Biografia Henryka Sienkiewicza

1. Podaj rok urodzin Henryka Sienkiewicza (1846)

2. Które kontynenty odwiedził H. Sienkiewicz? (Afrykę, Amerykę Północną)

3. Z podróży po Ameryce Północnej Sienkiewicz pisał do kraju listy, ale napisał też kilka opowiadań.Wymień tytuł jednego. („Sachem”, „Latarnik”, „Za chlebem”.

4. Na trylogię składają się: („Ogniem i mieczem”, „Potop”, „Pan Wołodyjowski”).

5. W 1960 roku został nakręcony według powieści H. Sienkiewicza pierwszy polski film w kolorze . Jak brzmi jego tytuł? („Krzyżacy”).

6. Za jaką powieść otrzymał Sienkiewicz nagrodę Nobla? (Quo vadis”).

7. Pisarz prowadził ożywioną działalność społeczną. Podaj jeden przykład obywatelskiego działania. (akcja w obronie ludności polskiej w zaborze pruskim, założenie Polskiej Macierzy Szkolnej).

8. W jakim kraju zmarł Sienkiewicz? (w Szwajcarii)

9. Gdzie spoczywają szczątki polskiego noblisty? (w podziemiach katedry warszawskiej)

10. Z czym kojarzy ci się nazwa Oblęgorek? (dworek podarowany pisarzowi przez społeczeństwo)

11. Podaj rok śmierci pisarza. (1916)

Jak było naprawdę?

1.Skąd H. Sienkiewicz czerpał wiadomości o powstaniu mahdystów? (od Egipcjan i Anglików wrogów powstania)

2. Kim był Charles Gordon? (gubernatorem Sudanu, żołnierzem, generałem)

3. Jakie cechy żołnierza posiadał Gordon? (dobry jeździec, dobry organizator, człowiek nieprzekupny, o surowych zasadach)

4. Do czego namawiał Mahdi swoich zwolenników? (żądał by oczyścić Sudan ze skorumpowanych Egipcjan, chciał wpoić swoim wyznawcom reguły prawdziwej wiary).

5. Co wiesz o pochodzeniu Mahdiego? (jego ojciec był szkutnikiem znad Nilu, niektóre źródła sugerują, że był nauczycielem „Koranu”)

6.Jak według jeńca - zakonnika wyglądał Mahdi? (miał silną budowę, bardzo ciemną cerę, na jego twarzy zawsze gościł miły uśmiech).

7. Opisz życie Mahdiego w Omdurmanie. (oddawał się przyjemnościom życia, utył, miał harem złożony z 30 żon, ubierał się bogato)

8.W jaki sposób umarł Mahdi? (został otruty, zmarł na tyfus)

9.Co uczynił generał Horatio Kitchner z grobowcem Mahdiego? (grobowiec zburzono, jego ciało pozbawiono głowy, prochy spalono w piecu parowozu, prochy wrzucono do Nilu, czaszkę pochował nocą podwładny generała na cmentarzu muzułmańskim)

10. Co ojcowie Stasia i Nel robili w Afryce? (pracowali nad pogłębieniem łożyska kanału zasypywanego przez piaski pustyni).

12. Jakie znaczenie miał Kanał Sueski? (łączył Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym).

13. Ile godzin trwała podróż przez kanał w czasach Stasia i Nel? (15)

14. Jakie znaczenie miał Kanał Sueski? (strategiczne i gospodarcze)

15. Co mahometanie uczynili z głową generała Gordona? (wbili ja na pal na postrach i przestrogę Anglików)

Tak i nie

Lp.	Pytanie	Tak	Nie
1	Słoń afrykański daje się oswoić
2	Durra to pokarm dla wielbłądów
3	Wobo to lampart
4	Pentarki to perliczki afrykańskie
5	Dragoman to inaczej tłumacz
6	Tłumaczami w Afryce bywali Grecy lub Żydzi
7	Muzułmanki mogą pokazywać swoją twarz mężczyznom
8	Mahdi kazał zabić generała Gordona
9	Chartum został zdobyty przez Mahdiego
10	Powstanie mahdystów było buntem dzikusów
11	Doradcą Mahdiego był Austriak

Kilka pytań z filmu...

1.Stasia zagrał... (Adam Fidusiewicz)

2.Karolina Sawka to filmowa ... (Nel)

3.Artur Żmijewski i Andrzej Strzelecki zagrali... (ojców Stasia i Nel)

4.Greka Kaliopulii zagrał... (Krzysztof Kowalewski)

5.W jakich krajach kręcono film? (Tunezji i RPA)

6.Kto skomponował muzykę do filmu „W pustyni i w puszczy”? (Krzesimir Dębski)

7.Jakiej narodowości jest reżyser filmu? (Brytyjczykiem)

8.Ile razy powieść H. Sienkiewicza „W pustyni i w puszczy” została sfilmowana? (dwa)

ZADANIE DLA WSZYSTKICH

Wymień pięć faktów, które różnią film od książki.

• Staś nie nawraca Kalego na religię chrześcijańską

• Kali nie podaje Stasiowi przepisu na udany połów ryb

• Nel nie upuszcza rękawiczek

• Mahdi nie każe opiekować się Stasiowi Nel

• Nel nie jest dobrym mzimu

Alfabet Stasia i Nel

Wyciągnij literę i wymyśl hasło, które wiąże się z treścią „W pustyni i w puszczy”. Jeżeli wyciągniesz pustą kartkę możesz sam wymyślić hasło.

1. Afryka - Czarny Ląd, miejsce akcji filmu

2. Burza piaskowa

3. Chamis - służący ojców Nel i Stasia, zawiódł własnych chlebodawców w imię walki o wolność swojego narodu

4. Durra - gatunek sorga, którego ziarna używa się jako paszy dla wielbłądów)

5. Egipt - państwo w Afryce, kolebka cywilizacji

6. Fathima - Fathma - cioteczna siostra Mahdiego, zorganizowała porwanie dzieci, zakładniczka w rękach Anglików

7. Góra Kilimandżaro - najwyższy szczyt Afryki

8. Hamada - pustynia kamienna

9. Islam - religia, wyznają ją muzułmanie

10. „Jeszcze Polska nie zginęłą”- słowa te wyrył Staś Tarkowski u stóp Kilimandżaro

11. Kali - towarzysz podróży Stasia i Nel

12. Linde - szwajcarski geograf, umiera na gangrenę, obdarowuje dzieci chinina i żywnością

13. Mahdi - mesjasz, zbawiciel, przywódca powstania, wywalczyl dla Sudanu niepodległość

14. Nil - najdłuższa rzeka Afryki, a z Kagerą świata

15. oaza- miejsce na pustyni, gdzie występuje woda

16. pies Saba, prezent gwiazdkowy Nel towarzysz tułaczki, odnalazła dzieci podczas pierwszego pościgu

18. Rawilson- Nazwisko Nel, Angielka

19. Sueski Kanał - droga wodna z Morza Śródziemnego do Czerwonego, o kilka tygodni skracała podróż morską z Europy do Azji

20. Tarkowski - Staś i Władysław, powstaniec, inżynier

W - „Warszawski Kurier” - na łamach tego czasopisma drukowano wiele dzieł literatury polskiej

Z - zwierzęta

Ż - żółta febra(malaria) wywołana od ukąszenia muchy tse- tse, powoduje napady gorączki i wyziębienia, może być śmiertelna, skutecznym lekiem jest chinina

A	B	C	D
E	F	G	H
I	J	K	L
M	N	O	P
R	S	T	W
Z	Ż

Moje pierwsze spotkanie z książką Henryka Sienkiewicza

pt. „ W pustyni i w puszczy”

(Scenariusz zajęć z języka polskiego dla V szkoły podstawowej -TI w nauczaniu przedmiotowym)

Opracowała: Barbara Koźmińska - Łania

TEMAT : Moje pierwsze spotkanie z książką Henryka Sienkiewicza pt. „W pustyni i w puszczy”.

Liczba jednostek lekcyjnych - 2

Wybrane hasła z podstawy programowej :

Cele edukacyjne:

• Kształcenie sprawności mówienia, słuchania, czytania i pisania w zróżnicowanych sytuacjach komunikacyjnych prywatnych i publicznych, a zwłaszcza ważnych dla życia w państwie demokratycznym i obywatelskim.

• Rozbudzanie motywacji czytania i rozwijanie umiejętności odbioru dzieł literackich i innych tekstów kultury, także audiowizualnych, a przez nie przybliżanie rozumienia człowieka i świata.

Zadania szkoły:

• Wychowanie językowe i rozbudzanie wrażliwości estetycznej.

• Motywowanie do poznawania literatury oraz różnorodnych tekstów kultury ( w tym regionalnej) wzbogacających wiedzę ucznia o człowieku, życiu i świecie
  z perspektywy współczesności i z odniesieniem do przeszłości.

• Doskonalenie kompetencji komunikacyjnej, tzn. umiejętności mówienia, słuchania, czytania, pisania, odbioru różnorodnych tekstów kultury.

• Tworzenie sytuacji, w których uczenie się języka następuje przez świadome
  i refleksyjne jego używanie (bez nawarstwiania teoretycznej, abstrakcyjnej wiedzy
  o systemie językowym).

• Pobudzanie postaw kreatywnych ucznia w procesie zdobywania umiejętności
  i gromadzenia wiedzy.

Lektura:

• Teksty reprezentatywne dla różnych rodzajów, gatunków i form artystycznego wyrazu, ze szczególnym uwzględnieniem utworów epickich, w tym odmian prozy fabularnej ( m. in. powieści podróżniczo - przygodowej, obyczajowej, fantastycznej ).

Treści:

• Terminy: bohater, wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwiękonaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, opowiadanie, powieść, proza, poezja.

• Pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, rytm.

Przed przystąpieniem do zajęć uczeń powinien:

• Znać podstawy obsługi komputera;

• Pracować w edytorze tekstu Word;

• Zapisywać efekty swojej pracy;

• Uruchomić drukarkę i wydrukować zredagowany przez siebie tekst, wypełnioną krzyżówkę;

• Obejrzeć prezentację w programie PowerPoint;

Cele lekcji:

1. Kształtowane umiejętności :

• umiejętność poprawnego zapisywania nazw państw,
  nazw kontynentów, przymiotników utworzonych od tych nazw;

• umiejętność korzystania ze „Słownika języka polskiego”;

• umiejętność czytania ze zrozumieniem;

• umiejętność odczytywania różnych tekstów kultury
  ( tekst użytkowy- list prywatny);

• umiejętność wyrażania własnej opinii i uzasadniania jej;

• umiejętność formułowania wniosków;

• umiejętność wyszukiwania w tekście potrzebnych informacji;

1. Uczeń potrafi:

• posługiwać się nowo poznanym na lekcji słownictwem związanym z lekturą;

• potrafi wypowiedzieć się na temat genezy powieści;

1. Uczeń zna:

• Genezę powstania powieści

Metody pracy:

• Pogadanka

• Ćwiczenia przy komputerze;

• Praca z tekstem;

• Działania praktyczne

• Pokaz

Formy pracy:

• Zbiorowa;

• Jednostkowa;

• Indywidualna przy komputerze;

Środki dydaktyczne:

• Portret Henryka Sienkiewicza;

• Książka- Henryk Sienkiewicz „W pustyni i w puszczy”;

• Wystawka - różne wydania lektury;

• Mapa Afryki;

• „Słownik języka polskiego”

• karty pracy w formie wydruku i w formie elektronicznej;

• prezentacja w programie PowerPoint;

SCENARIUSZ LEKCJI

1. Przeczytanie uczniom dowolnie wybranego fragmenty lektury, zawierającego opis miejsca wydarzeń:

• swobodne wypowiedzi uczniów na temat tego fragmentu.

2. Zaproszenie do obejrzenia wystawki:

• prezentacja różnych wydań lektury;

• rozmowa na temat popularności powieści;

3. .Po zapoznaniu się z powyższymi fragmentami prezentacji uczniowie wypracowują i redagują temat lekcji i pierwsza informację o lekturze.

Temat: Moje pierwsze spotkanie z książką Henryka Sienkiewicz pt. „W pustyni i w puszczy”.

Informacja 1-Lektura „W pustyni i w puszczy” jest popularną i znaną powieścią.

• Uczniowie zapisują temat lekcji i informację o lekturze w pliku Notatka.doc

na dyskietce.

4. Określenie czasu i miejsca akcji:

1. budowa Kanału Sueskiego, rok 1869, Afryka;

5. Wykonanie ćwiczenia:

• uczniowie przechodzą do folderu „Puste karty pracy” i otwierają plik Karta pracy1.doc, wypełniając go.

KARTA PRACY 1

Spośród podanych w nawiasach liter ( dużej i wielkiej ) wybierz właściwą i uzupełnij podane zdania .Zmień kolor czcionki wpisywanych liter.

1. Jednym z państw leżących w (a, A).....fryce jest ( E, e )....gipt.

2. Mieszkaniec (A, a)...fryki to ( A ,a).... frykańczyk.

3. Mieszkaniec (E, e)...gitu to (E ,e )...gipcjanin, mieszkanka tego kraju to
   (E, e )...gipcjanka.

4. ( E, e )...gipski

5. (A, a )....frykański

WYPEŁNIONA KARTA PRACY 1

Spośród podanych w nawiasach liter ( dużej i wielkiej ) wybierz właściwą i uzupełnij podane zdania .Zmień kolor czcionki wpisywanych liter.

1. Jednym z państw leżących w (a, A)....Afryce jest ( E, e )....Egipt.

2. Mieszkaniec (A, a)...Afryki to ( A ,a).. Afrykańczyk.

3. Mieszkaniec (E, e)...Egitu to (E ,e )...Egipcjanin, mieszkanka tego kraju to
   (E, e )...Egipcjanka.

4. ( E, e )...egipski

5. (A, a )....afrykański

6. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy.

Następnie zapisują zmiany w pliku Karta pracy 1 doc.

Na pasku narzędzi odszukują ikonkę drukowania i klikają ją lewym przyciskiem myszy.

( Efekt swej pracy uczniowie mogą również zapisać na dyskietce).

• Uzasadniają użycie dużej lub małej litery poprzez podanie odpowiedniej zasady orograficznej

7. Prezentacja slajdów w programie PowerPoint - uczniowie uruchamiają prezentację z pliku Henryk Sienkiewicz.ppt

Przed przystąpieniem do prezentacji należy ukierunkować pracę uczniów. Informujemy uczniów, że ich zadaniem będzie udzielenie odpowiedzi na pytania:

• Z myślą o kim Sienkiewicz napisał powieść?

• Skąd czerpał informacje o Afryce?

• Czy bohaterowie jego powieści żyli naprawdę?

8. Wypowiedzi uczniów związane z obejrzaną prezentacją.

• Zapis kolejnych informacji związanych z lekturą:

INFORMACJA 2

Sienkiewicz napisał „W pustyni i puszczy” z miłości do dzieci

INFORMACJA 3

Afrykę, w której dzieje się akcja powieści, miał okazje poznać podczas swych podróży na ten kontynent.

INFORMACJA 4

Staś i Nel to postacie fikcyjne.

9. Uczniowie ponownie uruchamiają prezentację z pliku Henryk Sienkiewicz

Przed przystąpieniem do prezentacji polecamy uczniom skupienie uwagi na zamieszczone

w prezentacji zdjęcia krajobrazów Afryki, zdjęcia mieszkających tam zwierząt.

Po obejrzeniu prezentacji uczniowie odpowiadają na pytania:

• Czy tak wyobrażaliście sobie miejsce przygód Stasia i Nel ?

• Czy chcielibyście pojechać do Afryki?

( Uczniowie uzasadniają swoje wypowiedzi)

10. Uczniowie przechodzą do folderu „ Puste karty pracy '”i otwierają plik Karta pracy 2 doc. i wypełniają krzyżówkę.

KARTA PRACY 2

ROZWIĄŻ KRZYŻÓWKĘ

1. Zwierzę afrykańskie

2. Wilgotny las afrykański

3. Miejsce na pustyni zasobne w wodę

4. Złudny obraz na pustyni

5. Państwo w Afryce nad Nilem

6. Mieszkaniec kontynentu afrykańskiego

7. Owoc jednej z palm

8. Potężne, długowieczne drzewo afrykańskie

					1
		2.
				3.
	4.
		5.
		6.
				7.
		8.

WYPEŁNIONA KARTA PRACY 2

ROZWIĄŻ KRZYŻÓWKĘ

1. Zwierzę afrykańskie

2. Wilgotny las afrykański

3. Miejsce na pustyni zasobne w wodę

4. Złudny obraz na pustyni

5. Państwo w Afryce nad Nilem

6. Mieszkaniec kontynentu afrykańskiego

7. Owoc jednej z palm

8. Potężne, długowieczne drzewo afrykańskie

1

Z

E

B

R

A

2.

D

ż

U

N

G

L

A

3.

O

A

Z

A

4.

F

A

T

A

M

O

R

G

A

N

A

5.

E

G

I

P

T

6.

M

U

R

Z

Y

N

7.

D

A

K

T

Y

L

8.

B

A

O

B

A

B

11. Odczytanie hasła i wyjaśnienie przy pomocy „ Słownika języka polskiego”

znaczenia słowa egzotyczny

Uczniowie zatwierdzają zmiany w pliku Karta pracy 2 doc. , następnie na pasku narzędzi odszukują ikonkę drukowania i klikają ją lewym przyciskiem myszy.

( Efekt swej pracy uczniowie mogą również zapisać na dyskietce).

12. Rozmowa na temat realistycznego opisu przedstawianych miejsc, zjawisk atmosferycznych;

13. Odczytanie dowolnych fragmentów powieści - opisy afrykańskiej przyrody.

14. Ocena pracy uczniów.

15. Zadanie domowe.

• Dla uczniów mających dostęp do komputera:

W formie prezentacji lub korzystając z dowolnego edytora graficznego przedstaw trasę wędrówki Stasia i Nel.

• Dla uczniów nie mających dostępu do komputera:

Stosując dowolną technikę pracy przedstaw w formie plastycznej trasę wędrówki Stasia i Nel

BIBLIOGRAFIA

1. Stefan Majchrowski, Pan Sienkiewicz, Warszawa 1966, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

2. Julian Krzyżanowski, Henryk Sienkiewicz.. Kalendarz życia i twórczości, Warszawa 1956, PIW.

3. Julian Krzyżanowski, Henryk Sienkiewicz, PWN,Warszawa1972.

4. Słownik języka polskiego

5. Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy.

---