CHEMIA- ALKOHOLE, FENOLE
Alkohole- pochodne węglowodorów
R- OH
R- grupa węglowa, OH- grupa funkcyjna-> hydroksylowa
Alkohole
Ze względu na ilość OH
Mono hydroksylowe > metanol CH3OH , etanol C2H5OH, propanol C3H7OH
Poli hydroksylowe > C2H4(OH)2 - glikol etylenowy/ etano-1,2-diol | C3H5(OH)3 propano-1,2,3-triol
Ze względu na budowę
Alifatyczne- łańcuchowe > nasycone CH3-CH2OH etanol , nienasycone CH2=CH-CH etenol
Aromatyczne > C6H6-CH2OH - alkohol benzylowy/ fenylometanol
Cykliczne cykloheksanol
Ze względu na rzędowość ( z iloma C łączy się C powiązane z OH )
I rzędowe
II rzędowe
III rzędowe
Nazewnictwo: 1. Szukamy najdłuższego łańcucha węglowego, tak aby OH miało najmniejszy lokant.
2. Nazwę układamy zaczynając od pozostałych podstawników > węglowodór > lokant OH, ilość - ol
Właściwości fizyczne
Alkoholu etylowego C2H5OH |
Alkoholu metylowego CH3OH |
|
|
Właściwości chemiczne:
Ulegają spalaniu całkowitemu
Tworzą alkoholany z metalami aktywnymi(1,2gr)
Z kwasami tworzą estry
CH3COOH +C2H5OH --- (H2SO4) ---> CH3COOC2H5 + H20
Ulegają dehydratacji = eliminacji > ze związku nasyconego powstaje nienasycony
CH3-CH2-OH --- Al2O3 i 80C ---> H2O +CH2=CH2
Reaguje z HBr i HCl > substytucja
CH2-OH +HCl - CH3Cl + H2O
Zastosowanie alkoholu etylowego:
Medycyna- dokarzanie, leki
Przemysł spożywczy
Kosmetyka
OTRZYMYWANIE ALKHOLI :
Metody specyficzne
>> Fermentacja alkoholowa > etanol
C6H12O6 -enzymy -----> 2 C2H5OH+ 2CO2
>> metanol z gazu syntezowego
CO + 2H2 -kat ---> CH3OH
>> utlenianie alkanów
2 CH4 + O2 -kat----> 2 CH3OH
Metody ogólne
>> addycja H2O do alken - jest to substytucja monochlorowco pochodnych alkanów
CH3=CH-CH3 +HOH ----> CH3-CHOH-CH3 propan-2-ol
POLIHYDROKSYLOWE
C2H4(OH)2 etan-1,2-diol / glikol etylenowy
C3H5(OH)3 propan-1,2,3-triol/ glicerol/gliceryna
Właściwości glikolu etylowego:
Oleista ciesz
Przeźroczysty
Dobrze miesza się z wodą
Duża lepkość
Silnie toksyczny
Ma niską temp. topnienia (-16C)
Stosuje się go w płynach do chłodnic samochodowych
Właściwości glicerolu :
Nie toksyczny
Bezbarnwa ciecz
Słodki
Miesza się z wodą
Bezwonny
Lepka ciesz
Otrzymywanie glikolu etylowego:
Stopniowo
CH2= CH2 +Cl2 ---> CH2Cl - CH2Cl 1,2 dichloroetan
CH2Cl - CH2Cl + 2NaOH ---H2O----> 2NaCl + C2H4(OH)2
Utlenianie etylenu
CH2=CH2 + ½ O2 ---kat---> C2H4O tlenek etylenu
C2H4O + H2O ---kat----> C2H4(OH)2
Właściwości chemiczne polihydroksylowców:
Ulegają spalaniu całkowitemu
Łączą się z metalami aktywnymi
C3H5(OH)3 +3K ------> C3H5(OK)3 +3H2 glicerolan potasu
Badanie obecności kilku grup hydroksylowych przy sąsiednich atomach węgla/ identyfikacja alkoholu mono i poli hydroksylowego.
1. W dwóch próbówkach znajdują się nie zidentyfikowane substancje.
2. Do obydwó dodajemy wcześniej sporządzony wodorotlenek miedzi (niebieski osad) [ CuSO4 +NaOH -> Cu(OH)2 + Na2SO4]
3. W próbówce z alkoholem polihydroksylowym -> glicerolem niebieski osad znika i powstaje szafirowy roztwór
W próbówce z etanolem nie zauważamy zmian.
FENOLE
Ar-OH
C6H5OH Benzenol/fenol/ hydroksylobenzen
Pirokatechina= 1,2 dnihydrobenzen/ benzeno-1,2-diol
hydrichinom = 1,4 dihydroksybenzen/ benzeno-1,4-diol
rezorcyna= benzeno-1,3- diol/ 1,3hydroksybenzen
Wł. Fizyczne |
Wł. Chemiczne |
|
|
Zastosowanie:
Do dezyfekcji pomieszczeń
Metylofenole stosuje się w medycynie
do otrzymywania środków wybuchowych
do otrzymywania tworzyw sztucznych
Fenole w zanieszczyszczonej wodzie identyfikuje się za pomocą FeCl3, powstaje związek kompleksowy w niebiesko-fioletowym kolorze
Alkohol |
Fenol |
cecha |
R-(OH)n |
Ar-OH |
Wz ogólny |
Hydroksylowa |
Hydroksylowa |
Gr. Funckyjna |
- |
C6H5Ona +H2O |
Reakcja z zasadami |
CH3OH +Na CH3Ona +H2 |
C6H5OH +K C6H5OK + H2 |
Reakcja z metalami aktywnymi |
Obojętny |
Sł. Kwasowy |
Odczyn |
C2H5OH + HBr C2H5Br +H2O |
- |
Reakcja z HBr |
C2H5OH + HNO3 C2H5ONO2 +H20 azotan V etylu |
C6H5OH+HNO3 C6H5OHNO2 +H20 |
Nitrowanie |