Losy leku w organizmie ( LADE):

Liberation

Absorption (przez błony komórkowe)

Distribution

Elimination (metabolizm i wydalanie nerkowe)

Absorpcja.

2 drogi przechodzenia leków przez błony biologiczne:

• Dyfuzja prosta- tak przechodzą leki rozpuszczalne w H₂O ( przez kanały wodne)

• Transport aktywny- tak przechodzą leki rozpuszczalne w tłuszczach, transport wymaga ATP i często nośników

ϕ= DkA/h

A- powierzchnia

D- współczynnik dyfuzji

k- współczynnik rozdziału olej/woda

ϕ- szybkość przechodzenia leku

ϕ zależy od pk i pH, ponieważ określają one stopień dysocjacji leku.

Leki kwaśne lepiej wchłaniają się ze środowiska o niskim pH a zasady lepiej ze środowiska o pH wysokim. Aspiryna jest lekiem o charakterze kwaśnym i świetnie wchłania się w żołądku, gdzie pH jest niskie.

Wiązanie leku z białkami.

• Leki kwaśne wiążą się z albuminami a leki zasadowe z α-1-glikoproteiną i z lipoproteinami

• Wiązanie jest odwracalne

• Leki związane z białkami tracą działanie

• Leki związane z białkami nie przechodzą przez błony biologiczne

• Wiązanie z białkami nie zmienia szybkości metabolizmu

• Wiązanie nie wpływa na szybkość wydzielania przez kanaliki nerkowe

• Miarą wiązania jest [f _b] - ułamek części związanej

[f _b] = c _b/c _b+ c _u

c _b - stężenie części związanej z białkami

c _u - stężenie części nie związanej z białkami

Biodostępność leku.

Ten sam lek w różnych formach może być mniej lub bardziej biodostępny.

Biodostępność - porównanie zależności stężenia w czasie po podaniu dożylnym i doustnym tego samego leku.

Biodostępność = Auc _oral 100%/Auc_injected

Im biodostępność jest większa tym lek jest lepszy.

Objętość dystrybucji.

A = V _d c V _d = [l]

A - ilość leku w ustroju

C - stężenie leku we krwi

V _d - objętość dystrybucji

V _d zależy od wiązania z białkami i od wiązania z tkankami.

Im lek się lepiej wiąże z białkami tym V _d jest wyższa.

Im lepsze wiązanie z tkankami tym niższa V _d.

V _d nierzadko przekracza 100 l, np. diazepam - 120 l, propranolol - 180 l.

V _d = 4 - 5 l - lek występuje niemal wyłącznie w osoczu

V _d =10 l - dystrybucja leku w płynach międzykomórkowych

V _d = 15 l - dystrybucja leku w płynach zewnątrzkomórkowych

V _d = 30 l - dystrybucja wewnątrzkomórkowa

V _d = 50 l - dystrybucja w całkowitej wodzie ustroju

V _d > 50 l - dystrybucja również w głębokim kompartmencie ( CSN, kości tkanka tluszczowa)

W czasie wlewki dożylnej ustala się równowaga pomiędzy wlewem a eliminacją leku.

Prędkość infuzji nie jest bez znaczenia, decyduje jakie stężenie możemy osiągnąć w stanie stacjonarnym. Im prędkość jest większa tym to stężenie jest wyższe, ale osiągane jest ono zawsze po tym samym czasie - czas zależy od okresu półtrwania leku.

C _ss = R ₀/k _eV _d

C _ss - stężenie leku w surowicy

R ₀ - szybkość infuzji

K _e - stała eliminacji

V _d - objętość dystrybucji

50 % C _ss osiągniemy w czasie półokresu, 90 % C _ss osiągniemy w czasie 3 okresów półtrwania.

C' = D/τ/kV _d

C' - średnie stężenie w stanie stacjonarnym

D - dawka

τ - przedział dawkowania

k - stała eliminacji

V _d - objętość dystrybucji

Leki obwodowego układu nerwowego.

Podział układu nerwowego

Syntetyzowane w neuronach neurotransmitery są aktywne i w związku z tym są zamykane w ziarnistościach.

Sygnał - depolaryzacja błony komórkowej neuronu - otwarcie kanałów Ca ²⁺ - wniknięcie Ca ²⁺ do neuronu - uwolnienie neurotransmitera do szczeliny synaptycznej - aktywacja przez neurotransmiter swoistego dla niego receptora, transmiter ulega zwrotnemu wychwytowi

Uwalnianie meditorów:

• Na drodze dyfuzji - gdy mediator nie znajduje się w ziarnistościach, np. NO

• Na drodze egzocytozy - gdy mediator znajduje się w ziarnistościach

Prawie każdy z życiowych organów jest unerwiony sympatycznie i parasympatycznie, wyjątkiem są gruczoły łzowe unerwione tylko parasympatycznie. Układy mają działanie przeciwstawne na pracę danego narządu, np. układ sympatyczny rozszerza a parasympatyczny zwęża źrenicę.

Porównanie budowy układu sympatycznego i parasysympatycznego.

• Układ sympatyczny

Centra w części piersiowej rdzenia kręgowego

Włókna przedzwojowe krótkie

Zwoje przykręgowe

Włókna pozazwojowe długie sięgające do narządów

• Układ parasympatyczny

Centra w pniu mózgu i części krzyżowej rdzenia kręgowego

Włókna przedzwojowe długie

Zwoje blisko unerwianych narządów

Włókna pozazwojowe krótkie

Interakcje między układem sympatycznym i parasympatycznym.

Regulacja homotropowa: uwolniony neuromediator hamuje własne uwalnianie.

Regulacja heterotropowa (naprzemienna): acetylocholina hamuje uwalnianie noradrenaliny i noradrenalina hamuje uwalnianie acetylocholiny.

---