Scenariusze zajęć do wykorzystania na lekcjach wychowawczych w gimnazjum

Przygotowały:

mgr Dorota Ostrowska-Bednarz-

- pedagog szkolny

mgr Danuta Jaśkiewicz -

• nauczycielka języka polskiego

Gimnazjum nr 1 w Gubinie

październik 2003

„POKOJOWOŚĆ KONTRA PRZEMOC” - ZADANIE NR 1

Cele:

• dostarczenie wiedzy o sposobach rozwiązywania konfliktów,

• sztuka negocjacji,

Materiały: kartki z napisami TAK i NIE, arkusze papieru, mazaki,

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie w tematykę zajęć ( ogólne informacje o zachowaniach agresywnych, ich przyczynach i rodzajach).

2. Ćwiczenie: „Decyzja należy do Ciebie”

Prowadzący prosi 3 ochotników, którzy usiądą naprzeciw klasy. Kładzie po jednej stronie klasy karteczkę z wyrazem ”NIE' , a po drugiej kartkę z wyrazem „TAK”, a następnie czyta historyjkę:

„Usłyszałeś(aś), że Kowalski mówi złe rzecz y o twojej rodzinie. Nie wierzysz i pytasz go, czy on coś mówił na temat twoich bliskich. Na to Kowalski: Nie moja wina, że w jednym domu zebrało się tylu idiotów”.

Potem zadaje pytanie : czy reagujesz przemocą? Uczniowie idą na stronę, pod kartkę z ich odpowiedzią. Prowadzący prosi o argumentację obu stron. Po 10 minutach dyskusji prosi, żeby osoby, które się jej przysłuchiwały, stanęły po którejś ze stron i wyjaśniły, co ich przekonało.

3. Drzewko decyzyjne.

Zachowując podział na grupy i w odwołaniu do wcześniejszych ustaleń uczniowie wraz z prowadzącym uzupełniają drzewko wg wzoru. Prowadzący na koniec podsumowuje, spostrzegając przewagę oraz ważność konsekwencji w danym wyborze.

„NIE KRZYWDŹ MNIE !” - ZADANIE NR 2

Cele:

• uwrażliwienie na krzywdę innych,

• umiejętność rozpoznawania stanów emocjonalnych innych osób - empatia,

Materiały: kartki z symbolami różnych stanów emocjonalnych, białe karteczki i jedna czarna,

arkusz papieru, mazaki, historyjki,

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie w tematykę zajęć ( wpływ różnych emocji na życie człowieka, pozytywne i negatywne zabarwienie stanów emocjonalnych, ich związek z agresją, wykorzystanie symboli emocji)

2. Ćwiczenie: „Model kozła ofiarnego”.

Prowadzący ma w kartonie tyle karteczek, ilu jest uczniów. Wszystkie są białe a jedna czarna. Prosi, aby uczniowie wylosowali karteczki, nie patrząc do kartonu. Osoba, która wylosowała czarną karteczkę, będzie odgrywała rolę „kozła ofiarnego” w klasie. Prowadzący prosi, aby przez 2 minuty uczniowie zachowywali się, jakby to był „kozioł ofiarny” (np. przezywali, poniżali). Po 2 minutach prowadzący przerywa i prosi, aby osoba odgrywająca „kozła ofiarnego” powiedziała, co przez ten czas czuła. Prowadzący zapisuje to na arkuszu. Zabawę powtarzamy 2, 3 razy, dopisując na arkuszu spostrzeżenia innych „kozłów ofiarnych”.

3. List pokrzywdzonego.

Na podstawie wcześniejszego ćwiczenia i własnych doświadczeń uczniowie wspólnie z prowadzącym redagują list do osoby lub osób krzywdzących innych. Jako pomoc można wykorzystać przykładowe historyjki.

„MUZYKA ŁAGODZI ( .?.) OBYCZAJE” - ZADANIE NR 3

Cele:

• uwrażliwienie na przejawy agresji w otoczeniu,

• wskazanie na zachowania antyagresywne oraz kształtowanie postawy szacunku do innych,

Materiały: płyty z muzyką młodzieżową, odtwarzacz CD, kartki, mazaki,

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie w tematykę zajęć ( agresja i przemoc we współczesnym świecie lansowana przez media: publicystyka ( pisma młodzieżowe), film, muzyka ( koncerty), komputer, Internet, moda, kultura pozoru, itd.)- w tle muzyka młodzieżowa

2. Prowadzący rozdaje wcześniej przygotowane wycinki prasowe z zaznaczonymi odpowiednimi fragmentami tekstów. Uczniowie po dokładnym zapoznaniu się z nimi zapisują swoje odczucia -„burza mózgów” - na arkuszu. Po krótkiej dyskusji redagują wnioski.

3. Korzystając z wcześniejszych ustaleń, własnych doświadczeń życiowych i wiedzy układają piosenkę w wybranym rodzaju muzyki młodzieżowej, np. hip-hop.

(negacja agresywnych zachowań, pochwała zachowań etyczno-moralnych- szacunek do pracy, nauki, do ludzi starszych, niepełnosprawnych, itp.)

4. Zaśpiewanie piosenki na forum.

„ZGODA BUDUJE, NIEZGODA RUJNUJE” - ZADANIE NR 4

Cele:

- uczenie się rozpoznawania wspólnych i sprzecznych interesów grupy,

• poszukiwanie realistycznych, sprawiedliwych i konkretnych rozwiązań sytuacji

konfliktowych,

Materiały: karteczki, arkusze papieru, mazaki, historyjka obrazkowa,

Przebieg zajęć:

1. Wprowadzenie (dlaczego konflikty są naturalnym elementem życia społecznego, czy ułatwiają czy utrudniają nam życie, czego nas uczą?)

2. Ćwiczenie: „Ja a konflikty”

Prowadzący dzieli klasę na grupy i prosi o odpowiedź na pytania :

• O co ludzie się kłócą lub spierają?( podajcie przykłady zarówno z życia prywatnego jak i publicznego)

• Czy spór może być pożyteczny?

Uczniowie zapisują odpowiedzi na arkuszach i wymieniają się nimi. Przedstawiciele grup

relacjonują wyniki pracy.

3. Ćwiczenie :”Konstruktywnie czy agresywnie”

Prowadzący czyta uczniom historyjkę :

Razem z kolegą czy koleżanką pełnisz w tym tygodniu dyżur. Po dzisiejszych zajęciach technicznych klasa jest potwornie zaśmiecona, a stoły pomazane klejem i farbami. Kolega proponuje, żebyś sam posprzątał po lekcjach, bo on umówił się z kimś. Ty natomiast chciałbyś jak najszybciej wrócić do domu. Obiecałeś mamie, że odbierzesz brata z przedszkola. Co mu powiesz? .....

Uczniowie zastanawiają się jakie mogą być możliwe sposoby zachowania w tej sytuacji.

( powinny znaleźć się tu przykłady trzech najczęściej stosowanych strategii zachowań w sytuacji konfliktu:

1. agresywne postępowanie nasilające konflikt - jest to styl twardy,

2. unikanie konfliktu za wszelką cenę - styl miękki,

3. szukanie konstruktywnego rozwiązania - styl negocjacyjny),

4. Ćwiczenie : „ Osiołki”

Prowadzący daje uczniom historyjkę obrazkową i prosi o napisanie humorystycznej bajki z morałem, zachęcającej do konstruktywnego rozwiązywania konfliktów. Najciekawsza bajka będzie przedstawiona na forum.

„CO BY BYŁO, GDYBY...” - ZADANIE NR 5

Cele:

• uporządkowanie wiedzy na temat agresji, jej przyczyn , rodzajów i skutków,

• sposoby radzenia sobie z własną złością,

• próba odpowiedzi na pytanie: „ czy możliwe jest życie bez agresji?”

Materiały: pocięte paski z nazwami różnych zachowań , arkusze papieru, karteczki, mazaki,

taśma klejąca papierowa, plansza z podziałem na reakcje służące do przetrwania,

obrony i niszczenia,

Przebieg zajęć:

1. Ćwiczenie: „ Znaczenie złości i agresji”

„Burza mózgów” -uczniowie zastanawiają się, do czego służy człowiekowi uczucie złości i zachowanie agresywne. Ich odpowiedzi prowadzący zapisuje na arkuszu papieru, następnie porównuje je z gotową planszą( komentarz- agresja nieodłącznym elementem życia człowieka; rodzi się w naszych emocjach; choroba `braku”).

2. Ćwiczenie: „Rodzaje zachowań agresywnych”- ustalamy definicję-

są to zachowania skierowane przeciwko osobom lub rzeczom przynoszące im szkodę, czy to fizyczną, czy moralną.

Prowadzący rozdaje uczniom pocięte paski z nazwami różnych zachowań. Uczniowie wybierają te, które według nich są zachowaniami agresywnymi i klasyfikują je jako agresja fizyczna, słowna, wandalizm.

3. Ćwiczenie: „Gdybanki”

Każdy otrzymuje dwie małe karteczki, na jednej opisuje świat bez agresji, to znaczy, co by było, gdyby na świecie nie było agresji, a na drugiej świat był pełen agresji Następnie wszystkie karteczki są przyklejane do dużego arkusza papieru odpowiednio podzielonego. Jest to przyczynek do rozmowy o możliwości zaistnienia tych dwóch światów , jak by się wtedy żyło ludziom, co mogliby zyskać, a co stracić? Czy można tak jednoznacznie to określić? Zapisują uwagi w formie wniosków.

---