Poznań, dnia 14.01.2015 r.

ZATWIERDZAM

dowódca 3 kompani szkolnej OSP

kpt. Krzysztof CYDZIK

PLAN - KONSPEKT

do przeprowadzenia zajęć z OPBMR

z 31,32 grupą 3 kompanii szkolnej OSP w dniu 17.01.2015 r.

1. TEMAT 2: Zasady i przedsięwzięcia obrony przed bronią masowego rażenia.

2. CELE ZAJĘĆ:

• Zapoznać:

• z pojęciem „Obrony przed Bronią Masowego Rażenia”(OPBMR) oraz celem OPBMR;

• z zasadami obrony wojsk przed bronią masowego rażenia;

• z przedsięwzięciami OPBMR oraz ich charakterystyką.

3. FORMA: zajęcia teoretyczne.

4. CZAS: 45 min.

5. MIEJSCE: blok 22 sala 210.

6. ZAGADNIENIA:

1. Definicja oraz cel Obrony przed Bronią Masowego Rażenia.

2. Zasady Obrony przed Bronią Masowego Rażenia.

3. Przedsięwzięcia OPBMR.

• rozpoznanie, identyfikacja i monitorowanie skażeń;

• ostrzeganie, alarmowanie i meldowanie o skażeniach;

• ochrona przed skażeniami;

• ograniczenie zagrożenia skażeniami;

• medyczna ochrona przed BMR.

7. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE:

• 3 dni przed zajęciami zatwierdzić plan - konspekt;

• zapoznać się z tematem, celami, literaturą i uwarunkowaniami organizacyjnymi zajęć,

• w dniu 16.01.2015 r. pobrać klucze od bloku nr 22, sali 210.

• dopilnować zachowania porządku i dyscypliny szkoleniowej w czasie zajęć,

• w zajęciach eksponować inicjatywę i samodzielną pracę słuchaczy,

• dokonać podsumowania i oceny zajęć.

8. LITERATURA:

• „Instrukcja o szkoleniu z obrony przed bronią masowego rażenia w Siłach Zbrojnych RP”. Chem 397/2006;

• „Poradnik metodyczny do szkolenia żołnierzy i pododdziałów z obrony przed bronią masowego rażenia” DWLąd. Wewn. 182/2011;

• „Program szkolenia podstawowego Sił Zbrojnych RP” - Szkol. 866/2013;

• „Instrukcja o działalności szkoleniowo - metodycznej” - Szkol. 816/2009.

9. ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO - TECHNICZNE:

• Literatura

• Laptop 1 szt.

• Rzutnik multimedialny 1 szt.

• Prezentacja 1 szt.

10. ORGANIZACJA ZAJĘĆ:

• wykład informacyjny.

11. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:

Zabraniam oddalać się samowolnie z rejonu zajęć.

12. INNE (DODATKOWE):

Nie dotyczy.

13. WPROWADZENIE W SYTUACJĘ TAKTYCZNĄ:

Nie dotyczy.

14. PRZEBIEG ZAJĘĆ:

CZĘŚĆ WSTĘPNA (5 min.)

Rozpoczęcie zajęć:

• przyjęcie meldunku;

• sprawdzenie obecności;

• zadanie pytań kontrolnych z poprzednich zajęć:

1. jakie znasz rodzaje broni masowego rażenia:

Odp.:

- chemiczna i biologiczna;

• jądrowa i radiologiczna;

• toksyczne środki przemysłowe.

1. Podaj przykład i rok katastrofy z użyciem broni lub środków chemicznych lub biologicznych lub związanej z elektrownią jądrową.

• podanie tematu, celu zajęć oraz zagadnień.

CZĘŚĆ GŁÓWNA (35 min.)

ZAGADNIENIE 1 (10 min.)

Definicja oraz cel Obrony przed Bronią Masowego Rażenia.

Broń masowego rażenia (BMR) to nowoczesne rodzaje broni przeznaczone do masowego rażenia ludzi, sprzętu bojowego i obiektów rozmieszczonych na dużych obszarach. Do broni masowego rażenia zalicza się broń jądrową, broń chemiczną i broń biologiczną

Bronią chemiczną nazywamy bojowe środki trujące (BST) wraz ze środkami ich przenoszenia.

Bojowe środki trujące (dawniej gazy bojowe lub bojowe środki chemiczne) są to substancje chemiczne stosowane w konfliktach zbrojnych do zabijania lub zatruwania ludzi, zwierząt i roślin. Stanowią zasadniczy składnik broni chemicznej. Powodują szkodliwe zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby, sprzętu bojowego, budynków, dróg itp. Bojowe środki trujące są cieczami lub ciałami stałymi, rzadziej gazami, słabo rozpuszczają się w wodzie, dobrze w rozpuszczalnikach organicznych, olejach, smarach. W postaci par i aerozoli są niewidoczne gołym okiem, często pozbawione zapachu. Do organizmu ludzkiego przenikają drogami oddechowymi, przez skórę i przewód pokarmowy. Współczesne bojowe środki trujące są substancjami o bardzo silnym działaniu toksycznym, łatwo przenikającymi m.in. przez gumę, tworzywa sztuczne, są odporne na działanie czynników atmosferycznych i chemicznych środków odkażających.

Bojowe środki trujące są po broni atomowej najbardziej śmiercionośne. Ich wielokrotne stosowanie podczas wojny udowodniło, że mogą one zniszczeń tysiące istnień ludzkich. Od wielu lat przygotowywane jest międzynarodowe porozumienie o całkowitym zakazie produkcji bojowych środków trujących i zniszczeniu istniejących zapasów jednak wciąż nie weszło on w życie. Z wieloma krajami nie mającymi broni chemicznej i jednocześnie nie posiadającymi broni jądrowej przestano by się liczyć.
W czasach pokoju zagrażają nam toksyczne środki przemysłowe. Poprzez rozwój przemysłu produkuje się ich coraz więcej. Katastrofa jednej z robiących je fabryk, przewożących je cystern itp. mogłaby zagrozić tysiącom ludzi .Nie można zapomnieć też o pozostałościach po I i II wojnie światowej. Zatopiona i zakopana broń chemiczna stanowi również olbrzymie zagrożenie. Jeżeli szybko nie zneutralizuje się beczek z tymi środkami wkrótce na skutek korozji mogą one popękać i spowodować wielką katastrofę.

ZAGADNIENIE 2 (10 min.)

Zasady Obrony przed Bronią Masowego Rażenia.

Zasady postępowania żołnierzy w przypadku użycia przez przeciwnika broni chemicznej.

Zasady postępowania żołnierzy w przypadku użycia przez przeciwnika broni biologicznej i radiologicznej.

Likwidacja skażeń polega na usunięciu substancji promieniotwórczych, zniszczeniu lub usunięciu środków trujących i biologicznych z powierzchni skóry, błon śluzowych oczu, nosa i ust oraz na dezaktywacji, odkażaniu i dezynfekcji uzbrojenia i sprzętu wojskowego, umundurowania i oporządzenia oraz innych środków materiałowych.

Natychmiastowa, częściowa i całkowita likwidacja skażeń

Natychmiastowa likwidacja skażeń odbywa się jeszcze w terenie skażonym. Celem jest zminimalizowanie liczby porażonych, ochrona ich życia oraz ograniczenie rozprzestrzeniania się skażeń. Wykonują ją samodzielnie żołnierze natychmiast po wykryciu skażenia (bez przerywania wykonywania zadania bojowego) na rozkaz dowódcy pododdziału.

Jeśli dojdzie do jednoczesnego skażenia substancjami promieniotwórczymi, środkami trującymi i biologicznymi, to najpierw odkaża się środki trujące na powierzchni ciała i umundurowania, następnie środki biologiczne, a na końcu skażenia substancjami promieniotwórczymi.

Częściowa likwidacja skażeń może odbyć się w terenie skażonym jeżeli jest dostęp do nieskażonej wody. Jej celem jest zredukowanie zagrożenia wynikającego z możliwości kontaktu ze skażonymi ludźmi i sprzętem ,a także ograniczenie rozprzestrzeniania się skażenia. Proces ten realizują indywidualni żołnierze i pododdziały etatowym sprzętem i środkami podręcznymi. Obejmuje te części sprzętu, materiałów i terenu, które mogą stanowić wtórne źródło skażeń w wyniku stykania się z nimi lub odparowywania środków trujących. Wykonywana jest na rozkaz dowódcy pododdziału w czasie przerw w prowadzeniu działań bojowych.

Całkowita likwidacja skażeń ma na celu zredukowanie potrzeby korzystania z indywidualnego sprzętu ochronnego, a także przywrócenia pełnej zdolności bojowej skażonym pododdziałom. Wykonuje się ją po wyjściu z terenu skażonego (maksymalnie do 5 godzin od wystąpienia skażenia) własnymi środkami i sprzętem. Wykorzystuje się do tego celu pokładowe urządzenia do likwidacji skażeń oraz pakiety odkażające i dezaktywacyjne. Żołnierze powinni umyć całe ciało ciepłą wodą z mydłem.

W wypadku wystąpienia masowych skażeń całkowita likwidację skażeń przeprowadzają pododdziały przeciwchemiczne bezpośrednio w ugrupowaniu lub na punktach likwidacji skażeń.

Dezaktywacja - usuwanie substancji promieniotwórczych z uzbrojenia i sprzętu wojskowego, żywności, odzieży, terenu (obmiatanie pyłu promieniotwórczego z powierzchni ciała, uzbrojenia i sprzętu wojskowego lub zmywanie wyżej wymienionych powierzchni nieskażoną wodą, roztworami dezaktywacyjnymi).

Odkażanie - usuwanie, niszczenie środków trujących z uzbrojenia i sprzętu wojskowego, żywności, odzieży, terenu (zmywanie z powierzchni środków trujących przy pomocy pakietów do odkażania).

Dezynfekcja - niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych i ich form przetrwalnikowych w określonym środowisku zewnętrznym.

Przy natychmiastowej i częściowej likwidacji skażeń usuwa się lub niszczy substancje promieniotwórcze, środki trujące i biologiczne z odkrytych części ciała, części uzbrojenia i sprzętu wojskowego, które żołnierz będzie dotykał. Przy całkowitej likwidacji skażeń usuwa się wyżej wymienione substancje i środki z całego ciała oraz uzbrojenia i sprzętu wojskowego.

ZAGADNIENIE 3 (15 min.)

Przedsięwzięcia OPBMR:

• rozpoznanie, identyfikacja i monitorowanie skażeń;

• ostrzeganie, alarmowanie i meldowanie o skażeniach;

• ochrona przed skażeniami;

• ograniczenie zagrożenia skażeniami;

• medyczna ochrona przed BMR.

Alarm o skażeniach w miejscu stałej dyslokacji

Po ogłoszeniu alarmu w pododdziale, żołnierze wykonują czynności ściśle określone w dokumentacji alarmowej danego pododdziału.

Do ochrony przed skażeniami w miejscu stałej dyslokacji wykorzystywane są głównie schrony i ukrycia znajdujące się na terenie danej jednostki wojskowej.

Tabela sygnałów alarmowych ostrzegawczych

Rodzaj Zagrożenia	Dźwiękowy sygnał alarmowy	Wizualny sygnał alarmowy
Bezpośrednie zbliżanie się lub obecność bojowych środków chemicznych lub biologicznych, czy też zagrożenie skażeniem promieniotwórczym.	Przerywany modulowany dźwięk syreny. Sekwencje krótkich dźwięków: sygnałów pojazdów mechanicznych, gwizdków, trąbek i innych przyrządów dętych albo gongu w stosunku 1:1. Głosem: Gaz, Gaz, Gaz. W przypadku skażenia promieniotwórczego - Opad promieniotwórczy, a jeżeli sygnał jest adresowany do żołnierzy różnych narodowości Fallout, Fallout Fallout.	Czarny, najlepiej o kształcie trójkąta. Nakładanie indywidualnych środków ochrony przed skażeniami.
Odwołanie alarmów	Głosem: Odwołanie alarmu lub All clear gdy sygnał jest adresowany do żołnierzy różnych narodowości. Nie modulowany dźwięk syreny.	Usunięcie sygnału ostrzegawczego

Alarm o skażeniach w działaniach taktycznych

Na sygnał o skażeniach żołnierze nakładają środki ochronne (odzież ochronna, maska przeciwgazowa), w bojowym wozie piechoty zamyka się luki, włazy, otwory strzelnicze i żaluzje oraz włącza się urządzenie filtrowentylacyjne. Rejony skażone środkami trującymi i zakażone środkami biologicznymi pododdział na ogół obchodzi. W przypadku niemożności obejścia tych rejonów pododdział pokonuje je z maksymalną prędkością na kierunku zapewniającym najmniejsze skażenie (napromienienie). Pododdział przeprowadza likwidację skażeń natychmiast po wyjściu z trenu skażonego, najczęściej własnymi siłami. Rejony likwidacji skażeń wybiera się w miejscach umożliwiających wejście do rejonów docelowych nie skażonym pododdziałom.

• ochrona przed skażeniami;

• ograniczenie zagrożenia skażeniami;

Wszystko, co zostanie skażone, nie nadaje się do spożycia, praktycznie na skażonym obszarze nie ma środków do życia. Wszelkie zboża i rośliny uprawne giną lub napromieniowane same stają się jego źródłem. Ludzi, zwierzęta gospodarskie oraz żywność szczelnie opakowaną (np. puszki) z terenów mniej skażonych poddaje się dezaktywacji i przewozi poza obszar skażony.

• medyczna ochrona przed BMR.

W przypadkach skażenia żołnierzy różnymi środkami trującymi istotne znaczenie w ratowaniu ich życia ma sposób udzielania porażonym pierwszej pomocy. Zakres i sposób jej niesienia zależy od rodzaju środka toksycznego, drogi przenikania trucizny do organizmu i aktualnego stanu zdrowia porażonego. Elementem zasadniczym jest przerwanie ekspozycji środka toksycznego na organizm głównie poprzez ewakuację porażonych ze strefy skażonej lub nałożenie maski przeciwgazowej, zdjęcie skażonej odzieży i odkażenie ciała. Jeżeli trucizna dostała się drogą pokarmową należy truciznę usunąć powodując wymioty a dalej podanie podstawowych środków pierwszej pomocy medycznej lub odtrutek. Pierwsze rozpoznanie rodzaju środka trującego opiera się na danych o okoliczności skażenia (oznakowanie ładunku, zapach, konsystencja, kolor itp..) oraz obserwacji objawów zatrucia. U osób nieprzytomnych oraz w stanie drgawkowym nie należy nic podawać doustnie ani powodować wymiotów. Przy zaburzeniach oddychania lub bezdechu należy zastosować sztuczne oddychanie. Przy skażeniach oczu chemikaliami należy płukać je kilkakrotnie ( nawet do 15 razy) dużą ilością wody. Przy oparzeniach oczu wapnem palonym lub "azotniakiem" należy płukać oczy olejem parafinowym i w żadnym wypadku nie wolno użyć w tym celu wody. Przy skażeniach wodą amoniakalną lub innymi zasadami (np. ługiem sodowym) należy płukać oczy roztworem kwasu bornego , rozcieńczonego kwasu octowego lub tez soku z cytryny natomiast w wypadku skażenia kwasami (np. kwasem solnym) NIE NALEŻY UŻYWAĆ ŚRODKÓW NEUTRALIZUJĄCYCH a zwłaszcza sody oczyszczonej - należy obficie przemyć ciepłą wodą lub roztworem soli fizjologicznej ( ok. 1% roztwór NaCl) i niezwłocznie odwieźć do szpitala. W wypadku zatrucia wewnętrznego kwasami i zasadami nie należy stosować sztucznego oddychania. Miejsca oparzone termicznie (poza twarzą) najpierw przemywa się etanolem a następnie zakłada suchy jałowy opatrunek. Podawanie alkoholu etylowego zatrutym może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy poszkodowany został zatruty metanolem (alkoholem metylowym) lub glikolem etylenowym (np. z płynu BORYGO). Są to tylko podstawowe działania podczas awarii z uwolnieniem TSP.

CZĘŚĆ KOŃCOWA (5 min.)

Zakończenie zajęć:

• zadaję pytania kontrolne;

• omawiam przebieg zajęć i osiągnięcie ich celu;

• postawienie zadań na naukę własną;

• podaję temat następnych zajęć:

Temat 3: „ Posługiwanie się sprzętem i indywidualnymi środkami ochrony przed skażeniami będącymi na wyposażeniu żołnierza”.




OPRACOWAŁ

dowódca plutonu

ppor. Łukasz DOBROWOLSKI

---