Stan zagrożenia życia

Jest to niewydolność podstawowych czynności życiowych : oddychania, krążenia, układu nerwowego. Nie leczony powoduje trwałe uszkodzenie narządów (OUN!) oraz zatrzymanie czynności serca. Częściej występuje u noworodków i niemowląt z powodu niedojrzałych czynności ustroju i odruchów obronnych. 2x większe zużycie tlenu=szybsze uszkodzenie OUN, duża powierzchnia ciała w stosunku do masy=szybka utrata ciepła, słaba odporność.

Stany zagrożenia życia - wstrząs

- ostra niewydolność oddechowa

- niewydolność krążenia

- utrata przytomności ( uduszenie własnym językiem lub wymiocinami)

- stan drgawkowy

- NZK

Przyczyny: -cz. szkodliwe w życiu płodowym -wstrząs hipowolemiczny

- niedojrzałość noworodka, wady wrodzone -urazowy

- zaburzenia adaptacyjne do życia pozałonowego → - septyczny - zaburzenia rytmu - stan drgawkowy

- urazy i niedotlenienie okołoporodowe - niewydolność krążenia

- zakażenia - utrata przytomności

-urazy, oparzenia, hipotermia - NZK

- utonięcie, porażenie prądem

Cel leczenia: podtrzymanie funkcji życiowych → diagnostyka → leczenie przyczynowe

Szybkie rozpoznawanie niewydolności oddechowej i wstrząsu

Rozpoznanie niewydolności oddechowej i wstrząsu oraz szybkie podjęcie leczenia często zapobiega zatrzymaniu krążenia.

Niewydolność oddechowa: to stan charakteryzujący się niedostateczną eliminacją dwutlenku węgla i/lub niewystarczającym utlenowaniem krwi.

Przyczyny: - choroba płuc ostra lub zaostrzenie przewlekłej

- zaburzenie napędu oddechowego (zatrucia, urazy, oziębienie, niedotlenienie OUN)

- choroba układu nerwowo-mięśniowego (dystrofie mięśniowe, uraz szyi , uszkodzenie nX, powoduje porażenie przepony i bezdech)

Często poprzedzona jest okresem wyrównania ( wzmożenie oddychania):- zaciąganie wdechowe,

udział dodatkowych mięśni oddechowych, tachypnoe, tachykardia

Niedostateczna podaż tlenu powoduje niedotlenienie tkanek, zwiększa się poziom dwutlenku węgla powodując powstanie kwasicy.

Wstrząs: to stan niewydolności krążenia, w którym dowóz tlenu i substratów metabolicznych do tkanek jest niewystarczający. Niewystarczające jest również oczyszczanie tkanek z produktów przemiany materii. Zbyt mały dowóz tlenu w stosunku do potrzeb powoduje powstanie kwasu mlekowego i kwasicę. Wstrząs może być wyrównany ( prawidłowe ciśnienie tętnicze) lub nie wyrównany ( niskie ciśnienie tętnicze).

Oba stany powodują niedotlenienie i kwasicę.

↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓↓

Zaburzenia świadomości

Hipotonia

Tachykardia i słabo wyczuwalne tętno

Bradykardia

Niskie ciśnienie tętnicze źle rokują

Nieregularne oddechy

Niewydolność oddechową podejrzewamy u dzieci z obniżonym poziomem świadomości, sinicą lub bladością, z zespołem zaburzeń oddechowych, z ciężkim urazem.

Ocena układu oddechowego:

Fizjologia: minimalna praca mięśni oddechowych

częstość oddechów - ok. 40 u noworodka zmienia się pod wpływem emocji,

- ok. 20 u dziecka rocznego gorączki

- ok. 18 u osiemnastolatka

Na ocenę kliniczną oddychania składa się osłuchiwanie, jakość wentylacji i efektywność ruchów klatki piersiowej.

Ryzyko zatrzymania akcji oddechowej: - zwiększenie wysiłku oddechowego i częstości oddechów

- ściszenie szmerów oddechowych

- pogorszenie stanu świadomości, osłabienie reakcji na ból

- obniżenie napięcia mięśniowego

- sinica

Częstość oddechów:

przyspieszenie - może być pierwszym objawem zespołu zaburzeń oddechowych u niemowlęcia.

Szybkie, pogłębione oddechy bez zespołu zab. oddechowych- często przyczyna poza płucna:

kwasica metaboliczna ( wstrząs, ciężka biegunka)

kwasica ketonowa ( cukrzyca)

wrodzone zab. metaboliczne

zatrucie salicylanami

przewlekła niewydolność nerek

Wolna czynność oddechowa - źle rokuje

hipotermia

wyczerpanie

depresja OUN

zatrucie opiatami

Mechanika oddychania

Oddech Cheina-Stokesa - oddechy wole i płytkie ulegają stopniowemu przyspieszeniu
i pogłębieniu, następnie zmniejsza się częstość i głębokość oddechów aż do całkowitego ich ustania na kilkanaście sekund. Występuje przy uszkodzeniu półkul mózgu, przy zatruciu morfiną, w mocznicy

Oddech Kussmaula - oddechy szybkie i głębokie; w cukrzycy, krwawieniach do układu komorowego, uszkodzenia międzymózgowia i mostu

Oddech Biota - okresy bezdechu przerywane są bezładnym rytmem oddechowym gdzie poszczególne oddechy różnią się głębokością i szybkością. Występuje przy zatruciu barbituranami, alkoholem, świadczy o poważny uszkodzeniu mózgu.

Zwiększony wysiłek oddechowy - poruszanie skrzydełkami nosa, zaciąganie wdechowe przestrzeni międzyżebrowych, podżebrowych, wcięcia szyjnego. Zmiany zapalne układu oddechowego, obturacja, ciało obce.

Pracujące mięśnie wymagają dostarczenia większej ilości tlenu oraz produkują więcej dwutlenku węgla, co wywołuje lub nasila kwasicę.

Krótkie, nagłe ruchy głowy przy każdym oddechu są objawem zagrażającej niewydolności oddechowej.

Skrajne utrudnienie wdechu powoduje powstanie paradoksalnego toru oddychania ( zapadanie się klatki piersiowej i uwypuklenie brzucha przy wdechu)

Stridor ( świst wdechowy) jest objawem niedrożności górnych dróg oddechowych

- wrodzony - porażenie strun głosowych, guzy lub torbiele

- zakażenia - krup, zapalenie nagłośni

- ciało obce

Wydłużony wydech ze świstem - obturacja oskrzeli i oskrzelików

- zapalenie oskrzeli lub oskrzelików

- astma oskrzelowa

Pochrząkiwanie we wczesnej fazie wydechu u osób, u których choroba powoduje zapadanie się pęcherzyków płucnych: obrzęk płuc, zapalenie płuc, niedodma, zesp. zaburzeń oddechowych typu dorosłych.

Sinica objaw późny i nie zawsze występujący. Najlepiej widoczna na śluzówkach jamy ustnej, pod płytkami paznokci. Sinica obwodowa spowodowana jest raczej niewydolnością krążenia
i wstrząsem.

Gazometria krwi tętniczej!

Ocena układu krążenia

Ciśnienie tętnicze krwi zależy od rzutu serca i oporu obwodowych naczyń krwionośnych.

Minutowy rzut serca to objętość krwi pompowanej przez serce w przeciągu minuty. Zależy od częstości akcji serca i pojemności wyrzutowej serca.

Częstość akcji serca: u zdrowych dzieci zależy od wieku, emocji. Zwiększa się przy gorączce, przy niedotlenieniu tkanej, hiperkapni czy hiperwolemii.

Zakres wartości prawidłowych: do 3 mż 85-205 (140)

3 mż-2 rż 100-190 (130)

2-10 rż 60-140 ( 80)

>10 rż 60-100 (75)

Pierwotną odpowiedzią na niedotlenienie jest tachykardia. Wyjątek stanowią noworodki, u których pojawia się bradykardia.

Jeśli tachykardia nie wystarcza dla wyrównania deficytu tlenowego rozwija się hiperkapnia
i kwasica, a następnie bradykardia. U ciężko chorego dziecka jest objawem zagrażającego zatrzymania krążenia.

Ciśnienie tętnicze zależy od rzutu serca i oporu naczyniowego. Mechanizmy wyrównujące spadek ciśnienia to obkurczenie naczyń, przyspieszenie czynności serca, wzrost kurczliwości mięśnia sercowego.

Spadek ciśnienia jest późnym objawem niewydolności krążenia i musi być szybko leczony aby zapobiec zatrzymaniu krążenia.

Prawidłowe wartości ciśnienia w zależności od wieku i wzrostu odczytuje się z tabel.

Przybliżona ocena wartości ciśnienia skurczowego u dzieci powyżej 2 roku życia : 90 + ( 2 x wiek w latach).

Dolna granica ciśnienia skurczowego : 70 + ( 2 x wiek w latach)

Krążenie obwodowe oceniamy poprzez badanie obecności i wypełnienia tętna na tętnicach obwodowych. U zdrowych niemowląt i małych dzieci tętno jest łatwo wyczuwalne na tętnicach szyjnych, pachowych, ramiennych, udowych, grzbietowych stóp. Wypełnienie tętna zależy od ciśnienia tętna ( różnica pomiędzy ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym). Wraz z rozwojem wstrząsu zmniejsza się ciśnienie tętna, aż w końcu staje się ono niewyczuwalne.

Objawem zmniejszonej perfuzji obwodowej jest wydłużony nawrót włośniczkowy, blada lub marmurkowata, chłodna skóra. Następuje spadek diurezy i rozwija się kwasica metaboliczna.

Objawem obniżonej prefuzji mózgowej jest obniżony poziom świadomości.

Wstrząs septyczny w początkowej fazie charakteryzuje się zwiększonym rzutem serca
i towarzyszy mu tętno o dużej amplitudzie (tętno chybkie i wysokie).

Zatrzymanie krążenia - charakteryzuje się brakiem reakcji na bodźce, brakiem oddechu, brakiem krążenia , bladością lub głęboką sinicą. Tętna poszukujemy na dużych tętnicach, jednak nie dłużej niż 10 sekund.

---