Temat: AUTAKOIDY (HORMONY MIEJSCOWE)

GŁOWNE RÓŻNICE MIĘDZY AUTAKOIDAMI I HORMONAMI:
WŁAŚCIWOŚCI	HORMONY	AUTAKOIDY
Miejsce syntezy	gruczoły dokrewne	naczynia, tkanki
Powstawanie	synteza lub degradacja	proteoliza
Aktywność	Słaba	duża
Działanie	Ogólne	lokalne
Udział w:	Fizjologia	patologia
Narząd docelowy	Tak	nie
T1/2	Długi	krótki
Mechanizm działania	prosty, specyficzny	złożony, niespecyficzny
Blokery	Nie	tak

• Autos - własny, akos - środek leczniczy (grec.)

• są substancjami endogennymi o niezwykle dużej aktywności biologicznej

• są wytwarzane w różnych tkankach, komórkach i płynach ustrojowych

• są syntetyzowane w nadmiarze w przebiegu procesów patologicznych i normalizują te procesy

• działają szybciej i krócej w miejscu działania

• działają w miejscu wytwarzania, niekiedy są przenoszone z krwią i mogą wpływać na odległe tkanki

• działanie autokoidów jest bardzo różnorodne, zależne od tkanki, narządu i gatunku zwierzęcia.

PODZIAŁ AUTOKOIDÓW:

1. Aminy biogenne (histamina i serotonina)

2. Peptydy (kininy, angiotensyna i substancja P)

3. Pochodne nienasyconych kwasów tłuszczowych (prostanoidy)

4. Tlenek azotu (NO) (badany)

HISTAMINA (pochodna histydyny)

• jest aminą ,która powstaje w organizmie przez dekarboksylację aminokwasu histydyny

• występuje w dużych ilościach w skórze, płucach i błonie śluzowej przewodu pokarmowego, gdzie wywiera działanie

• histamina znajduje się również w OUN (neuroprzekaźnik) i komórkach szybko dzielących się i ulegających regeneracji (komórkach naskórka, komórkach enterochromafinopodobnych błony śluzowych żołądka)

• zmagazynowana w ziarnistościach cytoplazmatycznych komórek tucznych (mastocytach) i granulocytów zasadochłonnych

• bierze udział w mechanizmach regeneracyjnych uszkodzonych tkanek i mechanizmach mnożenia się komórek w tkankach szybko się odnawiających

• reguluje prawidłowe wydzielanie soku żołądkowego

• sądzi się, że bierze udział w patogenezie naczyniowych bólów głowy, gdzyż rozszerza naczynia opon mózgowych

• w dużych dawkach: spadek p krwi, na serca batomotropowo + i zwalnia przewodnictwo w węźle przedsionkowo-komorowym.Przy znacznym spadku p -odruchowe przyspieszenie czynności serca; silnie kurczy oskrzela , zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, kurczy macicę

• stosowana miejscowo na skórę w postaci maści, jako lek drażniący skórę i rozszerzający naczynia krwionośne w bólach kostno-stawowych i mięśniowych (Histadermin- dichlorowodorek histaminy+ nalewka z pieprzowca+kwas nikotynowy+olejek kamforowy Histaglobulina- lofizat do przyg. roztw. do wstrzyknięć z gammaglobuliną ludzką wzbudza produkcję przeciwciał antyhistaminowych, k. wiążą histaminę łagodząc objawy uczulenia)

• analog - Betahistyna lek wykazujący działanie pobudzające wydzielanie histaminy z zakończeń nerwowych, m.in. przez blokowanie autoreceptorów H3 i działanie agonistyczne na receptory postsynaptyczne. Stosowana w leczeniu zaburzeń krążenia ucha wewnętrznego(zwłaszcza choroba Meniere'a, zawroty głowy, szum w uszach, postępująca utrata słuchu), zwiększa przepływ krwi w obrębie ucha wewnętrznego i wykazuje działanie hamujące na neurony przedsionka, doustnie Betaserc, Histimerck

• histamina jest uwalniana w wyniku:

- reakcji antygen - przeciwciało (IgE) w warunkach uczulenia organizmu

-uszkodzenia komórek (zranienia), stanu zapalnego, w stanach stresowych

-substancji chemicznych (niezależnie od IgE) tubokuraryna, morfina, środki kontrastowe zawierające jod, środki krwiozastępcze (np. HES hydroksyetylowana skrobia), mastoparan (składnik jadu os- aktywacja białka G)

Metabolizm histaminy:

Imidazolo-N-metylotransferaza MAO

HISTAMINA N-metylohistamina kwas N-metyloimidazolooctowy

lub oksydaza diaminowa

HISTAMINA kwas imidazolooctowy

Mechanizm działania:

a)przez receptory H1, H2 i H3

b)zmiana przepuszczalności błony komórkowej, co powoduje niekontrolowany napływ jonów Na i Ca do wnętrza komórek. Zmiany błonowe powodują rozkład fosfatydyloinozytydów oraz fosforylację pochodnich inozytolu. Zjawiska te powodują zwiększenie przepływu jonów Ca przez kanały wapniowe oraz uwalnianie jonów Ca z organelli komórkowych. Wzrost stęż. wolnych jonów Ca wew. komórki, prowadzące do skurczu mięśni gładkich oraz wystąpienia wydzielania komórkowego.

RECEPTORY HISTAMINOWE:

• znane są trzy typy receptorów histaminowych H₁, H₂, H₃

Objawy pobudzenia receptorami histaminowymi:
H1	H2	H1 i H2 jednocześnie
aktywacja fosfolipazy C zwiększenie stężenia cGMP skurcz mięśni gładkich - oskrzeli, żołądka, jelit obrzęki (zwiększa przepuszczalnść naczyń włosowatych powodując skurcz kom. śródbłonka naczyń -umożliwia przenikanie białek osocza, wody i kom. krwi do tkanek) świąd synteza prostaglandyn zahamowanie przewodnictwa w węźle przedsionkowo-komorowym pobudzenie aferentnych włókien nerwu X w drogach oddechowych (reakcja bólowa) powoduje spadek p tętniczego na skutek rozszerzenia naczyń krwionośnych ułatwia migrację leukocytów przez tworzenie białek adhezyjnych (selektyny) na pow. kom. śródbłonka w OUN biorą udział w regulacji wzrostu i odżywiania	aktywacja cyklazy adenylowej zwiększenie stężenia cAMP w kom. okładzinowych podwyższa stężenie wewnątrzkom. Ca zwiększenie wydzielania HCl w żołądku zwiększenie wydziela śluzu w oskrzelach rozkurcz mięśni oskrzeli przyspieszenie akcji serca i wzrost kurczliwości spadek p tętniczego na skutek rozszerzenia małych naczyń tętniczych hamowanie ukł. odpornościowego (spadek uwalniania przeciwciał i cytokin z limfocytów i zmniejszenia proliferacji limfocytów T	hipotensja bóle głowy tachykardia zaczerwienienie skóry
Receptory H3 są autoreceptorami (położone presynaptycznie) hamującymi wydzielanie histaminy(blokery H3 - Burimamide, Tioperamide, Impromidine) np.z komórek tucznych w żołądku Regulują także uwalnianie innych neuroprzekaźników np.serotoniny z kom. enterochłonnych Swoisty agonista R-alfa-metylohistamina

Receptor H4 jest blokowany przez zw. blokujące rec.H1; wykryty na kom. krwi, przewodu pokarmowego OUN

LEKI P/HISTAMINOWE




(wszystkie leki p/histaminowe kompetytywnie i odwracalnie hamują działanie histaminy blokując receptory H₁ i H₂)

ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW H1= związki z różnych grup chem. o rozległyh działaniach niepożądanych	NOWA GENERACJA LEKÓW BLOKUJĄCYCH RECEPTORY H1	ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW H2
pochodne etanoloaminy	Terfenadyna (nie stosowany)	Cymetydyna
pochodne etanolodiaminy	Astemizol (nie stosowany)	Ranitydyna
pochodne alkiloaminy	Loratadyna	Famotydyna
pochodne piperazyny	Ceteryzyna
pochodne fenotiazyny

LEKI P/HISTAMINOWE - ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW H1

• hamują reakcje mięsni gładkich na działanie histaminy

• zapobiegają one wystąpieniu skurczu jelit oraz mięśni gładkich dróg oddechowych hamują rozszerzenie naczyń i zwiększenie ich przepuszczalności po podaniu histaminy

• pochodne fenotiazynowe działają silnie uspokajająco, cholinolitycznie i p/wymiotnie (depresyjnie na OUN)

• pochodne piperazyny działają anksjolitycznie, uspokajająco i p/lękowo oraz spazmolitycznie na mięśniówkę gładką przewodu pokarmowego.(depresyjnie na OUN)

WSKAZANIA

• choroby uczuleniowe górnych dróg oddechowych

• pyłkowice (uczulenie na pyłki kwiatów, gorączka sienna)

• alergiczne, atopowe nieżyty nosa

• alergiczne dermatozy (wypryski skórne, pokrzywki)

• dozylnie - w leczeniu obrzęku naczynioruchowego, we wstrząsie anafilaktycznym

• świąd uczuleniowy skóry

• w leczeniu choroby lokomocyjnej i choroby Meniere'a(choroba błędnika-wymioty, nudności,zaburzenia równowagi, powikłanie po grypie)

• przy przetaczaniu krwi

• w dychawicy oskrzelowej NIESKUTECZNE w skojarzeniu z np. Aminofilina

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

• hamujący wpływ na OUN np.:

• senność

• uspokojenie

• zaburzenia koordynacji ruchowej

pochodne fenotiazyny i piperazyny

• zaburzenia przewodu pokarmowego - pochodne etylenodiaminy

• objawy atropino podobne - pochodne etanoloaminy i fenotiazyny

ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW H1
GENERACJA I
DIFENHYDRAMINA w kinetozach, w nagłych odczynach skórnych z dużym świądem; miejscowo krople do nosa lub do oczu, również doustnie, dożylnie i domięśniowo	Betadrin krople do nosa i do oczu(z azotanem nafazoliny-sympatomimetyk) Apap Noc tabl Comarol z lidokainą (krem)
KARBINOKSAMINA	Rhinopront
KLEMASTYNA w nagłych odczynach alergicznych, doustnie, domięśniowo, dożylnie; T półtrwania 12h	Clemastinum tabl, syrop, r-r do wstrzyknięć
CHLORFENIRAMINA W przeziębieniu i grypie preparaty złożone	Contac tabl??? Gripex noc tabl (+dekstrometorfanu HBr+paracetamol+pseudoefedryny HCl) Tabcin trend tabl
BROMFENIRAMINA
DEKSCHLORFENIRAMINA
PROMETAZYNA silne działanie uspokajające i p/wymiotne, osre odczyny ze świądem, wspomagająco w reakcji anafilaktycznej, kinetozach, premedykacja zabiegów chirurgicznych-uspokajająco, p/wymiotnie, znoszący odruch kaszlu. Przy dłuższym podawaniu uszkodzenie wątroby i objawy pozapiramidowe(blokowanie receptorów dopaminergicznych w OUN), doustnie, domięśniowo	Diphergan tabl, syrop, r-r do wstrzyknięć
HYDROKSYZYNA głównie anksjolityk, w odczynach z dużym świądem, w przypadku nieskuteczności innych leków; powoduje zaburzenia krzepnięcia krwi, dział. Kardiotoksyczne, objawy alergiczne	Atarax tabl
CYPROHEPTADYNA lek o b.silnie zaznaczonym dzaił. Na R serotonergiczne, w chorobach z dużym świądem, przy braku skuteczności innych p/histaminowych, dużo dział. Niepożądanych-atropinowe, tycie, uszkodzenie wątroby i szpiku	Peritol syrop Protadina tabl
DIMETINDEN silnie dzał. p/świądowo, w alergiach górnych dróg oddechowych, alergie pokarmowe	Fenistil tabl, żel
KETOTIFEN leczenie małych dzieci, u dosrosłych nieskuteczny w astmie oskrzelowej i alergicznym zapaleniu oskrzeli, może zwiększać łaknienie (tycie)	Ketotifen tabl, syrop
GENERACJA II
ASTEMIZOL	Hismanal - wycofany
LORATADYNA ma czynny metabolit desloratadynę stosowana raz dziennie	Claritine tabl, syrop
CETERYZYNA hamuje chemotaksję eozynofili, wiąże się w 93% z białkami osocza, wydalany głównie przez nerki można dla dzieci powyżej roku	Zyrtec tabl, krople, roztwórr doustny Allertec, CetAlergin czynny metabolit hydroksyzyny
MIZOLASTYNA hamuje również uwalnianie histaminy z komórek tucznych i migrację granulocytów obojętnochłonnych zwierząt, czas półtrwania 13h	Mizollen
FEXOFENADYNA aktywny metabolit terfenadyny, wycofanej z lecznictwa ze względu na kardiotoksyczne działanie, wydalana głównie z żółcią	Telfast maść

Ebastyna,Lewokabastyna, Azelastyna, Emedastyna,(tylko miejscowo na błony śluzowe nosa/ spojówek) Dezloratadyna, Terfenadyna, Akriwastyna

GŁOWNE RÓŻNICE MIĘDZY GENERACJAMI:

• leki te mają przedłużone działania w porównaniu z klasycznymi lekami p/histaminowymi

• nie działają cholinolitycznie i hamująco na OUN.

WSKAZANIA

• Leczenie chorób uczuleniowych (

• nieżyt nosa

• zapalenia spojówek

• pokrzywki alergiczne

PIERWSZA GENERACJA

WSKAZANIA

-oprócz uczuleń dimenhydrat w chorobach lokomocyjnych (kinetozach),antazolina -p/arytmiczne

-gwałtowne reakcje alergiczne (możliwość podania pozajelitowego!)

-choroby alergiczne, w których stres nasila objawy (korzystne działanie ośrodkowe)

-uszkodzenie błędnika (wyżej)

-działanie po 15-30min szczyt po 1h, okres półtrwania 3h (klemastyna 10h)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

-hamująco na OUN: senność, otępienie, zaburzenie koordynacji ruchowej(nie wolno prowadzić pojazdów mech.)

-cholinolitycznie- suchość jamy ustnej, zaburzenie widzenia, trudności w oddawaniu moczu

-zaburzenia rytmu serca (antazolina- lek p/arytmiczny)

-skórne objawy uczuleniowe (poch. etylenodiaminy)

-zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego

-drżenie mięśniowe

-zawroty głowy

-szum w uszach

-uszkodzenie szpiku (meklizyna, cyklizyna, tenalidyna)

-suchość błony śluzowej nosa i gardła

PRZECIWWSKAZANIA

-jaskra

-przerost gruczołu krokowego

-nadwrażliwość na leki

-uszkodzenie szpiku

-ciąża

DRUGA GENERACJA

WSKAZANIA I CECHY CHARAKTERYSTYCZNE

-dodatkowo działają na elementy komórkowe fazy alergicznego zapalenia

-dobrze wchłaniane z przewodu pok. (loratadyna lepiej po posiłku)

-cetyryzyna wydalana w stanie niezmienionym do 70%, wskazana przy uszkodzeniach wątroby

-nie są podawane pozajelitowo, działanie pojawia się później niż leków 1 generacji

-mocno wiążą się z białkami krwi >90%

-nie przechodzą przez barierę krew-mózg (brak działania ośrodkowego i cholinolitycznego)

hamują odczyny skórne w testach alegicznych (7 dni loratadyna, 28 astemizol)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

-możliwa senność

-kardiodepresyjnie (terfenadyna, astemizol, ebastyna, loratadyna) przez wpływ na kanały potasowe - arytmie

-nadwrażliwość na leki

-przyrost masy ciała, wzrost łaknienia -astemizol

PRZECIWWSKAZANIA

-okres karmienia piersią, ciąża

-ostra niewydolność nerek

LEKI P/HISTAMINOWE - ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW H2

• leki te kompetytywnie blokują działanie histaminy na receptory H_2, dzięki czemu hamują wydzielanie HCl w żołądku

ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW H2
CYMETYDYNA	Altramet
		Tagamet
	RANITYDYNA	Ranigast tabl, r-r do wlewu
		Zantac tabl. Musujące, r-r do wstrzyknięć
		Histac
	FAMOTYDYNA	Famogast tabl
		Quamatel tabl, proszek do przyg. r-ru do wstrzyk.

Nizatydyna

WSKAZANIA

• profilaktycznie i leczniczo w owrzodzeniu dwunastnicy i żołądka, przebiegających z nadmiernym wydzielaniem kwasu solnego

• choroba refluksowa

• zespół Zollingera-Ellisona

• inne choroby przebiegające z nadmiernym wydzielaniem HClu takie jak układowa mastocytoza i białaczka bazofilowa z hiperhistaminemią

• wstrzyknięcia w przygotowaniu do nagłych zabiegów chirurgicznych w znieczuleniu ogólnym, w celu zmniejszenia zagrożenia w przypadku zachłyśnięcia się treścią pokarmową

• w sprzedaży odręcznej na dolegliwości subiektywne tj zgaga, pieczenie, bóle

OBJAWY NIEPOŻĄDANE

• wykazuje częściej CYMETYDYNA (RANITYDYNA nie wywołuje objawów niepożądanych bądź występują one w minimalnym stopniu) objawy ośrodkowe:

• zaburzenia świadomości

• śpiączka

• zaburzenia mowy

• dezorientacja

• halucynacje, stany majaczeniowe

• takie objawy występują u chorych pow 55 r.ż. lub z upośledzoną czynnością nerek i wątroby

• CYMETYDYNA pobudza wydzielanie prolaktyny i współzawodniczy z testosteronem o receptor tkankowy, co może prowadzić do impotencji, ginekomastii, oligospermii

• cymetydyna jest inhibitorem enzymatycznym dla wielu leków

• najczęściej występują:




• biegunki, zaparcia

• senność

• uczucie zmęczenia

• bóle mięśniowe

• bóle głowy

• wysypki




PRZECIWWSKAZANIA

-ciąża i okres karmienia piersią

-cięzka niewydolność nerek i wątroby

TRITOKWALINA- nie działa na receptory histaminowe, hamuje dekarboksylazę histydynową i zmniejsza wytwarzanie histaminy, wskazania jak antagoniści H1, dział. Niepożądane hipoglikemia u diabetyków

SEROTONINA

• Serotonina (5-hydroksytryptamina 5-HT) jest aminą biogenną występującą w roślinach i w tkankach zwierzęcych

• u człowieka najwięcej serotoniny znajduje się w komórkach enterochromafinowych przewodu pokarmowego, krwinkach płytkowych i w OUN.

• serotonina w OUN odgrywa role neuroprzekaźnika regulującego sen, czuwanie, percepcję bólu, odruchy seksualne

• powstaje ona z tryptofanu w przemianach enzymatycznych

• jest metabolizowana przy udziale enzymów MAO, która przekształca tą aminę w kwas 5-hydroksyindolooctowy

• znane są dziś cztery główne receptory serotoninowe: 5-HT₁, 5-HT₂, 5-HT₃, 5-HT₄ jest ich siedem

• niektóre typy receptorów dzielą się na podtypyw sumie ok. 23

TYP RECEPTORA	OBJAWY POBUDZENIA RECEPTORÓW SEROTONINOWYCH
5-HT1 w OUN 3 podtypy A B D (↓cAMP)	objawy ośrodkowe (zmiany zachowania się i aktywności psychomotorycznej, lęk) u myszy zniszczenie jądra szwu - nie zasypiają hipotensja (skutek działania na OUN) skurcz tętnic podstawy mózgu i opon mózgowych skurcz połączeń tętniczo-żylnych szczególnie w regionie tętnicy szyjnej rozkurcz mięśni gładkich innych naczyń - hipotensja i tachykardia
5-HT2A IP3/DAG	skurcz naczyń (gdy nie ma śródbłonka-miażdżyca, karmienie dożylne- serotonina kurczy naczynia) skurcz mięśni gładkich przewodu pokarmowego i oskrzeli agregacja płytek krwi w OUN pobudzenie neuronalne
5-HT3	depolaryzacja błon kanał jonowy zaczerwienienie i ból skóry 5-HT3 znajduje się w sercu i przewodzie pokarmowym, uwidacznia się w trakcie stosowania leków p/nowotworowych u kogoś kto jest leczony chemioterapeutykami objawami są wymioty i nudności
5-HT4	wpływ na kinetykę przewodu pokarmowego, skurcz mięśni gładkich jelita pobudzenie mięśnia sercowego tachykardia

AGONISTA RECEPTORA 5-HT₁

SUMATRYPTAN Imigran

• napady migreny wiążą się z wyczerpaniem się magazynów serotoniny, co prowadzi do maksymalnego rozszerzenia naczyń, obrzęków i wystąpienia migreny

• kurczy naczynia w obszarze tętnicy szyjnej wewnętrznej - tętnice oponowe, podstawy mózgu oraz połączenia tetniczo-żylne w mózgu

• jest selektywnym agonista receptorów 5-HT₁ i nie wpływa na np. naczynia obwodowe, agregacje płytek, kinetykę przewodu pokarmowego, pracę serca.

WSKAZANIA:

• lek z wyboru przerywający napad migrenowy, w bólach głowy

Cizaprid- agonista 5-HT4 w przewodzie pokarmowym, stosowany w leczeniu atonii żołądka i jelit oraz refluksu żołądkowo-przełykowego (także renzaprid, zakoprid)

Buspiron i Ipsapiron- częściowi agoniści 5-HT1A anksjolityki, nie wywołują lekozależności, zaburzeń uczenia się i pamięci

ANTAGONIŚCI SEROTONINY
DIETYLOAMID KWAU LIZERGOWEGO	LSD - nie stosowany w terapii
METYSERGID nieselektywny, stosować nie dużej niż pół roku	Deseril
CYPROHEPTADYNA głównie p/uczuleniowo, zapobiegawczo w migrenie, w rakowiaku, w anoreksji zwiększa łaknienie, dział p/histaminowe, p/serotoninowo i cholinolitycznie	Peritol tabl, syrop
PIZOTYFEN w migrenie, p/wskazania: jaskra, przerost gruczołu krokowego, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa	Polomigran tabl.
KETANSERYNA badania nad zastosowaniem w nadciśnieniu

WSKAZANIA:

• łagodzenie bólów głowy pochodzenia naczyniowego

• w profilaktyce migreny, w wymiotach i braku łaknienia

• w łagodzeniu objawów wywołanych nadmiarem serotoniny w przebiegu rakowiaka

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

• METYSERGID- zwłóknienie otrzewnej, opłucnej i jelit.

• Cyproheptadyna i Pizotyfen jak leki p/histaminowe (na OUN i cholinolityczne-suchość w jamie ustnej)

• bóle wieńcowe

• parestezje

• mdłości

ANTAGONIŚCI RECEPTORÓW 5-HT3 O WŁAŚCIWOŚCIACH P/WYMIOTNYCH
METOKLOPRAMID w atonii jelit, p/wymiotny, p/refluksowy, nie pobudza wydzielania soku żołądkowego, pomocniczo w ch.wrzodowej , w diagnostyce, dział. ośrodkowe hamowanie wydzielania dopaminy,	Migpriv prozek do sporządzania r-ru doustnego +p/bólowy acetylosalicylan DL-lizyny
		Metoclopramidum tabl., r-r do wstrzyknięć
	ONDASETRON	Zofran tabl., r-r do wstrzyknięć, czopki
		Atossa
TROPISETRON, GRANISETRON	Navoban kaps., r-r do wstrzyknięć

ONDASETRON

• jest selektywnym antagonista receptorów 5-HT₃

• działa silnie p/wymiotnie, anksjolitycznie i p/depresyjnie

WSKAZANIA:

• wymioty spowodowane radioterapią i chemioterapia, pooperacyjne

OBJAWY NIEPOŻĄDANE:

• uspokojenie

• bóle i zawroty głowy

• biegunka

• suchość w ustach

• zaparcia

• objawy pozapiramidowe

PRZECIWWSKAZANIA

-ciąża i karmienie piersią

-dzieci poniżej 4r.ż.

-ostrożnie u pacjentów z zaburzeniami motoryki

SELEKTYWNE INHIBITORY WYCHWYTU SEROTONINY
FLUOKSETYNA	Prozac Bioxetin Biozec Seronil
FLUWOKSAMINA	Fevarin
CITALOPRAM	Cipramil
PAROKSETYNA	Seroxat
SERTRALINA	Zoloft

WSKAZANIA:

• depresje

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

• biegunka

• mdłości

• niepokój

• lek

• bezsenność

ANGIOTENSYNA




HISTORIA BADAŃ:

• w 1898roku Tigersted i Bergman wykazali, że dożylne podanie wyciągu z nerek królika powoduje u zwierząt wzrost ciśnienia krwi.



W CELU HAMOWANIA WYTWARZANIA ANGIOTENSYNY II ROZWINIĘTO BADANIA NAD ZNALEZIENIEM ZWIĄZKÓW:

HAMUJĄCYCH AKTYWNOŚĆ RENINY	HAMUJĄCYCH AKTYWNOŚĆ KONWERTAZY ANGIOTENSYNY
inhibitory reniny będące modyfikacjami angiotensynogenu p/ciała antyreninowe	ACE inhibitory

ANGIOTENSYNA II

ANGIOTENSYNA

Angiotensin Hypertensin

• Angiotensyna II jest najsilniejszą znana substancją o działaniu hipotensyjnym

• działa przez pobudzenie receptorów angiotensynowych (głownie)AT₁ oraz AT₂

• do najważniejszych jej działań należy skurcz mięśni naczyń tętniczych i żylnych

• pobudzając układ współczulny zwiększa czynność serca i pojemność wyrzutową

• hamuje diurezę, zwiększa wydzielanie aldosteronu

• zwiększa wydzielanie wazopresyny

• działa psychotropowo

• aktywuje kalikreinę - enzym uwalniający kininy z kininogenu

• pobudza wytwarzanie prostaglandyn np. PGI₂ i PGE₂

• pobudza proliferację komórek mięśnia sercowego i śródbłonka naczyń krwionośnych

KININY

• Kininy osoczowe należą do autokoidów peptydowych

MECHANIZM POWSTAWANIA:




WŁAŚCIWOŚCI:

• rozszerzają naczynia krwionośne i zwiększają przepuszczalność naczyń włosowatych (spadek ciśnienia, obrzęki)

• silnie kurczą mięśnie oskrzeli powodując np. kaszel

• wstrzyknięte podskórnie lub dootrzewnowo wywołują bardzo silny, piekący ból

• są odpowiedzialne za wywołanie bólu w tkankach zmienionych zapalnie, w urazach

• powodują uwalnianie amin katecholowych z nadnerczy

• odpowiedzialne za objawy wstrząsu anafilaktycznego i septycznego

• biorą udział w powstawaniu napadów dychawicy oskrzelowej, procesie zapalnym np. zapaleniu trzustki

• nie mają większego znaczenia leczniczego

• ich działanie wynika z pobudzania receptorów bradykininowych B1 i B2(główny efekt) związanych z białkiem G aktywacją fosfolipazy A2 drugie przekaźniki to IP3 i DAG wzrost syntezy PGE2

INHIBITORY KALIKREINY
APROTYNINA	Beriplast, Traskolan wlew i wstrzyknięcia

WSKAZANIA

• ostre zapalenie trzustki OZT w celu inaktywacji enzymów trzustkowych

• w powikłaniu wstrząsu

• w chorobach naczyń obwodowych

PROSTANOIDY

Do prostanoidów zaliczmy:

• Prostaglandyny PG

• Tromboksany TY

• Prostacykliny PGI₂

• Leukotrieny LT

KASKADA KWASU ARACHIDONOWEGO




PROSTANOIDY

• w krwinkach płytkowych powstaje tromboksan A₂ (TXA₂), który silnie kurczy naczynia krwionośne i wywołuje agregację płytek.

• Prostacykliny PGI₂ powstają w śródbłonku ścian tętnic i działają antagonistycznie do tromboksanu

• Prostaglandyny wpływają na mięsnie gładkie macicy, oskrzeli, naczyń i przewodu pokarmowego.

• Wpływają one na OUN oraz na mechanizm procesów zapalnych i immunologicznych

• Leczenie kaca stosowanie NLPZ, stosowanie inhibitorów cyklooksygenazy

PROSTAGLANDYNY

PGE

• wywołuje rozkurcz oskrzeli, tchawicy, naczyń krwionośnych

• pobudza perystaltykę

• wywołuje biegunkę

• hamuje uwalnianie NA

PGF2α, TXA1, leukotrieny

• kurczą oskrzela i tchawice

PGA, PGI2

• rozkurczają naczynia krwionośne

PGE1, PGE2, PGF2α

• silnie kurczą macicę ciężarnej i nieciężarnej

PGE, PGA, PGI2

• hamują wydzielanie soku żołądkowego i wzrost wydzielania śluzu, który chroni błony śluzowe żołądka przed żrącym działaniem HCl

• zwiększają przepływ krwi przez nerki, wydalanie H₂O, Na⁺ i K⁺

PGE2α

• zwiększają uwalnianie NA

Jako leki oksytotyczne: PGE₁, PGE₂, PGF₂.

DINOPROST	Prostin F2 ENZAPROST r-r do wstrzyknięć
DINOPROSTON	Prostin E2 PROPIDIL,żel dopoch PROPESS sys.terapeutyczny

• powodują skurcze macicy ciężarnej i nieciężarnej oraz podczas całego okresu ciąży

WSKAZANIA:

• przy wywołaniu pobudzenia porodu

• w celu zakończenia ciąży

• w celu wywołania poronień (wskazania sądowe, wady rozwojowe, wskazania genetyczne)

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

• zaburzenia czynności skurczowej macicy

• skurcze tężcowe prowadzące do pęknięcia macicy

• krwotoki

• śmierć dziecka lub matki

• mdłości

• wymioty

• biegunki

• zawroty głowy

• wzrost i spadek ciśnienia krwi

• tachykardia

• gorączka

• przyspieszony oddech

PRZECIWWSKAZANIA-dinoprost

-stany zapalne miednicy małej

-choroby nerek, wątroby, serca

-jaskra

-astma oskrzelowa

ANALOGI PROSTACYKLIN
ILOPROST	Ilomedin koncentrat do przyg. wlewu

• jest lekiem o właściwościach zbliżonych do prostacykliny (PGI₂) , stąd stosowany w zaburzeniach ukrwienia obwodowego

• hamuje agregacje i rozpad trombocytów

• rozszerza naczynia żylne włosowate

• zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych

• aktywuje fibrynolizę

• hamuje migrację i łączenie się ze śródbłonkiem naczyń jednojądrzastych krwinek białych we krwi

• zmniejsza wytwarzanie nadtlenków.

• działa hipotensyjnie

ILOPROST - WSKAZANIA

• leczenie zakrzepowo-zarostowego zapalenia tętnic kończyn dolnych (choroba Buergera)

• ciężka postać Zespołu Reynauda

• ciężka postać zarostowych schorzeń tętnic obwodowych(groźba amputacji)

ILOPROST - DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

• zaczerwienienie twarzy

• bóle głowy

• zaburzenia krążenia

• hipotensja

• zaburzenia rytmu serca

• krwawienia

• tachyfilaksje

PRZECIWWSKAZANIA

-ciąża i okres karmienia piersią

-czynny wrzód żołądka, uraz, krwawienie wewczaszkowe

-choroby u. sercowo naczyniowego (zawał, arytmie, zastój płucny, niestabilna dławica piersiowa)

PROSTAGLANDYNY

• jako leki stosowane w leczeniu choroby wrzodowej

MIZOPROSTOL	Cytotec tabl.
		Arthrotec tabl.+diklofenak
ENOPROSTIL

• Prostaglandyny PGE₁ I PGE₂ działają obwodowo na błonę śluzową przewodu pokarmowego

WSKAZANIA:

• choroba wrzodowa z równoczesnym stosowaniem NLPZ

OBJAWY NIEPOŻĄDANE

• biegunki

• nudności

• wymioty

• bolesne skurcze jelit i macicy

PRZECIWWSKAZANIA

• ciąża i okres karmienia piersią

TLENEK AZOTU (NO)

• powstaje przy udziale syntezy NO z L-argininy

• T_1/2= 35 sekund

• jego komórkowym przekaźnikiem jest cGMP

• jest najsilniejszym czynnikiem naczynio-rozszerzającym

• uwalniany jest głównie ze śródbłonka pod wpływem różnych czynników:

• Ach

• histaminy

• serotoniny

• ADP

• trombiny

a także samego tarcia krwi (tzw. sił ścierania)

• podobnie jak prostacyklina posiada silne właściwości antyagregacyjne i antyaddycyjne w stosunku d płytek

• hamuje reakcje krzepnięcia, a aktywuje fibrynolizę

---