Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest ilościowe zbadanie efektu Seebecka - wyznaczenie współczynnika Seebecka (zdolności termoelektrycznej) oraz oporu wewnętrznego termogeneratora.
TG [K] |
TC [K] |
∆T = TG - TC [K] |
U [V] |
- |
- |
0 |
0 |
302 |
299,2 |
2,8 |
0,1 |
307 |
299,4 |
7,6 |
0,3 |
311 |
300,2 |
10,8 |
0,6 |
316 |
300,4 |
15,6 |
0,84 |
321 |
300,8 |
20,2 |
1,1 |
325 |
301 |
24 |
1,32 |
330 |
301,3 |
28,7 |
1,56 |
336 |
301,7 |
34,3 |
1,86 |
340 |
302 |
38 |
2,1 |
TG - temperatura ogrzewanej strony termogeneratora
TC - temperatura chłodzonej strony termogeneratora
U - napięcie wskazane przez woltomierz
Wykres zależności napięcia U wytworzonego przez termogenerator
w funkcji różnicy temperatur.
Obliczenie współczynnika Seebeka:
α = a/142 α = 0,000395
Obliczenie błędu współczynnika Seebeka:
∆α = ∆a/142 ∆α = 0,0000068
I[A] |
U[V] |
0,5 |
0,42 |
0,48 |
0,48 |
0,46 |
0,54 |
0,44 |
0,6 |
0,42 |
0,72 |
0,4 |
0,78 |
0,38 |
0,84 |
0,36 |
0,9 |
0,34 |
0,96 |
0,32 |
1,02 |
0,3 |
1,08 |
0,28 |
1,14 |
0,26 |
1,2 |
0,24 |
1,26 |
0,22 |
1,38 |
0,2 |
1,44 |
0,18 |
1,5 |
0,16 |
1,56 |
0,14 |
1,62 |
0,12 |
1,68 |
0,1 |
1,74 |
0,08 |
1,8 |
0,06 |
1,92 |
Wykres zależności napięcia UR od natężenia I.
Obliczenie oporu wewnętrznego termogeneratora
rw = -a rw=3,332016 Ω
Obliczenie błędu oporu wewnętrznego:
∆rw= │∆a│ ∆rw= 0,029 Ω
Obliczenie napięcia nieobciążonego termogeneratora (siły elektromotorycznej) powstałego podczas 2 części pomiaru:
U = b U= 2,089V
Obliczenie błędu z jakim zostało wyznaczone powyższe napięcie:
∆U =│∆b│ ∆U= 0,01
Wyniki
α = αobl ± ∆α α = 0,000395 ± 0,0000068 V/k
rw = rw obl ± ∆rw rw= 3,332016 ± 0,029 Ω
U = Uobl ± ∆U U =2,089 ± 0,01 V
Wnioski
- napięcie między końcami półprzewodników zależy od różnicy temperatur obu styków. Jest to zależność liniowa.
- zmiana natężenia prądu I (wywołana zmianą oporu R) powoduje zmianę napięcia między końcami termogeneratora. Zależność ta jest liniowa.
- w czasie pomiarów napięcia i natężenia temperatura Tc nieznacznie wzrosła, a po odłączeniu potencjonometru i amperomierza nieco spadła. Świadczy to o zajściu zjawiska Peltiera.