe umowy gospodarcze to
Porozumienia towarowe to
Jakie podmioty występują w MPE
Rozdział 13. Polityka integracyjna
Polityka integracyjna to
Scalanie narodowych potencjałów ekonomicznych w jeden potencjał międzynarodowy
Tworzenie nowych organizmów gospodarczych, które w efekcie mają możliwości znacznie przekraczające sumę możliwości narodowych
Cele polityki integracyjnej
Cel ogólny :
w wyniku integracji ludzie zbliżają się do siebie, zaczynają myśleć i działać podobnie, znikają bariery językowe i konflikty narodowościowe, pojawiają się wspólne interesy w miejsce konfliktowych, granice państwa przestają dzielić narody i państwa, a swoboda poruszania się obywateli, brak ograniczeń w przepływie towarów i usług oraz czynników produkcji pozwalają osiągać wspólne cele gospodarcze
Cele szczegółowe:
- zwiększenie efektywności gospodarowania
- rozwój międzynarodowej specjalizacji i kooperacji w produkcji
- obniżka kosztów postępu technicznego i szybsze jego tempo
Formy polityki integracyjnej
strefa wolnego handlu
- jest najprostszym rozwiązaniem instytucjonalnym
- oznacza ona likwidację ceł i ograniczeń ilościowych w handlu między określoną grupą krajów
- kraje te zachowują autonomiczną zawnętrzną taryfę celną i prowadzą własną niezależną politykę wobec krajów trzecich
- przykłady : EFTA (europejska s.w.h.) - Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria Szwecja, Wlk. Brytania
CEFTA (środkowoeuropejska s.w.h.) - Polska, Węgry, Czechy, Słowacja, Słowenia, Rumunia
NAFTA (północnoamerykańska s.w.h.)
BFTA (bałtycka s.w.h.)
AFTA (azjatycka s.w.h.)
unia celna
polega na ujednoliceniu ceł w stosunkach handlowych krajów tworzących strefę wolnego handlu z krajami nieczłonkowskimi,
wspólny rynek
- wyższa forma integracji
- oznacza nie tylko zniesienie ceł we wzajemnych obrotach i wprowadzenie wspólnej waluty celnej wobec krajów trzecich, ale także swobodę przepływu kapitału, usług, towaru oraz siły roboczej
- przykładem jest wspólny rynek produktów rolnych UE
unia monetarna
zobowiązuje kraje członkowskie do:
- spełniania wszystkich warunków strefy wolnego handlu i unii celnej i wspólnego rynku
- utrzymania stałych kursów walutowych
-u.m. zapobiegałaby oddzialywaniu panstw czlonkowskich na decyzje produkcyjne i handlowe przedsiębiorstw
unia ekonomiczna
charakteryzuje się szerszym zakresem globalizacji polityki ekonomicznej
obowiazuje jednolita polityka:
- przepływu towarów w skali globalnej
- przepływu czynników produkcji
- finansowa, w tym fiskalna
- budżetowa
- kredytowa
- kapitałowa
- społeczna itd.
unia polityczna
- oznacza koordynację polityki zarówno wewnętrznej jak i zagranicznej krajów wchodzących w skład ugrupowania integracyjnego
- nie ma takiej na Świecie :D
pełna integracja ekonomiczna
-jest to jeden z pięciu podstawowych etapów polityki ekonomicznej
- kraje na tym etapie ujednolicają politykę gospodarczą i powołują organ ponadnarodowy, którego decyzje są wiążące dla państw wchodzących w skład ugrupowania integracyjnego
Przykłady polityki integracyjnej na świecie
Rozdział 14. Globalna polityka ekonomiczna (GPE)
Co to jest globalna polityka ekonomiczna
Procesem globalizacji gospodarki światowej jest proces …
Organizowania i prowadzenia produkcji, wymiany i przepływów kapitału w skali śiwatowej oraz traktowania przez podmioty gospodarcze całości globu jako jednego rynku
Globalizacja to
tworzenie gospodarki światowej, w której istnieje możliwość swobodnego przepływu dóbr i usług. Jej podstawowymi czynnikami są: światowy system walutowy, rozwój struktur integracji gospodarczej, rozrost transnarodowych korporacji, międzynarodowych firm, integracja gospodarcza, tworzenie i umacnianie organizacji współtworzących ład gospodarczy w skali światowej.
Integracja regionalna to
Procesy integracji i odpowiadające im struktury ograniczone do określonego regionu lub subregionu, np. Integracja europejska, Beneluks czy w latach 90. Ugrupowania państw w ramach Inicjatywy Środkowoeuropejskiej, Grupy Wyszehradzkiej, CEFTA, Rady Państw Bałtyckich
Rodzaje zależności globalnej
Co to jest zależność strukturalna
Polityka ekonomiczna w warunkach globalizacji może mieć charakter….
Polityka autonomiczna
Polega na tym, że rząd danego kraju sam, bez uzgodnień z rządami innych krajów, prowadzi działania w dziedzinie stosunków ekonomicznych z zagranicą. Do operacji przeprowadzonych w ramach tej polityki zalicza się:
- jednostronne działania państwa podejmowane w celu ochrony rynku wewnętrznego przed konkurencją zagraniczną
- działania regulujące eksport i import
- działania wpływające na bilans płatniczy
Polityka umowna
(konwencyjna) sprowadza się do międzynarodowej lub wręcz ponadnarodowej współpracy między poszczególnymi krajami. Jej istotą jest to, że stosunki z zagranicą regulowane są na podstawie umów dwustronnych lub wielostronnych. Polityka ta realizowana jest, gdy kraj zawiera porozumienia regulujące wymianę z zagranicą i prowadzi politykę, która służy realizacji zobowiązań wynikających z tych umów
Koordynacja ex post to możliwość….
Koordynacja ex ante oznacza…
Wypracowanie miedzynarodowej polityki ekonomicznej i sprowadza się do ustalania wspólnych celów, środków i narzędzi
Polityka ekonomiczna typu hardware
Polityka ekonomiczna typu software
Sprowadza się do otwierania rynków poszczególnych krajów dla przepływu towarów, usług i czynników produkcji; może mieć różne formy instytucjonalne : luźne porozumienia międzynarodowe i porozumienia ściślejsze
Metoda policentryczna
opiera się ona na wielu równoczesnych decyzjach podejmowanych autonomicznie przez pojedyncze kraje bądź grupowo w ramach różnego typu organizacji międzynarodowych i ugrupowań integracyjnych.
Metoda monocentryczna