Ogólne uwarunkowania produkcji ekologicznej

Hodowla- postęp genetyczny, cykl zamknięty

Chów- produkcja, wykorzystanie zwierząt z hodowli, może byc cykl otwarty

zwierzęta z chowu nie cofają się do hodowli

Okres zmian politycznych w Pl spowodował:

-spadek produkcji rolnictwa i jego zyskowności

-zaprzestanie użytkowania części gruntów ornych i pastwisk (co związane było ze spadkiem pogłowia bydła, owiec i koni)

-spadek zaludnienia i zapotrzebowania na produkcję rolną

Polskie rolnictwo charakteryzuje się:

-nadwyżką siły roboczej

-przestrzennym i ekonomicznym rozproszeniem osłabiającym większośc gospodarstw

-dużym zróżnicowaniem regionalnym

Struktura gospodarstw w Polsce

-średnie gospodarstwo posiada 7-8 działek rolnych rozproszonych w promieniu kilku km od zabudowań

-średnia wielkośc gospodarstwa- 8,4 ha (1-5 ha- 56,6%; 1-15 ha- 92%; 15-20 ha- 4,5%)

Posiadamy:

-tereny trawiaste 3,562 mln ha, tj 21,5% terenów rolniczych, z czego: 70%- łąki, 30%- pastwiska; ok 30% łąk i 28% pastwisk jest nieużytkowanych

Wzrost wielkości gospodarstw oznacza:

-likwidację dużej części gospodarstw

-czas potrzebny do zmian strukturalnych ?

-rolnictwo w Niemczech na zwiększenie wielkości gospodarstw z 8 ha w 1945 do 18 ha potrzebowało 20 lat

Ekstensyfikacja terenów trawiastych spowodowała

-zmniejszenie pogłowia bydła, owiec, koni i kóz

-zmniejszają się ciągle sytuacja w rolnictwie (nieodpowiedni stosunek kosztów produkcji do cen produktów rolniczych)

Rolnictwo ekologiczne- działalnośc alternatywna

-zdrowa żywnośc do bezpośredniej konsumpcji

-dodatkowe źródło dochodów

-stymuluje ekologiczną produkcję roślinną

-może wpływac na obniżenie bezrobocia

Ekologiczne następstwa nieekologicznego gospodarowania

-pogorszenie zdrowotności gleby

-wzrost odpornych czynników chorobotwórczych i szkodników

-wzrost liczby chwastów odpornych na zwalczanie chem

-zanieczyszczenie środowiska w wyniku nawożenia, ochrony roślin i intensywnego chowu zw

-dewastacja krajobrazu

-pogorszenie stanu zdrowotności zwierząt

-ujemny wpływ na jakośc produktów spożywczych

Żywnośc ekolog to żywnośc bez : pestycydów, nawozów syntetycznych, hormonów wzrostu, antybiotyków. Nie jest modyfikowana genetycznie

W porównaniu z konwencjonalnym gospodarstwem ekologiczne charakteryzuje się:

-większą pracochłonnościa

-różnorodnością gałęzi produkcji rolnej co ma związek z zachowaniem równowagi ekologicznej

-przestrzeganiem prawidłowego zmianowania roślin

Silne strony naszego rolnictwa

-małe zanieczyszczenie środowiska naturalnego

-przewaga gospodarstw rodzinnych o małej i średniej powierzchni

-duże zasoby i stosunkowo niskie koszty pracy

-stosunkowo niski poziom zużycia środków chem

-wprowadzenie dopłat z budżetu krajowego i unijnego

-konkurencyjnośc cenowa polskich produktów ekologicznych na rynku unijnym

Słabe strony

-brak zaufania do producentów żywności ekologicznej

-wysokie koszty produkcji

-brak rozwiniętej siedci dystrybucji

-rozdrobnienie podaży i popytu

Szanse dla rozwoju rolnictwa ekologicznego

-rosnąca świadomośc ujemnych skutków intensyfikacji rolnictwa dla jako,ści życia oraz stanu środowiska

-rosnący udział konsumentów

Organizacja i efektywnośc produkcji bydła mięsnego

Cechy charakterystyczne chowu bydła mięsnego

-niskie nakłady robocizny w porównaniu do prod mleka

-db wykorzystanie mniej wartościowych użytków zielonych położonych nawet w dużych odległościach od gospodarstwa

-możliwośc prowadzenia w gospodarstwach o prostej infrastrukturze (budynki, sprzęt)

czynniki decydujące o wyniku ekonomicznym w chowie bydła mięsnego

-rozród ok 65%

-płodnośc krów i rozpłodowników

-cechy macierzyńskie (mlecznośc matek)

-technika krycia: naturalna, inseminacja

-sezonowośc kryc

-rasa mięsna; kopmponent mateczny, ojcowski

Technologie chowu i produkcji

-genotyp ok 5%

-rasa

-wartośc rzeźna

-cechy kulinarne mięsa

-przydatnośc mięsa do obróbki

Rasy

Hereford

-rasa brytyjska, twórca- Tomkinson- selekcja w kierunku mięsnym

-księga hodowlana od 1846

-wyst odmiana rożna i bezrożna

-wys w kłębie ♀ 130 cm; ♂ 135 cm

-m.c. ♀ 600 kg; ♀ 900-1000 kg; cielęta 35 kg

-rasa przystosowana do odchowu cieląt przy matkach na pastwisku do wieku 6-7 m-cy; db opiekują się cielętami

-wydajnośc mleka 2200 kg

-wcześnie dojrzewające 24 m-ce

-rozłupany, łęgowaty grzbiet

-do Polski sprowadzona w 1961 r, krzyżowane z czarnobiałą do uzyskania mieszańców do opasu

-przyrosty 700-800 g, tusze otłuszczone

-nawięcej w Danii

-w Polsce 3 tys szt- krzyżowanie towarowe

-biały łeb !!! i nogi, podgardle, mostek, koniec ogona

-db zdolności adaptacyjne

-umaszczenie ciemnowiśniowe

-Angus

-z płn Szkocji; od bydła mięsnego bezrogiego (Watson)

-za rasę uznane w 1835

-odmiany: czarne i czerwone

-wys w kłębie ♂ 130-132 cm; ♀ 127 cm

-m.c. ♂ 800-1000 kg; ♀ 500-600 kg; cielęta 28 kg; 26 kg

-drobnokościste, wczesno dojrzewające 27 m-cy

-wydajnośc rzeźna 70%

-mięso marmurkowe, najlepsze na steki

-do Polski sprowadzone w 1961r

-USA, Kanada, Argentyna, Brazylia, Niemcy, Dania

-db przystosowanie do trudnych warunków

-łatwo się cielą, db opieka nad cielętami

-db wykorzystanie paszy

-Limousine

-m.c. ♀ 700 kg, ♂ 1000 kg

-wys w kłębie ♂ 145 cm; ♀135 cm

-db umięśniony grzbiet, zad

-delikatny kościec

-wydajnośc rzeźna 70%

-umaszczenie czerwone; wyst rozjaśnienia wokół oczu śluzawicy i na kończynach

-dobra płodnośc, łatwe wycielenia, silny instynkt macierzyński

-przyrosty ok 1000 g

-wysoki udział mięsa w tuszy, małe otłuszczenie

-krzyżowanie towarowe

-Salers

-wyst na wszystkich kontynentach dzięki naturalnej zdolności adaptacji

-mleko wykorzystywane na sery- wysoka jakośc

-bdb płodnośc, łatwe porody, troskliwe

-zw duże; krowy 650-700 kg; buhaje 1000-1200 kg

-wys w kłębie krowy 143 cm; buhaje 152 cm

-przyrosty 1250 g; wydajnośc rzeźna 58%

-mięso marmurkowate, czasem przetłuszczone

-umaszczenie ciemnoczerwone, czasem czarne

-Simental

-wyst gł na wsch Polski

-podregiony pochódzki i sanocki

-1954 reaktywacja (Sanoki, Brzesko, Leszno, Ustrzyki Dolne)

-90% w małych gospodarstwach

-typ kombinowany mięsno-mleczny

-tereny górskie

-wzorzec, duży kaliber o bardzo db umięsnieniu

-5 tys kg mleka 4,2% tłuszczu, 3,5% białka

-krowy 675 kg, wys 136 cm

-umaszczenie łaciate, dopuszczalne dropiowate

-brzuch, nogi, ogon, łeb białe

-wymię miskowate, skrzynkowate, dopuszczalne kuliste

-db do opasu

-zajmuje I miejsce w Polsce pod wzg wydajności rzeźnej

-32% udziału w krzyżowaniu towarowym

Obory wolnostanowiskowe

-mogą byc nowowybudowane obory; proste i tanie

-po adaptacji innych budynków, np. szop, wiat, stodół lub pustych obór po krowach mlecznych

-z głęboką ściółką lub obory boksowe

Wymagania środowiskowe bydła mięsnego

Cykl produkcyjny w stadzie mięsnym wyznaczany jest terminem kryc, ocieleń i odsadzeń cieląt od krów

I model- wycielenia krów w oborze

-zimowy- mce XII-II

-letni mce III i IV

II wycielenia na pastwisku

-model mniej kosztowny ze wzgl na niskie nakłady pracy

-prostszy organizacyjnie

Do rozrodu powinno przeznaczac się

-jałówki w wieku 15-19 m-cy i m.c. 320-380 kg w zależności od rasy (wcześnie lub późno dojrzewające)

-krowy razówki 25-29 m-cy, 400-550 kg

-krowy wieloródki

Sezon kryc

maj-lipiec

sierpień-wrzesień

-najwięcej krów zostaje pokrytych w m-cach V-VII

-okres kojarzeń na pastwiskach wywiera pozytywny wpływ na szybkie pojawienie się rui u samic i wysoką płodnośc

-pierwzy okres odchowu cieląt odbywa się w oborach

Systemy opasu

Intensywny

-pozyskanie przyrostów ponad 1000 g dziennie

-żywienie- dużo pasz treściwych 50% s.m dawki, ok 1% m.c zwierzęcia, objętościowe siano- dietetyczne- 1 kg, kiszonka z kukurydzy do woli

prod uboczne przemysłu spożywczego; 1,2 t treściwe; 400 kg objętościowe

db rozwinięte buhajki:

z krzyżowania charoliase, limousiene, piemontese

na koniec: 400-600 kg, 1000-1200 g

można wykorzystac jałówki ale nie ponad 400 kg (większe otłuszczenie)

-w budynkach, bez pastwiska (nie tracą energii na ruch)

-zw bdb umięśnione

Ekstensywny

-trwałe użytki zielone, n paszach gospodarskich

-wolce i jałówki

-długotrwały do 24-30 m-cy życia, wykorzystanie 2 sezonów pastwiskowych

-cielęta urodzone na jesieni

-przyrosty 600 g

-zielonka pastwiskowa, bez treściwych

-w zimie w oborze- kiszonki i sianokiszonki; 500-600g

-znowu pastwisko 700g

-m.c na koniec 400-500 kg

-za cały okres przyrosty 650g

-cała doba na pastwisku

Półintensywny

-łączy techologie innych opasów

-użutki zielone, do m.c 500-550kg w wieku 20-22 m-cy

I- wg ekstensywnego od 6 m-cy na pastwisku, wyłączna pasza

II- wg intensywnego- kompensacja wzrostu- zdrowe, db rozwinięte i niedożywione na pastwisku opasy- do 1500g dziennie, nadrabianie zaległości we wzroście

-opasy umiarkowanie otłuszczone, ale db umięśnione

-średnie przyrosty, 850 g

Czynniki żywieniowe wpływające na czynniki produkcyjne opasanych zw

-energia i białko w dawce pokarmowej

-wzajemny stosunek białka i energii

-skł mineralne i witaminy

-dodatki paszowe

-sposób zadawania paszy

Podstawowe pasze

kiszonka z kukurydzy, sianokiszonka, kiszonka z wysłodków buraczanych, kiszonka z całych roślin zbożowych z motylkowatymi

Pasze uzupełniające

wywary, młóto browarnianie

Rasy świń w gosp ekologicznych

Komponenty rasowe

Mateczny	Ojcowski
-wys poziom cech rozpłodowych -płodnośc, plennośc -mlecznośc -opiekuńczośc -odpornośc na stres -db umięśnienie -odpowiednie przyrosty dobowe -odpowiednie wykorzystanie paszy na 1 kg przyrostu -odpornośc na choroby	-odpowiednie tempo wzrostu i wykorzystanie paszy na 1 kg przyrostu -db umięśnienie -odpornośc na choroby -wys poziom cech rozpłodowych (wigor, koncentracja nasienia) -odpornośc na stres -skóra najlepiej pigmentowana (ochrona przed oparzeniami)

Najczęstsze rasy

-puławska (typ mięsno słoninowy)

-umaszczenie łaciate czarno-białe z nieregularnym rozmieszczeniem czarnych plam na białym tle,

-tułów średniej długości, osadzony na mocnych, dobrze spionowanych kończynach

-Zadnia część tułowia dobrze rozwinięta, szynki uwypuklone ale średniej długości

-Wyraźnie zaznaczone zewnętrzne narządy płciowe

-Temperament żywy ale usposobienie łagodne bez przejawów agresji wobec innych zwierząt w grupie

-wcześnie dojrzewające

-db przystosowanie do trudnych warunków utrzymania

-długowiecznośc, odpornośc na specyficzne patogeny

-złotnicka pstra

-średnio duża, o harmonijnej budowie ciała, dobrze związana

-Dopuszczalny jest dymorfizm płciowy szczególnie w starszym wieku

-Głowa powinna być średniej wielkości , ryj średnio długi i prosty, uszy pochylone do przodu, średniej wielkośc i

-Tułów długi, lekko spłaszczony, dopuszczalna jest lekka karpiowatość grzbietu

-Zad dobrze wypełniony, może być lekko spadzisty

-Kończyny mocne o grubej kości

-Umaszczenie łaciate, czarno - białe, ponad 50% maści białej

-Knury odznaczają się wysokim libido, a lochy dużą troskliwością macierzyńską. Płodność rzeczywista wynosi ok.11 prosiąt

-złotnicka biała

-średnio duża, o harmonijnej budowie ciała, dobrze związana

-Dopuszczalny jest dymorfizm płciowy szczególnie w starszym wieku

-Głowa mała , ryj średnio długi i prosty, uszy pochylone do przodu, średniej wielkości

-Tułów długi, w kształcie trapezu zwężający się ku przodowi

-Zad powinien być dobrze wypełniony. Kończyny wysokie, dobrze ustawione

-Umaszczenie białe, dopuszczalne niewielkie ciemne łatki

-Płodność rzeczywista wynosi ok.10,5 prosiąt

Możliwe cykle produkcyjne

-Zamknięty

-Otwarty (ew daleka przyszłośc; brak materiału do chowu,)

Obrót stada

	Chów tradycyjny	Chów ekologiczny
Ciąża	114 dni	114 dni
Laktacja	18-28 dni	Co najmniej 40 dni
Jałowienie	Max 7 dni	Max 7 dni
Wielkośc miotu	2,44	2,26
Tucz	Max 6 m-cy	Min 6 m-cy

Rozród

-met naturalna

-zabronione używanie transplantacji zarodków

-prosięta przy matkach min 40 dni

-inseminacja w małych gospodarstwach gdzie utrzymanie knura nie jest uzasadnione ekonomicznie

Modele żywienia

-tradycyjny

-mieszanki pełnoporcjowe na bazie mieszanek uzupełniających, komponentów białkowych i śruty zbożowej

-mieszanki pełnoporcjowe przemysłowe

-okres żywienia zimowego 215 dni, letniego 150 dni

-model żywienia w oparciu o pasze gospodarcze

-ziemniaki (parowane lub parowane kiszone)

-buraki pół- i cukrowe

Żywienie zależy od okresowej dostępności

Zalety

-niski koszt pasz

-szeroka ich dostępnośc

-korzystne oddziaływanie pasz na zdrowie i funkcjonowanie organizmu

-szerokie urozmaicenie dawki

-wysoka jakośc produktu finalnego

Wady

-pracochłonnośc

-brak możliwości ciągłej kontroli dawek

-duża powierzchnia magazynowania paszy

-trudności w przechowywaniu

Parametry odbiegające od oczekiwań

-zbyt wysoka śmiertelnośc

-niskie przyrosty

-słąbe wykorzystanie paszy

-duże zróżnicowanie

-odchylenia w jakości

Odpowiednie warunki

-stały dostęp do wybiegów

-odpowiednie pastwiska

-zakaz uwiązywania zw w budynkach i izolowania

-odpowiednie stanowiska do leżenia i ściółka

-ograniczona obsada zw

-możliwie krótki czas transportu

Bez okaleczania- ograniczone obcinanie lub skracanie ogonów

Bez bólu- krótki transport, szybkie techniki uboju

Systemy ściółkowe

-płytkie i głębokie

Nie można stosowac

-stymulatorów wzrostu

-syntetycznych dodatków na wzrost apetytu

-GMO

-syntetycznych aminokwasów

Żywienie

-środki żywienia pochodzenia roślinnego

-środki żywienia pochodzenia zwierzęcego

-materiały paszowe pochodzenia mineralnego

-dozwolone środki lecznicze

Najważniejsze elem agrotechniki

-płodozmian i plonowanie roślin

-uprawa roli

-nawożenie

-dobór odmian

-ochrona roślin

Płodozmian- kluczowy element agrotechniki w rolnictwie ekolog; kompromis między oddziaływaniem czynników przyrodniczych i ekonomicznych

-zapewnia biolog wiązanie azotu, dzięki możliwie dużemu udziałowi w strukturze zasiewów rośl motylk

-gwarantuje wzrost żyzności i biolog aktywności gleby poprzez możliwie ciągłe utrzymywanie jej powierzchni pod okrywami rośl

-ogranicza rozprzestrzenianie się chorób, szkodników i chwastów dzięki dużej różnorodności biolog uprawianych roślin (dł przerwy w powrocie tego samego gat na dane pole)

-umożliwia całkowite wykorzystanie skł pokarm z gleby przez następstwo roślin o różnym zapotrzebowaniu i różnej zdolności ich pobierania

-ogranicza wymywanie skł pokarm, gł azotanów do wód gruntowych oraz chroni glebę przed erozją

Właściwy dobór i następstwo roślin uprawianych na polu- odpowieni 5-6 letni; pełni funk sanitarną i nawozową.

Zalecany udział rośl motylk w plonie gł 20-25%, a w międzyplonach 10-30%

Udział zbóż nie powinien byc większy niż 50%

Negatywne oddziaływanie rośl wieloletnich

-duże zagrożenie chwastami wieloletnimi

-braki wody

Uprawa roli

-zwiększenie biolog aktywności gleby

-nie pozostawiac odkrytej gleby

-uprawa roślin w przed- i poplonach

-najpierw uporac się z chwastami wieloletnimi, później uprawiac międzyplony

-ograniczyc ugniatanie gleby

-płytkie odwracanie, głębokie spulchnianie

Nawożenie

w rolnictwie ekolog nie polega na dostarczaniu bezpośrednio roślinom prostych zw chem, lecz na podaniu materii org- pokarmu dla organizmó glebowych. Największym celem ma byc ożywianie gleby.

-opiera się na nawozach org (obornik, kompost, gnojówka, gnojowica,słoma) i nieorg

Nawozy naturalne

obornik, gnojowica, gnojówka, pochodzące od zw

Stosowanie obornika

-w gosp ekolog wskazane jest kompostowanie nawozów natur

-przykryc glebę bezpośrednio po rozrzuceniu

-przyorac płytko

-stosowac w pochmurne dni

Wrażliwośc rośl na pH 5,8-6,3

---