Wybrane choroby zakaźne papug
Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób wirusowych- uświadamiać właścicieli, że przed zakupem należy wyznaczyć miejsce gdzie ptak będzie przetrzymywany na czas kwarantanny, ale jak się ma tylko 1 ptaka to nie stanowi problemu. Duże ogrody zoologiczne mają swoje specjalne budynki do kwarantanny.
Podczas kwarantanny powinno się wykonywać wszystkie niezbędne badania i testy. Zalecane są badania PCR w kierunku wirusów oraz chlamydii. Pozostałe choroby to PBFD, APV, choroba Pacheka (ale teraz rzadko występuje). Bornawirusy tez się stały problemem ale jest bardziej kosztowne badanie bo to wirust RNA.
Szczepienia:
W USA są szczepionki ale w Polsce nie są dostępne, ponieważ jest zbyt mało ptaków i zbyt małe zainteresowanie
Hodowcy niechętnie wydają pieniądze na leczenie ptaków, więc zbyt wielu leków dla tych ptaków nie opłaca się specjalnie opracowywać dlatego korzystamy z leków dla małych zwierząt i dla gołębi.
Choroby wirusowe
Choroby wirusowe stanowią częsty problem w hodowli papug
Powodują zazwyczaj znaczne straty , zwłaszcza u ptaków narażonych na stres (transport, zmiana właściciela)
Większość chorób wirusowych papug nie poddaje się leczeniu i prędzej czy później doprowadzają one do śmierci ptaka. Lekarz weterynarii może jedynie starać się zapewnić zwierzęciu komfort choroby i zapobiegać dalszemu rozprzestrzenianiu się zakażenia
Choroby wirusowe - zapobieganie
Zakup nowych zwierząt tylko z pewnych źródeł, o znanym statusie zdrowotnym
Rygorystyczne przestrzeganie kwarantanny
W trakcie kwarantanny wykonanie wszystkich niezbędnych badań i testów
Zadbanie o dobre żywienie i utrzymanie zwierząt
Utrzymanie czystości i regularna dezynfekcja ptaszarni
Powszechnym zjawiskiem jest nosicielstwo wirusów przez pozornie zdrowe ptaki
Często są to popularne gatunki papużek: p. faliste, nierozłączki także nimfy i konury
Zaleca się aby cennych gatunków papug nie łączyć z wymienionymi
KWARANTANNA
Co najmniej 60-90 dni.
oddzielne pomieszczenie, sprzęt, odzież ochronna,
czynności pielęgnacyjne, po wykonaniu prac u innych ptaków,
regularna sanityzacja, dezynfekcja pomieszczeń i sprzętu
Choroby wirusowe- diagnostyka:
Badanie kliniczne
Badanie serologiczne- w naszym kraju nie są dostępne
Izolacja wirusa- ośrodki naukowe (PIW)
PCR
Zmiany sekcyjne, histopatologia
np. Choroba Pacheka- występuje mniej więcej co 20 lat, są rzuty choroby, tu rozpoznanie na podstawie badania sekcyjnego ale teraz już można robić PRC
CHOROBA PACHECA
Konury, Patagonki- one czasami chorują czasami nie ale roznoszą.
Choroba o szybkim przebiegu, będąca często przyczyną strat w ptaszarniach i ośrodkach kwarantanny dla papug
Upadki papug w dobrej kondycji często bez wcześniejszych objawów choroby
Wątroba AP charakterystyczne gwiazdki
Etiologia
Alfaherpeswirus
Czas inkubacji od 5 do 14 dni w zależności od odporności zwierząt (czasami kilka tygodni)
Transmisja: kał, wydzielina z nosa i oczu
U jakich ptaków występuje:
Amazonki- najczęściej
Ary
Aratinga (Konura)
Choroba ta występuje tylko u papug ale raz się zdarzyło że wystąpiła u tukana tęczodziobego
Objawy kliniczne
Osowiałość, ospałość, brak apetytu
Zabarwienie moczanów na kolor żółto zielonkawy- biliwerdynuria (świadczy o uszkodzeniu wątroby- tu jest rozsiana martwica- ogniska gwiazdkowe, mogą występować regurgitacje prowadzące do zapalenia wola, niedrożność przełyku)
Biegunka od zielonej do krwistej
Objawy nerwowe
Czas trwania choroby : od kilku minut do kilku tygodni
Wyniki badań dodatkowych
Wzrost Aspatu uszkodzenie wątroby (norma od 155 do 380)
Leukopenia norma od 6 do 11 tyś/l
Na zdjęciu RTG można stwierdzić powiększenie cienia wątroby, śledziony i nerek
Badanie sekcyjne
Dobry stan odżywienia i umięśnienia (nagła śmierć)
Wątroba powiększona pokryta biało- szarymi ogniskami martwicy zarówno na powierzchni jak i w miąższu narządu. Jeśli choroba trwa dłużej wątroba o barwie ceglasto żółtej.
Powiększenie śledziony
Obrzęk nerek
Wybroczyny na nasierdziu i błonach surowicznych
Choroba Pacheca - histopatologia
Śledziona: różnego stopnia hiperplazja tkanki limfatycznej
Wątroba: rozsiana martwica, eozynofile, rzadziej bazofile, ciałka wtrętowe w jądrach hepatocytów
Ciałka wtrętowe mogą być widoczne również w śledzionie, nabłonku jelit, wola i w trzustce
Choroba Pacheca - leczenie
Acyklowir - 80mg/kg m. c. co 8h przez 7 dni
25mg/kg m. c. i.m. jednorazowo
40mg/0,9l ziarna przez 7 dni
Po wniknięciu do komórki zakażonej wirusem acyklowir jest przekształcony w postać czynną - trifosforan, który po wbudowaniu się do DNA hamuje dalszy rozwój wirusa.
Acyklowir 80mg/kg co 8h przez 7 dni- doustnie z ziarnem (zależy od apetytu). Bezpośrednie podanie ma dużo zalet, ale jak jest dużo ptaków to lepiej podać z karmą chyba że mamy dużo sond albo jest możliwość żeby je dokładnie odkazić to leczenie ma znaczenie jak wirus jest jeszcze w trakcie inkubacji.
Choroba Pacheca - zapobieganie
Szczepienia: dostępne w USA, PSITTIMUNE ® PDV (Biomune); szczepionka przeciwko serotypowi pierwszemu wirusa (wszystkich znanych serotypów jest pięć),
Opisywano reakcje poszczepienne od miejscowych po zejścia śmiertelne (szczególnie wrażliwe są kakadu)
Diagnostyka:
Przebieg choroby- najczęściej nagłe zejście
Zmiany sekcyjne - wątroba !!!
HP- rozsiana martwica
PCR
CIRKOWIROZA
Cirkowiroza papug znana jest jako wirusowa choroba dzioba i piór, Psittacine Beak and Feather Disease - PBFD (ta nazwa bardziej odnosi się do postaci przewlekłej, ale jak jest to postać ostra to nie będzie tych zmian w piórach i dziobie)
Wirusowa choroba dzioba i piór jest najczęściej chorobą przewlekła w trakcie trwania której dochodzi do uszkodzenia układu odpornościowego i powłokowego papugi
Cirkowirusy uszkadzają układ odpornościowy i układ powłokowy (jako w 2 kolejności). Jeżeli ptak ma problemy z piórami (łamanie, wypadanie) to zawsze podejrzewamy Cirkowirozę i powinien ten ptak być przebadany w tym kierunku.
Papużki faliste są najczęściej źródłem tego wirusa
Cirkowiroza - Etiologia:
Wirus bezotoczkowy, pojedyncza nić DNA
Naturalnie występuje u papug australijskich- najczęściej Kakadu
Wydalanie wirusa z kałem, przez naskórek i pióra
Wirus obecny również w wydzielinie z wola
Zakażenie pionowe
Okres inkubacji choroby u piskląt wynosi zwykle 3 do 4 tygodni
Przedłużony okres inkubacji może wynosić miesiące a nawet lata
Występowanie
najczęściej u Kakadu
Cirkowiroza
U młodych papug (piskląt) cirkowiroza może przebiegać w formie ostrej (najczęściej u kakadu i żako)
Niespecyficzne objawy kliniczne
Mogą być zmiany koloru piór
Osowiałość, regurgitacja
Łamliwość piór, bolesność
Postępująca anemia
Najczęściej chorują ptaki w wieku 6 m-cy do 3 lat
Pierwsze objawy PBFD to zwykle zmniejszenie produkcji pudru piórowego- błyszczący dziób i przedłużające się pierzenie
Cirkowiroza- objawy
Uszkodzenie struktur piór konturowych i (lub) puchowych
W różnym stopniu posunięta dysplazja piór, hiperkeratoza osłonek piór (zahamowanie wzrostu piór)
Odrastające pióra są skrócone i łamliwe
Zcieńczenie dudki i wybroczyny w obrębie osłonki pióra
Deformacja dzioba występuje rzadko ale najczęściej u kakadu. Deformacja jest wtórna dziób pęka i czasami krwawi, może dochodzić do martwicy podniebienia
Zmiany zazwyczaj pojawiają się gdy choroba jest już zaawansowana
Początkowo nadmierne rogowacenie warstwy powierzchniowej dzioba (przerost dzioba)
Podłużne pękniecia
Martwica śluzówki podniebienia i kości
Bolesność i anoreksja
Analogiczne zmiany mogą dotyczyć również pazurów
Przyczyną śmierci papug u których rozwinęła się PBFD są najczęściej wtórne infekcje bakteryjne i grzybicze
PBFD powoduje immunosupresję wtórne zakżenia (bakterie i grzyby)
Cirkowiroza- diagnostyka
PCR do badania przesyłamy pióra (co najmniej 5 wraz z dudką), jeśli test jest pozytywny u klinicznie zdrowej papugi, należy go powtórzyć po 90 dniach (możliwość kontaminacji próbki)
Histopatologia (biopsja): mieszki piór, pióra (rosnące), ciałka wtrętowe w jądrach jak i cytoplazmie komórek
U żako i lor wielkich zmiany w piórach mogą nie wystepować
Zmiany HP nie są bardzo charakterystyczne i nie zawsze te zmiany są więc badanie PCR jest rozstrzygające.
Cirkowiroza zapobieganie:
Wszystkie nabyte ptaki należy poddać testom diagnostycznym PCR
Optymalnie testy należy powtórzyć po 30 dniach
Kwarantanna i testy również po powrocie ptaków z wystaw
Sanityzacja (wirus odporny na środki dezynfekcyjne)
Szczepionka będzie osiągalna w USA prawdopodobnie w połowie 2008 roku (Ritchie i wsp)
Różnicowanie:
- Ptaki mogą sobie same uszkadzać pióra- psychogenne
- Niedobór aminokwasów siarkowych- mogą mieć przebarwione pióra
- Inne ptaki mogą wydziobywać pióra ( to głownie na głowie)
- Pasożyty ptak się drapie
- Czynniki wirusowe to różnicuje się z wirus Polioma (najczęściej papużki faliste) ale w przypadku cirkowirozy jest coraz gorzej ale jak zakażenie poliomą to ptaki które przeżyły wyglądają coraz lepiej
Stymulatory układu odpornościowego
Leczenie stymulacji układu odpornościowego
Beta- glucan: 10mg/kg
Echinacea: 2,5 kropli/ kg m.c. lub 5 kropli/filiżankę wody
Lewamizol: 2mg/kg im lub s.c. co 14 dni (3x). Może powodować obrzęk w miejscu iniekcji
Astragalus (traganek) 10 kropli/kg m.c. TID lub 33 - 66 kropli/kg m.c. QD
SYNDROM NEUROPATYCZNEGO ROZSZERZENIA PRZEDŻOŁADKA (SNRP)
Proentricular Dilatation Disease (PDD)
Macaw Casting Disease
Proventricular Dilatation Syndrome (PDS)
Neuropathic Gastric Dilatation
Jest to choroba polegająca na występowaniu zabużeń w pasażu treści pokarmowej i najczęściej stopniowego wycieńczenia organizmu prowadzącego do śmierci
Choroba cechuje się stanem zapalnym zwojów nerwowych zlokalizowanych w błonie mięśniowej przewodu pokarmowego i niekiedy nieropnym zapaleniem mózgu i opon mózgowych.
Niedawno odkryto, żę czynnikiem etiologicznym choroby BORNAWIRUS
Objawy o podobnym charakterze mogą wywołać również inne czynniki w tym toksyczne
Objawy kliniczne
Regurgitacje - zwraca treść i ona zalega głównie w wolu
Pojawienie się niestrawionego ziarna w kale
Wychudzenie, osłabienie
Objawy nerwowe (niezborność, drgawki)
Diagnostyka
RTG: typowy obraz to rozszerzony przedżołądek i żołądek z obecnością różnej ilości gazu i płynu
RTG kontrastowe: opróżniony pasaż treści pokarmowej zaleganie w wolu i przedżołądku - Jak zjadł dużo ziarna to ten kontrast będzie zalegał w wolu.
Badanie HP (biopsja z wola) - pobrać część tkanki które zawiera naczynie krwionośne bo większe prawdopodobieństwo że będzie zwój
Pośmiertnie badanie ściany przedżołądka, żoładka, wola i jelit
Infiltracja nerwów trzewnych w błonie mięśniowej komórkami jednojądrowymi
RT-PCT
Najbardziej podatne gatunki:
Ary- Ameryka południowa
Żako - Afryka
Amazonki - Australia
Kakadu
Różnicowanie;
Zatrucia metalami ciężkimi- porażenia przewodu pokarmowego np. łańcuszek srebrny, ciężarek wędkarski (ołów), cynk, kłudkę (cynk), ocynkowana klatka (oblizywanie klatki)
Leczenie objawowe:
Nie da się wyleczyć, ale należy starać się aby papuga miała zapewniony komfort życia:
Płynoterapia
Metoklopramid (0,5mg/kg im)
Cisaprid (1mg/kg 2razy dz)
Terapia przeciwbakteryjna i przeciwgrzybiczna
Leki przeciwzapalne
Celebrex 10mg/kg dz (do 12 tygodni)
Matacam (0,5 mg/kg p.o. 2x/dzień)
Najlepiej karmić papką
CHOROBA OPIERZAJĄCYCH SIĘ PAPUŻEK FALISTYCH
BFD - Budgerigar Fledgling Disease
Frencz Moult (francuskie pierzenie)
Choroba wywoływana przez wirus polyoma
APV (Avian polyoma virus) jest przyczyną zaburzeń w pierzeniu i padnięć piskląt w hodowlach papużek falistych i innych papugowanych
Występuje nie tylko u papużek falistych ale kiedyś była u nich najczęściej opisywana dlatego taka nazwa
Osobniki dorosłe które są nosicielami wirusa mogą wydalać go okresowo z kałem, moczem, pudrem z piór, wydzieliną z wola i dróg oddechowych
Wirus przenoszony jest również drogą pionową
Zakażone pisklęta chorują i padają mimo, że rodzice są w dobrej kondycji
Zachorowania dotyczą zwykle patakó w wieku od 10 dni do 5 miesięcy
Pisklęta w zakażonym stadzie do 10-15 dni mogą się rozwijąć normalnie i nagle padać bez wcześniejszych objawó klinicznych
Wsytępowanie Najczęściej
Ara
Kakadu
Papużki faliste one raczej przenoszą ale nie chorują ale u tych większych papug jest to groźna choroba (szczególnie dla młodych)
Objawy kliniczne: ChOsPF
Zahamowanie wzrostu
Powiększenie powłok brzusznych
Wybroczyny podskórne
Odbarwienie skóry
Wadliwy rozwój lub brak piór konturowych i puchowych
Zmiany w upierzeniu są zazwyczaj symetryczne, a odrastające wykazują większą tendencję do łamania się i krwawienia
U niektórych papużek mogą na kilka dni przed śmiercią wystąpić objawy nerwowe
Zaburzenia równowagi, drżenie głowy i szyi, wynikające z rozwoju zmian w móżdżku
Śmiertelność u naturalnie zakażonych młodych papużek wynosi 25÷100% (szczyt w 15 i 19 dniu po wykluciu)
Tzw francuskie pierzenie jest formą łagodniejszą choroby opierzających się papużek falistych (ChOsPF). Ptaki te są zwykle niezdolne do lotu i określane są w angielskiej terminologii jako „skoczki” „biegacze', lub „pełzacze” (hoppers, runners, creepers) najczęściej przy kolejnych pierzeniach stan piór poprawia się i mogą one uzyskac całkiem normalny wygląd.
ChOsPF - Zmiany sekcyjne u ptaków z klinicznymi objawami choroby obejmować mogą:
Wodosierdzie
Powiększenie serca
Powiększenie wątroby z ogniskami martwicy na powierzchni narządu
Wybroczyny w jelitach, nerki obrzękłe lub blade z wybroczynami, wybroczyny podskórne
Wodobrzusze
Typowe zmiany HP to między innymi ogniska martwicy w sercu i wątrobie, szpiku kostym ubytek limfocytów w śledzionie, ogniskowa martwica nerek, ponadto wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe we wszystkich zmienionych narządach
Diagnoza ChOsPF:
Izolacja wirusa, jego materiału genetycznego lub przeciwciała w surowicy
Powszechnie stosoaną i szybką metoda diagnostyki BFD jest test PCR
Do badań PCR pobieramy wymazy z błon śluzowych i pióra wraz z dudką (ok. 5szt, ewentualnie krew
Postępowanie:
W związku z wirusową etiologią choroby stosuje się głównie leczenie objawowe
W przypadku wystąpienia wybroczyn (objaw żle rokujący ) można podać vit K w dawce 0,2-2,5 mg/kg m.c. i.m.
Leczenie infekcji wtórnych i płynoterapia są standardem w leczeniu chorób wirusowych
Zaleca się także stosowanie leków stymulujących odporność
Metodą zapobiegania chorobie jest także szczepienie ptaków. Jak wykazały dotychczasowe badania szczepionki zawierające zabity Wirus BFD są bezpieczne dla różnych gatunków papug i wg autorów (Ritchie i wsp) cechują się wysoką skutecznościa.
PSITTIMUNE ® APV, Avian Polyomavirus Vaccine, Killed Virus
CHOROBY BAKTERYJNE I GRZYBICZE (ChBiG)
W kale ptaków nie posiadających jelita ślepego liczba bakterii jest relatywnie niewielka
Zdarza się, żę znajdujemy zaledwie pojedyncze
U papug są to zwykle G+
Jeśli stwierdza się obecność laseczek badanie ukierunkowujemy na beztlenowce - laseczek nie powinno być w przewodzie pokarmowym (wtedy należy podać antybiotyk szczególnie przy biegunce)
Jeśli dużo komórek drożdżopodobnych warto podać leki przeciwgrzybiczne.
Jeżeli ptak ma problem z biegunką badanie w kierunku pasożytów (- co można znaleźć w kale jaja pasożytów, u papug nie ma kokcydiów!!!, u knarka, wróblowatych jest kokcydioza, jeszcze mogą być makrorabdus, komórki drożdzopodobne). Jeżeli stwierdzimy komórki drożdzopodobne w małej ilości to należy zapytać czy nie podaje pieczywa.
ChBiG - technika pobierania wymazów:
Wymaz z kloaki: wielkość wymówki dostosowana do wielkości pacjenta, wymazówkę należy wcześniej zwilżyć jałowym roztworem soli fizjologicznej, możńa pobra również próbkę ze świeżo wydalonego kału
Wymaz z wola: u małych papużek używamy wymazówek z drucikiem aluminiowym bez konieczności stosowania rozwieracza
Wymaz z nozdrzy- choanae (szpara podniebienna) należy unikać pobierania wycieku z nosa ( na ogół jest silnie skontaminowany)
Wymaz z tchawicy (konieczne użycie rozwieracza)
Wymaz ze spojówek (mokra wymazówka)
Próbki z materiału sekcyjnego
Pobieranie jałowo przed nacięciem układu pokarmowego
Rutynowo z wątroby, jelit i każdego zmienionego narządu
W zwłokach przechowywanych dłużej niż 1 dzień może dojść do kontaminacji narządu floa przewodu pokarmowego
ChBiG - flora przewodu pokarmowego papug:
Bakterie G+
Enterococcus- ale też powoduje chorobę
Streptococcus i Staphylococcus (niehemolityczne)
Lactobacillus
Corynebacterium- najwięcej głównie u małych papużek (nie czyni krzywdy pod warunkiem że wszystko jest ok)
ChBiG - bakterie normalnie nie występujące w przewodzie pokarmowym u papug
Enterbacteriaceae (w tym E coli)
Aeromonas sp
Pseudomonas sp
Alcaligenes sp
Bordetella sp
MAKRORABDOZA (M)
Makrorabdoza jest choroba wystepującą powszechnie u papużek falistych, nimf, ziąb australijskich
Macrorhabdus ornitogaster jest dużą gram dodatną laseczkowata strukturę szerokości: 1 do 5 mcm, długości 20-90 m
Megabakterie - trudno izoluje się na podłożach sztucznych (bulion MRS, NBCS 20%, sacharoza 5% enrofloxacin 100mg/L)
Uznaje się, że Makrorabdoza ornithogaster powoduje u papużek falistych chorobę prowadzącą do wychudzenia i śmierci („going Ligot syndrome)
Objawy kliniczne
Początkowo są mało specyficzne, choroba może rozwijac się nawet do 18 miesięcy, zwykle papużki chudną mimo zachowanego apetytu
Regurgitacje
Biegunka
Obecność niestrawionego ziarna w kale
Osowiałośc, nastroszenie piór
Mogą występować całe ziarna w kale - nie dochodzi do ich rozcierania
W przypadkach ostrych może pojawić się krwawienie z przewodu pokarmowego (krew zarówno w kale jak i zregurigitowanej treści)
W takich przypadkach śmierć następuje zwykle w ciągu 12-24 godzin
Treść zalega w wolu podrażnienie ściany i namnażanie bakterii lub grzybów bo pokarm tu zalega i gnije on zwraca pokarm
Jeżeli jest ostra postać to krwawienie w przewodzie pokarmowym.
Krwawienie z przewodu pokarmowego może występować przy śmierci godowej (ale wtedy a bardziej zniszczone jelita)
Diagnostyka Makrorabdoza ornithogaster:
Preparat bezpośredni z kału (400x)
Popłuczyny z wola (100-400x)
Preparat barwiony (metoda Grama Hemacolor)
Rtg kontrastowe : obraz podobny do klepsydry (rozszerzony przedżołądek, utrudniony przepływ treści z uwagi na dużą ilość śluzu)
Bakterie mają zaokrąglone końce, najwięcej ich jest w cieśni
Zmiany sekcyjne: Makrorabdoza ornithogaster
Wychudzenie
Przedozłądek: wzrost PH, rozszerzenie, owrzodzenia,
Zmiany często lokalizują się w często w cieśni pomiędzy żołądkiem i przedżołądkiem
Duża ilość śluzu i całe ziarna w przedżołądku, żołądku i jelitach
Leczenie: Makrorabdoza ornithogaster
Amfoterycyna B po (1g/200ml wody do picia przez 10 dni lub 100mg/kg 2 razy dz po)
Zakwaszanie (sok grejpfrutowy, ocet jabłkowy 60-120ml/l wody do 2 tygodni)
TRICHOMONOZA (T)
Inwazje trichomonas coraz częściej zdarzaja się w hodowlach kanarków i papużek falistych w naszym kraju
Zachorowaniu sprzyjają stany immunosupresyjne
Objawy kliniczne (T):
Najczęściej choruje młody lub ptak który ma inną chorobę towarzyszącą
Najwięcej u gołębii
Wychudzenie, regurgitacje, duszność
W skrajnych przpadkach brak drożności prelyku
Rokowanie: w zaawansowanych przypadkach niepomyślne
Diagnostyka T:
Wymaz z jamy dziobowo- gardłowej i wola (do wykonania wymazu z wola używamy małej okulistycznej wymazówki na aluminiowym druciku zwilżonej solą fizjologiczną
W preparacie „mokrym” pod powiększeniem 100-400razy SA widoczne poruszające się wiciowce
Zmiany sekcyjne T:
Zmiany w przełyku złogi
Leczenie T:
Karnidazol: 10-30 mg/kg jednorazowo
Metronidazol: 10-30 mg/kg mc 2xdz
U papużki jest ciasny dziób więc jest bardzo trudno pomóc papużce.
Nie można tego wyrywać lepiej zastosować leczenie a potem dopiero usuwac jak już się podgoi.
GLISTY
U papug się zdarzają i odrobaczamy najczęściej jak znajdziemy jaja, ale nie zawsze je znajdziemy, więc powinno się badać kał raz na pół roku. U papug najczęściej do odrobaczania stosuje się fenbendazol i iwermektyne. Lewamizolu nie stosujemy, chyba że hodowca chce odrobaczać wszystkie to można go podawać z wodą.
Najlepiej jak my podamy środek robaczy sondą (metalową) u małych papużek można zastosować igłę do płukania gruczołów?? z kuleczka na końcu i to jest idealne do podawania leków papugom i gadom bo tego nie przegryzą, podaje się z boku. Przy podawaniu sonda należy uważać aby nam nie spadła ze strzykawki. Jeżeli właściciel sam podaje leki to należy dać mu odpowiednią ilość dla odpowiedniej papużki, więc lepiej dawać jak najmniejszą ilość ale o dużym stężeniu( jeżeli podajemy bezpośrednio do dzioba), to nie jest problem jeżeli podajemy sondą. Leki rozcieńczamy w wodzie.
EKTOPASOŻYTY
Ptaszyńce
Zwierzak słaby, ma obrzęki na powiekach, jak już jest tego dużo, że właściciel to dostrzega to znaczy że inwazja jest znaczna. Ptaszyńce wyłażą nocą i często przesiadują w środowisku i znoszą jajeczka. Jest to problem bardzo duży. Stosujemy iwermektynę na skóre, fipronil (ale ostrożnie bo może być toksyczny). W środowisku są specjalne środki na roztocza.
Wszy
Piórojady- u papug rzadko u gołębi częściej
Fipronil raz psiknąć (nie za dużo żeby się nie nawdychał)
Świerzb
Papużki faliste strupy bezowe przy dziobie, naddatki wokół oczu i kloaki mała kropla iwermektyny (raz na 2 tygodnie)- nie należy tego zrywać bo to samo schodzi. U kanarków naddatki na łapach.