1.przyczyny żywiołowego rozwoju ludności świata
-poprawa wyżywienia ludności
-postęp w medycynie
-poprawa warunków sanitarno-higienicznych
2. I Faza model prymitywny rozwoju
wysoki wskaźnik urodzeń i zgonów- przyrost nat. Niski
wyst. Powszechnie do XVIII w.
II Faza eksplozji demograficznej
Wysoki wskaźnik urodzeń, wskaźnik zgonów gwałtownie maleje, przyrost naturalny przekracza 20%. Rozpoczęła się w XVIIIw w Anglii, w Europie występuje w XIXw, obecnie wyst w Afryce i na Bliskim Wschodzie.
III Faza implozja demograficzna
współczynnik urodzeń szybko maleje(do ok 15-20%), współczynnik zgonów nadal stopniowo się obniża(do ok.10-15%), umiarkowany przyrost nat. Am. Łacińska, Indie, Afryka Płn.
IV Faza starości demograficznej
Współczynnik urodzeń 12-15%, współczynnik zgonów o kilka% niższy, bardzo powolny przyrost nat., może być ujemny. Wyst. W Am. Płn, Japonii, Australii i Europie.
3. Anekumena-obszary bezludne np. Antarktyda, wnętrze Grenlandii
Subekumena- obszary sporadycznie wykorzystywane i zamieszkałe: tundra, pustynie, wysokie góry,lasy równikowe Kenia, Etiopia, Pustynia Gobii, Himalaje, Syberia
Ekumena- obszar stale zamieszkały i wykorzystywany gospodarczo Tokia, Moskwa, Nowy Jork
4.Rolnicze: niz Chińska, Gangesu, Jawa, Delta i dolina Nilu
Przyczyny: urodzajne gleby,dostatek gleb, ciepły klimat, nizinny teren sprzyjający ukształtowaniu terenu
Miejsko-Przemysłowe: płn-wsch wybrzeże USA, Europa zach, Japonia i Korea Płd
przyczyny: korzystne warunki rozwoju rolnictwa, rozwój gospodarczy
Bariery osadnictwa:
-wodna
-termiczna
-grawitacyjny(ciśnienie, temp, mniej tlenu)
-świetlna(tereny okołobiegunowe)
5.Migracje-przemieszczanie się ludności kraju lub regionu
Ekspatriacja- dobrowolne opuszczenie kraju
Exodus-gwałtowne wygnanie
Emigracja -(wychodźstwo) wyjazd obywateli z kraju za granicę i osiedlenie się w innym państwie
Imigracja - przyjazd obywateli obcych państw do danego kraju i osiedlenie się w nim
Reemigracja - powrót emigrantów do ojczyzny po dobrowolnym jej opuszczeniu
Repatriacja - powrót osób przebywających przymusowo dłuższy czas poza granicami swego kraju do ojczyzny, powrót emigrantów do kraju pochodzenia z przywróceniem praw obywatelstwa(powrót uchodźców, jeńców i przesiedleńców).
Deportacja - przekazanie danemu kraju nielegalnych imigrantów, którzy przybyli z jego terytorium
Klasyfikacja migracji:
I. Ze względu na czas:
1.stałe
2.czasowe
3.sezonowe
4.wahadłowe- z domu do szkoły, ze szkoły do domu,wyjazd turystyczny
II. ze względu na terytorium, na którym się odbywa migracja:
1.zewnętrzne(deporacja itd.)
2.wewnętrzne:
a.ze wsi do miast- urbanizacja
b.z miast na przedmieścia- dezurbanizacja
c.ze wsi do wsi
d.z miasta do miasta
e. pionierskie- zagospodarowanie dziewiczych terenów
-z europejskiej części Rosji na Syberię i Daleki Wschód
-Indonezja z Jawy na Sumatrę, Borneo, Celebes, Nowa Gwinea
-Brazylia z wybrzeża(Nord-Este) do Amaznii
III. Ze względu na odległóść:
1.długodystansowe- międzykontynentalne
2.średniodystansowe- między sąsiednimi krajami
3.krótkodystansowe- między sąsiednimi dzielnicami
IV. ze względu na przyczynę
1. ekonomiczne-w celu poprawy warunków materialnych
a.migracje przymusowe
b.swobodne-
XIX/XXw.
-do Kanady- Francuzi, Anglicy,
-do USA- Anglicy, Polacy, Niemcy, Skandynawowie
-do Brazylii- Portugalczycy, Hiszpanie, Włosi
- Do Argentyny- Włosi, Hiszpanie
Lata 50/60 XXw.
- do Niemiec- Turcy, Jugosłowianie
- do Francji- Maroko, Algieria, Tunezja, Hiszpania, Włochy
-do Anglii- Hindusi, Z Afryki, Grecy
Współcześnie
- do USA Latynosi z Am. Śr., Brazylii, Karaibów, Meksyku
-do USA Azjaci z Chin, Filipin, Wietnamu, Korei, Japonii
-do Emiratów Arabskich Arabowie- Hindusi, Pakistańczycy, Bengalczycy
DRENAŻ mózgu- wykształceni, bogaci
2.polityczne:
-po II wojnie światowej 1945r.:
Polacy z Rosji, Ukrainy, Białorusi
Niemcy z Polski
-1947r. Indie- Pakistan
Hindusi do Indii
-Żydzi do Izraela
-uchodźcy
6. Zróżnicowanie rasowe ludności
Rasa ludzka- grupa rodzaju ludzkiego o określonych zewnętrznych cechach somatycznych:
-karnacja skóry
-kolor i kształt włosów
-wykształcenie kości czaszki
-wewnętrzne: grupa krwi
I. Odmiana Biała
1. Rasa europoidalna
- typ nordycki
- typ laponoidalny
2. typ dynarski- śródziemnomorski: Afgańczyk, Kreolka(Latynosi), Perska
II. odmiana czarna
3. Negroidalna(Afryka czarna)
- ludy sudańskie: Fublejki, Wolf
- ludy bantu: Pigmeje, Zulus, Kongo
4. Australijska: Aborygeni
5. Melanezyjska (Nowa Gwinea, w. Salomona): Papuasi
6. Polinezyjska(Polinezja): Samoańczycy, Maorys(Nowa Zelandia), Tahitanka
III. Odmiana Żółta
7. Mongoloidalna(Azja wsch., i Płn-Wsch): Chińczycy, Koreańczycy, Czukcza, Eskimos, Kumbuska, Birmańczyk
8. Amerykańska: Indianie(brak owłosienia)
Formy Przejściowe:
I. Między odmianą Białą a Czarną
1. między europoidalną a negroidalną: Somalijczycy, Nubijczycy, Amhara(Etiopia), Dinka
2. europoidalną a Mulatą- Ameryki
3. Indyjską a Paleonogrytami: Malajam(Płd. Indie)
II. Między Białą i Żółtą
1. europoidalna a mongoidalna: Kazachowie( Azja Śr.)
2. europiodalna a amerykańska- Metysi (Meksyk, Am.Śr)
III. Między czarną a żółtą
1. Paleonegrytami a mongoloidami: Tajka (Azja płd-wsch)
2.Rasy mieszane neogroidalną a mongoloidlną: Surinam
3. neogroidalną i amerykńską(indianie): Zambos(Am. Płd)
7. Zróznicowanie etniczne
1. Naród- grupa ludzi zamieszkująca określone terytorium, mające poczucie wspólnej przeszłości historycznej i posługująca się zazwyczaj tym samym językiem, który jest nośnikiem kultury.
2. Narody wielojęzyczne
a. Szwajcarzy:niemiecki, francuski, włoski, retoromański
b. Belgowie:flamandzki, francuski
c. Kanadyjczycy: francuski, angielski, inne
3. Narody posługujące się tym samym wspólnym językiem
a.Hiszpański: Meksyk, Argentyna, Kuba, Kolumbia, Ekwador, Chylie, Wenezuela
b.Angielski: Kanada, Ameryka, Australia, Nowa Zelandia, Anglia, Irlandia
c. Arabski: Maroko, Algeria, Egipt, Libia, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Irak, Syria
Kraje wielonarodowościowe i wielojęzykowe: Indie, Rosja
4. Języki na świecie klasyfikuje się w tzw. rodziny językowe na podstawie tzw. wspólnego prajęzyka. Rodziny dzieli się na grupy językowe w obrębie, których wyróżnia się języki, dialekty i gwary.
Najwięcej ludzi używa języków rodziny Indo-Europejskich, potem Chińsko-Tybetańskimi, Ałtajskimi.
A. Indoeuropejskie
1.Słowiańskie
2.Germańskie
3.Romańskie
4.Bałtyckie
5.Bałkański
6.Celtyckie
B. Ałtajska
1.Mongolska
2. Turecka
C.Indoirańska: Kurdyjski, Hindi, Perski
8. Zróżnicowanie religijne ludności świata
Elementami religii są:
1. doktryna-zespół poglądów wyjaśniających pochcodzenie bóstwa, świata, człowieka, życia i śmierci.
2.kult- obejmujący zachowania związane z praktykami religijnymi(np.dotyczące modlitw, ofiar, obrzędów)
3. organizacja, tworząca strukturę wyznawców
Religie możemy podzielić na uniwersalistyczne i plemienne
I. Monoteistyczne
1. Judaizm- Żydzi, świątynia- Synagoga, Tora, święte miasto-Jerozolima, dzieńświęty sobota- Szabat
Izrael, USA,
2. Chrześcijaństwo
a. katolicy- Am Łac, Polska, Włochy, Hiszpania, Płd Niemcy, Afr. Środkowa, Filipiny, Portugalia, Irlandia, Austria, Belgia, Węgry
b. prawosławie- Europa wsch, Ukraina, Białoruś, Rosja, Serbia, Macedonia, Grecja,
c. Protestantyzm- Skandynawia, Niemcy Płn, Holandia, USA, Australia, Afryka, WB, Szwajcaria
3. Islam: Koran, święty dzień Piątek, Mekka, Medyna, Jerozolima
Bliski wschód, Indonezja, Afryka Płn, Azja, Turcja, Iran, Afganistan, Pakistan, Bangladesz
II. Politeistyczne:
1. Hinduizm- wiara w reinkarnację, święta księga Wed,
Indie, Sri Lanka, Nepal, Pakistan, Bali
2. Buddyzm- brak boga, dążenie do uwolnienia od cierpienia, dążyć do nirwany
Chiny, Nepal, Tajlandia, Sri Lanka, Japonia
3. Konfucjonizm- system filozoficzno etniczny
Chiny, Malezja
9. Zróżnicowanie kultury świata
kultura- dorobek duchowy albo materialny jakiejś grupy ludzi
a. krąg japoński
b. krąg latynoamerykański
c. krąg subsaharyjski
d. krąg aust
e. krąg europejski
f. krąg wschodniosłowiański
g. krąg pacyficzny