Wykład 4
1.Charakterystyka morfologiczna i funkcjonalna kończyny dolnej.
2.Elementy szkieletowe kończyny dolnej świadczące o jej przystosowaniu się do funkcji podporowo-lokomocyjnej.
Kościec kończyny dolnej :
Podstawa tj. obręcz miedniczna ( dwie kości miedniczne ,kość krzyżowa i k.guziczna )
Cześć wolna :
udo (kość udowa)
podudzie (kości goleni : piszczel i strzałka)
stopa (kości stopy : stęp, śródstopie i k.palców)
Osteologia szczegółowa kończyny dolnej :
Kości obręczy miednicznej
1.Kość miedniczna (os coxae)
k.biodrowa (os ilium - k.skrętu kiszek)
k.kulszowa (os ischii)
k.łonowa (os.pubis)
Wszystkie trzy kości łączą się w środku uczestnicząc w budowie panewki (acetabulum),która leży na zewnętrznej powierzchni k.miednicznej .Ponadto kość łonowa i kulszowa ograniczają otwór zasłoniony (foramen oburatum).
Panewka (acetabulum) ,służy do połączenia stawowego z k.udową
= wcięcie panewki
= obrąbek panewkowy (labrum acetabulare), nad wcięciem panewki nazywa się
więzadłem poprzecznym panewki ( lig.transversum acetabuli)
= dół panewki (fossa acetabuli)
= powierzchnia księżycowata (facies lunata)
Otwór zasłoniony (foramen obturatum)
= błona zasłonowa rozpięta między guzkiem zasłonowym przednim i tylnym, odgranicza
w górno-bocznej części otworu zasłonowego - kanał zasłonowy (wchodzą t.ż.n.zasłonowy)
a.Kość biodrowa
trzon (tworzy 2/5 górne panewki)
talerz
= powierzchnia pośladkowa ; kresy pośladkowe : tylna, przednia i dolna
= powierzchnia krzyżowo-miedniczna :
a/ dół biodrowy
b/ powierzchnia uchowata
c/ guzowatość biodrowa
= grzebień biodrowy
a/ kolce biodrowe przedni górny i tylny górny
b/ warga zewnętrzna, warga wewnętrzna i kresa pośrednia
= brzeg przedni
a/ kolce biodrowe przedni górny i przedni dolny
b/ wyniosłość biodrowo-łonowa
= brzeg tylny
a/ kolce biodrowe tylny górny i tylny dolny
b/ wcięcie kulszowe większe
b.Kość kulszowa
trzon (tworzy >2/5 panewki)
= guzek zasłonowy tylny (tuberculum obturatorium posterius)
= kolec kulszowy (spina ischiadica)
= guz kulszowy (tuber ischiadicum)
= wcięcia kulszowe większe
(otwór kulszowy większy zamknięty w.krzyżowo-kolcowym)
przechodzi tędy : m.gruszkowaty, t.ż.n.posladkowe górne i dolne, n.kulszowy ,n.skórny uda, t.ż.sromowe
wew.,n.sromowy
= wcięcie kulszowe mniejsze
(otwór kulszowy mniejszy zamknięty w.krzyżowo-kolcowym i w.krzyżowo-guzowym)
przechodzi tędy : ścięgno m.zasłaniacza wew., t.ż.n.sromowy wew.
gałąź k.kulszowej
= powierzchnia zewnętrzna
= powierzchnia wewnętrzna
c.Kość łonowa
trzon (tworzy 1/5 panewki)
= wyniosłość biodrowo-łonowa
gałąź górna
= powierzchnia tylna
= powierzchnia górna
a/ brzeg tylny -> grzebień (pecten ossis pubis)
b/ brzeg przedni -> guzek łonowy (tuberculum pubicum)
= powierzchnia dolna
a/ bruzda zasłonowa (sulcus obturatorius)
b. grzebień zasłonowy (crista obturatoria)
c/ guzek zasłonowy przedni (tuberculum obturatorium anterius)
= powierzchnia spojeniowa (facies symphysialis)
gałąź dolna - łączy się z gałęzią k.kulszowej
= powierzchnia zewnętrzna
= powierzchnia wewnętrzna
Miednica (pelvis) - pierścień kostny zbudowany z kości miednicznych, k.krzyżowej i k.guzicznej
kresa graniczna dzieli miednicę na dwa odcinku :
(grzebień gałęzi górnej k.łonowej, kresa łukowata talerza k.biodrowej i wzgórek łonowy)
miednicę większa - powyżej ,stanowi ograniczenie dolne jamy brzusznej
miednicę mniejszą - poniżej ,stanowi właściwą jamę miednicy
= wejście (wchód) miednicy - otwór górny ograniczony kresą graniczną
= wyjście (wychód) miednicy - otwór dolny
(gałęzie k.kulszowych i łonowych,wierzchołek k.guzicznej i więzadła krzyżowo-guzowe)
= łuk łonowy
= kąt podłonowy
Kości części wolnej kończyny górnej
1.kość udowa (femur)
- najdłuższa i najmocniejsza k.szkieletu, k.długa
trzon
= powierzchnia przednia
= powierzchnia tylna : kresa chropawa (linea aspera)
a/ warga przyśrodkowa
u dołu otacza powierzchnię podkolanową (facies poplitae) i kończy się guzkiem
przywodziciela (tuberculum adductorium) ,u góry tworzy kresę grzebieniową
(linea pectinea)
b/ warga boczna
u dołu otacza powierzchnię podkolanową ,ku górze tworzy guzowatość pośladkową
(tuberositas glutea ->krętarz trzeci)
koniec bliższy
= głowa k.udowej (3/4 pow.kuli)
a/ dołek głowy (fovea capitis) - przyczepia się tu więzadło głowy k.udowej
= szyjka k.udowej , tworzy kąt z osią długą trzonu ok.135%
= krętarz większy (trochanter major)
poprzeczna oś łącząca środki obu stawów biodrowych biegnie przez wierzchołki obu krętarzy większych
a/ dół krętarzowy - od str.przyśrodkowej
= krętarz mniejszy
krętarze połączone są z tyłu grzebieniem międzykrętarzowym (crista intertrochanterica),
zaś z przodu słabszą kresą międzykrętarzową (linae intertrochanterica).
koniec dalszy
= kłykieć przyśrodkowy (większy) : nadkłykieć przyśrodkowy
= kłykieć boczny (mniejszy) : nadkłykieć boczny
Oba kłykcie od tyłu przedzielone są dołem międzykłykciowym (fossa intercondylaris), który od góry odgranicza kresa międzykłykciowa. Od przodu powierzchnie stawowe obu kłykci zlewają się ze sobą tworząc powierzchnię rzepkową (facies patellaris) . Do powierzchni przyśrodkowych obu kłykci przyczepiają się więzadła krzyżowe stawu kolanowego : tylne do kłykcia przyśrodkowego, przednie do kłykcia bocznego
2.Rzepka (patella)
kość płaska, włączona w ścięgno m.czworogłowego uda
położona do przodu od końca dalszego k.udowej
największa trzeszczka (?) lub k. stara filogenetycznie
powierzchnia przednia
powierzchnia stawowa (tylna) : dzieli się na dwa pola przyśrodkowe i boczne
brzeg górny - podstawa rzepki
brzeg dolny - wierzchołek rzepki
Kości goleni (podudzia - crus)
3. Kość piszczelowa (tibia)
- druga co do długości kość w ustroju człowieka
trzon
= brzegi : przyśrodkowy, boczny (międzykostny)
= powierzchnie : przyśrodkowa, boczna ,tylna (kresa m.płaszczkowatego)
koniec bliższy
= kłykieć przyśrodkowy (condylus medialis)
= kłykieć boczny (condylus lateralis)
a/ powierzchnia stawowa strzałkowa
= wyniosłość międzykłykciowa (eminentia intercondylaris)
a/ guzek międzykłykciowy przyśrodkowy i boczny
(tuberculum intercondylare mediale et laterale)
b/ pola międzykłykciowe przednie i tylne
(area intercondylaris anterior et posterior)
-/ przyczepiają się tu odpowiednie w.krzyżowe
Powierzchnie stawowe obu kłykci przedłużają się na wyniosłość międzykłykciową
= brzeg podpanewkowy
= guzowatość piszczeli (tuberositas tibiae) - przyczepia się tu w.rzepkowe
koniec dalszy
= powierzchnie :
a/ boczna (wcięcie strzałkowe dla połączenia ze strzałką)
b/ przednia
c/ przyśrodkowa : kostka przyśrodkowa z biegnącą od tyłu bruzda kostkową
d/ tylna
e/ dolna - powierzchnia stawowa dolna
4.Strzałka (fibula)
położona wzdłuż bocznej powierzchni k.piszczelowej, najbardziej wysmukła
nie bierze udziału w st.kolanowym
trzon
= brzegi : przedni, tylny, przyśrodkowy czyli międzykostny
= powierzchnie : przyśrodkowa, boczna, tylna (grzebień przyśrodkowy)
koniec bliższy tzw.głowa strzałki
= przedłuża się w wierzchołek (apex capitis fibulae)
= powierzchnia stawowa głowy strzałki do połączenia z kością piszczelową
koniec dalszy tzw. kostka boczna (malleolus lateralis)
= wierzchołek ,sięga niżej od kostki przyśrodkowej
= strona przyśrodkowa ma powierzchnię stawową dla k.skokowej,
zaś powyżej przylega do wcięcia strzałkowego piszczeli
= brzeg przedni
= brzeg tylny - dół kostki bocznej
Kości stopy
odcinek tylny : stęp (tarsus)
odcinek środkowy : śródstopie (metatarsus)
odcinek przedni : palce (digiti)
Kości stępu (7)
Ułożone są tak ,iż dwie kości tylne : skokowa i piętowa, leżą jedna na drugiej, a cztery przednie tj.kość sześcienna i trzy kości klinowate leżą w jednym rzędzie przed obiema kośćmi tylnymi. Siódma kość stepu : łódkowata wsuwa się między kość skokową a kości klinowate
1.Kość skokowa (talus)
zajmuje część środkową i górną stępu,
ku górze dźwiga k.piszczelową, leżąc na k.pietowej.
żaden mięsień nie przyczepia się do k.skokowej
kość skokowa łączy się z kośćmi : piszczelową, strzałkową, piętową i łódkowatą
trzon
= powierzchnia górna (bloczek) : połączenie stawowe z obu kośćmi goleni
a/ powierzchnia kostkowa boczna bloczka
b/ powierzchnia kostkowa przyśrodkowa bloczka
= powierzchnia tylna
a/ wyrostek tylny, podzielony bruzdą zginacza długiego palucha na
guzek przyśrodkowy i boczny
= powierzchnia dolna
a/ powierzchnia stawowa piętowa tylna - duża ,wklęsła
b/ powierzchnia stawowa piętowa środkowa i przednia
Miedzy powierzchnią stawową piętową przednią i środkową leży bruzda kości skokowej (sulcus tali) ,która z odpowiednim rowkiem na k.piętowej tworzą zatokę stępu (sinus tarsi) !
szyjka - skierowana do przodu i przyśrodkowo
głowa
= powierzchnia stawowa łódkowa (przednia)
= powierzchnia dolna
a/ powierzchnia st.piętowa przednia
2.Kość piętowa (calcanueus s. os calcis)
największa kość stępu
służy do przenoszenia ciężaru ciała na podłoże i jako ramię dźwigni dla mięśni łydki.
położona w tylnej dolnej części stępu
powierzchnia górna
= powierzchnia stawowa skokowa tylna
= powierzchnia stawowa skokowa środkowa i przednia
Obie powierzchnie oddzielone są bruzdą kości piętowej ,Powierzchnia stawowa skokowa środkowa położona jest na podpórce k.skokowej (sustentaculum tali)
powierzchnia tylna
= guz piętowy (tuber calcanei) - przyczepia się ścięgno m.trójgłowego łydki (Achilesa)
powierzchnia dolna
= wyrostki boczny i przyśrodkowy
powierzchnia przednia - służy do połączenia stawowego z kością sześcienną.
Powierzchnia przyśrodkowa
= podpórka kości skokowej
= bruzda ścięgna zginacza długiego palucha
powierzchnia boczna
= bloczek strzałkowy, bruzda ścięgien mm.strzałkowych
3.Kość łódkowata (os naviculare)
spłaszczona w kierunku AP
leży między kością piętową a kośćmi klinowatymi, po przyśrodkowej stronie stępu.
4-6. Kości klinowate (ossa cuneiforme)
przyśrodkowa
= łączy się z k.łódkowatą, klinową pośrednia i I - II kością śródstopia
pośrednia
= łączy się z k.łódkowatą, kk. klinowatymi przyśrodkową i boczną oraz II k.śródstopia
boczna
= łączy się z kością łódkowatą, sześcienną, klinowata pośrednią i kośćmi śródstopia II-IV.
Kości śródstopia ( 5)
- k.długie (trzon, podstawa i głowa)
I - najkrótsza i najgrubsza
II - najdłuższa
V - wytwarza na końcu bliższym guzowatość (tuberositas ossis metatarsalis V)
Kości palców stopy
I - ma dwa paliczki
II-V maja po trzy paliczki
V - paliczki środkowy i dystalny zrośnięte
Trzeszczki (ossa sesamoidea)
włączone w ścianę torebek stawowych
stopa - palce I, II, V
fabeola (staw kolanowy)
Połączenia miednicy
1.Spojenie łonowe (symphysis pubica)
krążek międzyłonowy ,grub.ok.1,5 cm, trójkatny
chrząstka włóknista z jamką w środku (połączenie pośrednie między ścisłym a wolnym)
= kąt podłonowy
= łuk łonowy - zbieżny przebieg k.kulszowych i gałęzi dolnych k.łonowych
więzadła wzmacniające spojenie
= więzadło łonowe górne - między guzkami łonowymi
= więzadło łonowe łukowate - wzdłuż dolnego brzegu spojenia
2.Staw krzyżowo-biodrowy (art.sacroiliaca)
- parzysty, płaski
powierzchnie stawowe :
= powierzchnie uchowate k.krzyżowej i talerza k.biodrowej
więzadła wzmacniające staw :
= w.krzyżowo-biodrowe brzuszne
= w.krzyżowo-biodrowe grzbietowe
= w.krzyzowo-biodrowe międzykostne
= w.biodrowo-lędźwiowe
3.Więzozrosty miednicy
więzadło krzyżowo-guzowe (lig.sacrotuberale) - ogranicza otwór kulszowy mniejszy
dla naczyń sromowych wewnętrznych i nerwu sromowego oraz ścięgna m.zasłaniacza wew.
więzadło krzyżowo-kolcowe (lig.sacrospinale)
= tworzy dno miednicy,
= zamyka otwór kulszowy wiekszy : przechodzi tędy : n.kulszowy, m.gruszkowaty, n.t.ż. pośladkowe
górne i dolne, n.skórny uda, t.ż.sromowe wew., n.sromowy
błona zasłonowa (membrana obturatoria)
= powstała z powięzi mięśniowych, służy za pole przyczepu dla mm.zasłaniacza wew. i zewn.
więzadło pachwinowe (lig.inguinale)
= biegnie od kolca biodrowego przedniego górnego do guzka łonowego na brzegu
przednim gałęzi górnej k.łonowej.
= utworzone przez włókna ścięgniste brzegu dolnego mięśnia bocznego brzucha.
= do brzegu dolnego przyczepia się powięź szeroka uda.
= od strony przyśrodkowej wytwarza się więzadło rozstępowe (lig.lacunare),
które biegnie do grzebienia kości łonowej .
= w.pachwinowe wraz z brzegiem przednim miednicy ograniczają przestrzeń stanowiącą
wrota dla przejścia mięśni ,naczyń i nerwów z j.brzusznej na kończynę dolną
Połączenia części wolnej kończyny dolnej
1.Staw biodrowy ( art.coxae)
- staw kulisty panewkowy
powierzchnie stawowe :
= panewka (acetabulum)
a/ obrąbek stawowy - nad wcięciem panewki -> w.poprzeczne panewki
(pod nim przechodzi gałąź panewkowa t.zasłonowej)
b/ powierzchnia księżycowata - odcinek obwodowy panewki pokryty chrząstką
c/ dół panewki (fossa acetabuli) - poniżej poziomu chrząstki
(dla więzadła głowy k.udowej + tk.tłuszczowa i błona maziowa)
= głowa stawowa - o promieniu 2,5 cm , ¾ wycinka kuli
a/ dołek głowy - przyczepia się więzadło
- torebka stawowa - b.silna przyczepia się do szyjki nieco do przodu o grzebienia i kresy
międzykrętarzowej (obejmuje ¾ bliższe cz.szyjki)
= więzadła wzmacniające staw biodrowy
( kończyna dolna jako narząd podpory i ruchu ustroju wymaga szczególnie silnego
aparatu więzadłowego wzmacniającego torebkę stawową )
więzadło biodrowo-udowe
= od kolca biodrowego przedniego dolnego do kresy miedzykrętarzowej
= wzmacnia ścianę przednią torebki, bardzo mocne nie ulega zerwaniu
więzadło łonowo-udowe
= biegnie od trzonu i gałęzi górnej k.łonowej - częściowo do górnego brzegu krętarza
mniejszego, częściowo splata się z włóknami warstwy okrężnej
= najsłabsze, podbiera dolną przednią cz. torebki zwłaszcza w odwiedzeniu.
więzadło kulszowo-udowe
= biegnie od tylnego brzegu panewki w zakresie trzonu k.kulszowej częściowo do
brzegu przedniego krętarza większego częściowo łączy się z włóknami warstwy
okrężnej.
warstwa okrężna (zona orbicularis)
= na powierzchnie wewnętrznej torebki włóknistej dookoła najwęższego miejsca szyjki
w połowie jej długości
= zakryta pozostałymi więzadłami i do każdego z nich dochodzą jej włókna
więzadło głowy kości udowej (lig.capitis femoris)
= wewnątrzstawowe, objęte błoną maziową ,biegnie od końców powierzchni
księżycowatej i więzadła poprzecznego do dołka głowy k.udowej.
2.Staw kolanowy (articulatio genus)
- największy staw ustroju, połączenie k.udowej z kością piszczelową - nie licząc rzepki.
powierzchnie stawowe :
= głowa : kłykcie k.udowej
= panewka : kłykcie k.piszczelowej
= dla uzupełnienia ruchów : łąktoki - półksiężycowate pierścienie włóknisto-chrzęstne
Łąkotki dzielą jamę stawu na dwa piętra :
= górne (miedzy k.udową a łąkotkami),gdzie odbywaja się ruchy zgięcia i prostowania
= dolne (między łąkotkami a k.piszczelową ) gdzie zachodzą ruchy obrotowe
a/ łąkotka boczna (meniscus lateralis)
krótsza silnej zakrzywiona, przyczepia się do guzka międzykłykciowego bocznego
b/ łąkotka przyśrodkowa (meniscus medialis)
dłuższa ,szersza ,mniej zakrzywiona, rozpoczyna się w polu międzykłykciowym
przednim i kończy w polu międzykłykciowym tylnym.
torebka stawowa
= na całym obwodzie silnie wzmocniona
a/ ściana przednia ścięgnem m.czworogłowego
b/ ściana tylna i obie boczne ścięgnami mięsni : półścięgnistego, brzuchatego łydki i
podkolanowego.
= błona włóknista tylko z tyłu i po bokach.
= przebieg błony maziowej jest różny od przyczepu torebki włóknistej
= ciało tłuszczowe podrzepkowe
a/ fałdy skrzydłowate boczny i przyśrodkowy + fałd podrzepkowy skierowany
pośrodkowo do tyłu, gdzie łączy się z przednim brzegiem dołu miedzykłykciowego
k.udowej (tworzą ciało tłuszczowe Hoffy)
jama stawowa ; podział niekompletny na :
= przedział prawy i lewy
a/ oddzielone przegrodą strzałkową (ciało tłuszczowe i więzadła krzyżowe)
= przedział górny i dolny - oddzielone łąkotkami
więzadła wewnątrzstawowe
= w.krzyżowe przednie (lig.cruciatum anterius)
a/ dłuższe i węższe
b/ odchodzi od powierzchni wewnętrznej kłykcia bocznego k.udowej
c/ biegnie skośnie do przodu i ku dołowi
d/ przyczepia się w polu międzykłykciowym przednim piszczeli.
= w.krzyżowe tylne (lig.cruciatum posterius)
a/ krótsze i mocniejsze ,stromo ustawione
b/ odchodzi od powierzchni wewnętrznej kłykcia przyśrodkowego i w pobliżu jego
brzegu przedniego,
c/ biegnie skośnie do tyłu ku dołowi i bocznie
d/ przyczepia się do pola międzykłykciowym tylnym piszczeli
- układają się one w kształcie litery X
- są połączone ze sobą luźną tkanką łączna i tłuszczową
- są tak ułożone iż we wszystkich położenia stawu ich poszczególne pasma są napięte
- stanowią istotne zabezpieczenie stawu, zwłaszcza w położeniu zgięcia
więzadła zewnątrzstawowe
= więzadło rzepki (lig.patelle)
a/ część ścięgna m.czworogłowego uda ,ok. 5-8 cm długości
b/ biegnie od wierzchołka i powierzchni przedniej rzepki do guzowatości piszczeli
c/ pod więzadłem nad k.piszczelową leży kaletka podpanewkowa głęboka
= troczki rzepki przyśrodkowy i boczny
a/ biegną od odpowiednich głów m.czworogłowego obok rzepki do powierzchni
przedniej obu kłykci k.piszczelowej.
= więzadło poboczne strzałkowe (lig.collaterale fibulare)
a/ między nadkłykciem bocznym k.udowej a powierzchnią boczną głowy strzałki,
b/ nie jest zrośnięte z torebką.
= więzadło poboczne piszczelowe (lig.collaterale tibiale)
a/ biegnie od nadkłykcia przyśrodkowego k.udowej do cz.przyśrodkowej brzegu
podpanewkowego i dalej ku dołowi do piszczeli
b/ łączy się torebką przyczepiając się do łąkotki
= więzadło podkolanowe skośne (lig.popliteumobliquum)
a/ wzmacnia tylną torebkę
b/ biegnie od kłykcia bocznego do powięzi m.podkolanowego
= więzadło podkolanowe łukowate (lig.politeum arcuatum)
a/ wzmacnia tylną ścianę torebki
b/ biegnie od kłykcia bocznego do cz.środkowej ściany tylnej torebki
c/ odchodzi od niego pasmo tzw. troczek więzadła łukowatego do głowy strzałki
= więzadło poprzeczne kolana (lig.transversum genus)
a/ rozpięte między przednimi odcinkami łąkotek
= wiezadło łąkotkowo udowe przednie i tylne (lig.meniscofemorale ant.et post.)
a/ biegną od końca tylnego łąkotki bocznej jedno na stronie przedniej drugie tylnej
w.krzyżowego tylnego
b/ przyczepiają się tak jak ono do wewnętrznej powierzchni kłykcia przyśrodkowego
k.udowej
kaletki maziowe :
= zachyłek podkolanowy
a/ połączony stale
b/ przykryty w.pobocznym strzałkowym,
c/ sięga czasem do stawu piszczelowo-strzałkowego,
= kaletki przedrzepkowe
= kaletka podrzepkowa głęboka
a/ między k.piszczelową a w.rzepkowym
= kaletka nadrzepkowa
a/ jama stawowa u dorosłego przedłuża się bezpośrednio w kaletkę nadrzepkową
b/ oddziela przednią powierzchnię uda od ścięgna m.czworogłowego uda
= kaletki mięśni
a/ półbłoniastego
b/ podścięgnowe głów bocznej i przyśrodkowej m.brzuchatego łydki
za torebką tylną stawu.
Połączenia kości goleni
staw piszczelowo-strzałkowy ( u góry)
więzozrost piszczelowo-strzałkowy (u dolu)
błona miedzykostna goleni
1.Staw piszczelowo-strzalkowy
powierzchnia stawowa głowy strzałki przylega do powierzchni stawowej strzałkowej
piszczeli
więzadła przednie i tylne głowy strzałki wzmacniają staw
ruchy w stawie minimalne ,amortyzują odchylenia kostki bocznej w stawie skokowym górnym, jakie występują pod wpływem ucisku bloczka kości skokowej.
2.Więzozrost piszczelowo-strzałkowy (syndesmosis tibiofibularis)
- połączenie pomiędzy wcięciem strzałkowym dolnego końca piszczeli a powierzchnią
przyśrodkową dolnego końca strzałki.
- między obie te powierzchnie wpukla się szczelinowata wypustka maziowa
stawu skokowego górnego.
- więzadła piszczelowo-strzałkowe przednie i tylne - biegną skośnie i ku dołowi do
odpowiednich powierzchni kostki bocznej
- ruchomość niewielka ,umożliwia odchylenie boczne obu kostek w ruchu zgięcia
grzbietowego stopy .
3.Błona międzykostna goleni (membrana interossea cruris)
rozpięta między brzegami międzykostnymi piszczeli i strzałki
w dolnej części przedłuża się w więzozrost piszczelowo-strzałkowy
odporniejsza od strzałki
hamuje przesuwanie się kości względem siebie
służy za przyczep dla mięśni
Połączenia stopy
staw skokowo-goleniowy
stawy międzystępowe :
= staw skokowo-piętowo-łódkowy
= stawy między pozostałymi kośćmi stępu
stawy między kośćmi stępu i kośćmi śródstopia
stawy między kośćmi śródstopia
stawy palców :
= stawy śródstopno-paliczkowe
= stawy międzypaliczkowe
Spośród stawów stopu dwa mają znaczącą ruchomość tj : staw skokowo-goleniowy zwany inaczej stawem skokowym górnym i staw skokowo-piętowo-łódkowy, zwany inaczej stawem skokowym dolnym.
Ruchomość pozostałych stawów jest bardzo mała ,co wiąże się z przystosowaniem stopy do funkcji podporowej (jedynie paliczki palców stanowią w tym względzie wyjątek).
Staw skokowy górny odpowiada za poruszanie się, chodzenie
Staw skokowy dolny odpowiada za dopasowanie się do nierówności podłoża
1.staw skokowy górny (skokowo-goleniowy)
powierzchnie stawowe :
= głowa : bloczek kości skokowej -> trzy powierzchnie : górna, boczna i przyśrodkowa
= panewka : powierzchnia stawowa dolna k.piszczelowej i pow.stawowa obu kostek
torebka stawowa : luźna z przodu i z tyłu, napięta po bokach
jama stawowa - obszerna
więzadła - 6 więzadeł : 3 od kostki przyśrodkowej, 3 od kostki bocznej
= więzadło przyśrodkowe (trójgraniaste)
a/ pasmo przednie - do pow.grzbietowej k.łódkowatej
b/ pasmo boczne - do podpórki kości skokowej
c/ tylne - do brzegu powierzchni stawowej przyśrodkowej bloczka k.skokowej
= więzadło skokowo-strzałkowe przednie
a/ do brzegu przedniego powierzchni stawowej bloczka k.skokowej
= więzadło skokowo-strzałkowe tylne
a/ do guzka bocznego wyr.tylnego k.skokowej
= więzadło piętowo-strzałkowe
a/ do powierzchni bocznej k.piętowej
2. Staw skokowy dolny ( skokowo-piętowo-łódkowy)
więzadło skokowo-piętowe międzykostne dzieli ten staw na dwie komory :
staw skokowy tylny
staw skokowy przedni
a.) staw skokowy tylny (skokowo-piętowy)
powierzchnie stawowe :
= wklęsła pow.stawowa piętowa tylna k.skokowej
= wypukła pow.stawowa skokowa tylna kości piętowej
torebka stawowa : cienka ,luźna
jama stawowa : samodzielna, nie łączy się z innymi
więzadła :
= więzadła skokowo-piętowe tylne, przednie, przyśrodkowe i boczne
= więzadło skokowo-piętowe międzykostne - wypełnia zatokę stępu
b.) staw skokowy przedni (skokowo-piętowo-łódkowy)
powierzchnie stawowe :
= głowa : głowa kości skokowej (pow.staw. piętowa przednia i środkowa )
= panewka : kość łódkowata, i k.piętowa (pow.staw.skokowa przednia i środkowa)
oraz więzadło piętowo-łódkowe podeszwowe
torebka stawowa : ściśle związana
jama stawowa : jednolita
więzadła :
= więzadło piętowo-łódkowe podeszwowe (lig.calcaneo naviculare plantare)
a/ rozpoczyna się na podpórce kości skokowej i przyczepia do dolnej i przyśrodkowej
powierzchni k.łódkowatej
b/ zawiera chrząstno-włóknistą powierzchnie stawową
c/ dźwiga głowę kości skokowej - > płaskostopie
d/ od str.dolnej i przyśrodkowej ścięgno m.piszczelowego tylnego oddzielone kaletką
= więzadło piętowo-łódkowe, część przyśrodkowa więzadła rozdwojonego (lig.bifurcatum)
a/ rozpoczyna się na brzegu przednim pow. grzbietowej k.piętowej i dzieli się na dwie
części :
-> przyśrodkową : biegnie do tylno-bocznego kąta k.łódkowatej
-> boczną : (lig.calcaneocuboideum) biegnie do pow.grzbietowej k.sześciennej
= więzadło skokowo-łódkowe
a/ biegnie z pow.grzbietowej szyjki k.skokowej do pow.grzbietowej k.łódkowatej
Połączenia pozostałych kości stępu
1.staw piętowo-sześcienny (art.calcaneo-cuboidea)
powierzchnie stawowe siodełkowate
więzadła :
= w.piętowo-sześcienne (część boczna w.rozdwojonego)
= w.piętowo-sześcienne grzbietowe
= w. podeszwowe długie (lig.plantare longum) - najsilniejsze z więzadeł stopy
a/ rozpoczyna się na pow.dolnej k.pietowej przed guzem piętowym
b/ biegnie do guzowatości k.sześciennej, do końców bliższych k.śródstopia II-V
c/ zamyka bruzdę dla ścięgna m.strzałkowego długiego
= w.piętowo-sześcienne podeszwowe
ruchy : obrót dookoła osi strzałkowej czyli nawracanie i odwracanie
2. staw poprzeczny stepu (atr.tarsi transversa s.Choparti)
Tworzą go dwa stawy, zwykle oddzielone od siebie :
staw skokowo-piętowo-łódkowy
piętowo-sześcienny,
Podział chirurgiczny
- rola więzadła rozdwojonego, które je silnie spina (tzw. klucz do stawu)
3.Staw klinowo-łódkowy (art.cuneonavicularis)
Łączy wszystkie trzy kości klinowate z kością łódkowatą
powierzchnie stawowe utworzona przez :
= powierzchnię dalszą k.łódkowatej
= trzy oddzielne pólka k.klinowatych
torebka stawowa : obejmuje w/w kości oraz brzeg kości sześciennej
jama stawowa łączy się z :
= jamą stawu stępowo-śródstopnego kości II śródstopia
= a przez nią z jamą stawową III kości śródstopia
więzadła :
= więzadła klinowo-łódkowe grzbietowe i podeszwowe
= więzadło sześcienno-łódkowe grzbietowe i podeszwowe
= więzadła międzyklinowe grzbietowe i podeszwowe oraz międzykostne
= więzadła klinowo-sześcienne grzbietowe i podeszwowe
4.Stawy stępowo-śródstopne (art.tarsometatarseae)
powierzchnie stawowe :
= dalsze kości klinowatych i kości sześciennej
= powierzchnie stawowe bliższe kości śródstopia I-V
torebki stawowe , trzy oddzielne :
a/ k.klinowata przyśrodkowa i I k.śródstopia
b/ k.klinowata pośrednia i boczna i II-III k.śródstopia
c/ k.sześcienna i IV-V k.śródstopia
jamy stawowe :
= stawu a i c oddzielne
= stawu b łączy się z jamą stawu klinowo-łódkowatego i jamami stawów
międzyśródstopnych II-IV
więzadła :
= w.stępowo-śródstopne grzbietowe i podeszwowe
= w.międzykostne
= w.klinowo-śródstopne międzykostne
Stawy międzyśródstopne (art.intermetatarseae)
między powierzchniami stawowymi podstaw II-V kśródstopia
trzy stawy płaskie ,które łączą się ze stawami stępowo-śródstopnymi
więzadła śródstopne : grzbietowe, podeszwowe i międzykostne
Stawy palców stopy
stawy śródstopno-paliczkowe I-V
torebki stawowe luźne
więzadła : poboczne, podeszwowe
więzadło poprzeczne głębokie śródstopia
stawy międzypaliczkowe stopy
Trzeszczki
staw śródstopno-paliczkowy palca I (2),
ewentualnie st.śródstopno-paliczkowe palców II i V