„Małżeństwo i rodzina są tylko i wyłącznie tym, co sami z nich czynimy”

Carlos Ruíz Zafón

Opracowanie programu:

Wstęp

Małżeństwo to jedność dwóch niepowtarzalnych osobowości, które decydują się dalsze życie spędzić razem. Zachowanie jednego ze współmałżonków zależy od zachowania drugiego i zachowania te wzajemnie się wzmacniają w trakcie ich wspólnej drogi życiowej. Potomstwo scala związek dwojga ludzi, dziecko jednak musi mieć odpowiednie warunki do wszechstronnego rozwoju.

Przed rodziną stoi zadanie kształtowania postaw i przygotowania młodego pokolenia do świadomego oraz szczęśliwego życia społecznego. Niestety, jak wynika z badań, ta najważniejsza komórka społeczna ulega poważnym, niekorzystnym zmianom. Coraz częściej mówi się o kryzysie dotykającym rodzinę. Nie chodzi tu tylko o wzrost liczby rozwodów, wzrost odsetka urodzeń pozamałżeńskich, czy zmniejszenie się liczby zawieranych małżeństw. Należy zwrócić tu także uwagę na zmniejszenie wartości dzieci dla rodziców, autonomizację jednostek, oraz indywidualizację form aktywności społecznej członków rodziny. Wpływa to nieuchronnie na zmniejszenie spójności i integracji wielu polskich rodzin. Zmniejsza się wpływ rodziców na dzieci. Zmieniają się także style wychowania w rodzinie, które wspierają tendencje wolnościowe jednostek. Rodzice zajęci pracą zawodową, dążeniem do samorealizacji i wyższych standardów materialnych, wycofują się
z obowiązku wychowywania i wspierania dzieci. Prawdziwy kontakt psychiczny między członkami rodziny nierzadko jest rekompensowany przez przesadne zaspokajanie potrzeb materialnych. Rodzice w coraz mniejszym stopniu stanowią źródło wzorów zachowań, norm i systemu wartości. Jednocześnie coraz większy wpływ na młodzież mają media, które nierzadko generują błędne przekonania normatywne, powodują dyferencjację norm moralnych, jak też wypieranie wartości tradycyjnych. Zaistniała potrzeba dodatkowej pomocy rodzicom w ich wychowawczej roli w zakresie kształtowania postaw prorodzinnych, prospołecznych
i prozdrowotnych.

Dlatego też program nasz dotyczy małżeństwo oraz rodziny. W dzisiejszych czasach jest to warte uwagi a przede wszystkim odbudowania wartości rodziny
w oczach młodego pokolenia. Dlatego nasz program kierujemy do młodzieży, aby ukazać im trud, odpowiedzialność oraz poświęcenie płynące z rodzicielstwa.

I. Ogólne założenia programu:

1. Tytuł: „Małżeństwo i rodzina są tylko i wyłącznie tym, co sami z nich czynimy.”

2. Adresaci: uczniowie szkoły średniej lub gimnazjum

3. Miejsce realizacji: klasa szkolna

4. Czas realizacji: 225 minut

5. Realizatorzy: nauczyciele, wychowawcy, pedagog

6. Główne zasady realizacji programu:

• zasada poglądowości,

• zasada przystępności kształcenia,

• zasada systematyczności,

• zasada świadomego i aktywnego uczestnictwa uczniów,

• zasada kształtowania umiejętności uczenia się,

• zasada łączenia teorii z praktyką,

• zasada indywidualizacji i zespołowości,

• zasada trwałości wiedzy,

• zasada ustawiczności kształcenia.

7. Cele:

• uświadomienie uczniom wartości małżeństwa i rodziny,

• kształtowanie dorastającej młodzieży do pełnienia ról małżeńskich

i rodzinnych,

• kształtowanie prawidłowych stosunków rodzinnych i koleżeńskich,

• kształtowanie podejmowania decyzji o odpowiednim wyborze partnera życiowego,

• rozwijanie u uczniów perspektywicznego myślenia o przyszłym życiu
  i własnej rodzinie,

• uświadamianie uczniom ważności posiadania dzieci,

• integrowanie zespołu klasowego,

• kształtowanie umiejętności współdziałania ze sobą.

Nazwa bloku	Cele	Formy realizacji	Metody	Czas trwania zajęć	Termin realizacji	Realizatorzy	Uwagi
„Być rodzicem”	kształtowanie prawidłowego wizerunku rodziców wdrażanie uczniów do pełnienia ról rodzicielskich kształtowanie pozytywnych stosunków z rodzicami opartych na miłości macierzyńskiej i ojcowskiej poznanie typowych postaw rodzicielskich oraz wzorca idealnego rodzica usprawnianie komunikacji między rodzicem a dzieckiem	grupowa zespołowa	pogadanka drama praca w grupach burza mózgów	90 minut	Styczeń (drugi tydzień stycznia)	Nauczyciel, wychowawca lub pedagog
„Jestem czyimś brakiem, ktoś jest częścią mnie…”	poznawanie ideału, wad, charakterystycznych cech ludzi kształtowanie postaw koleżeńskich kształtowanie umiejętności wyrażania swoich myśli poprzez słowo, rysunek wykształcenie świadomości, że nie ma ludzi idealnych stworzenie miłej, życzliwej atmosfery w grupie	grupowa zespołowa	burza mózgów praca w grupach drama	90 minut	Styczeń (trzeci tydzień stycznia)	Nauczyciel, wychowawca lub pedagog
„My i ono, kiedy małżeństwo staje się rodziną”	rozwijanie poczucia odpowiedzialności za siebie i partnera za związek, kształtowanie podejmowania prawidłowych decyzji dotyczących wyboru odpowiedniej osoby, z którą pragnie się pozostać w stałym związku oraz postaw kompromisu, rozwijanie poczucia empatii, kształtowanie planowania świadomego rodzicielstwa	grupowa zespołowa	pogadanka burza mózgów praca w grupach	45 minut	Luty	Nauczyciel, wychowawca lub pedagog

KONSPEKT

TEMAT ZAJĘĆ: „ Być rodzicem”

ŚRODKI: małe karteczki, plakat z postacią, opisane scenki, tekst z niedokończonymi zdaniami.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Przywitanie z grupą. Zapytanie uczniów: „Co miłego dzisiaj Cię spotkało?”. Wprowadzenie do tematu zajęć. (5 minut)

2. Zabawa w skojarzenia.

Każdy uczeń otrzymuje trzy karteczki, na których wypisuje 3 skojarzenia z wyrazem „rodzicielstwo”. Następnie przyklejają je na planszy a jedna osoba odczytuje skojarzenia. Krótkie omówienie cech, które występowały. (10 minut)

3. Praca z postacią.

Prowadzący dzieli klasę na dwie grupy. Każda grupa dostaje plakat z narysowana postacią i podpisami (grupa 1 - idealna mama, grupa 2 - idealny tata). Uczniowie wypisują cechy, jakimi powinni odznaczać się idealni rodzice. Po skończeniu plakaty zostają wywieszone na tablicy, przedstawiciele grup odczytują wypisane cechy. Krótka dyskusja na temat, które cechy są najbardziej pożądane, a które nie. (15 minut)

4. Scenki.

Uczniowie dobierają się trójkami (mama, tata, dziecko). Każda grupa dostaje karteczkę z opisaną sytuacją np.:

1. Prosisz rodziców, aby pozwolili ci na tygodniowy wyjazd w góry z twoim chłopakiem.

2. Prosisz rodziców sporą sumę pieniędzy. Obiecujesz, że przeznaczone będą na szczytny cel, ale nie możesz powiedzieć jaki.

3. Prosisz rodziców, aby pożyczyli samochód, gdyż chcesz pojechać do nowej dyskoteki za miastem.

4. Twojemu koledze uciekł autobus i nie ma jak dostać się do domu. Prosisz rodziców, aby pozwolili przenocować mu w waszym domu.

Na początku nauczyciel przypomina o zasadach kulturalnej dyskusji, dzieci mają za zadanie przekonać rodziców, aby spełnili ich prośbę. Po zakończeniu uczniowie wypowiadają się jak czuli się w poszczególnych rolach, co było najtrudniejsze, czy dobrze czuli się w swoich rolach. (15 minut)

1. Reklama

Każdy uczeń układa reklamę swoich rodziców (pisemnie bądź za pomocą rysunku). Prezentuje swoje reklamy. Wybierają, która była najlepsza i dlaczego (10 minut)

2. Być rodzicem.

Prowadzący dzieli klasę na 4 grupy. Przedstawia im następującą sytuację: „Wyobraź sobie że za parę dni zostaniesz matka (ojcem). Leżysz wieczorem w łóżku i myślisz o tym jak bardzo zmieni się twoje życie”.

Grupy mają za zadanie:

- grupa 1 - „Od teraz będę musiał wyrzec się...”

- grupa 2 - „Posiadanie dziecka pozwoli mi...”

- grupa 3 - „Najbardziej obawiam się ... „

- grupa 4 - „Mam nadzieję, że uda mi się...”

Grupy mają za zadanie ułożyć jak najwięcej propozycji dokończenia zdania. Trzeba wziąć pod uwagę cały okres życia dziecka. (15 minut)

3. Recepta.

Każdy uczeń dostaje karteczkę, prowadzący prosi, aby każdy napisał receptę - czego potrzeba najbardziej, co trzeba robić w przyszłości, aby być idealnym rodzicem. Po napisaniu uczniowie wymieniają się receptami, siadają w kręgu i głośno je odczytują. Wybierają receptę, która najbardziej się im podoba przepisują ją na duży plakat, wieszają na tablicy i ogłaszają hasłem dnia. (15 minut)

8. Zakończenie zajęć. Rundka - prowadzący rzuca kłębek wełny i kończy zdanie „Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się, że...” grupa rzuca do siebie kłębek kończąc to samo zdanie. Kłębek wraca do prowadzącego, lecz tym razem wszyscy kończą zdanie: „Dzisiaj w prezencie moim rodzicom daję....”. Nauczyciel dziękuje uczniom za udział w zajęciach. (5 minut)

KONSPEKT

TEMAT ZAJĘĆ: „Jestem czyimś brakiem, ktoś jest częścią

mnie.”

ŚRODKI: kolorowe gazety, klej, kartki papieru, blok techniczny, karteczki
z symbolami, horoskop dla par, arkusze papieru, sytuacje do odegrania.

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Powitanie dzieci - „Iskierka przyjaźni”- uczestnicy siadają w kręgu prowadzący rozpoczyna zabawę mówiąc:„Iskierkę przyjaźni puszczam w krąg niech wróci do mych rąk”. Dzieci przekazują sobie uścisk przyjaźni, „iskierka” powinna powrócić do prowadzącego. (5 minut)

2. Super osoba.

Uczniowie mają do dyspozycji kolorowe gazety. Każdy otrzymuje kartkę z bloku technicznego, na niej wykleja w zależności od płci postać kobiety lub mężczyzny (dziewczęta wyklejają mężczyznę, chłopcy - kobietę). Gotowe wizerunki zostają przyklejone na dwie duże makiety: mężczyznę i kobietę. Każdy uczeń przyklejając swoją pracę wymienia dwie szczególnie ważne dla niego cechy ideału. (15 minut)

3. Anons

Chłopcy zostają podzieleni na dwie grupy, dziewczęta również. W grupach układają ogłoszenia, które zostają umieszczone w bardzo poczytnej gazecie. Wychowawca prosi o precyzyjne określenie wymagań odnośnie partnera
i partnerki. Anonse zostają odczytane. (10 minut)

4. Moja druga połowa, czyli horoskop dla par.

Wychowawca przygotowuje wcześniej karteczki , na których wcześniej rysuje

różne symbole np . słońce, chmurę itp. (każda karteczka z symbolem musi mieć

swoją „parę” czyli identyczny symbol), następnie wychowankowie losują po jednej karteczce z symbolem i potem szukają osoby, która ma taki sam symbol, w ten sposób powstają pary. Wychowawca podchodzi kolejno do każdej pary pytając każdego o jego znak zodiaku i sprawdzając zgodność, tak dobrane pary np. Byk i Waga idealnie do siebie pasują, ale za to w związku Byk i Lew częściej bywa źle niż dobrze, wychowawca tłumaczy wychowankom, że czasem się zdarza, że ludzie przypisują danym znakom zodiaków określone cechy charakteru i na tej podstawie snują przypuszczenia co do trwałości związku np. dwie osoby o charakterze przywódców narażone będą na ciągle konflikty i rywalizację.

Uwaga: Należy zwrócić uwagę na to, że horoskopy trzeba traktować
z przymrużeniem oka, nie można traktować ich jako wyrocznię w wyborze partnera. Najlepiej byłoby utworzyć pary mieszane, jednak w przypadku niedostatecznej liczby chłopców \ dziewcząt dopuszczalne są pary damsko-damskie\ męsko- męskie. (15 minut)

Dobre i złe kombinację znaków zodiaku

(+) oznacza dobry układ

(-) oznacz zły układ

Waga +Bliźnięta, Wodnik

-Koziorożec, Panna, Byk

Skorpion +Rak, Ryby

-Lew, Baran, Strzelec, Bliźnięta

Strzelec +Lew, Baran, Bliźnięta

-Panna, Ryby, Skorpion

Koziorożec +Panna, Byk

-Bliźnięta, Waga, Wodnik

Wodnik +Waga, Bliźnięta

-Rak, Skorpion

Ryby +Rak, Skorpion

-Baran, Lew, Strzelec

Baran +Lew, strzelec

-Byk, Koziorożec

Byk +Panna, Koziorożec, Rak

-Lew, Strzelec, Baran

Bliźnięta +Waga, Wodnik, Strzelec

-Rak, Skorpion, Ryby, Koziorożec

Rak +Byk, Skorpion, Ryby

-Lew, Baran, Strzelec

Lew +Baran, Strzelec

-Rak, Skorpion, Ryby

Panna +Koziorożec, Byk

-Lew, Baran, Strzelec

5. We dwoje łatwiej?

Wychowawca dzieli wychowanków na dwie grupy. Jedna grupa podaje argumenty

„za” ustosunkowując się do stwierdzenia: we dwoje łatwiej np. jeśli ktoś, z kim można porozmawiać, gdzieś wyjść, we dwoje szybciej można rozwiązać problem. Druga grupa podaje argumenty „przeciw” np. stajesz się odpowiedzialnym za druga osobę, często trzeba iść na kompromisy, zmniejsza się poczucie niezależności itp. Następnie uczniowie wypisują argumenty na arkuszu papieru, rozdanym im wcześniej, a potem odczytują głośno i omawiają . Później wspólnie z wychowawcą zastanawiają się których argumentów jest więcej i dlaczego. (10 minut)

6. Była sobie raz królewna , pokochała grajka…

Każda grupa otrzymuje (drogą losowania) sytuację do przedstawienia (Załącznik) - sytuacje dotyczą tzw. Mezaliansu społecznego (różnego pochodzenia społecznego dwóch osób, będących ze sobą w związku). Po przygotowaniu uczniowie przedstawiają swoje scenki. (25 minut)

7. Podsumowanie zajęć - prowadzący prosi każdego z uczniów o dokończenie zdania napisanego na tablicy: „Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się,
   że ........”. Na koniec nauczyciel prosi chętnych o ocenę przeprowadzonych zajęć. (10 minut)

ZAŁĄCZNIK

„Była sobie królewna , pokochała grajka…”- scena dla czterech grup

1. On student z niezamożnej rodziny , nie chce pogarszać sytuacji finansowej

rodziców utrzymuje się z pieniędzy zarobionych udzielaniem korepetycji .

Ona - tez studentka , córka miejscowego biznesmena , jeździ własnym samochodem, nosi tylko drogie firmowe ciuchy, Spotyka ją się kilka razy, w końcu on proponuje, aby ona została jego dziewczyna , Jak potoczą się dalsze losy Olgi i Wiktora?

2. On - młody zapracowany , robiący karierę adwokat, posiadający komfortowo

urządzone mieszkanie - którego nie ma czasu (ani ochoty) samodzielnie

utrzymywać w czystości, dlatego wynajmuje w tym celu „kobietę do sprzątania” .

Ona - wychowanka domu dziecka, pracuje na państwowej posadzie, do swej niedużej pensji dorabia, sprzątając wieczorami u tzw. „bogatych rodzin”. W ten sposób trafia do Piotra, którego mieszkanie sprząta dwa razy w tygodniu. Po jakimś czasie młody człowiek pragnie bliżej poznać Alinę, nie ukrywając faktu, że bardzo mu się podoba. Co się stanie, gdy dziewczyna opowie mu swoją historię.

3. Ona - studentka medycyny wychuchana jedynaczka , ukochana córeczka

Tatusia, dziewczyna z tzw. „dobrego domu”

On - punk, grający w miejscowym zespole, żyjący według własnych zasad, „wychowany na ulicy”. Poznają się w klubie studenckim, gdzie kapela punkowska daje koncerty podczas wieczoru „Mikrofon dla każdego”. Marta jest zafascynowana Danielem i jego sposobem bycia, światopoglądem, wyglądem (irokez, kolorowe włosy przekłute uszy, nos, brwi) dlatego umawia się z nim na spotkanie. Gdy spacerują po mieście, przypadkiem spotykają ciocie Marty, która opowiada o wszystkim im rodzicom, w domu dochodzi do wielkiej kłótni, gdzie oni nie życzą sobie dalszych spotkań córki z punkiem . Marta musi podjąć decyzję , spotka się z Danielem i … co będzie dalej?

KONSPEKT

TEMAT ZAJĘĆ: „My i ono, kiedy małżeństwo staje się rodziną”

ŚRODKI: krzyżówka, tekst przysięgi, małe karteczki z pytaniami

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Przywitanie wszystkich uczniów. Wprowadzenie w tematykę zajęć - krzyżówka.

Hasło przedstawi tematykę tych zajęć. Krzyżówka Załącznik nr 1. (10 minut)

2. Przysięga.

Wychowawca rozdaje załącznik przysięgi małżeńskiej. Uczniowie analizują tekst przyrzeczenia, wspólnie zastanawiając się, jakie znaczenie ma przysięga złożona przez małżonków. (10 minut)

Tekst przysięgi małżeńskiej (Kościół Katolicki)

Ja …………, biorę Ciebie……………. za żonę\ męża i ślubuję Ci miłość, wierność
i uczciwość małżeńską oraz, że Cię nie opuszczę aż do śmierci. Tak mi dopomóż Panie Boże Wszechmogący w Trójcy Jedyny i wszyscy święci.

3. Świadome rodzicielstwo. Czy łatwo być rodzicem?

Uczestnicy podchodzą kolejno do prowadzącego i losują karteczki z pytaniami
z Załącznika numer 2. Wybierają sobie kogoś do pary i zadają mu pytanie z kartki. Próbują wczuć się w rolę dziecka i nie zadawalać się byle jaką odpowiedzią. Następnie druga osoba z pary losuje pytanie i następuje zamiana ról. (10 minut)

4. Przepis na udane małżeństwo.

Uczniowie w grupach opracowują przepis na udane małżeństwo wpisując swoje propozycje na kartce przygotowanej przez prowadzącego w formie recepty (Załącznik nr3). Tworzą też symbol graficzny, rysunek udanego małżeństwa. Na zakończenie grupy przedstawiają swoje prace. (10 minut)

5. Skrzynka ocen - każdy uczestnik zajęć wrzuca do specjalnie przygotowanej przez wychowawcę skrzynki ocenę zajęć. Uczniowie oceniają według skali: słoneczko - podobało mi się, pusta kartka - nie mam zdania, chmurka - nie podobało mi się.
(5 minut)

ZAŁĄCZNIK NR 1

1. On i ona.

2. Matka żony.

3. ………Stanu Cywilnego

4. Owoc miłości małżeńskiej.

5. Ślubna ……………...

6. Poślubna…………….

7. Żyją w nim osoby duchowne (inaczej czystość).

8. Ona - panna, On - …………

9. Huczne po ślubie …………..

10. Miodowy …………………..

11. Inaczej ojciec.

12. Mężczyzna i kobieta po ślubie

13. Żona nosi ją na palcu.

P

A

R

A

T

E

Ś

C

I

O

W

A

U

R

Z

Ą

D

D

Z

I

E

C

K

O

S

U

K

N

I

A

N

O

C

C

E

L

I

B

A

T

K

A

W

A

L

E

R

W

E

S

E

L

E

M

I

E

S

I

Ą

C

T

A

T

A

M

A

Ł

Ż

E

Ń

S

T

W

O

O

B

R

Ą

C

Z

K

A

ZAŁĄCZNIK NR 2

1. Gdzie jest księżyc kiedy go nie ma?

2. Co to jest takie białe na niebie i skąd to jest?

3. Co tam się rusza w tej gitarze w środku? Czy to muzyka?

4. Co Bozia je na obiad?

5. Czy aniołkowie się myją?

6. Gdzie ja byłem, gdy ty szłaś do ślubu z Tatusiem?

7. Czemu kot ma wąsy?

8. Skąd się bierze „ludź”?

9. A gdy urosnę duży, czy będę znowu rósł mały?

10. Jak by się w niebie podłoga urwała, to co by spadło na ziemię?

11. Skąd drzewa wiedzą, że to już wiosna i trzeba wypuszczać listki?

12. Czy pies może pójść do nieba? A co będą robiły aniołki, gdy pies będzie miał pchły?

13. Czy pies ma grzechy?

14. Co ryba robi jak się ją pokroi?

ZAŁĄCZNIK NR 3

Przepis na udane małżeństwo:

Składniki:

Sposób przyrządzenia:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

Sposób podania:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

II. Ewaluacja

Po przeprowadzeniu trzech konspektów projektu, uczniowie dokonują oceny za pomocą ankiety ewaluacji.

1. Zajęcia, w których brałeś (brałaś) udział, były dla Ciebie:

1. ciekawe

2. nudne

3. trudno powiedzieć

2. Czy uważasz, że takie zajęcia są młodzieży potrzebne?

1. tak

2. nie

3. trudno powiedzieć

3. Czy coś szczególnego zapamiętałeś/aś z warsztatu? Jeśli tak to co to było.

1. tak, ……………………………………………………………………………...

2. nie

4. Co wyniosłeś z warsztatów?

………………………………………………………………………………………..

5. Czy prowadzący zajęcia spełnił Twoje oczekiwania? Jeśli nie to dlaczego?

1. tak,

2. nie, ……………………………………………………………………………….

6. Co zmieniłbyś w projekcie?

………………………………………………………………………………………..

Dziękujemy za wypełnienie ankiety

BIBLIOGRAFIA:

1. G. Gajewska, A. Szczęsna, A. Doliński „Teoretyczno-metodyczne aspekty

wychowania młodzieży”, Zielona Góra 2003

2. J. Półturzycki „Dydaktyka dla nauczycieli”, Toruń 1998

---