ZOBOWIĄZANIA

51.POJĘCIE ZOBOWIIAZANIA
Zobowiązanie jest stosunkiem prawnym, w którym jedna osoba zwana wierzycielem, może żądać od drugiej osoby, zwanej dłużnikiem określonego zachowania się, a ta przez swoje zachowanie czyni zadość interesowi wierzyciela.
W stosunku zobowiązaniowym podobnie zresztą jak w każdym innym stosunku prawnym możemy wyróżnić jego elementy do których zaliczamy :

-podmiot stosunku zobowiązaniowego - wierzyciel , dłużnik

-przedmiot stosunku zobowiązaniowego- określone zachowanie się dłużnika, do którego jest on zobowiązany na mocy stosunku zobowiązaniowego, określone mianem świadczenia.

-treść stosunku zobowiązaniowego- określone uprawnienia dłużnika i wierzyciela.

ZOBOWIĄZANIA - to:

• kolejny dział prawa cywilnego w którym dominują stosunki prawne o charakterze majątkowym,

• w przeciwieństwie do praw rzeczowych nie ma zamkniętego katalogu umów, jest to tzw. zasada swobody umów,

• stosunki obligacyjne ( dot praw podmiotowych) o charakterze względnym są skuteczne między oznaczonymi stronami.,

• stosunek ma: podmiot, przedmiot i treść- strony są dwie - wierzyciel i dłużnik, po jednej stronie może być więcej podmiotów.

WIERZYCIEL - strona uprawniona tj. podmiot, który może domagać się spełnienia świadczenia od dłużnika ( nazywa się to ROSZCZENIEM).

DŁUŻNIK- ma obowiązek spełnić to żądanie,

przedmiotem stosunku zobowiązaniowego jest ŚWIADCZENIE.

52.ZOBIOWIĄZANIA NIEZUPEŁNE

Niekiedy może dojść do zerwania więzi pomiędzy długiem a odpowiedzialnością, jeżeli do zerwania idzie w kierunku istnienia długu bez odpowiedzialności, to wówczas takie zobowiązanie określamy mianem -ZOBOWIĄZANIA NIEZUPEŁNEGO (naturalnego)
Według kodeksu cywilnego do zobowiązań niezupełnych zaliczamy :
-roszczenia spełnione w celu zadość uczynienia przedawnieniu roszczenia chyba, że na podstawie przepisów szczególnych w skutek przedawnienia roszczenie wygasło.
-roszczenie spełnione w celu zadość uczynienia zasadom współżycia społecznego (spełnienie alimentów zięcia dla teściowej.
-świadczenie z gry lub zakładu chyba, że gra lub zakład były nierzetelne lub zakazane lub były przeprowadzone na podstawie zezwoleń właściwego organu państwowego

53.POJĘCIE ŚWIADCZENIA I JEGO RODZAJE

ŚWIADCZENIE- to zachowanie się dłużnika zgodne z treścią stosunku prawnego łączącego go z wierzycielem, oraz odpowiadające zasługującemu na ochronę prawną interesowi wierzyciela.

PRZEDMIOT ŚWIADCZENIA- rzecz czy inny przedmiot który wierzyciel nabywa przez zachowanie się dłużnika w wykonaniu zobowiązania
Rezultat który otrzymuje wierzyciel jako efekt starań się dłużnika w wykonywaniu zobowiązania może być dwojakiego rodzaju :
-zobowiązania rezultatu- dłużnik zobowiązany do określonego rodzaju rezultatu
-zobowiązania starannego działania- dłużnik może się zobowiązać do dołożenia wszelkich starań i użycia właściwych środków do uzyskania rezultatu, lecz nie odpowiada za jego osiągnięcie(np. lekarz lecząc)

RODZAJE ŚWIADCZEŃ :

- ŚWIADCZENIA JEDNORAZOWE- polega na jednorazowym zachowaniu się dłużnika wobec wierzyciela. Ich treść i rozmiar oznaczone są wyczerpująco wyłącznie przez wskazanie zachowania się dłużnika, do którego jest on zobowiązany bez odwoływania się do czynnika czasu. Czynnik czasu, dla tego typu świadczeń nie ma wpływu na rozmiar świadczenia a służy jedynie dla ustalenia, kiedy świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania zostało spełnione. Czasem na to jednorazowe zachowanie się w pewnych przypadkach może składać się szereg różnych czynności. Świadczenie jednorazowe może być spełnione w ratach.
Przykład świadczenia jednorazowego jest :
-zapłata za gazetę w kiosku,
-zapłata za meble,
-zapłata za budowę fabryki amoniaku, rozłożona na 5 lat

ŚWIADCZENIE OKRESOWE - jest to świadczenie polegające na pewnym powtarzającym się zachowaniu się dłużnika w pewnych odstępach czasu przez cały czas trwania stosunku prawnego. Przy świadczeniu okresowym nie ma też jednej z góry ustalonej całości.
Przykładem tego typu świadczenia są:
-renty,
-świadczenia alimentacyjne,
-czynsze,
-odsetki od kapitału,
-wynagrodzenie ze stosunku pracy.
Każde z tych świadczeń jest samoistnym świadczeniem a nie częścią jednego wielkiego świadczenia. Jest tak nawet wtedy, gdy na podstawie treści stosunku zobowiązaniowego da się z góry ustalić rozmiar wszystkich razem wziętych świadczeń okresowych np. umowa najmu na okres 1 roku

ŚWIADCZENIE CIĄGŁE - polega na określonym stałym zachowaniu się dłużnika przez czas trwania stosunku prawnego, którego podstawą jest to świadczenie. Świadczenie ciągłe ma to do siebie, że nie da się w nim wydobyć poszczególnych zachowań dłużnika, które mogłyby być potraktowane jako samoistne świadczenia albo części świadczeń.
Przykładem świadczenia ciągłego jest :
-świadczenie wynajmującego,
-pracownika ze stosunku pracy,
-świadczenie przedsiębiorstwa dostarczającego prąd, gaz, wodę, itp.

ŚWIADCZENIE INDYWIDUALNIE OZNACZONE- jego przedmiotem jest rzecz oznaczona co do tożsamości; to taka, która ma pewne szczególne tylko jej właściwe cechy. Cechy te powodują,że właśnie ta rzecz a nie żadna inna ma być przedmiotem świadczenia. Rzecz oznaczona indywidualnie ginie.

ŚWIADCZENIE OZNACZONE CO DO GATUNKU- to takie którego przedmiotem jest rzecz określona jedynie co do pewnego rodzaju, co do pewnego gatunku. Zazwyczaj wówczas przedmiot świadczenia jest określony miara , waga lub ilością. Rzecz oznaczona co do gatunku nie ginie.

OGRANICZONE ŚWIADCZENIA RODZAJOWE- coś pośredniego pomiędzy świadczeniem oznaczonym co do gatunku a świadczeniem indywidualnie oznaczonym. Za punkt wyjścia bierzemy pewien gatunek i specyfikujemy go w kierunku indywidualnie oznaczonego, np.: specyfikacja przy zakupie samochodu.

ŚWIADCZENIA PODZIELNE- to takie , które można spełnić w częściach i nie spowoduje to zmiany istoty przedmiotu świadczenia ani sumy jego całości.

ŚWIADCZENIA NIEPODZIELNE- to takie, którego nie można spełnić w częściach, bo zmieni się jego wartość albo istota tego świadczenia.

ŚWIADCZENIE NIEPIENIĘŻNE- to takie, w którym nie ma pieniędzy- świadczenie w naturze.

ŚWIADCZENIE PIENIĘŻNE- jest to przekazanie z majątku dłużnika do majątku wierzyciela określonej wartości majątkowej wyrażonej w jednostkach pieniężnych, a nie oznaczonych znaków pieniężnych.

Podział świadczeń pieniężnych:

1.świadczenia pieniężne sensu stricto
2.świadczenia ze świadczeniem pieniężnym

Ad.1. jest to takie zobowiązanie, w którym pieniądz występuje jako powszechny miernik wartości, surogat abstrakcyjnej wartości, nie zindywidualizowanego dobra, inaczej mówiąc, że są to świadczenia, której źródłem jest czynność prawna i z woli stron tak zostały ukształtowane, ze pieniądz od momentu powstania zobowiązania jest miernikiem wartości ich świadczeń.

Ad.2. Świadczenie ze świadczeniem pieniężnym charakteryzuje się tym, że dłużnika zwalnia się z zobowiązania zapłaty określonej kwoty pieniężnej, a w zobowiązaniach tych pieniądz występuje nie jako nośnik abstrakcyjnej wartości wyobrażającej wartość nie oznaczonych indywidualnie dóbr, lecz jako surogat oznaczonego dobra, oznaczonej rzeczy. W świadczeniach tego typu wewnętrzna realna wartość pieniądza jest nieistotna, ponieważ jest on jedynie środkiem zwolnienia się z zobowiązań a miernikiem wartości dla danego stosunku inne dobro. Stąd świadczenia tego typu są określone mianem świadczeń, których dłużnik jest dłużnikiem wbrew swej woli.

Do świadczenia ze świadczeniem pieniężnym zaliczamy :
-wszelkie świadczenia odszkodowawcze,
-zobowiązania powstające na podstawie bezpodstawnego wzbogacenia
-rozliczenia z tytułu uczynionych na rzecz nakładów.

55. ZASADA NOMINALIZMU
Zasada nominalizmu wedle, której świadczenie pieniężne powinno być spełnione w pierwotnie określonej sumie nominalnej bez uwzględniania zmian w sile nabywczej pieniądza. Zasada nominalizmu ma zastosowanie tylko do świadczenia stricte pieniężnych. Jest to zasada ustrojowa. Zasada ta zapewnia prostotę obrotu, chroni system finansowy państwa. Zasada nominalizmu dotyczy nie tylko świadczeń w pieniądzu polskim ale również, o ile prawo taką możliwość dopuszcza , także świadczeń wyrażonych w walucie obcej.

56. ZASADA WALORYZACJI
Zasada waloryzacji, z której wynika, że wielkość świadczenia dłużnego w momencie jego zapłaty zostanie ustalona po przerachowaniu w oparciu o wybrane kryteria. Zasada przeciwstawna zasadzie nominalizmu. Zasada waloryzacji umożliwia łagodzenie skutków w sile nabywczej pieniądza.

Wyróżniamy 3 rodzaje waloryzacji z uwagi na jej źródło:

Waloryzacja ustawowa- polega na przerachowaniu wszystkich lub wskazanych zobowiązań za pomocą wskazanych przez państwo kryteriów. Polega na tym, że dłużnik spełniając świadczenie pieniężne oddaje kwotę mniejszą lub większą w zależności od zmian w sile nabywczej pieniądza.

Waloryzacja umowna- polega na tym, że wielkość dłużnego zobowiązania w momencie jego zapłaty jest przerachowywana w oparciu o kryteria wskazane przez strony w umowie. Kryteria te określane są mianem klauzul waloryzacyjnych. Z uwagi na rodzaj dobra będącego podstawą przerachowania wyróżniamy klauzule złota, walutową i indeksową.

Waloryzacja sądowa polega albo na zmianie wielkości świadczeń albo na zmianie sposobu świadczeń.
Waloryzacja świadczenia przez sąd jest uzależniona od wskazania szeregu przesłanek :
-z żądaniem waloryzacji musi wystąpić jedna ze stron stosunku zobowiązaniowego,
-wystąpienie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza,
-ze zmiana siły nabywczej pieniądza nastąpiła po powstaniu zobowiązania,
- że żądaną waloryzację uzasadnia interes stron i zasady współżycia społecznego

Nie wszelkie świadczenia pieniężne sensu stricto podlegają waloryzacji. Spod waloryzacji są wyłączone :
- te które pozostają w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, o ile z żądaniem waloryzacji występują strony prowadzące przedsiębiorstwo,
-świadczenia pieniężne już wykonane,
-świadczenia pieniężne, które powstały przed 30.10.1950roku,
-długi wewnętrzne państwa, czyli kredyty państwowe zdeponowane na rachunkach bankowych jak również kredyty i pożyczki o charakterze socjalnym.

57.ODSETKI

Odsetki - opłata za korzystanie z cudzych pieniędzy albo rzeczy oznaczonych rodzajowo.
Obliczane są według pewnej stopy procentowej, w stosunku do wysokości kapitału i długości czasu użycia cudzego kapitału

Wyróżniamy 4 rodzaje odsetek:
-umowne - określają strony umowy
-ustawowe - określane przez .RM w drodze rozporządzenia co roku

-sądowe- określa sąd
-maksymalne- wynikają z czynności prawnej, nie może w stosunku rocznym przekroczyć czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP.

Termin płatności odsetek- wynika przede wszystkim ze zdarzenia kreującego obowiązek zapłaty odsetek. Jeżeli na tej podstawie nie daje się ustalić terminu płatności odsetek, to odsetki są płatne co roku z dołu, a jeżeli termin płatności sumy pieniężnej jest krótszy niż rok, jednocześnie z zapłata tej sumy. Odsetki należne za opóźnienie wykonywania świadczenia pieniężnego stają się wymagalne już z chwilą bezskutecznego upływu terminu świadczenia głównego.
Odsetki mają charakter świadczeń okresowych i roszczenia o ich zapłatę przedawniają się z upływem 3lat
Zasada anatocyzmu - z której wynika zakaz pobierania odsetek od zaległych odsetek
Zasada ta nie ma charakteru bezwzględnego.
Odstępstwa od zasady anatocyzmu:
-gdy strony zgodziły się na doliczenie odsetek od dłużnej sumy,
-wytoczenie powództwa o zaległe odsetki,
-gdy źródłem odsetek są pożyczki długoterminowe udzielane przez instytucje kredytowe

58.NIEMOŻLIWOŚĆ ŚWIADCZENIA
Brak możliwości spełnienia świadczenia określone jest mianem niemożliwości świadczenia.
Rodzaje niemożliwości :
Według momentu ujawnia się niemożliwości:
-pierwotna
-następcza

Niemożność pierwotna to niemożność, która istnieje już w momencie zaciągania zobowiązania .Zobowiązanie wówczas nie powstaje, umowa jest wówczas nie ważna. Strona która wówczas wiedziała o niemożliwości świadczenia i wprowadziła drugą stronę w błąd, obowiązana jest do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to , że zawarła umowę nie wiedząc o niemożliwości świadczenia.

Niemożność następcza - powstaje po powstaniu zobowiązania, a jej skutki są zależne od przyczyny i niemożności świadczenia. Jeżeli przyczyna następczej niemożliwości świadczenia tkwi w osobie lub działalności dłużnika wówczas ponosi on odpowiedzialność tak jak za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. Jeżeli przyczyny następczej niemożności tkwi poza osobą lub poza działalnością dłużnika, wówczas zobowiązanie wygasa.

Problem osobistego spełnienia świadczenia- regułą jest to, że dłużnik nie ma obowiązku osobiście spełniać świadczenia. W pewnych wypadkach nawet wierzyciel nie może się tego domagać, a nadto nie może odmówić przyjęcia świadczenia spełnionego przez inną osobę. Dłużnik musi spełnić świadczenie osobiście, gdy wynika to umowy albo z właściwości świadczenia.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ SOLIDARNA DŁUŻNIKÓW I WIERZYCIELI

Solidarność dłużników- polega na tym, że w ramach danego stosunku zobowiązaniowego jest jeden wierzyciel i kilku dłużników zobowiązanych wobec wierzyciela do spełnienia tego samego świadczenia. Sens solidarności dłużników polega na tym, że wierzyciel może zażądać spełnienia tego świadczenia od wszystkich dłużników , od niektórych z nich albo tylko od jednego z dłużników. Przy czym spełnienie świadczenia w całości choćby przez jednego z dłużników zwania z długu pozostałych. Dłużnik który spełnił świadczenie w całości ma wobec pozostałych współdłużników tzw. roszczenie regresowe/ regresywne/. Treścią tego roszczenia jest żądanie zwrotu w odpowiednich częściach tego co on spełnił.

Solidarność wierzycieli- w tym wypadku mamy jednego dłużnika i kilku wierzycieli, przy czym spełnienie świadczenia w całości przez dłużnika do rąk jednego z wierzycieli, zwalnia go z długu również wobec pozostałych wierzycieli. Co do zasady dłużnikowi przysługuje wybór, któremu spełni świadczenie. Wyjątek: jeżeli którykolwiek z wierzycieli wytoczy przeciwko dłużnikowi powództwo o spełnienie tego świadczenia, w takim wypadku dłużnik nie ma wyboru, tylko musi spełnić świadczenie temu wierzycielowi, któren powództwo wytoczył. Ci z wierzycieli mają prawo do roszczenia wobec tego co dostał świadczenie w całości o zwrot swoich części.

59.ODPOWIEDZAILNOSĆ ODSZKODOWAWCZA , ISTOTA , FUNKCJE I RODZAJE

Odpowiedzialność odszkodowawcza- jest stosunkiem zobowiązaniowym, w którym szczególnym rodzajem świadczenia jest zachowanie osoby zobowiązanej polegające na naprawieniu uszczerbku, jakiego doznała inna osoba na skutek tego, ze prawnie chronione dobra i interesy tej osoby zostały naruszone.
Wierzycielem w stosunku zobowiązaniowym jest osoba, której dobra i interesy przez prawo chronione zostały naruszone, za które prawo czyni odpowiedzialną inną osobę i równocześnie nakłada na nią obowiązek naprawienia wyrządzonego uszczerbku. Natomiast osoba zobowiązana do naprawienia szkody określana jest mianem dłużnika. Odpowiedzialność odszkodowawcza nie ma charakteru jednolitego.

Odpowiedzialność rzeczowa- polega na tym, że zabezpieczeniem zapłaty odszkodowania jest konkretna rzecz np. hipoteka, zastaw.

Odpowiedzialność osobista- dłużnik odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązanie.

Odpowiedzialność kontraktowa- polega na odpowiedzialności z tytułu nie wykonania lub nie należytego wykonania zobowiązania. Między stronami istnieje więź prawna.

Odpowiedzialność deliktowa- jest to odpowiedzialność z tytułu czynów niedozwolonych.

Funkcje odpowiedzialności odszkodowawczej
1.funkcja kompensacyjna,
2.funkcja represyjna,
3.funkcja prewencyjno - wychowawcza.
Funkcja kompensacyjna sprowadza się do wyrównania uszczerbku doznanego w dobrach prawnie chronionych i przywrócenia dzięki temu wyrównaniu stanu poprzedniego tych dóbr. W przypadku szkody majątkowej przybiera ona charakter restytucji naturalnej lub pieniężnej. W przypadku szkody niemajątkowej obejmuje ona w zasadzie jedynie zadośćuczynienie za wyrządzoną szkodę niemajątkową czyli krzywdę. Z wyrównawczego charakteru funkcji kompensacyjnej wypływa zasada pełnego odszkodowania, z której wynika, że odszkodowanie z reguły powinno ściśle odpowiadać wysokości wyrządzonej szkody. Zasada ta w pełni jest realizowana w odniesieniu do szkody majątkowej.
funkcja represyjna (penalna) jest pochodną funkcji kompensacyjnej, ponieważ naprawienie szkody przez osoby odpowiedzialne pociąga automatycznie za sobą powstanie uszczerbku majątku osoby odpowiedzialnej, co stwarza dla niej niejednokrotnie znaczną dolegliwość. Funkcja represyjna ma charakter akcesoryjny w stosunku do funkcji kompensacyjnej i stanowi niejako jej uboczny skutek. Celem bowiem przepisów k.c. nie jest karanie, lecz kompensowanie powstających szkód.
Funkcja prewencyjno-wychowawcza jest to społeczna konsekwencja działania funkcji represyjnej i polega na motywacyjnym oddziaływaniu na członków społeczeństwa w kierunku przyjmowania postaw sprzyjających zapobieganiu wyrządzania szkód. Funkcja wychowawcza wyraźnie zarysowuje się na tle odpowiedzialności na zasadzie winy, ale nie jest również obca innym zasadom odpowiedzialności odszkodowawczej, ponieważ skłania do przedsiębrania specjalnych środków sprzyjających zapobieganiu wyrządzania szkody w celu uniknięcia odpowiedzialności.

60.CZYN NIEDOZWOLONY A DELIKT

Czynem niedozwolonym- są wszystkie zdarzenia, powodujące szkodę poza stosunkiem zobowiązaniowym , ilekroć rodzą one szkodę a ustawodawca za ta szkodę czyni odpowiedzialną inna osobę, nakładając na nią równocześnie obowiązek naprawienia powstałego uszczerbku. Czynem niedozwolonym jest zachowanie ludzkie, zarówno zawinione jak i niezawinione o ile powoduje ono szkodę, ale także zdarzenie niezależne od woli człowieka z którymi ustawa łączy obowiązek naprawienia szkody.

Deliktem jest działanie ludzkie zabronione i zawinione , którego efektem jest wyrządzenie szkody. Każdy delikt jest zatem czynem niedozwolonym, nie każdy czyn niedozwolony jest deliktem. Pojecie czynu niedozwolonego pochłania w sobie delikt.

61.PZRESŁANKI ODPOWIEDZIALNOŚCI ODSZKODOWAWCZEJ

1.musi powstać szkoda,
2.szkoda musi być spowodowana przez fakt, z którym ustawa łączy obowiązki jego naprawienia i nakłada ten obowiązek na oznaczony podmiot prawa cywilnego.
3.istnienie związku przyczynowego pomiędzy faktem opisanej w hipotezie normy prawnej a powstałą szkodą.
Przesłanka 1 i 3 - występuje zawsze bez względu na szkodę i związek przyczynowy. Przesłanka 2 jest zmienna.

Związek przyczynowy
Obowiązuje koncepcja równowartości przyczyn i normalnego adekwatnego związku przyczynowego.
Wedle teorii równowartości przyczyn conditio sine qua non dla przyjęcia przyczynowości wystarczy by dane zdarzenie było pierwszym, choć nie jedynym z nieodzownych warunków wystąpienia skutku, czyli, ze bez niego skutek ten nie mógłby nastąpić
Wedle koncepcji teorii adekwatnej związku przyczynowego, związek przyczynowy będzie adekwatny, czyli wystarczający dla przyjęcia odpowiedzialności odszkodowawczej, jeżeli zdarzenie, które jest nieodzownym warunkiem naprawienia szkody wedle swej natury do powstania szkody prowadzi. Natomiast stan, gdzie zdarzenie zwykle szkodliwego skutku nie wywołuje albo w danym przypadku wywołało jedynie z powodu zajścia nadzwyczajnego zbiegu okoliczności, tam nie mamy do czynienia ze związkiem adekwatnym i stąd odpowiedzialność za szkodę nie powstaje. Dla przyjęcia adekwatnego związku przyczynowego istotne znaczenie ma rozróżnienie skutków typowych i nietypowych jakiegoś zdarzenia. Kryterium tego rozróżnienia jest rachunek prawdopodobieństwa i uznanie istnienia związku przyczynowego uzasadniającego odpowiedzialność odszkodowawczą tylko tam, gdzie można stwierdzić wysoki stopień prawdopodobieństwa, że dane zdarzenie zwykle taką szkodę wywołuje.

62.POJECIE SZKODY I JEJ RODZAJE
Szkoda - jest to uszczerbek w prawnie chronionych dobrach i interesach, wyrażający się w różnicy pomiędzy stanem dóbr, jaki już istniał i jaki mógłby następnie w normalnej kolei rzeczy wytworzyć się, a stanem jaki powstał na skutek zdarzenia wywołującego zmianę w dotychczasowym stanie rzeczy. Ilekroć z tym zdarzeniem ustawodawca łączy powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej i obowiązek naprawienia szkody nakłada na oznaczony podmiot, (tzw. teoria różnicy).
Szkody pozaprawne są wyrządzone w cudzym mieniu, usprawiedliwione przez prawo
Rodzaje szkód :
-szkoda obecna - aktualna, - jest to uszczerbek istniejący w chwili orzekania i który może być stwierdzony na podstawie faktów już urzeczywistnionych
-Szkoda przyszła - jest to uszczerbek, który może powstać po wydaniu wyroku zasądzającego odszkodowanie.
-szkoda ewentualna.- jest to uszczerbek, którego stopień prawdopodobieństwa jest niewielki lub niemożliwy do ustalenia.

Rodzaje szkód z uwagi na sposób wyrażania szkody:
szkody majątkowe - jest to uszczerbek w dobrach i interesach majątkowych, który da się wyrazić w ekonomicznym mierniku wartości, jaki jest pieniądz. Dzieli się na:

Rzeczywista strata- polega na tym,że majątek osoby poszkodowanej w następstwie zaistnienia szkody zmniejsza się. Ustala się jej wysokość metodą różnicową biorąc wartość majątku przed szkodą, wartość majątku po szkodzie, to różnica daje wysokość straty.

Utracone korzyści: polegają na tym, że majątek poszkodowanego w następstwie zaistnienia szkody nie powiększa się mim, że w normalnym toku rzeczy doszłoby do zwiększenia wartości majątku.

Rodzaje szkody majątkowej:

-Zniszczenie lub utrata rzeczy.
-Utrata możliwości korzystania z rzeczy nawet przejściowa.
-Uszkodzenie rzeczy lub innego dobra materialnego.
-Każda zmiana w rzeczy, która nie odpowiada potrzebom właściciela, jego gustom i zamiarom.

- Szkoda w granicach ujemnego interesu umownego- chodzi o straty poniesione w związku ze spodziewaną umową, która w rezultacie nie została zawarta,

- doprowadzenie do przedawnienia roszczenia
-Naruszenie posiadania.
-Utrata przyjemności lub wypoczynku.

szkody niemajątkowe- jest to uszczerbek, którego w sposób adekwatny nie da się ocenić i wyrazić w pieniądzu.

Rodzaje szkód z uwagi na przedmiot uszkodzenia:
szkody na osobie - polega na uszkodzeniu ciała, rozstroju zdrowia, pozbawieniu wolności, naruszeniu czci i wynikających stąd następstw bezpośrednich w postaci bólu i ujemnych doznań psychicznych. W całości tworzą one szkodę niemajątkową, czyli krzywdę.
-szkody na mieniu.- jest to uszczerbek, który dotyczy bezpośrednio poszkodowanego bez związku z jego sobą.

63. OBLICZENIE WYSOKOŚCI SZKODY

Sposoby obliczania wysokości szkody:
-metoda różnicowa - dyferencyjna.
-metoda obiektywna - realna (charakter posiłkowy).
Metoda różnicowa - dyferencyjna polega na wskazaniu różnicy dwóch stanów dóbr hipotetycznego jaki istniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie szkodę wyrządzające i tego stanu, jaki wytworzył się na skutek szkodliwego zdarzenia. Bierzemy przy tym ogół dóbr i interesów osoby poszkodowanej i ogół następstw zdarzenia wyrządzającego szkodę byle mieściły się one w przyjętej przez nas koncepcji uwzględnionego związku przyczynowego i nie były wyłączone z operacji przypisania przez przepis szczególny.
Metoda obiektywna - realna obliczenie wysokości szkody polega na tym, że bierze ona pod uwagę uszczerbek w naruszonym dobrze, który jest rozpatrywany niezależnie od stosunku tego dobra do całego mienia poszkodowanego i niezależnie od późniejszych następstw. O ile, zatem przy metodzie dyferencyjnej porównuje się dwa stany całego majątku o tyle przy metodzie obiektywnej porównujemy dwa stany ściśle związane z jednym dobrem.

64.NAPRAWIENIE SZKODY
Naprawienie szkody

-przywrócenie do stanu poprzedniego

-zapłata odszkodowania
O sposobie naprawienia szkody majątkowej decyduje poszkodowany. Może on wg swojego uznania wybrać albo naprawienie szkody przez przywrócenie do stanu poprzedniego albo poprzez zapłatę w pieniądzu. Chyba, że przywrócenie do stanu poprzedniego byłoby niemożliwe, albo nadmiernie utrudnione.
To ograniczenie wynika :
-z natury rzeczy, gdy przywrócenie do stanu poprzedniego nie jest możliwe .
-z potrzeby ochrony uzasadnionych interesów osoby zobowiązanej do naprawienia szkody, przez co gdyby przywrócenie do stanu poprzedniego pociągało za sobą nadmierne trudności lub koszty roszczenia poszkodowanego ogranicza się jedynie do świadczenia w pieniądzu.
-przepis szczególny może z góry narzucać taką lub inną formę naprawienia szkody i tak w przypadku szkód wyrządzonych w gruntach rolnych i leśnych, ustawa przewiduje przywróceniu do stanu poprzedniego jako sposób naprawienia szkody a w odniesieniu do naprawienia szkody przez ubezpieczyciela - ustawa przewiduje jedynie formę pieniężną naprawienia szkody.
Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu wysokość odszkodowania powinna być ustalona wg cen z daty ustalania odszkodowania chyba, że przepis szczególny i szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili niż data wyrokowania

Zadośćuczynienie za krzywdę. Postać majątkowa i niemajątkowa.

Niemajątkowa- przeprosiny

majtkowa- naprawienie szkody i zadośćuczynienie.

Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę. Funkcja podstawową będzie doprowadzić do takiej sytuacji, w której poszkodowany dzięki tym pieniądzom szybciej dojdzie do równowagi psychicznej.

. 65.USTALENIE WYSOKOŚCI ODSZKODOWAWCZEJ

Wysokość odszkodowania powinna pokrywać się wysokością szkody , wykazanej przeze poszkodowanego ustalonej przez sąd .
Z zasady pełnego odszkodowania wynika wprawdzie że odszkodowanie nie może przewyższać wielkości doznanej szkody ale wcale to nie oznacza że odszkodowanie nie może być ustalone w niższej wysokości aniżeli poniesiona szkoda. Przyczyny takiego stanu rzeczy są różnorodne, odstąpienie od zasady pełnego odszkodowania uzasadnia:

-umowa między stronami , na mocy której osoba uprawniona do otrzymania odszkodowania, rezygnuje z całości lub z części należnego jej odszkodowania
-szczególny przepis prawa, który ogranicza zakres należnego odszkodowania
-przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody lub powiększenia jej rozmiarów
-reguła compensatio lucri cum damno, gdy przy ustalaniu odszkodowania sąd uwzględnia korzyści które poszkodowany osiąga ze zdarzenia szkodę wyrządzającego
-ius moderandi -prawo miarkowania wysokości odszkodowania przez sąd

Przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody lub zwiększenia jej rozmiarów. Jest ono okolicznością uzasadniającą obniżenie odszkodowania bez względu na to, jaki jest tytuł do odszkodowania. Stopień obniżenia odszkodowania jest zależny w zasadzie od stopnia winy obu stron, przy czym uwzględniając przyczynienie się należy uwzględnić okoliczność, na jakiej podstawie opiera się odpowiedzialność osoby zobowiązanej do naprawienia szkody. Gdy odpowiedzialność ta opiera się na zasadzie winy wówczas wina poszkodowanego jest konieczną przesłanką zmniejszenia odszkodowania.
Natomiast, jeżeli dana osoba ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka do obowiązkowego obniżenia odszkodowania wystarczy obiektywnie nieprawidłowe zachowanie się poszkodowanego.
Jeżeli zachodzi podstawa obniżenia odszkodowania w związku z przyczynieniem się poszkodowanego i w związku z korzyściami, jakie poszkodowany osiąga zdarzenie szkodą wywołującą ustala odszkodowanie. Wpierw należy je zmniejszyć odpowiednio stosownie do stopnia przyczynienia się poszkodowanego a następnie od tak ustalonej sumy odliczyć korzyść osiąganą z tego zdarzenia przez poszkodowanego.

Ius modacandi sądu (art. 440 k.c.) to tzw. Prawo do miarkowania wielkości przez sąd. Jest ograniczone przedmiotowo i podmiotowo, a mianowicie miarkowanie jest dopuszczalne jedynie w stosunkach między osobami fizycznymi i miarkowanie może dotyczyć jedynie stosunków w reżimie odpowiedzialności deliktowej

Jedno zdarzenie skodę wyprzedzające rodzi dla poszkodowanego równocześnie określone korzyści. Samo kompensato lu cri cum damno polega na konieczności uwzględnienia przy ustalaniu odszkodowania korzyści, jakie osiąga poszkodowany ze zdarzenia szkodę wyrządzającego. Wspomniane korzyści mogą być o tyle uwzględniane o ile korzyść i strata są stronami tego samego zjawiska.


66. ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI ODSZKODOWAWCZEJ

związek przyczynowy- jest to byt duchowy, który poprzez akty woli tworzy pewne skutki- def. Kanta. Ustalenie relacji między dwoma zdarzeniami, ustalenie co było przyczyną a co skutkiem.

Dwie teorie dot związku przyczynowego:

teoria równoważności przyczyn- przyczyną jest każde zdarzenie bez którego skutek by nie nastąpił,

teoria adekwatnego związku przyczynowego- odpowiada za szkodę ten tylko który odpowiada za normalne następstwa swego zachowania się.

Ustalenie istnienia związku przebirga w dwóchj etapach:

1. odpowiada teorii równoważności przyczynowego, jeśli stwierdzimy istnienie związku:

2. ustalić czy zdarzenie jest normalnym następstwem zachowania się człowieka

zasady odpowiedzialności odszkodowawczej:

zasada winy - w ujęciu pozytywnym - zasada ta głosi, że zawinione działanie sprawcy zobowiązuje go do naprawienia szkody. - w ujęciu negatywnym- bez winy nie ma odpowiedzialności odszkodowawczej

zasada ryzyka - jest to odpowiedzialność bez winy. Przy tej odpowiedzialności ustawodawca wskazuje podmiot jako odpowiedzialny za szkody wyrządzone w określonych okolicznościach , za które zobowiązany może zwolnić się jedynie przeprowadzając udaną egzoneracje

przesłanki egzoneracyne:

siła wyższa- zdarzenie zewnętrzne przeważnie takie, którego nie można przewidzieć, albo jeśli można przewidzieć, to nie można temu zapobiec.

wyłączna wina poszkodowanego- sytuacja w której poszkodowany swym zachowaniem spowodował zaistnienie szkody,

wyłączna wina osoby trzeciej- szkoda powstała wskutek działania osoby trzeciej.

zasada słuszności- występuje tylko w reżimie deliktowym. Obejmuje sytuację gdy zasada współżycia społecznego przemawiają za przyznaniem poszkodowanemu odszkodowania stanowiącego całkowite lub częściowe naprawienie szkody, w wypadku braku pozostałych podstaw odpowiedzialności

odpowiedzialność absolutna- charakteryzuje się tym że za określone uszczerbki ustawa obciąża odpowiedzialnością wskazane w treści przepisu podmioty bez możliwości uwolnienia się od odpowiedzialności .

Pojęcie i rodzaje winy.

Wina składa się z dwóch elementów, które muszą wystąpić łącznie:

-element subiektywny- psychiczny stosunek sprawcy do czynu,

-element obiektywny- szeroko pojęta bezprawność zachowania się sprawcy.

Pod pojęciem bezprawności rozumie się zachowanie sprzeczne z prawem oraz zasadami współżycia społecznego.

Rodzaje winy:

• wina umyślna- umyślność polega na tym, że sprawca szkody chce ją wyrządzić, albo co najmniej godzi się na to.

• wina nieumyślna.

W ramach winy nieumyślnej wyróżnia się:

lekkomyślność- polega na tym, że dana osoba przewiduje skutki swego zachowania się, ale bezpodstawnie sądzi, że tych skutków uniknie.

Niedbalstwo- polega na tym,że dana osoba nie przewiduje skutków swego zachowania się mimo że przy zachowaniu należytej staranności powinna te skutki przewidzieć.

Rażące niedbalstwo- np. sprawca szkody nie zachował nawet pewnego minimum staranności.

67. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SZKODY WYRZĄDZONE PRZEZ RZECZY
Szkody spowodowane na skutek wyrzucenia, wywalania lub spalenia przedmiotu z pomieszczenia:
Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka ponosi osoba, która dane pomieszczenie zajmuje Osobą tą jest każdy podmiot który faktycznie pomieszczenie zajmuje. Decydujące znaczenie ma władanie pomieszczeniem. Osoba zajmująca pomieszczenie nie może bronić się przed odpowiedzialnością odszkodowawczą zarzutem, że do pomieszczenia mieli również ini lokatorzy . W wypadku gdy pomieszczenie służy do użytku kilku osobom odpowiedzialność ponoszą solidarnie
Przesłanki egzoneracyjne :
1.siła wyższa,
2.wyłączna wina poszkodowanego,
3.wyłączna wina osoby trzeciej, za, którą wynajmujący pomieszczenie nie ponosi odpowiedzialności i której działaniu nie mógł zapobiec.
Szkody wyrządzone przez budowlę
Odpowiedzialnością zasadzie ryzyka i obarczenia nią samoistnego posiadacza budowli. Samoistny posiadacz mając faktyczną władzę nad rzeczą , może i powinien przedsiębrać niezbędne środki, aby nie dopuścić do powstania szkody
Przesłanki egzoneracyjne :
-wykazani, że wypadek nie nastąpił wskutek braku utrzymania budowli w należytym stanie.
-wykazanie, że wypadek nie nastąpił z powodu wady w budowie
68 ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SZKODY WYRZĄDZONE PRZEZ ZWIERZĘTA
Jeżeli zwierze jest narzędziem w ręku człowieka, który nim kieruje, to kierujący zwierzęciem ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzona przez zwierze tak, jak gdyby tę szkodę wyrządził przez własne działanie. W sytuacji gdy zwierze wyrządza szkodę z własnego powodu, wówczas za szkodę ponosi odpowiedzialność, osoba która zwierze chowa lub się nim posługuje, przy czym domniemywa się winę tej osoby. Gdyby natomiast podmiot odpowiedzialny przeprowadził udaną ekskulpację, to i tak może być zobowiązany do naprawienia szkody na zasadzie słuszności. W sytuacji gdy zwierze wyrządzając szkodę zostanie uznane za produkt jego producent poniesie odpowiedzialność za szkodę na zasadzie ryzyka. Gdy szkodę wyrządzi dzik, daniel, jeleń, łoś, czy sarna podmiot odpowiedzialny jest obarczony bezwzględnym obowiązkiem naprawienia szkody, ponieważ jego odpowiedzialności nadano charakter absolutny. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta oparta jest na założeniu, że jeżeli zwierzę wyrządzi szkodę to jej przyczyną jest nienależyte sprawowanie nad nim nadzoru.
Pomiędzy utrzymywaniem zwierzęcia a wyrządzeniem szkody musi zachodzić normalny związek przyczynowy, przy czym związek ten nie musi mieć charakteru bezpośredniego . Odpowiedzialność za szkodę os. Chowającej zwierze lub się nim posługującej opiera się na zasadzie domniemania winy w nadzorze i trwa do czasu gdy faktyczna więź miedzy zwierzęciem a os. chowającą lub posługującą się nim nie zostanie zerwana. Jest to domniemanie wzruszane, lecz jego obalenie jest bardzo trudne. Dla zwolnienia się od odpowiedzialności nie wystarczy że nadzór nad zwierzęciem był staranny, lecz także ze zwierzę nie zabłąkało się ani nie uciekło.
69.ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SZKODY WYRZĄDZONE W ZWIĄZKU Z UZYCIEM SIŁY PRZYRODY.
Szkoda wyrządzona przez przedsiębiorstwo wprawione w ruch siłami przyrody.
Przedmiotem odpowiedzialnym jest prowadzący przedsiębiorstwo na własny rachunek. Zaostrzona odpowiedzialność dotyczy tylko jednak przedsiębiorstw lub zakładów wprowadzonych w ruch za pomocą siły przyrody albo wytwarzających materiały wybuchowe lub posługujących się takimi środkami
Okoliczności egzoneracyjne :
-siła wyższa
-wyłączona wina os. Trzeciej, za którą prowadzący przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności
Aby uznać, iż przedsiębiorstwo jest wprawione w ruch siłami przyrody, istnienie i praca przedsiębiorstwa w danych warunkach czasu i miejsca uzależnione być muszą od wykorzystania siły przyrody .Przesłanka odpowiedzialności prowadzącego przedsiębiorstwo jest ruch przedsiębiorstwa
70.ODPOWIEDZIALNOSC ZA CUDZE CZYNY
Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez osoby poddane nadzorowi
Cudze czyny mogą być w pewnych wypadkach przyczyną ponoszenia odpowiedzialności cywilnej, co dotyczy szkód wyrządzonych przez nieletniego nie poczytalnego. Nieletni i nie poczytalny jako osoby nie posiadające zdolności deliktowej, którym nie można [przypisać winy, nie ponoszą odpowiedzialności za własne czyny. Odpowiedzialnością za te kategorie [podmiotów obarczona została os. Zobowiązana do sprawowania nad nimi nadzoru.
Dziedzinie odpowiedzialności za szkody wyrządzone przekos. Poddane nadzorowi zaostrzoną odp.os. Zobowiązanej do sprawowania nadzoru przez wprowadzenie domniemania winy w nadzorze (culpa In custodiendo)
Polskie prawo wskazuje na 3 źródła nadzoru :
-ustawa
-umowa
-jednostronne podjecie się stałego, faktycznego wykonywania pieczy, mimo braku takiego obowiązku na podstawie innego tytułu
Domniemanie winy os. Sprawującej nadzór jest domniemaniem wzruszanym, ponieważ zobowiązany do nadzoru może udowodnić brak swojej winy.
Poszkodowany - musi udowodnić fakt prawowania nadzoru oraz wyrządzenia szkody przez osobe zostająca pod nadzorem oraz istnienie związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem osoby poddanej nadzorowi, nadzorowi szkodą( po)
71 ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SZKODE WYRZADZONA PZRZE PRODUKT
Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez produkty niebezpieczne jest odpowiedzialność na zasadzie ryzyka a odpowiedzialnością tą został obarczony producent a na równi z nim odpowiada quasi producent.
-importer.
-producent części składowej.
-wytwórca materiału.
-gdyby ww. nie udało się ustalić to za szkodę odpowiada ten, kto w zakresie swojej działalności zbywa produkt chyba, że w ciągu 1 miesiąca wskaże osobę odpowiedzialną.
Produktem jest rzecz ruchoma choćby została połączona z inną rzeczą, a za produkt uważa się również zwierzęta i energię elektryczną. Pojęcie produktu jest szerokie, chociaż czego będzie wątpliwość np. kwalifikacje dóbr natury, pewnych części narządów ciała ludzkiego.
Produktem niebezpiecznym w świetle, k.c. jest produktem nie zapewniającym bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać uwzględniając normalne użycie produktu.
Przesłanki odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez produkty:
1.wyrządzenie szkody.
2.szkoda musi być wyrządzona przez produkt niebezpieczny.
3.produkt niebezpieczny musi być wprowadzony do obrotu.
4.związek przyczynowy między wprowadzeniem produktu do obrotu a wyrządzoną szkodą.
Zakres odpowiedzialności producenta - za szkody na osobie bez ograniczeń.
Szkody na mieniu - zakres odpowiedzialności jest ograniczony w sposób następujący:
-naprawienie szkody obejmuje tylko te uszkodzone rzeczy (lub zniszczone), które przeznaczone są zwykle do użytku osobistego, służbowego i w taki sposób były używane.
-naprawienie szkody nie obejmuje szkód nie przekraczających równowartości 500 euro.
-naprawienie szkody nie obejmuje uszkodzenia produktu wyrządzającego szkodę.
-obejmuje jedynie szkody w granicach poniesionych strat.
Okoliczności eskulpacyjne:
-nie wprowadzenie produktu do obrotu
-wykazanie, iż wprowadzenie produktu do obrotu nastąpiło poza okresem prowadzonej działalności przez tego, kto odpowiada,
-wykazanie, że właściwości niebezpiecznego produktu ujawniły się po wprowadzeniu produktu do obrotu,
-wykazanie, iż właściwości niebezpieczne produktu wystąpiły wskutek zastosowania przepisów prawa,
-wykazanie tzw. ryzyka rozwoju, czyli niemożliwości przewidzenia właściwości niebezpiecznych w chwili wprowadzenia produktu do obrotu.
72 ODPOWIEDZIALNOŚĆ SKARBU PAŃSTWA I J.S.T. ZA SZKODY WYRZĄDZONE PRZEZ FUNKCJONARIUSZY
Przepis Konstytucji RP stanowi iż,, każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej”
Reguły ogólne odpowiedzialność władzy publicznej formułuje przepis art.417§ 1k.c. z którego wynika że ,, za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie władzy publicznej ponosi odpowiedzialność SP lub J.S.T lub inna os. Prawna wykonująca te władzę z mocy prawa'' Przesłanki odpowiedzialności są :
-szkoda
-wyrządzenie szkody przy niezgodnym z prawem wykonywaniu czynności z zakresu władzy publicznej
-związek przyczynowy pomiędzy wspomnianymi zdarzeniami
73 SWOBODA UMÓW I JEJ GRANICE
zasada swobody umów- jest niczym innym, jak rezygnacją przez państwo z możliwości kreowania prawa dla obywateli. W granicach tej rezygnacji obywatele mogą w sposób swobodny zawierać umowy. Na te swobodę składają się: swoboda zawarcia umów, swoboda wyboru kontrahenta, swoboda wyboru treści oraz formy umowy, a na koniec swoboda rozwiązania umowy.
Granice swobody umowy - odnoszą się zarówno do treści jak i celu stosunku prawnego ukształtowanego przez strony w drodze umowy. Przez treść stosunku należy rozumieć wynikające z umowy naprawienia i obowiązki stron umowy, dotyczące uprawnień wierzyciela i obowiązków dłużnika. Pod pojęciem celu stosunku kryją się korzyści jakie strony , lub tylko jedna z nich zamierza przez umowę osiągnąć. Tak rozumiana treść i cel umowy są krepowane przez : właściwość (naturę) stosunku, ustaw i zasady współżycia społecznego .
Treść i cel umowy nie mogą być sprzeczne z ustawą. Sprzeczność treści lub celu z ustawa prowadzi do nieważności umowy, chyba że przepis szczególny przewiduje inny skutek.
Swoboda umów ograniczona jest również przez zasady współżycia społecznego, w przypadku ukształtowania umowy w sposób sprzeczny z ustawa lub zasadami współżycia społecznego czy właściwości (natura) zobowiązania sankcja jest nieważność umowy
74. WYZYSK
z wyzyskiem mamy odczynienia wówczas, gdy jedna ze stron , wykorzystując przymusowe położenie, niedołęstwa lub nie doświadczenia drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje lub zastrzega da siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia. Dla uznania, że dana umowa jest dotknięta wyzyskiem , muszą być spełnione przesłanki natury obiektywnej lub subiektywnej.
Przesłanka subiektywna - która musi istnieć w chwili zawarcia umowy, znajduje wyraz w kwalifikowanej dysproporcji świadczeń obu stron. Sytuacja taka ma miejsce wtedy, gdy jedna strona zastrzega lub przyjmuje dla siebie lub os trzeciej świadczenie, którego wartość majątkowa oceniona obiektywnie jest rażąco wysoka w stosunku do świadczenia wzajemnego
Przesłanka natury subiektywnej - polega na tym, że ze wyzyskujący ma świadomość przymusowego położenie - obojętnie , z jakiej przyczyny - niedołęstwa lub nie doświadczenia wyzyskanego.
Wyzyskanego wypadku wyzysku, wyzyskany może żądać zmniejszenia swojego świadczenia lub zwiększenia świadczenia drugiej strony. Gdyby jedno i drugie zadanie było nadmiernie utrudnione to ma on prawo do zadania unieważnienia umowy. Ukształtowanie świadczeń na nowo obu stron może nastąpić albo w ramach renegocjacji umowy albo w drodze wytoczenia powództwa. Uprawnienia te wygasaj z upływem 2 lat od zawarcia umowy.
75 ZAWARCIE UMOWY Z UDZIAŁEM WZORCA
Przedsiębiorstwa, które profesjonalnie trudnią się działalności pewnego rodzaju i stale zawierają umowy określonego typu( banki, ubezpieczyciele) często przygotowują z góry ustalony wzór, czy szablon umowy w postaci regulaminu albo formularza, który wystarczy tylko podpisać, albo gotowego wzoru do skopiowania czy zbioru postanowień, jakie zostaną dołączone do danej umowy. Wspomnienie wzory czy szablony nie są nigdy źródłem prawa lecz jedynie wzorcami możliwej określonej treści umowy. Ich zaleta jest przyspieszenie, ułatwienie zawierania umów oraz wzmocnienie bezpieczeństwa (istotne postanowienie umowy nie zostanie pominięte )
Wzorcowe umowy są praktyka legalną .
W odniesieniu do treści wzorca ustawodawca, dla wzmocnienia interesu konsumenta formułuje wymaganie, że wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały zaś niejednoznaczne postanowienie wzorca tłumaczy się zawsze na korzyść konsumenta. Troska o jakość wzorca leży zatem w interesie osoby, która wzorcem się posługuje
Wzorce może konstruować i posługiwać się nimi każdy podmiot prawa cywilnego.
Zwyczajowe posługiwanie się wzorcem oznacza ze od długiego już czasu albo nawet od początku istnienia pewniej kategorii stosunków są one nawiązywane na podstawie wzorców
76 NIEDOZWOLONE KLAUZULE W UMOWACH KONSUMENCKICH
W stosunkach umownych z udziałem konsumentów pojawia się niebezpieczeństwo wykorzystania swojej silniejszej pozycji. Reakcja ustawodawcy na wspomniane niebezpieczeństwo jest uregulowanie stosunków wykorzystania uprzywilejowanej pozycji przez posługiwanie się tzw. Klauzulami niedozwolonymi (zwane niekiedy klauzulami abuzywnymi). Powstania umowy zawartej pomiędzy przedsiębiorca a konsumentem mogą być uznane za niedozwolone w razie kumulatywnego zajścia następujących przesłanek :
-określone postanowienie, włączone do umowy nie zostało indywidualnie z konsumentem, uzgodnione
-postanowienia włączone do umowy kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami
-skutkiem postanowień umowy jest takie ułożenie wzajemnych stosunków, które rażąco narusza interes konsumenta
Podstawa oceny na ile postanowienia umowy kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami jest chwila zawarcia umowy.
Ustawodawca sformułował przykładowy katalog 23 klauzul niedozwolonych. Zaproponowany w k.c. katalog klauzul niedozwolonych można podzielić na następujące grupy:
-klauzule dotyczące zakresu odpowiedzialności stron
-wyłączające wpływ konsumenta na umowę i jego prawa i obowiązki
-wprowadzające na konsumenta obowiązek spełnienia świadczeń wychodzących poza zawartą umowę
-przyznające kontrahentowi konsumenta prawo decydowania o sposobie wykonania umowy
-dotyczące kształtowania czasu trwania umowy
-dotyczące kwestii jurysdykcyjnych
Powództwo w sprawach o uznanie klauzuli zawartej we wzorcu za niedozwoloną może wytoczyć każdy kto według oferty pozwanego mógł zawrzeć z nim umowę zawierającą postanowienie, którego uznania za niedozwolone żąda.

77.UMOWA PZREDWSTEPNA JEJ SKUTKI
umowa przedwstępna strony mogą się zobowiązać do zawarcia w przyszłości oznaczonej umowy.
Umowa przedwstępna może mieć charakter jednostronnie albo dwustronnie zobowiązujący, zależnie od tego czy zobowiązanie do zawarcia umowy przyrzeczonej zaciąga tylko jedna, czy obie strony.
Przedmiotem świadczenia dłużnika w umowie przedwstępnej jest złożenie oświadczenia określonej treści, potrzebnego do tego, aby umowa oczekiwanego typu doszła do skutku. Świadczenie o polega na czynieniu.
Ważność umowy przedwstępnej jest uzależniona od zawarcia w niej treści istotnych postanowień umowy przyrzeczonej.
Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia. Roczny termin nie jest terminem przedawnienia lecz terminem zawiłym. Umowa przedwstępna nie wymaga dla swej ważności żadnej formy szczególnej. Jeżeli umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, to z umowy przedwstępnej płynie tzw. skutek silniejszy. W innym wypadku uprawnienia z umowy przedwstępnej ograniczają się do tzw. skutku słabszego
Skutek silniejszy- polega na tym , ze uprawniony z umowy przedwstępnej może przymusowo doprowadzić do zawarcia umowy.
Skutek słabszy- ma miejsce wtedy gdy uprawniony nie może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej, ponieważ nie została zachowana przesłanka dochowania formy jaka jest wymagana dla ważności umowy przyrzeczonej. W takiej okoliczności wierzyciel może wystąpić o odszkodowanie.
Roszczenie uprawnionego z umowy przedwstępnej, jeżeli chodzi o dochodzenie zawarcia umowy przyrzeczonej jak i o roszczenie naprawienia szkody przedawniają się z upływem roku od dnia w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta.
78 PRZESŁANKI BEZPODSTAWNEGO WZBOGACENIA
Zobowiązanie z tytułu bezprawnego wzbogacenia powstaje przy istnieniu czterech przesłanek które muszą występować łącznie:
1.Uzyskanie korzyści majątkowej (wzbogacenie)
-zwiększenie aktywów wzbogacającego
-zmniejszenie pasywów wzbogaconego
2.osiagniecie korzyści z majątku innej osoby ( zubożenie)
Zubożenie może polegać na :
-zmniejszeniu aktywów zubożonego
-zwiększeniu pasywów zubożonego
3.Istnienie związku pomiędzy wzbogaceniem a zubożeniem
Miedzy wzbogaceniem jednej os., a zubożeniem drugiej musi istnieć związek tego rodzaju ze wzbogacenie jednej os. Jest zawsze następstwem zubożenia innej osoby
4. uzyskanie korzyści bez podstawy prawnej
Sytuacja tak ma miejsce wówczas, gdy u podstaw uzyskania korzyści nie leży ani czynność prawna, ani przepis ustaw, ani orzeczenie sadu lub decyzja administracyjna
Ciężar dowodu w zakresie wspomnianych przesłanek spoczywa na osobie zubożałej
79.ŚWIADCZENIA NIENALEŻNE
Świadczenie nienależne -jest szczególnym przypadkiem bezpodstawnego wzbogacenia. Oznacza ono powstanie wzbogacenia się poprzez uzyskanie bez podstawy prawnej korzyści majątkowej, w wyniku spełnienia świadczenia przeze zubożonego. Uzyskanie korzyści cudzym kosztem musi nastąpić pod postacią świadczenia, czyli winno ono być wynikiem wykonania zobowiązania, które w rzeczywistości nie istnieje, lub nie stwarza podstawy do dokonania świadczenia. Odbiorca świadczenia zobowiązany jest do zwrotu tego co uzyskał w wyniku świadczenia. Bezpodstawność wzbogacenia odbiorcy korzyści polega na braku podstawy świadczenia - causa świadczenia
Świadczenie jest należne jeżeli :
-ten kto je spełni nie był w ogóle zobowiązany lub ten kto je spełni nie był zobowiązany względem osoby , której świadczył
-jeżeli odpadła podstawa świadczenia
-zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty
-jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia
80 ODPOWIEDZIALNOŚĆ DŁUŻNIKA Z TYTUŁU NIEWYKONANIA LUB NIENALEŻYTEGO WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA
(Prawidłowe zachowanie się dłużnika w wykonywaniu zobowiązania polega na zadość uczynieniu oczekiwaniu wierzyciela którego uzasadnianiem jest istnienie pomiędzy stronami zobowiązania……)
Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie albo nienależyte wykonanie zobowiązania podlega na gruncie prawa polskiego reżimowi odpowiedzialności kontraktowej. Obejmuje ona wszystkie zobowiązania. Zasady odpowiedzialności są wyodrębnione z uwagi na sposób zaspokojenia interesów dłużnika.
Zasady odpowiedzialności :
1rodzaje odpowiedzialności
2rezim odpowiedzialności
3 zasady odpowiedzialności
ad1 Wyróżniamy dwa rodzaje odpowiedzialności :
-osobista
- rzeczowa
Odpowiedzialność osobista _jest zasada prawa i powstaje ona w sposób konieczny już z samego faktu powstania długu i ciążącego na dłużniku obowiązku wobec wierzyciela polegającego na zaspokojeniu długu. Obejmuje ona cały majątek dłużnika w zasadzie bez wyłączeń któregokolwiek ze składników
Odpowiedzialność rzeczowa- powstaje na podstawie szczególnych zdarzeń prawnych i rodzi odpowiedzialność pozytywnie wyodrębnionego składnika majątku
Prawu polskiemu znane są 2 typy zdarzeń prowadzących do powstania tego typu odpowiedzialności, a mianowicie hipoteka i zastaw.
Ad2 Reżimy odpowiedzialności są wyodrębnione z uwagi na źródło powstania odpowiedzialności dłużnika. Wyróżniamy reżim odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej
Odpowiedzialność deliktowa- powstaje wówczas, gdy zdarzenie wyrządzające szkodę nie pozostaje w związku z jakimkolwiek stosunkiem zobowiązaniowym, a jest samoistnym źródłem powstania stosunku obligacyjnego, ilekroć za to zdarzenie ustawa czyni kogokolwiek odpowiedzialnym i nakłada na niego obowiązek naprawienia szkody.
Odpowiedzialność kontraktowa- powstaje wtedy, gdy szkoda zostanie wyrządzona na skutek nie wykonani lub nienależnego wykonania istniejącego stosunku zobowiązaniowego
Ad3 zasada odpowiedzialności odszkodowawczej są wyodrębnione z uwagi na ciężar dowodu ciążący na osobie która domaga się naprawienia szkody
81 TERMINY WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA
Terminie spełnienia świadczenia decyduje przede wszystkim treść lub właściwość zobowiązania .
Jeżeli zobowiązanie nie zawiera terminu spełnienia świadczenia jako tzw. Zobowiązanie bezterminowe, powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika. Decyzja w tym względzie należy do wierzyciela, która jest realizowana poprzez oświadczenie złożone dłużnikowi, wzywając go do spełnienia świadczenia.. Z nadejściem momentu, w który świadczenie ma być spełnione, roszczenie wierzyciela staje się wymagalne. Termin spełnienia świadczenia może być zastrzeżony na korzyści dłużnika, na korzyść wierzyciela lub na korzyść obu stron. Zastrzeżenie terminu spełnienia świadczenia na korzyść dłużnika ma taki skutek że dłużnik jest uprawniony, ale nie zobowiązany, spełnić świadczenie przed jego nadejściem, wierzyciel zaś aby nie popaść w zwlokę powinien zaoferować świadczenie przyjęci. Z zastrzeżenie terminu spełnienia świadczenia na korzyść wierzyciela wynika że może on zadać, aby dłużnik spełnił świadczenie wcześniej. W razie zastrzeżenia terminu świadczenia na korzyść obu stron, żadna z nich nie ma obowiązku spełnienia świadczenia przed nadejściem terminu jego spełnienia, ani też jego przyjęcia przed terminem wymagalności świadczenia.
Wierzyciel, bez względu na zastrzeżony termin może domagać się spełnienia świadczenia, jeżeli:
-dłużnik stal się niewypłacalny
-ogłoszono upadłość dłużnika
-zabezpieczenie wierzytelności skutkiem okoliczności za które dłużnik ponosi odpowiedzialność uległo znacznemu zmniejszeniu
82 MIEJSCE WYKONANIA ZOBOWIĄZANIA
Miejscem spełnienia świadczenia jest miejsce w którym dłużnik powinien spełnić świadczenie. Miejsce spełnienia świadczenia określa przede wszystkim treść zobowiązania lub jego właściwości. Świadczenie pieniężne powinno być spełnione w miejscu zamieszkania lub siedzibie wierzyciela w chwili spełnienia świadczenia. Miejscem właściwym dla spełnienia świadczeń niepieniężnych jest miejsce zamieszkania lub siedziba dłużnika w chwili powstania zobowiązania. Jeżeli zobowiązanie ma związek z przedsiębiorstwem dłużnika i wierzyciela, o miejscu spełnienia świadczenia rozstrzyga siedziba przedsiębiorstwa. W sytuacji gdy dłużnik i wierzyciel nie maja miejsca zamieszkania, to miejscem właściwym dla wykonania świadczenia będzie ich miejsce pobytu.
83 WPŁYW ZMIANY STOSUNKÓW NA WYKONANIE UMOWY
Jeżeli okoliczności ,stosunki towarzyszące zawarciu umowy zmienią się, to w efekcie tej zmiany dłużnik będzie musiał dać niewspółmiernie dużo w stosunku do tego , co wyobrażał sobie da, a wierzyciel otrzyma niewspółmiernie dużo niż wyobraził sobie otrzymać w momencie zaciągnięcia zobowiązania. Każda zmiana stosunków, która wykracza poza tzw. Normalne ryzyko kontrahenta nie powinna obciążyć str. Umowy
Prawo do ingerencji w umowę przyznano sadowi, przyczyn zostało ono utzrymanw w rozsądnych, granicach są d może odmiennie niż w umowie oznaczyć sposób wykonania zobowiązanie lub tez odmiennie oznaczyć wysokość świadczenia jeżeli:
- nastąpiła nadzwyczajna zmiana stosunków,
-zaistniałej , nadzwyczajnej zmiany stosunków str. Nie przewidywały przy zawarciu umowy,
-spełnienie świadczenia w nowych zmienionych okolicznościach, zgodnie z treścią zobowiązania było by połączone z nadmiernymi trudnościami lub groziło by jednie ze stron rażącą stratą,
-żądaną modyfikacja umowy musi uzasadnić interes str. I zasady współżycia społecznego
- pomiędzy skazanymi wyżej przesłankami musi istnieć związek przyczynowy, w znaczeniu związku funkcjonalnego.
Jeżeli zachwianej równowagi świadczeń nie da się przywrócić a umowy nie da się utrzymać w nowych, zmienionych okolicznościach to sąd może orzec o rozwiązaniu umowy

84 ZWŁOKA I OPÓŹNIENIE DŁÓŻNIKA W WYKONYWANIU ZOBOWIĄZANI, SKUTKI
Dłużnik opóźnia się z wykonaniem zobowiązania, jeżeli nie spełnia świadczenia w oznaczonym ostatecznie ściśle terminie lub terminie wynikającym z właściwości zobowiązania , albo w terminie wynikającym z wezwania przez wierzyciela do wykonania, a uchylenie co do terminowego spełnienia świadczenia nie wynika z okoliczności z a które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Dłużnik popada w opóźnienie także wtedy, gdy kwestionuje wysokość lub istnienie świadczenia, chyba że wierzyciel wyraził zgodę na zmianie terminu. Świadczenie musi być przy tym możliwe do spełnienia i wymagalne.
Skutki opóźniania;
-wierzyciel może podjąć kroki do przymusowego dochodzenia świadczenia od dłużnika
-jeżeli wykonanie zobowiązani zabezpieczone było poręczeniem, wierzyciel o fakcie opróżnienie dłużnika powinien niezwłoczne zawiadomić poręczyciela
-jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego zobowiązany jest z tego tytułu płacić odsetki, chociaż by wierzyciel z tytułu opóźnienia nie poniósł żadnej szkody
-dalsze skutki opróżnienia mogą wynikać z przepisów szczególny albo z umowy
85 POTRACENIE
Jeżeli dwie os. Mają względem siebie jednorodzajowe wierzytelności, to mogą one ulec umorzeniu przez potraceniem, czyli kompensatę, zwane niekiedy także samodzielną egzekucją. Potracenie może być dwustronne (umowne) lub jednostronne (ustawowe)
Potracenie umowne następuje miedzy dwoma wierzycielami . Dopuszczalność potracenia umownego wynika z zasady swobody umów. W wyniku zawarcia umowy dochodzi do wzajemnego umorzenia wierzytelności. Skutek potracenia umownego zależy od woli str. Szczególności mogą one nadać mu moc wsteczną lub uznać wierzytelności za umorzone dopiero z chwila zawarcia umowy w razie wątpliwości potracenia umowa działa ex nunc.
Potracenie ustawowe następuje z mocy samego prawa na podstawie żądania jednego ze wzajemnych dłużników , dłużników ile spełnione zostaną prawem stawiane wymagania dla tego typu umorzenia zobowiązani. Dopuszczalność potracenia ustawowego jest uzależniona od spełnienia następujących przesłanek:
-wzajemność wierzytelności
-tożsamość osób
-jednorodzajowość świadczeń obu wierzytelności
-wymagalność wierzytelności
-zaskarżalność wierzytelności
86 ZŁOŻENIE PZREDDMOOTU ŚWIADCZENIA DO DEPOZYTU
Prawo umożliwia dłużnikowi określonych wypadkach tymczasowe lub definitywne zwolnienie się z zobowiązania przez złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego na rzecz wierzyciela. Złożenie takie jest wówczas surogatem wykonania zobowiązania ma takie same skutki jak spełnienie przez dłużnika świadczenia
Przesłanki doprowadzające do zwolnienia dłużnika się z zobowiązania przez złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego dotyczą dwóch gr. okoliczności:
- przedmiot świadczenia musi nadawać się do złożenia do depozytu sądowego a wiec gdy świadczenie polega na daniu rzeczy ruchomej, która posiada tego typu właściwości, które nie wyłączają możliwości złożeni jej do depozytu sadowego
-wystąpienie przeszkód określonych ustawą w wykonaniu zobowiązania dotyczących osoby wierzyciela
Do okoliczności uzasadniających złożenie przedmiotu do depozytu sądowego, wynikająca z k.c. należą miedzy innymi następujące wypadki:
-zwłoka wierzyciela
-sytuacja w której na skutek okoliczności z a które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, nie wie on kto jest wierzycielem lub nie wie jakie jest jego miejsce zamieszkania czy siedziba
-gdy wierzyciel nie ma pełniej zdolności do czynności prawnych, ani tez przedstawiciela ustawowego do przyjęcia świadczenia
-gdy wierzytelność jest sporna pomiędzy kilkoma wierzycielami
- gdy wierzyciel bezpodstawnie odmawia wydania pokwitowania lub zwrotu dokumentu stwierdzającego zobowiązanie, czy uczynienia na nim odpowiedniej wzmianki albo pisemnego oświadczenia o utracie dokumentu
-sprzeciwu chociaż by jednego wierzycieli uprawnionych do świadczenia nie podzielnego
-gdy z powodu innych okoliczności dotyczących osoby wierzyciela, świadczenie nie może być spełnione
87 NOWACJA ŚWIADCZENIE W MIEJSCE WYKONANIA
Umorzenie zobowiązania przez odwołanie (nowację) następuje wówczas gdy dłużnik za zgodą wierzyciela zaciąga wobec niego nowe zobowiązanie. Odnowienie powoduje powstanie miedzy stronami w miejsce dotychczasowego, nowego stosunku prawnego, nowego co do treści albo nowego co do podstawy prawnej.
Przesłanki skuteczności odnowienia :
-istnienie ważnego zobowiązani
-zaciągniecie zobowiązania nowego
Skutki odnowienia :
-wygaśniecie zobowiązania
-powstanie zobowiązani nowego
-wygaśnięcie w zasadzie wszelkich praw dodatkowych związanych z dotychczasowym zobowiązaniem które uległo umorzeniu
Umorzenie pierwotnego zobowiązania i powstanie zobowiązania nowego następuje z reguły ex nunce, czyli z chwila zawarcia umowy
Świadczenie w miejsce wykonania
Wierzyciel korzystając ze swobody umów może zrezygnować ze świadczenia, które pierwotnie zgodnie z treścią zobowiązania mu przysługiwało i zgadza się na przyjęcie w to miejsce czegoś innego. W taki sposób powstaje umorzenie zobowiązania przez tzw. Świadczenie w miejsce wykonania . Na konstrukcję świadczenia w miejsce wykonania składają się następujące elementy:
-zawarcie umowy pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, co do tego że nowe świadczenie zostaje zaofiarowane i przyjęte w celu umorzenia pierwotnego zobowiązania
-faktyczne spełnienie przez dłużnika owego świadczenia nowego, ustalonego w tej ustawie
88 KARA UMOWNA
kara umowna zwana także odszkodowaniem umownym albo karą konwencjonalną. Przez karę umowną strony z góry ustalają wielkość odszkodowania na wypadek nie wykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Kara umowna nie może być jednak zastrzeżona w każdej umowie i w każdej sytuacji. Może ona bowiem zabezpieczać wykonanie świadczenia o charakterze niepieniężnym. W odniesieniu do świadczeń pieniężnych, zastrzeganie kary umownej należy uznać za zbędne, gdyż interes wierzyciela zabezpieczają wówczas odsetki. Kara umowna jest świadczeniem ubocznym. Kara umowna jest przejawem ogólnej odpowiedzialności kontraktowej i dlatego dłużnik nie może uchylić się od wykonania zobowiązania przez jej zapłatę. Zastrzeżenie wierzycielowi umowie kary rodzi dla wierzyciela oprócz wielu zalet także pewne niedogodności. W przypadku, gdy szkoda przewyższa karę umowną, , to wierzyciel nie może domagać się odszkodowania przenoszącego wielkość zastrzeżonej kary
Ustawodawca dopuszcza modyfikacje kary umownej, czyli częściowego zwolnienia się od obowiązku jej zapłaty. Możliwość ta przyznana została dłużnikowi, który z góry nie może zrzec się tego prawa, a żądanie obniżenia zostało uzależnione od :
-gdy zobowiązanie w znacznej części zostało wykonane
-gdy kara umowna jest rażąco wygórowana
Dłużnik może się zwolnić od obowiązku zapłaty kary umownej przez wykazan

ie , że nie wykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązanie nastąpiło na skutek okoliczności za które odpowiedzialności nie ponosi.

89 ZADATEK
Zadatkiem jest suma pieniężna lub rzecz która jedna ze stron daje drugiej przy zawarciu umowy, przy czym przedmiot zadatku nie musi pozostawać w jakimkolwiek związku ze świadczeniem, którego źródłem jest umowa. Może on być zastrzeżony przy każdej umowie i będzie wówczas stanowił jej cześć składową. Skuteczność zadatku jest uzależniona od istnienia ważnej umowy. Zadatek jest czynnością prawną realną. Nieważność umowy pociąga za sobą automatycznie nieważność porozumienia stron w sprawie zadatku, dany zadatek podlega wówczas zwrotowi według przepisu o bezpodstawnym wzbogaceniu
Skutki dania zadatku wynikają z umowy ze zwyczaju i z ustawy. Ustawodawca przyznaje w tym wypadku prymat umowy nad zwyczajem i ustawą, a zwyczajowi nad ustawą. Taka hierarchia poszukiwania skutków zadatku jest obowiązująca . W razie nie wykonania umowy przez jedna ze stron, druga strona, jeżeli nie dochodzi do wykonani umowy, może bez wyznaczenia dodatkowego terminu od umowy i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli go sama dala, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Prawo do zatrzymania zadatku lub domagania się sumy dwukrotnie wyższej istnieje, chodź by strona uprawniona do zadatku żadnej szkody nie poniosła, albo gdy szkoda rzeczywista była niższa od zadatku. W sytuacji, gdy szkoda rzeczywista przewyższa wielkość zadatku, to nic nie odbiera poszkodowanemu prawa do dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych. Kwota zadatku musi być wówczas uwzględniona przy ustalaniu wysokości odszkodowania.
Skutki zadatku ulegają zniweczeniu w sytuacji rozwiązania umowy z jakichkolwiek przyczyn i w przypadku nie wykonania umowy z powodu okoliczności, za które nie odpowiada żadna ze stron, albo odpowiadają obydwie strony

90 PZRELEW WIERZYTELNOŚCI
Przelew wierzytelności (cesja) - jest umową na podstawie której dotychczasowy wierzyciel- zbywca (cedent) przenosi na nabywca (cesjonariusza) swoja wierzytelność przysługującą mu w stosunku do dłużnika. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na os. Trzecią, chyba, że sprzeciwiało by się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właścicielowi zobowiązania. Przelew wierzytelności zaliczamy do czynności prawnych rozporządzających, bowiem jego bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie wierzytelności.
Przedmiotem przelewu jest wierzytelność, czyli prawo wierzyciela do żądania od dłużnika określonego świadczenia
Przelew wierzytelności powoduje iż cedent przestaje być wierzycielem a staje się nim cesjonariusz. Wierzytelność przechodzi na nowego nabywcę, w takim stanie w jakim znajdowała się w chwili zawarcia umowy przelewu
91ZMIANA DŁUŻNIKA
Przejęci długu jest umową na mocy , której osoba trzecia nie uczestnicząca do tej pory w zobowiązaniu, wstępuje w miejsce dotychczasowego dłużnika, a dłużnik zostaje z długu zwolniony. Dłużnik na skutek przyjęcia długu zostaje zwolniony od obowiązku świadczenia na rzecz wierzyciela, a przejmujący dług (przejemca) staje się dłużnikiem wierzyciela. Przejmujący dług wstępuje we wszystkie obowiązki dotychczasowego dłużnika wynikające z umowy lub ustawy
Przejecie długu może zostać dokonane w formie:
-umowy pomiędzy wierzycielem a przejemcą długu za zgodą dłużnika
-umowy pomiędzy przejemcą długu a dłużnikiem za zgoda wierzyciela
Zgoda wierzyciela na przejęcie długu powinna być wyrażona w formie pisemnej pod rygorem nieważności
92 SKARGA PAULIAŃSKA
Pr cywilne przewiduje szereg instrumentów, dzięki którym wzmocniona zostaje pozycja wierzyciela, ryzyko zaś niewypłacalności dłużnika zostaje ograniczone. Takim instrumentami są skarga pauliańska. Skarga pauliańska chroni wierzyciela przed pokrzywdzeniem w wyniku dokonania przez dłużnika czynności prawnej, w następstwie której stał się on nie wypłacalny w większym stopniu, aniżeli był przez dokonaniem czynności prawnej. Przedmiotem skargi pauliańskiej mogą być tylko czynności prawne i to zarówno jedno- jak i wielostronne. Niezależny jest tutaj charakter dokonania czynności odpłatny czy też nieodpłatny jak również sposób dokonania czynności wyraźny czy dorozumiany
Przesłankami skargi paulaiajńskiej są:
- pokrzywdzenie wierzycieli, jeżeli w skutek czynności prawnej dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową
-świadomość dłużnika pokrzywdzenia wierzycieli
-zła wiar os. Trzeciej, która wiedziała lub powinna była wiedzieć o pokrzywdzeniu, przy zachowaniu należytej staranności .
Dłużnik jest niewypłacalny jeżeli cały posiadany przez niego majątek wskazany wszelkimi możliwymi sposobami nie wystarcza na pokrycie zobowiązania. Niewypłacalność musi istnieć począwszy od dnia wystąpienia ze skargą, aż do wydania orzeczenia przez sąd.
W przypadku spełnienia przesłanek zastosowania skargi pauliańskiej, wierzyciel może żądać w drodze powództwa aby czynność prawna dokonana przez jednego dłużnika została uznana za bezskuteczną
93 UMOWY KTÓRYCH PRZEDMIOTEM JEST PRZENIESIENIE PRAWA
Umowy te kreują stosunki obligacyjne, które zawierają zobowiązania do rozporządzenia prawem. Do tej gr. Umów zaliczamy umowę sprzedaży, umowę zamiany, umowę dostawy, umowę darowizny, umowę kontraktacji. Spośród wyżej wymienionych nie wątpliwie największe znaczenie ma umowa sprzedaży, której istota sprowadza się do zobowiązania się sprzedawcy do przeniesienia na kupującego własności rzeczy i wydaniu tej rzeczy, natomiast zobowiązanie kupującego sprowadza się do obowiązku odebrania rzeczy i zapłaty umówionej ceny.
94 UMOWY KTÓRYCH PRZEDMIOTEM JEST UZYTKOWANI RZECZY I PRAWA
wspólną cechą tej gr. umów jest uprawnienie jednej zestroi, sprowadzające się do prawa używania cudzej rzeczy. Do tej gr. Umów zaliczamy umowy najmu , umowę dzierżawy, umowę leasingu, umowę użyczenia. Wolą stron może zostać dołączona do umowy leasingu tzw. Opcja kupna, która upoważnia korzystającego do żądania przeniesienia własności rzeczy przez finansującego, bez dodatkowego świadczenia w terminie miesiąca po upływie oznaczonego w umowie czasu trwania leasingu, co powoduje wtedy przeniesienie umowy leasingu grupy umów, których przedmiotem jest używanie rzeczy do grupy umów których przedmiotem jest przeniesienie prawa
95 UMOWY KTÓRYCH PZREDMIOTEMJEST ŚWIADCZENIE USŁUG
W prawdzie k.c. nie definiuje pojęcia „usług” , ale wydaje się że pod tym terminem kryje się działanie na rzecz oznaczonej osoby która w wyniku zachowania się dłużnika otrzymuje pewną korzyść, która nie obejmuje ani używania rzeczy ani nie obejmuje roszczenia o wydanie rzeczy. Korzyść którą osiąga wierzyciel w wyniku zachowania się dłużnika przybiera postać bądź zobowiązania się do podjęcia się pewnych starań, bądź zobowiązania się do osiągnięcia umownego rezultatu. Wspomniana gr. Umów obejmuje : umowę o dzieło, umowę o roboty budowlane, umowę zlecenia, umowę agnacyjną, umowę przewozu, umowę spedycji, skutki nie wykonania lub nienależnego wykonania umów zawieranych przez osoby utrzymujące zarobkowo hotel lub zakłady podobne.
96 UMOWY REGULUJĄCE STOSUNKI KREDYTOWE
Istota umów zaliczanych do tej gr. Polega na nałożeniu na dłużnika obowiązku zwrotu określonej wartości majątkowej, zazwyczaj wyrażonej w pieniądzu będącej konsekwencją uprzedniego przesunięcia majątkowego. Dzięki umowom tego typu pewnie osoby , zasadzie w sposób nie skrępowany, mogą okresowo korzystać z majątku innej osoby. Przedmiotem świadczenia mogą być w tych umowach jedynie pieniądze i rzeczy oznaczone gatunkowo . Umowami realizującymi wspomniane cele jest umowa pożyczki i umowa rachunku bankowego
97 UMOWY W DZIEDZINIE UBEZPIECZEN GOSPODARCZYCH
Ubezpieczenia zapewniają ubezpieczonemu te korzyść, że zakład ubezpieczeń zamian za zapłatę składki ubezpieczeniowej, jest zobowiązany wynagrodzić uszczerbek objęty ochroną ubezpieczeniowa. Uregulowani umowy ubezpieczenia w kodeksie cywilnym nie dotyczy ubezpieczeń morskich i ubezpieczeń pośrednich czyli reasekuracji
98 UMOWY O FUNKCJI ALIMENTACYJNEJ
Zapewniają one uprawnionemu dostarczenie środków utrzymania, których charakter jest zależny od stosunku zobowiązaniowego, który jest podstawą obowiązku świadczenia. Funkcje tę realizują umowa renty i umowa o dożywocie.
99 UMOWY NAZWANE I NIENAZWANE
Umowy nazwane -często występują w obrocie ; stąd szczegółowo zostały one unormowane w k.c. albo w innych aktach prawnych. Unormowanie umów ułatwia stronom zawieranie umów i ustalanie ich treści, nawet jeżeli określone przepisy mają charakter dyspozytywny, pozwalając na odmienne niż w ustawie ukształtowanie praw i obowiązków pomiędzy stronami umowy. Prawna regulacja umów nazwanych pozwala na odwołanie się do niej przy ocenie konkretnego kształtowanego przez strony stosunku zobowiązaniowego szczególnie przy ocenie obowiązków stron określonych tak , jak je ujmują umowy nazwane. Niektóre umowy jak , np. umowa sprzedaży, umowa zlecenia czy umowa agencyjna są bardzo szczegółowo rozbudowane i bardzo precyzyjnie określają prawa i obowiązki stron umowy
Umowy nienazwane - występują gdy treść ich nie jest przewidziana żadną z postaci umów nazwanych, ani też nie daje się połączyć ze sobą różnych cech umów nazwanych. Występują one tylko w danym stosunku prawnym o ile strony tak chciały ten stosunek ukształtować. W odniesieniu do tej gr. Umów maja zastosowanie przepisy księgi III k.c. dotyczące wykonania zobowiązania oraz skutków niewykonania lub nienależnego wykonania umowy. Powtarzanie się pewnych umów nienazwanych obrocie powoduje tworzenie się nowego typu umów. Po pewnym czasie umowa taka może być przez prawo określona i stać się umowa nienazwaną Przykładem umów nienazwanych są : franschisingu, factoringu , sponsoringu
100 UMOWY ODPLATNE I NIEODPŁATNE
Podział umów na odpłatnie i nieodpłatne jest uzależniony od ustalenia zakresu korzyści, jakie strony uzyskują nienazwanych umowy. Jeżeli obie strony umowy uzyskują korzyść majątkową wówczas umowa ma charakter odpłatny , natomiast gdy korzyść osiąga tylko jedna strona wówczas umowa ma charakter nieodpłatny . Umowy nieodpłatne : umowa darowizny, użyczenia.. W odniesieniu do pewnej grupy umów, ustawodawca pozostawia stronom swobodę i umożliwia ich ukształtowanie jako odpłatnych lub nieodpłatnych. Swoboda ta dotyczy: umów zlecenia, pożyczki, przechowania .
Na stronę zawierającą umowę pod tytułem dartym nałożono znacznie większe wymagania niż są z reguły nakładane na strony dokonujące czynności pod tytułem odpłatnym. Mniejszy jest również zakres obowiązków nałożonych na stronę dokonującą czynności prawnej nieodpłatnej .Nieodpłatne umowy porównaniu do odpłatnych są słabiej chronione. Jeżeli strony nie wykazały w treści umowy pożyczki wielkości wynagrodzenia należnego pożyczkodawcy z tytułu przeniesienia na pożyczkobiorcę własności przedmiotu pożyczki to rodzi to domniemanie że wolą stron było nadanie umowie charakteru umowy nieodpłatnej. Natomiast jeśli strony nie ustalą wielkości wynagrodzenia dla przyjmującego zlecenie i dla przechowawcy to brak ten rodzi domniemanie ze wolą stron było ukształtowanie umowy jako umowy odpłatnej.

---