I. Ukończenie różnych form doskonalenia zawodowego i ich wpływ na jakość pracy własnej oraz szkoły

Od początku mojej pracy zawodowej starałam się aktywnie włączać w życie szkoły, co sprawiło, że nabywałam nowych, interesujących doświadczeń pedagogicznych, doskonaliłam metody pracy z młodzieżą i miałam swój udział w kreowaniu pozytywnego wizerunku szkoły w środowisku.

W dużej mierze moja aktywność była stymulowana przez fakt, że nauczyciele pracujący wraz ze mną to zespół, który ciągle podnosi swoje kwalifikacje, chętnie przyjmuje nowe zadania i wyzwania, wzajemnie dopingując się w podejmowanych inicjatywach. Tworzymy zespół, którego siła polega na życzliwej współpracy, pasji wykonywania swej pracy i chęci tworzenia nowego oblicza oświaty. Nasze działania idą „z duchem czasu”, są uzupełnieniem edukacji w szkolnych ławach, która w nowoczesnej szkole już nie wystarcza.

W roku szkolnym 1991/1992 ukończyłam „Kurs specjalny dla wychowawców klas”, ponieważ otrzymałam wówczas wychowawstwo w ówczesnej klasie VII c. Podczas 117 godzin zajęć poznałam metody i formy pracy wychowawczej, dowiedziałam się, jak rozwiązywać konflikty w zespole. Dużą rolę położono już wówczas na konstruowanie Planów Pracy Wychowawczej, formułowanie celów, zadań, obieranie strategii pracy. Dzięki kursowi nabyłam doświadczenia w codziennym, żmudnym procesie wychowania młodego człowieka (Zał. nr 1).

W 2001 r. wzięłam udział w szkoleniu bibliotekarzy szkolnych prowadzonym przez mgr Alinę Kubisę na temat „Opracowanie zbiorów w bibliotece szkolnej”, ponieważ pracuję jako bibliotekarz w Publicznej Szkole Podstawowej w Jędrzejowie, treść szkolenia była dla mnie ważna. Poznałam nowe sposoby opracowywania zbiorów, katalogowania ich, opisywania kart, co wykorzystuję na co dzień (Zał. nr 2).

Jestem także stałym uczestnikiem konferencji oraz spotkań nauczycieli - bibliotekarzy w gminie Grodków organizowanych przez Bibliotekę Miejsko - Gminną w Grodkowie, biorę udział w odczytach na temat historii gminy, jej zabytków. Spotykam się z ciekawymi postaciami naszej gminy, biorę udział w akcjach reklamujących ich dorobek:

sprzedaż rycin Grodkowa i jego zabytków autorstwa. J. Uchlika;

sprzedaż rycin zabytkowych budowli w Grodkowie i na terenie gminy autorstwa W. M. Cebulki;

sprzedaż książki „Dzieje kościołów i wyznań w Grodkowie” autorstwa W. M. Cebulki;

sprzedaż książki „Dzieje Ziemi Grodkowskiej” autorstwa W. M. Cebulki (Zał. nr 3).

Zestawienie form doskonalenia zawodowego zewnętrznego, w których brałam udział:

Lp.	Forma doskonalenia	Organizator	Rok	Ilość godzin
1.	Kurs specjalny dla wychowawców klas	WOM Opole	1992	117
2.	Edukacja regionalna - dziedzictwo kulturowe w regionie	WOM Opole	1999	60
3.	Opracowanie zbiorów biblioteki szkolnej	Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Opolu	2001	4
4.	Organizacja i zarządzanie oświatą	WOM Opole	2004	96
5.	Źródła efektywności metod kształcenia- metody aktywizujące	Progres	2004	8
6.	Seminarium z cyklu „Zarządzanie oświatą” - Tworzenie systemu jakości w edukacji i procedury jej mierzenia	Vulcan	2005	24
7.	Konstruowanie wewnątrzszkolnych systemów zapewniania jakości pracy w szkołach i placówkach oświatowych	WOM Opole	2005	24
8.	Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych

Zestawienie form doskonalenia zawodowego w ramach WDN Publicznej Szkoły Podstawowej w Jędrzejowie

(Zał. nr 4)

Lp.	Forma doskonalenia	Prowadzący	Rok
1.	Pomiar dydaktyczny. Konstruowanie narzędzi diagnozujących poziom wiedzy i umiejętności uczniów	mgr Beata Chwałek mgr Aleksandra Jamińska	2003
2.	Szkoleniowa rada pedagogiczna na temat awansu zawodowego nauczycieli	mgr J. Fudyna	2004
3.	Jak radzić sobie z agresją. Zasady i metody profilaktyki i interwencji	mgr A. Foltyn - psycholog z poradni	2004
4.	Ład i porządek na lekcji	mgr J. Wawrzyniak - Wolniak	2004
5.	Wykorzystywanie metody projektów na zajęciach dydaktycznych	mgr Iwona Podhajna	2004
6.	Kwiatek dla mamy. Wykorzystywanie metod aktywizujących w klasach I - III	mgr Aleksandra Jamińska	2004
7.	Konstruowanie narzędzi pomiaru dydaktycznego w świetle zmian w ustawodawstwie	mgr inż. Eugenia Przedwojewska	2005

Efekty podjętych działań:

Dobrze orientuję się w prawie oświatowym i z łatwością znajduję potrzebne informacje.

Jako nauczyciel - bibliotekarz promuję wzajemny szacunek wśród uczniów, rodziców i grona pedagogicznego.

Dostrzegam problemy uczniów, nie mam uczniów „uprzywilejowanych”,

Podczas moich zajęć panuje ład i porządek.

Zapewniam inspirujące ucznia środowisko uczenia się - lekturę książek, czasopism, wykorzystanie różnorodnych, nowoczesnych i uzupełniających się materiałów.

Z łatwością stosuję różnorodne metody sprzyjające aktywności uczniowskiej.

Spis załączników:

Załącznik nr 1 - Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia „Kurs specjalny dla wychowawców klas”

Załącznik nr 2 - Zaświadczenie - udział w szkoleniu „Opracowanie zbiorów w bibliotece szkolnej”

Załącznik nr 3 - Poświadczenie udziału w spotkaniach w Bibliotece Miejsko - Gminnej w Grodkowie

Załącznik 4 - Poświadczenie Dyrektora szkoły o udziale w różnych formach doskonalenia zawodowego w ramach WDN Publicznej Szkoły Podstawowej w Jędrzejowie

II. Opracowanie i wdrożenie programu własnego: „Zwiększenie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży”

Pracuję i mieszkam w środowisku wiejskim bardzo ubogim (duży odsetek dzieci pochodzi z tzw. rodzin popegeerowskich, żyjących z zasiłku dla bezrobotnych, korzystających z zasiłków fundowanych przez opiekę społeczną, czy innych form wsparcia). Rodziców nie stać często na zakup podręczników, książek, nawet czasopism. Uczniowie nie mają nawyku sięgania w czasie wolnym po książkę. Znam rodziców dzieci, wiem, gdzie pracują, z czego żyją, jestem świadoma tego, że nie zawsze sprawa wykształcenia jest priorytetową, często dochodzi do trudnego wyboru - porządny obiad mięsny czy nowa książka.

Problem, który zaobserwowałam, trwa już kilka lat i stale się nasila. Sytuacja na rynku pracy jest ciężka, więc ów problem będzie trwał. Uczniowie mają olbrzymie problemy z wypowiadaniem się na zwyczajne, codzienne problemy, nie potrafią wyrażać uczuć, przeżyć. Wiele problemów przysparza uczniom również czytanie - zarówno głośne jak i czytanie ze zrozumieniem. Wypowiedzi ustne i pisemne są niezwykle ubogie. Słownik bierny i czynny wielu dzieci jest skąpy. Ortografia i interpunkcja jest również dyscypliną, z którą wielu uczniów ma problem.

Każdemu dydaktykowi leży na sercu los jego podopiecznych, kiedy zauważyłam więc te problemy, zwłaszcza u dzieci mało i średnio zdolnych, postanowiłam stworzyć program własny, który zachęciłby młodzież do sięgania po różnorodne czasopisma, książki beletrystyczne, podniósłby w przyszłości poziom czytania - głośnego, cichego, ze zrozumieniem. Nie można pozostawić tego problemu samemu sobie i liczyć, że sam się w przyszłości rozwiąże. Słaba technika to w efekcie mierne wyniki ciężkiej pracy dydaktycznej nauczycieli i uczniów podczas ważnego dla nich sprawdzianu, w efekcie start z dalszych pozycji w gimnazjum.

We wrześniu 2003 r. opracowałam wstępny plan działań zmierzających do podniesienia sprawności czytania. Wykorzystałam w nim bazę w postaci czasopism zgromadzonych w bibliotece, lektur oraz ciekawych książek (np. cyklu J. K. Rowling „Harry Potter i ...”). Następnie skonsultowałam swoje pomysły z nauczycielami języka polskiego w mojej szkole - Krystyną Kastelik oraz Iwoną Podhajną, by ustalić kolejność omawianych przez nie lektur obowiązkowych oraz dostosować ekspozycje czasopism, słowników i leksykonów do ich Harmonogramów tematycznych i Planów wynikowych. Dopiero teraz mogłam przystąpić do opracowania strategii, celów, zadań, przygotowania ciekawych zajęć bibliotecznych, wyszukania interesujących konspektów zajęć dla polonistów itp. Tak przygotowany program własny przedstawiłam do recenzji mgr Iwonie Podhajnej (Zał. nr 1), w dalszej kolejności omówiłam go podczas posiedzenia Rady Pedagogicznej w dniu 28 stycznia 2004 r., gdzie otrzymał pozytywną opinię, więc mogłam przystąpić do jego realizacji (Zał. nr 2, 3).

Aby poznać bliżej problem czytelnictwa, zdiagnozowałam jego poziom w klasach IV - VI przeprowadzając wśród losowo wybranych uczniów ankietę. W klasach II - III oparłam się na ocenie opisowej oraz opiniach nauczycieli - wychowawców (Zał. nr 4, 5).

Moje działania przyjęły charakter projektu międzyprzedmiotowego. Zdałam sobie bowiem sprawę, że w pojedynkę niewiele można osiągnąć. Zaangażowałam w jego realizację:

nauczycieli z mojej szkoły (Zał. nr 6),

rodziców naszych dzieci.

Przygotowałam referat dla rodziców oraz nauczycieli „Wpływ rodziny i szkoły na kształtowanie zainteresowań czytelniczych”, zapoznałam z jego treścią zainteresowanych oraz udostępniłam go nauczycielom w mojej bibliotece, ponieważ funkcjonuje u nas forum wymiany myśli pedagogicznej( Zał. nr 7).

W ramach realizacji programu własnego podjęłam następujące zadania:

organizowałam lekcje czytania lektur dla dzieci z klas II - VI;

przygotowywałam wystawki nowości wydawniczych zakupionych przez bibliotekę;

przeprowadziłam akcję zbiórki czasopism wśród dzieci i wyeksponowałam je w kąciku czytelniczym;

prowadziłam zajęcia pozalekcyjne z dziećmi czekającymi na odwozy;

prowadziłam lekcje biblioteczne w klasach II - VI;

zorganizowałam konkurs czytelniczy w klasach II - III pod hasłem „Książka moja przyjaciółka” oraz w klasach IV - VI konkurs plastyczny „Warto przeczytać” oraz czytelniczo - ortograficzny (Zał. nr 8 - 12).

Efekty podjętych działań:

uczniowie spędzają przerwy w bibliotece przeglądając zgromadzone czasopisma;

wielu z nich przynosi do klasy swojej stare gazety i udostępnia je kolegom;

sprawniej posługują się leksykonami, słownikami;

na egzaminie sprawdzającym czynność - korzystanie z różnych źródeł wiedzy - wypada powyżej średniej w województwie;

dzieci usprawniły technikę czytania ze zrozumieniem oraz czytania głośnego; dowodem na to mogą być karty pracy uzupełniane przez uczniów oraz oceny za czytanie

rodzice zainteresowali się stanem czytania swoich pociech, pomagali w wyborze czasopism odpowiednich do wieku i rozwoju emocjonalnego dziecka, niektórzy z nich prowadzili dokładny dzienniczek przeczytanych przez dzieci artykułów

Spis załączników:

Załącznik nr 1 - Recenzja programu własnego napisana przez mgr Iwonę Podhajną

Załącznik nr 2 - Poświadczenie Dyrektora szkoły oraz Rady Pedagogicznej dotyczące opracowania programu „Zwiększenie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży”

Załącznik nr 3 - Program własny „Zwiększenie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży”

Załącznik nr 4 - Kwestionariusz ankiety diagnozującej poziom czytelnictwa

Załącznik nr 5 - Zestawienie wyników ankiety wśród uczniów PSP w Jędrzejowie

Załącznik nr 6 - Plan dydaktyczny z języka polskiego w klasie V uwzględniający realizację mojego programu

Załącznik nr 7 - Referat „Wpływ rodziny i szkoły na kształtowanie zainteresowań czytelniczych”

Załącznik nr 8 - Podziękowanie dla pani Jolanty Błażków za przygotowanie dzieci do konkursu „Książka - moja przyjaciółka”

Załącznik nr 9 - Regulamin konkursu czytelniczo - ortograficznego dla klas IV - VI

Załącznik nr 10 - Zestawienie wyników konkursu w klasach IV - VI

Załącznik nr 11 - Scenariusz zajęć w klasie V na temat mitu o Demeter i Korze

Załącznik nr 12 - Sprawozdanie z realizacji programu własnego

III. Uwagi i refleksje na temat literatury, czasopism, form i metod pracy w bibliotece

„(...) za pomocą książek wielu staje się ludźmi uczonymi,

nawet poza szkołą, bez książek nikt zaś nie wykształci się nawet w szkole”

J. A. Komeński

Słowa czeskiego pedagoga stały się dewizą mojej codziennej pracy bibliotekarskiej. Przecież podstawowym zadaniem biblioteki szkolnej jest pomoc w wychowaniu uczniów na czytelników, którzy przez poznawanie prawdy i piękna zawartych w książkach zwiążą się emocjonalnie z tym, co najwartościowsze w dziejach ludzkości i narodu.

Przez umiejętne wykorzystanie zainteresowań np. literaturą popularnonaukową można pobudzić ucznia do zainteresowania przedmiotem i w ten sposób wpłynąć na uzyskiwanie lepszych wyników w nauce. Umiejętnie przez bibliotekarza dobrane i polecane książki oraz prasa wpływają na uspołecznienie, ułatwiają zrozumienie zachodzących w społeczeństwie przemian społeczno - politycznych. Pod wpływem lektury może wzrosnąć chęć zaangażowania się w pracę społeczną i aktywność na terenie szkoły.

Aby jednak osiągnąć takie cele, nauczyciel - bibliotekarz musi na początek sam orientować się w nowościach wydawniczych, zainteresowaniach młodych czytelników, pojawiających się stale na rynku prasowym czasopism dla dzieci i młodzieży, by spośród wielu wybrać te najwartościowsze. Jest to niezwykle trudne, toteż pomocą w tej kwestii jest stała lektura czasopisma specjalistycznego „Biblioteka w szkole”. Muszę przyznać, że czekam niecierpliwie na każdy nowy numer, ponieważ zawsze znajdę w nim coś interesującego. Kiedy wdrażano procedury awansu zawodowego nauczycieli, po czasopismo to zaczęli sięgać wszyscy „awansujący” nauczyciele z mojej szkoły. Dzięki kolorowym wkładkom wewnątrz czasopisma nie muszę już szukać potrzebnych ikonografik dla nauczycieli i uczniów. Sporym ułatwieniem dla mnie i moich kolegów z pracy jest rubryka poświęcona rocznicom i świętom w danym roku szkolnym, dzięki której można przygotować wystawki okolicznościowe. Najczęściej jednak wszyscy korzystamy ze scenariuszy spotkań i imprez okolicznościowych.

W zbiorach biblioteki szkolnej odnaleźć mogą wiele ciekawych pomysłów na lekcje i zajęcia pozalekcyjne także poloniści, to dla nich przygotowuję specjalnie wystawki czasopism, które wcześniej przeglądam, zaznaczając na stronie tytułowej fakty, które wydały mi się przydatne. A posiadam następujące periodyki:

„Polonistyka” - kilka roczników,

„Carpe diem” - kilka numerów,

„Victor - gimnazjalista”- kilka roczników,

„Victor - junior” - kilka roczników,

„Perspektywy” - kilka numerów.

Dzień w bibliotece to nie tylko wypożyczanie książek i czasopism, pomoc w wyszukiwaniu wiadomości. Bibliotekarz prowadzi także zajęcia z przysposobienia czytelniczego w zakresie:

umiejętności dokonania wyboru książki i autora,

posługiwania się różnymi rodzajami bibliografii, słownikami, encyklopediami,

umiejętności czytania i wynotowywania z przeczytanych książek spostrzeżeń, wniosków,

sztuki przeżywania treści i odczuwania piękna formy.

Zajęcia te nie mogą być nudne, niw wolno stosować w ich toku metod podających, uczeń - czytelnik musi stać się twórczy, musi sam dotrzeć do istoty zajęcia. W tej sytuacji także bibliotekarz musi stosować nowoczesne metody nauczania.

„Słyszę i zapominam, widzę i pamiętam, robię i rozumiem” - to słowa Konfucjusza, jakże stare, a jak prawdziwe i aktualne. W krótki sposób obrazują nam całą istotę uczenia się.

Fundamentem najnowszych koncepcji uczenia się - jest uczenie się przez doświadczenie. Opiera się ono na trzech założeniach:

Najlepiej uczymy się wtedy - gdy jesteśmy włączeni w przeżycie dostarczające nauki.

Wiedzę najlepiej odkrywamy samodzielnie.

Uczymy się z zapałem - jeśli mamy możliwość wyboru celu i sposobu nauki.

Tworząc zatem środowisko dydaktyczne nauczyciel nie może pominąć najskuteczniejszego sposobu uczenia się - jakim jest UCZENIE W DZIAŁANIU inaczej UCZENIE SIĘ PRZEZ DOŚWIADCZENIE.

Kluczowym elementem procesu uczenia się jest pamięć - powiększenie jej zasobu powiązane jest z zastosowaną metodą nauczania.

I tak ludzie generalnie pamiętają:

10 % tego co czytają - czytanie

10 % tego co słyszą - słuchanie

30 % tego co widzą - oglądanie obrazków nieruchomych

50 % tego co widzą i słyszą - oglądanie obrazków ruchomych, demonstracja

70 % tego co mówią i piszą - aktywne zwiedzanie, dramatyczne prezentacje

90 % tego co mówią podczas wykonywania - gra z podziałem na role, symulacje, zastosowanie w praktyce ( stożek Dale'a).

Dlatego należy tak organizować proces uczenia się, aby aktywizowanie uczniów stało się naszym wyzwaniem ponieważ „Mądry nauczyciel nie zaprasza do skarbnicy swej mądrości. Pokazuje raczej drogę do wzbogacenia własnej”(Kahlil Gibran).

Metod aktywizujących ucznia jest wiele, wielu jest również propagatorów, najbardziej zainspirowała mnie lektura książki Jadwigi Krzyżewskiej „Aktywizujące metody i techniki edukacji wczesnoszkolnej” (Zał. nr 1), dzięki której zajęcia stały się ciekawsze, barwniejsze, weselsze (Zał. nr 2 - 3).

Efekty podjętych działań:

uczniowie chętnie przychodzą na moje zajęcia,

wspieram w nich wiarę we własne możliwości,

aktywnie włączam uczniów do procesu uczenia,

w roku szkolnym 2003/2004 średnia szkoły na egzaminie dla klas szóstych wyniosła 30,05 pkt, co jest dla mnie, dla uczniów i nauczycieli sporym sukcesem.

Spis załączników:

Załącznik nr 1 - Materiały poglądowe na temat aktywnych metod pracy przygotowane przeze mnie i udostępniane nauczycielom

Załącznik nr 2 - Zdjęcie plakatów na temat twórczości Ignacego Krasickiego wykonanych podczas zajęć pozalekcyjnych metodą projektu

Załącznik nr 3 - Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia „Źródła efektywności kształcenia. Metody aktywne”

§ 8, ust. 2, punkt 1

mgr Bogumiła Czernal

Dokumentacja awansu zawodowego

---