19. 11. 2012 Zjawisko akceleracji

• AKCELERACJA ROZWOJU- odnosi Siudo przyspieszenia rozwoju biologicznego w okresie 100 lat . Rozszerzając to szerzej podciągamy to pod:

-> trend seksualny - ciąg wiekowy Należy dołączyć 2 zjawisko

-> retardacje rozwoju - retardacja procesów starzenia z jednej strony postępuje przyspieszenie rozwoju a potem opóźnienie . ( opóźnienie procesów starzenia)

- ukształtowanie ciała w zakresie dojrzewania ciągłego ( dostateczny wzrost do 25 r. ż. Potem 24 r. ż. A teraz 18 r. ż. Już jest dostateczny wzrost) Jeszcze 100 lat temu 1 miesiąca występowała u dziewczynek w wieku 17 lat teraz w wieku 11lat.

- w okresie życia płodowego zauważamy retardacje powolutku . Skraca się sam proces ciąży dzieci też są większe .

- szybciej w ciągu roku podwajany jest wzrost dziecka ( podnoszą szybciej główkę , szybciej chodzą mówią wcześniej , pojawiają się zęby wcześniej . W dalszym tym życiu wcześniej pojawiają się choroby dziecięce ( obowiązkowe)

- później osiągają szysze wartości wzrostu niż przed laty pojawiają się wcześniej objawy dojrzewania osiągają wcześniej zdolność do prokreacji

- RETARDACJE - procesy mają opóźnienie niż przed laty ostatnio miesięczna 100 lat później bije u kobiet w wieku 40 lat a teraz w wieku 50

- wydłuża się średni okres trwania życia trend seksualny

Konsekwencje trendu seksualnego -

= nie towarzyszy dojrzałości biologicznej , dojrzałości psychologiczne , społeczne i socjalne.

Współczesna młodzież dłużej przebywa z rodzicami choć są zdolni do dalszej prokreacji własnej .

- rodzi się dużo dzieci a nie sposób im zapewnić warunków bo dzieci rodzą nastolatków

- młodzież jest wyższa i przeszkadza to bytowo ( zmiana kierunku przepisów prawnych obniżony wiek odpowiedzialności.

wszystko ma charakter hipotetyczny:

• więcej przyjmujemy białka

• lepsze warunki materialne , lepsze życie

• zjawisko heterozji - zwiększona wrażliwość organizmu na wpływ środowiska

• dochodzi do większego przemieszczania genów ( większa wrażliwość organizmu)

• wydłużył się promień małżeństwa odległość od zamieszkania małżonków

• sztuczne oświetlenie =zakłada się że powoduje szybsze procesy wzrostu

LATERALIZACJA - przewaga sprawna organizmu ktoś może być lewo stronny bądź prawostronny .Pewna asymetryczność narządów np. wiek jest to wysiłek półkul pewne funkcje są ważniejsze

- > praktyczna półkula ( przestrzenna zdolność , odbiór muzyki przez amatorów , odczytywanie emocji na twarzy innej osoby jest ilustracyjna, emocje negatywne . odbiera rzeczywistość w sposób globalny intuicyjna

-

-> lewa półkula jest logiczna półkulą analityczną ma zdolność matematyczna ( liczenia , muzyka zdolność merytoryczna, umiejscowione są ośrodki odpowiedzialne za lateralizacje prawostronne odpowiada lewa półkula

TYPY LATERALIZACJI:

• jednorodna - albo prawo albo lewo częstsza jest prawostronna

• skrzyżowaną np. lewe oko prawa ręka noga

• nieustaloną - w przypadku nieustalonej nie mamy lokalizacji której ze stanu ( jak oczy to nie ręce jak ręce to nie nogi )

KAŻDA Z TYCH TYPÓW POCIĄGA ZA SOBĄ KONSEKWENCJE:

Najczęściej występuje lateralizacja prawostronna a rzadsza jest lewostronna

- lewo stronny rozwija się normalnie ale nie jest w stanie będąc zmuszony normalnie funkcjonować musi mieć specjalne na życie do leworęcznych rąk

- jeśli dziecko na lat skrzyżowczą jest zaburzenia koordynacji wzrokowo -ruchowej co wpływa na naukę pisania i czytania

- zmienia litery i głoski np. sok a pisze kos ( obustronność)

- te osoby mają ogromne trudności z kierunkami świata północ- południe , wschód- zachód a także z określeniami stron własnego ciała .

- jednostronna np. lewostronny ma bardziej napiętą tą stronę

- u osób obustronnych napięcie rozprowadza się równo ( ciało też nie ma rozciągnięcia która to jest strona ) lekcje są dla nich zmianą są bardziej polegać na wypadki

JAKIE SĄ PRZYCZYNY ZLATERALIZOWANIA :

- nie dotyczy to tylko ludzi ale i u zwierząt

- teorie endogenne (wewnątrz pochodne ) i egzogenne (zewnątrz pochodne )

- teorie wskazujące na czynniki Endo i egzo- genne

ENDOGENNE WYRÓŻNIAMY PRZYCZYNY:

- uwarunkowania genetyczne ( istnieje prawogenny a jeśli ale to jesteśmy lewostronny

Uszkodzenia organiczne mózgu - połowa z patologicznych porodów to leworęczną

- Kolejna zwen. to nadmierne wysycenie mózgu w okresie życia płodowego testosteronem - poziom testosteronu jest zbyt wysoki i hamuje rozwój półkul lewej kompensacyjne i rozwiją tą prawą

- zespół zanikającego bliźniakami ( niektóre bliźnięta jednojajowe mają różne lateralizacje półkul są w brzuchu dla siebie jak lustrzane odbicie i praworęczny pobiera najczęściej pokarm , że pożera swojego bliźniaka )

Os. Leworęczne są częściej uzdolnione artystycznie

EGZOGENNE PRZYCZYNY:

- hipoteza umowy społecznej ( połowa prawostronna a połowa lewostronna robi narzędzia tylko do prawej kończyny

- wszystko co prawe ma aspekt pioratyczny

Jak postępować? Kwestia postępowania?

- bardzo wcześnie trzeba określić problem - ustalić jak zlateralizowane jest dziecko

- dla prawostronnego wychodzi niechęć 2-8 r. ż.

- dla lewostronnego wychodzi niechęć 3- 4 r. ż.

Ok. 5 r. ż. Widać już wyraźną stronność cały ten proces kończy się w szkole z częścią cały ten proces kończy się w szkole z chęcią całkowitego zmienielizowania opoidła wielkiego

W życiu płodowym można zauważyć preferencje przy ssaniu kciuka , podawaniu ręki

To wszystko zanika przy chodzeniu i dopiero w szkole jest wszystko jasne

- muszą wykonywać ćw. Korygujące trzeba odpowiednio usadzić dzień w ławce

- nie przestawiamy dzieci, które tego nie chcą

- nie przestawiamy dzieci kiedy przewaga funkcjonalna między lewą a prawą ręką wynosi 2 lata ( jeśli różnica jest mała przesadzamy )

3. 12. 2012 Stres i radzenie sobie ze stresem ( jak to wpływa na sferę psychiczną i fizyczną i jak funkcjonujemy)

Stres napięcie -

Sposoby ujmowania stresu:

1. jako uogólniona reakcja ( fizjologiczna i psychologiczna na działanie szkodliwych czynników)

2. stres jako negatywny czynnik zewnętrzny ( bodziec zespół bodźców sytuacja trudna (

3. stres jako forma relacji pomiędzy człowiekiem i otoczeniem ( brak dopasowania pomiędzy możliwościami jednostki a wymaganiami człowieka)

Stres jako uogólnione reakcje fizjologiczny)

HANS SELYE : Stres

• fizjologiczna reakcja ( odpowiedź) organizmu na zagrożenie ze strony środowiska

• reakcje adaptacyjne ( general adaptian syndrome GAS

• Wszystkie stresory wywołują taką samą reakcją fizjologiczną ( ta reakcja przebiega według tych samych podziałów)

FAZA ALARMU:

• Natychmiastowa reakcja organizmu na bodziec stresowy , wzmożenie rytmu serca podwyższenie temperatury ciała potliwość , nadkrzepliwość krwi wzrost liczby krwinek białych , odporność jest zmniejszona

Ogólny zespół adaptacji wg. Selye

Reakcja ALARMOWA odporności - wyczerpania

Faza odporności - optymalne przystosowanie nastroju do działającego bodźca stresowego. Objawy reakcji alarmowej znikają i odporność wzrasta powyżej poziomu normalnego

FAZA WYCZERPANIA - energia przystosowawcza wyczerpuje się ustrój nie jest w stanie produkować więcej hormonów

• pojawiają się powtórne oznaki fazy alarmu i następuje śmierć

Dystres - ma negatywne następstwa

Eustres - ma pozytywne następstwa jest to „ dobry stres”

Stres jako uogólniona reakcja ( poziom psychologiczny ) wewnętrzna

FAZY STRESU PSYCHOLOGICZNEGO:

1. mobilizacji: - człowiek koncentruje się by zwalczyć stres ; jego reakcje emocjonalne są adekwatne do sytuacji ; wszelkie procesy są szybsze

• aktywizacja procesów psychologicznych

• sprawniejsze procesy spostrzegania myślenia szybsze reakcje

• zachowanie adekwatne do sytuacji

• próba zwalczenia stresu

2. rozstrojenia

• człowiek przestaje kontrolować emocje nie jest w stanie skupić się i myśleć logicznie ; pojawiają się różne formy bezradności lęku i gniewu

• obniżenie poziomu czynności

• trudno się skupić i myśleć logicznie

3. destrukcji

• brak adekwatnej oceny sytuacji

• spadek motywacji do działania

• poddawanie się załamanie

• dezorganizacje zachowania

• natężenie stresu jest też duże że tego nie kontroluje

FORMY DEZORGANIZACJI ZACHOWANIA W STRESIE:

• zahamowanie działania

• zahamowanie regresywne

• fiksacje np. łamanie Kucza

• zahamowanie agresywne

• reakcje ucieczkowe typu fuga - sprawca wypadku ucieczka w szoku tzw. Objawy Camerona - może dojść do nawrotu choroby np. alkoholizm itp. U dorosłego taką reakcją może być płacz , a u dziecka które potrafi powstrzymać zwieracze , a pod wpływem stresu może oddawać mocz w majtki

STRES JAKO NEGATYWNY CZYNNIyK ZEWNĘTRZNY:

( bodziec , zespół bodźców , sytuacja trudna ) sytuacja egzaminu studenta jest to stres sam w sobie .

NATĘŻENIE SYTACJI TRUDNYCH:

• kataklizmy - sytuacje w których natężenie stresu jest ogromne ale występują względnie rzadko

• wielkie wydarzenia stresowe - natężenie stresu jest względnie duże , kłopoty z seksem ciażą i rozwód

• codzienne utrapienia- małe stresy , które nie mają dużego natężenia ale jest dokuczliwe bo jest negatywne . duży koszt tych somatycznych niż wielkich wydarzeń stresowych i kataklizmów

NIEKTÓRE STRESORY OCENIONE W PUNKTACH:

• śmierć bliskiej osoby 100

• rozwód 75

• zwolnienie z pracy 47

• ciąża 40

• nowy członek rodziny 39

• zmiana stanowiska 36

• duża pożyczka na dom 31

• kłopoty z szefem 23

RODZAJE SYTUACJI TRUDNYCH:

• - deprywacja - nie może zaspokoić ważnych potrzeb uniemożliwienie zaspokojenia ważnych potrzeb

• Przeciążenie - pracujemy na skraju możliwości fizycznych ( jest ciężko)

• Utrudnienie - brakuje nam czegoś by uruchomić pracę

• Zagrożenie - zagrożenie ważnych wartości życiowych

• Konflikt motywacyjny - konflikt pomiędzy dwoma dojrzeniami a można wybrać tylko jednego

STRES JAKO FORMA RELACJI POMIĘDZY CZŁOWIEKIEM A OTOCZENIEM:

( brak dopasowania pomiędzy możliwościami jednostki a wymaganiami otoczenia) Ujęcie transakcyjne : Richard Lazanus i Susan Falkman

Ujęcie transakcyjne:

Interakcje : A< >B

Transakcje A< >> B

R. Lazarus i S. Falkman : „ Stres to szczególny rodzaj relacji pomiędzy jednostką i otoczeniem , która jest przez jednostkę oceniona jako nadwyrężająca lub przekraczająca jej możliwość poradzenia i zagrażająca jej dobrostanowi”

Kluczowe pojęcie ujęcia transakcyjnego

• - ocena poznawcza -jest wartościowana poprzez który jednostka ocenia jakie znaczenie ma dana transakcja z otoczeniem

• - radzenie sobie ze stresem -

pierwotne ma zaraz na początku jakie zna znaczenie :

1. Transakcja bez znaczenia

2. Jest sprzyjająco pozytywna

3. Jest stresująca ( krzywda strata zagrożenie , wyzwanie)

Wtórna :

• jakie są możliwości poradzenia sobie ( co można tu zrobić)?

O OCENIE SYTUACJI STRESOWEJ DECYDUJĄ?

• - historia życia jednostki

• Samoocena

• Wcześniejsze doświadczenia

• Motywacja i system wartości

• Aktualny stan fizyczny i psychiczny

• Wspieranie społeczne

• Umiejętności rozwiązywania problemów

• Umiejscowienie poczucia kontroli

RADZENIE SOBIE ZE STRESEM - określa wszelkie poznawcze i behawioralne wysiłki podmiotu , aby sprostać specyficznym zewnętrznym lub wewnętrznym wymogom ocenionym jako przekraczające możliwości

Jest to dynamiczny proces monitorowany oceną poznawczą

Funkcje radzenia sobie ze stresem

1. zmniejszenie napięcia emocjonalnego ( radzenia zorientowane na emocje)

2. rozwiązanie problemu który spowodował stres ( radzenie zorientowane na problem)

RADZENIE ZORIENTOWANE NA PROBLEM:

• Aktywne radzenie sobie -> podjęcie działań by usunąć obejść sresor lub osłabić go

• Planowanie -> rozważanie jak sobie poradzić

• Ograniczenie konkurujących działań -> odłożenie wszelkich działań i skupienie się na stresorze

• Odniesienie problemu -> czekanie na sprzyjające warunki do działania

• Szukanie wsparcia społecznego -> z pobudek instrumentalnych -> szukanie rady , pomocy i informacji

Radze :

-szukanie wsparcia społecznego z pobudek emocjonalnych

- szukanie współczucia i pocieszenia

- pozytywna reinterpretacja powtórna ocena problemu w pozytywnym świetle

- akceptacja - zgoda na daną sytuację

- zaprzeczenie odmowa wzmacnia realność sytuacji

- zwrot ku Religi - modlitwa szukanie pociechy duchowej

- koncentracja na emocjach = skupienie na negatywnych uczuciach w celu ich przewartościowaniach

- oderwanie behawioralne - ograniczenie działań

STRATEGIE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM:

- konfrontacja

- samokontrola

- przyjmowanie odpowiedzialności

- planowanie rozwiązania

- pozytywne przewartościowanie

- dystansowanie się

- poszukiwanie wsparcia społecznego

- ucieczka unikanie

EFEKTYWNE RADZENIE SOBIE ZE STRESEM:

• prowadzi do:

- rozwiązania transakcji stresowej

- zminimalizowanie poziomu napięcia

- podtrzymanie samooceny

Jest dobrze dopasowane do wymogów transakcji stresowej

Minimalizuje koszt radzenia na płaszczyźnie psychologicznej , społecznej i fizjologicznej

Rezultaty radzenia sobie:

- > natychmiastowe np. zmiany w relacjach człowieka z otoczeniem emocji zmiany fizjologiczne

• odległe czynniki adaptacyjne dotyczą:

- moralne np. poczucie szczęścia i satysfakcji

-zdrowia somatycznego

- funkcjonowania społecznego

- płaszczyzny duchowej

-zachowania zasobów zaradczych na przyszłość

- zmiana osobowości

=17.12.2012

Wpływ czynników psychicznych na zdrowie somatyczne

Model biologiczny

Model biopsychospołeczny ( holistyczny)

Model biomedyczny :

• Filozofia Kartezjusza - dualizm duszy i ciała

• Redukcjonizm ( zjawiska chorobowe można sprowadzić do pojęć z zakresu nauk ścisłych

• Odkrycia naukowe ( wirusy, bakterie witaminy)

MODEL BIOPSYCHOSPOŁECZNY:

- opiera się na ogólnej teorii systemów ( Bartalanffy 1968)

• Zjawiska naturalne są hierarchią systemów z których każdy jest jednocześnie częścią większego systemu i zbiorem systemów podrzędnych

• Systemy są zorientowane na określonych cel i dążą do uzyskiwania równowagi funkcjonalnej . W tym modelu zakłada się że człowiek jego sfera psychiczna daje również nacisk fizyczny

Model saktogenetyczny - kładzie nacisk dlaczego ludzie nie chorują?

MODEL BIOMEDYCZNY	MODEL HOLISTYCZNY
Poród jest sytuacją kryzysową i wymaga zarządzania dla bezpieczeństwa	Poród jest naturalnym i normalnym procesem
Leki i aparatura są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania	Leki i aparatura wykorzystywane są jedynie gdy zachodzi taka potrzeba
Poród jest procesem fizycznym który można kontrolować za pomocą leków i interwencji	Instynkt i emocje są składowymi procesu narodu
Duchowość nie jest uwzględniana	Poród zawiera komponenty duchowe
Koncentracja na patologii	Koncentracja na pięknie aktu narodzin
Ciąża i poród są okresem podwyższonego ryzyka i wymagają nadzoru medycz.	Ciąża i urodzenie dziecka są wyrazem zdrowia
Personel medyczny jest niezbędny dla wyniku ciąży .Personel ma kontrolę	Ciało kobiety ma kontrolę

Kierunki badań nad udziałem czynników psychicznych w etiologii chorób somatycznych

1. Predyspozycje osobowościowe do zachorowania

2. Związek czynników sytuacyjnych z zachorowaniem

3. Związek zachorowania z zachowaniem

Czynniki warunkujące powstanie choroby somatycznej

1. Ukształtowanie w dzieciństwie specyficznych cech osobowości

2. Sytuacja , która wystąpiła tuż przed zachorowaniem a która reaktywuje stary konflikt

3. Konstytucjonalne ( najczęściej wrodzona słabość danego narządu )

OSOBOWOŚĆ CHOROBOWA

• Pewne cechy osobowości ( np. tłumienie uczuć) zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby przy współwystępowaniu innych czynników ryzyka

• Jest to zależność probalistyczna

ZALEŻNOŚĆ PROBALISTYCZNA- oznacza , że występowanie określonych właściwości osobowości nie przesądza o zachorowaniu ale może przy występowaniu innych czynników ryzyka zachowanie doprowadzić do choroby

Czynniki sytuacyjne a występowanie choroby - osoby które zapadają na choroby psychosomatyczne przechodzą w okresie poprzedzającym zachorowanie wiele sytuacji stresowych

Zależności pomiędzy natężeniem stresu a możliwością zachorowania wg. Holmsa i Rolne

150 - 199 jednostek stresu = 37 % szans choroby w ciągu kolejnych lat

200- 299 jednostek stresu = 51% szans

Ponad 300 jednostek stresu 79 % szans

Zachowanie a wystąpienie, choroby somatycznej

Typy zachowanie / osobowości / radzenia sobie ze stresem a zdrowie i choroba

TYP A wysoki poziom energii tendencja do rywalizacji , wrogości

TYB B przeciwieństwo A , spokojny nie rywalizuje zadowala się tym co ma

TYP C- Wypiera emocje , unika konfliktów , stara się być miły

TYP D negatywne emocje pesymizm ukazywanie emocji

WZÓR ZACHOWANIA A :

- jest to zespół jawnego zachowania się lub styl życia dla którego typowe są :

• Skrajna rywalizacja i walka o osiągnięcia

• Agresywność ( czasami silnie tłumiona)

• Pośpiech niecierpliwość pobudliwość

• Nadmierna czujność

• Wybuchowy sposób mówienia

• Napięcie mięśni twarzy

• Poczucie presji czasu

• Nadmierna odpowiedzialność

PRZEKONANIA OSÓB O WZORZE ZACHOWANIA A

1. Stale trzeba się sprawdzać . Samoocena poczucie wartości uzależnione jest od oceny otoczenia

2. Nie ma uniwersalnej zasady moralności a wartości mają charakter materialny

3. Nie dysponuje się środkami , które pozwoliłyby na wykazanie np. Jest to źródłem niepokoju napięcia podejrzliwości i wrogości

WZÓR ZACHOWANIA B :

• Negatyw WZA

Cechy :

• Łagodność

• Brak pośpiechu

• Tendencja do poddawania się prądowi życia

• Umiejętności odprężania się

• Łatwiejsza satysfakcja

Ogniwa między WZA i chorobą :

• Ogniwa psychofizjologiczne

• Niezdrowy styl życia

• Uruchomienie ewolucyjne zaprogramowanie mechanizmu śmierci

Programy modyfikacji zachowań typu A dla dzieci:

1. Pomyśl o własnym zdrowiu

2. Bądź bardziej cierpliwy

3. Współdziałaj a nie rywalizuj

4. Dlaczego się zachowujemy się agresywnie

5. Jak redukować zachowania agresywne

6. Jak opanować gniew

7. Nie daj się stresowi

8. Uwierz w siebie

Emocje prowadzą do choroby gdy:

• Mają przewlekły charakter

• Są przeciwstawne co do znaku

• Są wprowadzane krótkotrwale

Drogi wpływu czynników psychicznych na rozwój choroby somatycznej

• Poprzez procesy fizjologiczne

• Poprzez strategie radzenia sobie ze stresem które prowadzi do bezpośredniego uszkodzenia tkanek

• Poprzez strategie radzenia sobie ze stresem sprzeczne z zachowaniem adaptacyjnym mającym na celu zachowanie życia

10

---