ZAPALENIE OSIERDZIA

Definicja

Zapalenie osierdzia

Stan zapalny blaszki ściennej lub trzewnej osierdzia, może być pochodzenia:

• pierwotnego

• wtórnego (w wyniku choroby ogólnoustrojowej).

Przyczyny zapalenia osierdzia :

1. choroby zakaźne (wirusowe, bakteryjne, grzybicze, gruźlica),

2. świeży zawał serca,

3. mocznica,

4. kolagenozy (choroby tkanki łącznej),

5. operacje kardiochirurgiczne naruszające osierdzie,

6. urazy,

7. tętniak rozwarstwiający aorty,

8. radioterapia,

9. nowotwory (rak oskrzeli, rak gruczołu piersiowego),

10. zespół pozawałowy,

11. niedoczynność tarczycy,

12. niektóre leki,

13. charakter idiopatyczny (bez uchwytnej przyczyny).

Postacie kliniczne zapalenia osierdzia :

1. bólowa - dominujący objaw:

• ostry ból w klatce piersiowej,

• brak lub niewielka ilość wysięku,

wysiękowa

• duszność

• objawy tamponady serca,

• masywny lub szybko narastający wysięk

• zaciskająca

• duszność z objawami niewydolności prawej komory serca,

przy rozległym zgrubieniu i zbliznowaceniu osierdzia,

z jednoczesnym wytworzeniem się zrostów włóknikowych w worku osierdziowym, które utrudniają napełnianie się komór serca.

Objawy kliniczne :

1. ból

• zlokalizowany za mostkiem,

• promieniujący do:

• szyi,

• barku

• pleców;

• ból jest:

• ostry,

• o dużym nasileniu,

• długotrwały,

• postępujący,

• typu „opłucnowego”,

• związany z pozycją ciała

• nasila się w:

• pozycji leżącej na wznak,

• skręcaniu klatki piersiowej

• ułożeniu na boku,

• słabnie:

• pochylanie się do przodu

• związany z oddychaniem

• nasila się:

• przy głębokim wdechu

• połykaniu

• kaszlu

• duszność;

• obecność tarcia osierdziowego:

• przy lewym brzegu mostka,

• przy pochyleniu do przodu,

• w fazie wydechu;

• zanika po pojawieniu się wysięku;

• w EKG :

• uniesienie odcinka ST (charakterystyczne)

• siodełkowate ukształtowanie;

• spłaszczenie,

• następnie odwrócenie załamka T;

• zmniejszenie amplitudy QRS przy obfitym wysięku;

• w RTG klatki piersiowej mogą występować objawy śródmiąższowego obrzęku płuc;

• w badaniu ECHO -

• obecność wysięku w worku osierdziowym,

• jego umiejscowienie

• i ilość;

• badania enzymatyczne - wykonuje się przy podejrzeniu zawału serca;

• badania bakteriologiczne, wirusologiczne, immunologiczne - wykonuje się zależnie od przypuszczalnej etiologii choroby;

Postępowanie lecznicze - uzależnione od postaci zapalenia osierdzia i występujących objawów klinicznych :

1. w postaci bólowej

• zwalczanie dolegliwości bólowych przez zastosowanie silnych leków przeciwbólowych, nawet narkotycznych;

• w zaciskającym zapaleniu osierdzia

• ograniczenie podaży płynów

• zastosowanie leków moczopędnych;

• zastosowanie leków poprawiających czynność wyrzutową serca;

• czasami zabieg perikardiektomii;

• przy tamponadzie serca

• natychmiastowe nakłucie worka osierdziowego;

• przy podejrzeniu podłoża bakteryjnego

• krew na posiew

• antybiotykoterapia

• przy podejrzeniu podłoża autoimmunologicznego lub w kolagenozach

• sterydy,

3

---