UKŁAD KRĄŻENIA
Jest układem zamkniętym
Zbudowany z :
Serca (pompa)
Naczyń tętniczych (rozprowadzających krew z serca)
Naczynia wymiany (miejsce wymiany)
Naczynia żylnych (zbierających i odprowadzających krew do serca)
Układ krążenia za pomocą krwi dostarcza do wszystkich tkanek organizmu tlenu i składników odżywczych, usuwając produkty przemiany metabolicznych.
Naczynia włosowate (kapilary) to liczne kanaliki o średnicy erytrocytu i długości 0,5-1mm, których ścianę stanowi jedna warstwa komórek śródbłonkowyh.
Podział układu krążenia:
Krążenie małe, płucne PK-LP
PP |
PL |
PK |
LK |
Krążenie duże PP-LK
PP |
PL |
PK |
LK |
XXX-natlenowana
___-odtlenowana
Ukl TETNIC w krążenia dużym to WYSOKOCIŚNIENIOWE (funkcja transportowa)
Ukł ŻYLNY w krążeniu dużym to niskociśnieniowy (funkcja pojemnościowa tzn. może gromadzić się krew)
„serce prawe, serce lewe”
CIŚNIENIE
Klasyczne ciśnienie 120/80mmHg
Ciśnienie w aorcie 140/90 mmHg
Ciśnienie żylne 0-20mmhg
Ciśnienie tetnicy płucnej 25/10mmHg
Przepływ krwii przez narzady:
Mózg 13%
Wątroba 24%
Nerki 20%
Mięśnie 21%
Skóra i pozostałe 18%
Naczynia wieńcowe 4%
Tętnice |
Żyły |
grube |
Cienkie |
Elastyczne, sprężyste |
Małoelastyczne |
Bez zastawek |
Z zastawkami |
BUDOWA SERCA
250g-300g
Wielkość pięści
Za mostkiem (polożenie centralne), podstawa serca - gora, koniuszek serca-dól
Wieniec serca- górna część, układ naczyń
Zastawki, tetnice, zyły, luk aortalny, struny ścięgniste
Serce:
1. Prawy przedsionek
2. Lewy przedsionek
3. Żyła główna górna
4. Łuk aorty
5. Lewa tętnica płucna
6. Żyła płucna dolna
7. Zastawka mitralna
8. Zastawka aortalna
9. Komora lewa
10. Komora prawa
11. Żyła główna dolna
12. Zastawka trójdzielna
13. Zastawka pnia płucnego
Ściana mięśnia sercowego:
Wewnątrz -wsierdzie główna błona elastyczna tkanka łączna
Środkowa - śródsierdzie tkanka mięśniowa
Zewnętrzna - nasierdzie tkanka łączna, błona
Serce w worku osierdziowym pomiedzy nasierdziem a workiem osierdziowym znajduje się wąska przestrzeń wypełniona małą ilościa płynu surowiczego, zwaną jamą osierdzia
W mięśniówce serca są mostki i wstawki:
Wstawki: stanowią poprzecznie wzmocnienie o bardzo dużej przewodności elektrycznej w miejscu połączenie między dwoma włóknami stykającymi się końcami
Mostki: brdzo ściśle przyleganie do siebie w okolicy wstawki błon komórkowych dwóch wł. Równkiedy tworzy się zawiązek serca) pewnej modyfikacji, uzyskują zdolność do samoistnej depolaryzacji co mowi, że na powierzchni ich błon kom. Cyklicznie bez bodzców zewnętrznych rozwija się stan pobudzenia. Komórki te zlokalizowane są w mieśniu sercowym w skupiskach tworzących osi krążenia układu bodźcotwórczego (bodzcoprzewodzącego)
Układ bodzcoprzewodzący:
Węzeł zatokowo-przedsionkowy (KEITHA FLACKA) generuje pobudzenie z częstościa ok. 70-75 ud/min położony w PP przy ujsciu żyły głównej górnej „rozrusznik serca”
Węzeł przedsionkowo - komorowy (ASCHOFFA TAWARY) położony w PP pomiędzy ujściem żyły głównej górnej i dolnej pełni funkcję przekazywania impulsu na pęczek Hisa (w przypadku uszkodzenia wężła zat-przeds może generować pobudzenie z częstościa ok. 60-50ud/min)
Pęczek przedsionkowo - komorowy HISA biegnący wzdłuż przegrody międzykomorowej zakończony włóknami Purkiniego dochodzącymi z wł. mięśniowych komórka serca(może generować pobudzenie z częstością ok. 35-45ud/min w przypadku uszkodzenia wyższych ośrodków)
AUTOMATYZM PRACY SERCA - zjawisko wytwarzania samoistnego impulsu w układzie bodźco przewodzącym
PRAWO FRUNCK SARLING - zwiększony napływ krwi do serca powoduje wzrost objętości wyrzutowej (SV) (Duzy napływ krwii powoduje duże rozszerzenie mieśnia komór- wieksza objętość) finalnie silniejszy skórcz i zwiększenie objętości wyrzutowej serca
PARAMETRY CHARAKTERYZUJACE PRACĘ SERCA:
HR -częstość skurczu Seca -ilośc cykli pracy serca w ciągu minuty (w spoczynku 70 - 75 max 220 minus wiek)
SV-objętośc wyrzutowa serca (ilość krwii tłoczona przez jedna komore w ciągu jednego skurczu) w spoczynku 60-80ml, max 150-160ml)
Q -pojemność minutowa serca - ilość krwii tłocząca przez serce w ciągu minuty (w spoczynku ok. 5l, max 35-40l) CO=Q Cardiac Output
RR -tętno, puls - sprężyste odkszatłacnie tetnicy powstające w wyniku okresowych zmian ciśnienia kwrii (z wartościa liczb pokrywa się z Hr)
*BP cisnienie tętnicze
CYKL PRACY SERCA(rozwiniecie serca)
Trwający w spoczynku 0,8s
(krew wtłoczona do komór, zamykają się półksiężycowate zastawki, dwudzielne i trojdzielne, mięsień serca kurczy się, wzrasta ciśnienie - otwierają się zastawki i krew zostaje wyrzucona pod duzym ciśnieniem)
Składa się z 4 faz:
Faza skurczu przedsionków:
Skurcz przedsionków tylko dopełnia komory krwia częsciowo wypełnione są w fazie paułzy. Podczas skurczu przedsionków ciśnienie krwii wzrasta i przez otwarte ujścia przedsionkowo komorowe przepływa ona do komór odpowiednio z prawego przedsionka do prawej komory i z lewego przedsionka do lewej komory
Skurcz komór z równoległym rozkurczem przedsionków
Okres izowolumetryczny (zamknięcie) komory kurcza się nastepuje zamkniecie zastawek przedsionkowo komorowych oraz zastawek półksiężycowatych aorty i pnia płucnego i tym samym dochodzi do wzrostu ciśnienia krwii w komorach (mieśnie komór kurcza się izometrycznie)
Okres izotoniczny (otwarcia) komory kurcza się, rosnie ciśnienie krwi, otwierają się zastawki półksiężycowate aorty i pnia płucnego, krwe wpływa do tętnic (mieśnie komów kurcza się izotonicznie)
Rozkurcz komór
Okres izowolumetryczny - komory rozkurczają się, ciśnienie krwii spada, zamknięciu ulegają zastawki półksiężycowate, dalszy rozkurcz Komor, otwierają się zastawki przedsionkowo komorowe
Okres izotoniczny - krew napływa do komór, mięśnie przedsionków i komór pozostaja w rozkurczu
pauza
Regulacja pracy serca:
nerwowa - autonomiczny układ nerwowy
regulacja pracy serca
serce unerwione przez AUN
cz. Współczulna Th1-Th5 rdzenia kregowego - pobudza
cz. Przywspółczulna - rdzeń przedłużony, nerw błędny X - hamuje
hormonalna
hormony pobudzające pracę serca
adrenalina tj. epinefryna i noradrenalina tj. NA = rdzeń nadnerczy oraz zakończenia włókien współczulnych
tyroksyna - tarczyca
glukagon - trzustka
atropina
hormony hamujące pracę serca
acetylocholina (zakończenia włókien przywspółczulnych
insulina - trzustka
wpływ jonów
jony wapnia - pobudzają pracę serca
jony potasu - hamują pracę serca (wzrost stężenia potasu zatrzymanie serca)
wpływ temperatury
wzrost - przyspieszenie pracy sera (1 stopień = ok. 10 skurczów/min)
spadek - spowolnienie metabolizu i tym samym zwolnienie pracy serca
inne czynniki
wiek: niemowle 120/min, dorosły 72/min
pozycja ciała : leżąc ok. 60sk/min
stojąc ok. 80sk/min
wys. fiz. : spoczynek - 72/min
wysiłek - max 220-wiek
Sters, emocje = pobudzenie
Te czynniki wpływają na :
siłę skurczu (WPŁYW INOTROPOWY)
przewodnictwo (WPŁYW DROMOTROPOWY)
pobudliwość (WPŁYW BATMOTROPOWY)
częstość skurczów serca (WPŁYW CHRONOTROPOWY)
„+” zwieksza, pobudza
„-„ zmniejsza, osłabia
Regulacja ciśnienia krwi:
autoregulacja:
naczynia oporowe
kapilary kurcząc się zmniejszają przepływ krwii przez narządy, tym samym zmniejszają przepływ krwii ze zbiornika tętniczego do żylnego- efekt wzrost ciśnienia w zbiorniku tętniczym
nerwowa (odruchowa regulacja ciśnienia krwii)
ośrodek naczynioruchowy znajduje się w rdzeniu przedłużonymOSRODEK2
składa się z części naczynioworuchowy znajduje się w rdzeniu przedłużonym
składa się z części naczyniozwężającej i nacyniorozszezającej EFEKTOR3
pobudzony jest przez angioreceptory (baroreceptory i chemoreceptory)RECEPTOR1
naczynia unerwione przez AUN
humoralna
WAZOPRESYNA hormon antydiuretyczny- obkurcza naczynia, hamuje produkcje moczu przez nerki (zatrzymuje wodę), wzrost ciśnienia
ALDOSTERON zatrzymuje sód i wodę = wzrost objętości krwii, wzrost ciśnienia
ADRENALINA, NORADENALINA - zwężenie naczyń = wzrost ciśnienia krwii
RENINA, angiotensyna - regulacja pracy nerki = wzrost ciśnienia krwii
Diureza - produkcja moczu
Mikcja - oddawanie moczu
Hormonalna
Chemoreceptory tętnice znajdują się w zatoce żylnej oraz w łuku aorty (kłębek szyjny aortalny)
Wrażliwe na pH, pO2, pH, pCO2
Oddziałują na zasadzie odruchowej, przekazując informację do ośrodka naczynioruchowego w rdzeniu przedłużonym
inne czynniki
objętość krwi wzrasta ciśnienie wzrasta
stężenie w osoczu jonów Na+ (zatrzymują wodę)
praca serca (częstość skurczów, siła skurczu)
opór naczyniowy (naczynia oporowe - główne moałe tętniczki, arteriole
stan naczyń krwionośnych (miażdżyca)
budowa naczyń krwionośnych
wiek
pozycja ciała
temp
stres, emocje
wysiłek fizyczny (wzrost SBP, nienaczny spadek (lub brak zmian) DBP tj rozkurczowe
Zmiany ciśnienia krwii w zbiorniku tętniczym i żylnym:
Zmiany sumarycznego przekroju poprzecznego naczyń krwionośnych i liniowej szybkości przepływ krwii:
wykres
EKG
Elektrokardiografia - metoda badania
Elektrokardiogram - zapis badania
EKG metoda badania zmian pola elektrycznego (bioelektryczna aktywność serca) powstającego w czasie generowania i przewodzenia impulsu w układzie bodzco-twórczym
Pole elektryczne w sercu rozprzestrzenia się na cale ciało.
Metody:
odprowadzenie kończynowe EINDHOVERA
odprowadzenia przedsercowe WILSONA
Zapis:
załamek (wyhylenia izoelektryczne w góre i w dół)
odstępy
odcinki
PQRST
Depolaryzacja przedsionków depolaryzacja komór szybka repolaryzacja
(skurcz przedsionków) (skurcz komór ) (rozkurcz komór)
Powrót żylny:
napór napływającej krwii
siły ssaca serca - nie
pompa mięśniowa
Zastawki zapobiegaj a cofaniu się krwi
9