PIELĘGNACJA I UPIĘKSZANIE WŁOSÓW

Włosy:

- wyrastają ze skóry właściwej, z tzw. mieszka włosowego.

• - w mieszku tkwi korzeń włosa

• - nad powierzchnię skóry wyrasta trzon włosa

• - jedyny „żywy” obszar włosa znajduje się w dolnej części korzenia włosa, głęboko pod powierzchnią skóry

• Macierz włosa jest tak jakby otoczona przez opuszkę (brodawka) mieszka włosowego, której zadaniem jest zaopatrywanie macierzy w składniki budulcowe, odżywcze, znajdują się w niej naczynia krwionośne

- miejsce wzrostu włosa, jej zniszczenie niszczy powstawanie włosa

• Cebulka włosa (nie używamy tego określenia, jest to określenie potoczne).

- trzon włosa, czyli to, co jest nad powierzchnią skóry, jest struktura całkowicie martwą

• Nie ma zdolności samoregeneracji

• Nie ma podziałów komórkowych

Kolba - to takie zgrubienie na kocu włosa, którego zadaniem jest utrzymanie włosa w mieszku włosowym. Zgrubienie powstaje z przekształcenia struktur nabłonkowych mieszka włosowego.

Wpływ UV na włosy: chustka czy kapelusz chronią włosy przed UV,

Ciemne włosy - są bardziej odporne na UV bo mają więcej melanin

Jasne włosy - są wrażliwe na UV, mają mniej melanin i szybciej się niszczą.

Cykl wzrostu włosów

- co 2-6 lat każdy włos wypada, z tego samego mieszka wyrasta później nowy włos

- wyróżniamy trzy fazy wzrostu włosa:

• Okres wzrostu (2-6 lat)

• Faza przejściowa (2 tygodnie)

• Okres spoczynku (3-4 miesiące)

• dziennie może wypadać nawet do 100 włosów

• Korzeń i trzon włosa są zbudowane z białka- Keratyny

• Keratyna stanowi 65-95% trzonu włosa

• Profil aminokwasów w keratynie tworzącej różne elementy struktury włosa może być różny

Alfa-keratyna - białka włókniste tworzą helisy. Za tworzenie helisy są odpowiedzialne wiązania wodorowe. Woda zrywa wiązania wodorowe, dlatego włosy kręcone pod wpływem wody się prostują.

Cysteina - proteina bogata w siarkę. Grupa SH tworzy mostki dwusiarczkowe (sprężystość, elastyczność, odporność na dział. Chemiczne).

Cysteina - monomer

Cystyna - dimer (połączenie dwóch cząsteczek).

Beta-keratyna - forma niesprężysta.

Jeżeli włos zostanie mocno naprężony to keratyna alfa może przejść w keratynę beta.

Powinny przeważać keratyny hydrofobowe. Zdrowy włos ma dużo hydrofobowych. Tłuszcze zwilżają to co jest hydrofobowe. Jak SH przechodzi w SO₃ to włos robi się hydrofilowy, następuje zwiększenie stopnia jonizacji .

Przekrój włosa

- rasa kaukaska, rasy mongoloidalne- okrągły lub lekko owalny

- rasa czarna- lekko owalny lub silnie spłaszczony, elipsoidalny

-włosy delikatne- 40 mikrometrów

normalne- 70 mikrometrów

grube- 100 mikrometrów

Wnętrze włosa

- warstwa korowa (cortex) zbudowana jest z włókien (fibryli)

• Fibryle mają złożona strukturę- są zbudowane z wielu drobniejszych włókienek

• Włókna są bardzo wytrzymałe mechanicznie

• Przestrzenie pomiędzy włóknami są wypełnione spoiwem

• Wnętrze włosa zawiera ok.10 % wody

Fibryle

- budowa włóknista

• 6-7,5% cystyny

• wysokie zawartości leucyny, kwasu glutaminowego

• niewielka ilość lizany i tyrozyny

Matrix- spoiwo warstwy korowej

-budowa amorficzna lub krystaliczna

• wysoka zawartość siarki (ok.20% cystyny)

• nie występuje alfa-keratyna

• Mogą być tu keratyny ale nie ma keratyn pokręconych

Wnętrze włosa

- od stanu wnętrza włosa zależy jego wytrzymałość mechaniczna:

-odporność na zrywanie, łamliwość

- a także jego zachowanie:

-sprężystość, elastyczność

Osłonka

- osłonka włosa zbudowana jest z łusek keratynowych

• łuski tworzą rodzaj osłaniającej włos rurki

• ułożone są w kilku warstwach:

- Epikutikula - zew. Warstwa osłonki, odporna mech. i chem. Jest twarda.

- Egzokutikula, endokutikula - podatne na utlenianie.

- Jak uszkodzimy te dwie warstwy to pojawia się SO₃^- ładunki ujemne pochodzące od kw. cysteinowego. Jak zew. Warstwa łuski jest wytarta, uległa uszkodzeniu (np.: czesanie) to włosy się elektryzują, są w złej kondycji. Na powierzchni gromadzą się ładunki ujemne. Odżywka zmniejsza współczynnik tarcia, ułatwia rozczesywanie, zmniejsza ilość zniszczeń, zakwasza.

• nie są przymocowane na całej swojej powierzchni, mogą częściowo odstawać od opierzchnie włosa

• w zdrowym włosie są sklejone tłuszczowym spoiwem

• od stanu osłonki zależy wygląd włosów: połysk, gładkość

• i ich wygląd: łatwość rozczesywania, skłonność do elektryzowania się

• Mydło alkalizuje - nadaje matowość, podnoszenie łusek osłonki włosa.

Wytrzymałość włosów

- ludzkie włosy są bardzo odporne na zrywanie (ale ich wnętrze musi być nieuszkodzone i muszą zwierać odpowiednią ilość wody)

- żeby białko było elastyczne nie może być suche

Woda i włosy

- woda dopływa od korzenia włosa

- nie można dostarczyć wody do włosa przez namoczenie

- zdrowe włosy zawierają ok10% wody

- woda (wilgotność powietrza) zrywa wiązania wodorowe - włos traci elastyczność, puszystość,

- woda nadaję włosom elastyczność:

• włos suchy et sztywny, łatwo go uszkodzić, złamać

• włos zawierający zbyt dużo wody jest wiotki

- wodę we włosach zatrzymują:

• osłonka:

- żeby osłonka dobrze uszczelniała włos, musi być nieuszkodzona

- wszelkie niszczenia w obrebie osłonki powodują szybsze wysychanie włosów

• sebum- tłuszcz pokrywający powierzchnię włosa

odpowiednio natłuszczony włos jest szczelny

Gruczoł łojowy

- produkuje sebum (czyli tłuszcz, łój)

- sebum: - natłuszcza powierzchnię włosa

- utrudnia parowanie wody z wnętrza włosa

- jego ilość na powierzchni włosa zależy od aktywności gruczołów łojowych

Włosy przetłuszczające się

• gruczoły łojowe są nadmiernie aktywne

• nadmiar sebum sprawia, że we wnętrzu włosa gromadzi się nadmiar wody

• włosy staja się wiotkie:

- są ciężkie, lejące,

- mało puszyste

- trudne do modelowania

Włosy delikatne

• włosy o mniejszej średnicy niż przeciętna

• bardziej wiotkie od włosów normalnych (zwłaszcza jeśli mają skłonność do przetłuszczania)

• jeśli nie są zniszczone są tak samo odporne jak włosy normalne

• mało puszyste, trudne do modelowania

Włosy suche

• powierzchnia włosa nie jest dostatecznie natłuszczona

• włos traci wodę

• zmniejsza się jego elastyczność (włosy sianowate)

• pojawiają się uszkodzenia

• włos jeszcze szybciej traci wodę

Włosy zniszczone

• włosy suche i zniszczone (zaniedbane włosy suche, zniszczona osłonka włosa)

• włosy długie (zniszczone mechanicznie, na końcach silnie zniszczona osłonka)

• włosy farbowane (różny stopień zniszczeń, zawsze występują zniszczenia wnętrza)

Co niszczy włosy?

• Tarcie, pociąganie i inne działania mechaniczne

• Wysoka temperatura

• Promienie UV

• Zanieczyszczenia środowiska

• Zabiegi upiększające: trwała, rozjaśnianie, barwienie

Zniszczenia same nie znikają!

• Włos rośnie ok. 1cm miesięcznie

- nie ma zdolności do samoregeneracji

- każde uszkodzenie jest trwałe

- uszkodzenia kumulują się

• Aby zachować dobrą kondycje włosów należy:

- chronić je przed czynnikami niszczącymi

- lekko zniszczone należy regenerować dobrymi kosmetykami

Zniszczenia włosów

• Włosy zniszczone są zawsze bardziej podatne na zniszczenia niż zdrowe

Co nie uszkadza włosów?

• Dobrej jakości szampony

• Lakiery, pianki, żele

• Sroki barwiące bezpośrednio i barwniki roślinne

• Środki odtwarzające melaninę

Woda i włosy

• Włos może pobierać i oddawać wodę do otoczenia

- stopień nawilżenia włosów może zależeć od wilgotności otoczenia

• Włosy zanurzone w wodzie wiążą wodę

- zmiana wymiarów- pęcznienie, minimalne wydłużenie

• Suszenie włosów jest zawsze związane z oddaniem pobranej wody!

RH a zawartość wody we włosach

29,2	6,0%
40,3	7,6%
50,5	9,8%
65,0	12,8%
70,3	13,6%

Własności mechaniczne

• Odcinek 0-A

- włos zachowuje się jak ciało stałe

- wydłużenie proporcjonalne do naprężenia

- większość keratyn pozostaje w formie alfa

- po zakończeniu działania siły włos powraca do pierwotnego kształtu

• Odcinek A-B

- obszar pseudoplastyczny

- włos zachowuje się jak materiał amorficzny

- wydłużenie nieproporcjonalne do naprężenia

- odwracalne przejście keratyny alfa w keratynę beta

- po zakończeniu działania siły włos powoli powraca do pierwotnego kształtu

• Odcinek B-C

- włos zachowuje się jak ciało stałe

- wydłużenie proporcjonalne do naprężenia

- tylko keratyna beta

- zmiany nieodwracalne

• Odcinek C-D

- zerwanie włosa

- przeciętnie 12 kg/mm²

- przeciętny włos może otrzymać 50-100g

Własności mechaniczne

• Zakresy przejścia jednej formy keratyny w druga zależą od zawartości cystyny we wnętrzu włosa

• Położenie krzywej zrywania zależy od zawartości wody we wnętrzu włosa

- wysokie zawartości wody- krzywa znajduje się niżej

- mniejsza ilość wiązań wodorowych i jonowych- większa plastyczność, wydłużenie przy mniejszym naprężeniu

• Jeśli włosa ma medullę może być mniej odporny na zerwanie

Układnie włosów na mokro

• Częściowe przejście keratyny alfa w beta

• Powrót do alfa-keratyny - rozkręcenie

Pielęgnacja włosów

• Mycie

- usuwanie nadmiaru sebum z powierzchni włosa, zanieczyszczeń, itp.

• Kondycjonowanie

- nietrwała poprawa stanu włosów

- natychmiastowy efekt

• Regeneracja

- trwała poprawa stanu włosów

- widoczne efekty pojawiają się po regularnym stosowaniu preparatów

Kosmetyki pielęgnacyjne

• Szampony

- mycie

- mycie + kondycjonowanie

- mycie + kondycjonowanie + ochrona

• Odżywki (balsamy)

- kondycjonowanie

- kondycjonowanie + ochrona

• Odżywki ( balsamy) regeneracyjne

- regeneracja + kondycjonowanie

Pielęgnacja a ochrona

• Prawidłowa pielęgnacja jest jednym z elementów ochrony włosów przed nowymi zniszczeniami

- ułatwienie rozczesywania

- regeneracja drobnych zniszczeń

• Dodatkowa ochrona

- filtry UV

- składniki przeciw rodnikowe

Mycie włosów

• Szampony

- podział ze względu na typ włosów (normalne, suche, itd.)

- podział ze względu na zawartość substancji kondycjonujących (2w1, 3w1, zwykłe)

- podział zw względu na przeznaczenie (do codziennego stosowania, przeciwłupieżowe, usuwające depozyt, dziecięce)

Szampony

Działanie szamponu:

• Mycie: spc

• Natłuszczanie: lipidy i pochodne

• Nawilżanie: hydrolizaty protein, pantenol i inne

• Kondycjonowanie: quaty kompatybilne z spc

Ramowy skład szamponu:

• Woda

• Podstawowy spc:

- anionowe: SLES, sulfobursztyniany

- niejonowe: alkilopoliglukozydy, OE estry sorbitanu

• Dodatkowe spc (wpływ na konsystencje, pianę, własności dermatologiczne)

- betainy, OE alkohole tłuszczowe, etanoloamidy, itp.

• Składniki pielęgnacyjne

• Dodatki: elektrolity, zmętniacie, składniki perłotwórcze, barwniki, konserwanty, itp.

Co mycie może zrobić włosom?

• Zniszczenia łusek osłonki (wycieranie, erozja)

• Wyłamywanie łusek

• Uszkodzenia cementu międzykomórkowego

• Zmniejszenie ilości warstw łusek

• Rozpuszczanie lub solubilizacja i wymywanie lipidów i protein włosa

Oddziaływanie spc z włosem

• Najlepiej myją anionowe spc

- usuwanie lipidów

- czym dłuższy czas mycia i wyższa temperatura tym silniejsze odtłuszczenie

- anionowe spc o krótkim łańcuchu skuteczniej zmywają lipidy z włosów

• Anionowe spc dobrze osuwają związki polarne

- usuwanie protein wbudowywanych podczas regeneracji

- zmywanie depozytu

Oddziaływania z powierzchnią włosa

• Jonowe: - quaty

- hydrolizaty protein

• Niepolarne: - silikony

- węglowodory

- lipidy

- quaty o długich łańcuchach

Adsorpcja na powierzchni włosów

• Punkt izoelktryczny (pI)

- wartość pH dla którego powierzchnia włosa nie ma ładunku

- włosy normalne pI=3,5

• Zniszczenie włosów- obniżenie pI

• Na siłę wiązania składników pielęgnacyjnych ma wpływ:

- HLB związku

- ładunek lub pI związku

- ciężar cząsteczkowy

- wartość pI włosa

- pH preparatu pielęgnacyjnego

Quaty

• Dodatni ładunek związku warunkuje silna adsorpcję

- związki z więcej niż jedną grupą kationową wiążą się silniej

• Dodatkowe wiązanie

- oddziaływania niepolarne łańcucha alifatycznego

• Oksyetylenowanie zmniejsza silę oddziaływania

• Neutralizacja ładunku powierzchniowego

• Tworzenie monowarstw

• Wygładzenie, nabłyszczenie

• Synergizm z alkoholem cetylowym (współosadzanie)

Proteiny i aminokwasy

• W zależności od stopnia hydrolizy

- adsorpcja

- przenikanie

• pI hydrolizatów protein- przeciętnie 4-6

- wpływ na możliwości penetracji i adsorpcji

• Modyfikacje

- wprowadzenie dodatkowych grup czwartorzędowych

- podniesienie pI

- zwiększenie substantywności

- wprowadzenie grup alkilowych

- kationowe spc kompatybilne z amfoterycznymi i anionowymi spc

• Wnikanie protein

- optimum masy cząsteczkowej ok. 1000

- wiązania jonowe i wodorowe w warstwie korowej- możliwość regeneracji zniszczeń

Polimery

• Oddziaływania mieszane

- jonowe

- wodorowe

- Van der Wasala

• Zwiększenie rozmiarów cząsteczki zwiększa udział wiązań Van der Wasala

• Polimery kationowe

- oddziaływania jonowe

• Polialkohole, Poliamidy

- wiązania wodorowe

• PVP i kopolimery PVP/…

- wiązania wodorowe, wiązania Van der Wasala

Oddziaływania hydrofobowe

• Lipidy

- woski, trójglicerydy, ceramidy- oddziaływania z powierzchnią i spoiwem

• Węglowodory

- oddziaływania głownie z powierzchnią

• Silikony

- oddziaływania z powierzchnią

• Adsorpcja lipidów

- lepsza z układów emulsyjnych i olejowych: odżywki, „hot oil”

- spłukiwanie woda częściowo usuwa zaabsorbowaną warstwę: problemy z obciążeniem

Silikony

• PDMS, INCI: dimethicone

- adsorpcja na powierzchni włosa

• Modyfikacje

- Amodimethicone

- wprowadzenie grup zawierających azot- zwiększenie powinowactwa

- utrudnienie zmywania

Inne oddziaływania

• Henna

- Lawson- addycja 1,4 do nukleofili na powierzchni włosa

- Taniny- wiązania wodorowe z proteinami

• Modyfikacja hydrofobowości i hydrofilowości powierzchni

- pokrzywa

- niektóre acylopeptydy

- polimery

Penetracja

• Lipofilowe związki o małych cząsteczkach - tokoferole

• Hydrofilowe związki o małych cząsteczkach- pantenol, gliceryna

PIELĘGNACJA RÓŻNYCH TYPÓW WŁOSÓW

Włosy zniszczone

• Łatwo ulegają przesuszeniu

• Są bardzo podatne na dalsze uszkodzenia

• Są sztywne, trudne do rozczesania i ułożenia

• Łatwo przyjmują zanieczyszczenia

Doraźna poprawa stanu włosów zniszczonych

• Zahamowanie dalszej utraty wody

• Okresów nawilżenie włosów

• Wygładzenie osłonki

• Efekty:

- nadanie elastyczności i połysku

- zahamowanie elektryzowania

- ułatwienie rozczesywania i układania

Regeneracja włosów zniszczonych

• Trwałe wygładzenie osłonki włosa

• Uzupełnienie ubytków osłonki

• Zmniejszenie utraty wody

• Wzmocnienie wewnętrznej struktury włosa

• Efekty:

- trwałe wzmocnienie włosa

- przywrócenie elastyczności i połysku

Ochrona włosów zniszczonych

• Zapobieganie wysychaniu

• Ochrona przed uszkodzeniami mechanicznymi

• Ochrona przed promieniowaniem UV

• Ochrona przed zanieczyszczeniami środowiska

• Efekty:

- zahamowanie postępujących uszkodzeń

Włosy suche i zniszczone

• Uszkodzenia drobne, głownie powierzchni

• Pielęgnacja:

- częste mycie specjalnym szamponem

- stosowanie balsamów i odżywek

- używanie kosmetyków ochronnych

- regularna regeneracja

Włosy farbowane i po trwalej ondulacji

• Różny stopień uszkodzeń (od drobnych do poważnych)

• Zawsze występują zmiany również we wnętrzu włosa

• Może wystąpić znaczne osłabienie włosów

• Bez względu na stopień uszkodzenia:

- macierz pozostaje nieuszkodzona

- zniszczone włosy odrastają

Pielęgnacja

• Zawsze mycie specjalnym szamponem

• Regularne stosowanie odzywek i balsamów

• Używanie kosmetyków ochronnych

• Regeneracja zależnie od stopnia uszkodzeń

Włosy długie i półdługie

• Główne przyczyny uszkodzeń;

- czynniki mechaniczne

- czynniki środowiskowe

- promieniowanie UV

• Stopień zniszczenia zależy od długości

• Końce są zawsze bardziej zniszczone

• Końce często ulegają rozszczepieniu

Pielęgnacja

• Mycie specjalnym szamponem

• Stosowanie szczególnie delikatnych balsamów i odzywek

• Ochrona i wzmacnianie osłonki

• Delikatna regeneracja bez obciążenia

• Regeneracja końcówek

BARWIENIE WŁOSÓW

Barwa włosów

• Włos jest barwny dzięki kolorowym pigmentom (melaninom) rozproszonym w jego wnętrzu

• Włos jest przezroczysty, dlatego widzimy pigment w całym jego przekroju

• Melaniny mają rożne kolory:

- od żółtego do czerwonego ( jasna feomelanina)

- od brązowego do czarnego ( ciemna eumelanina)

• Kolor włosów jest warunkowany genetycznie

Melaniny

• Powstają w melanocytach

• Surowcem do produkcji melanin jest aminokwas - tyrozyna

• W wyniku wieloetapowych reakcji biochemicznych tyrozyna jest przekształcana w bezbarwny półprodukt- dwuhydroksyindol

• Dalsze przemiany dwuhydroksyindolu prowadzą do melanin

Powstawanie koloru

• Gotowe melaniny są uwalnianie z melanocytów i przechodzą do komórek włosa

• W miarę keratynizacji rozpraszają się we włóknistych strukturach wnętrza włosa

• Prześwitują przez przezroczystą strukturę i nadają barwę dojrzałym włosom

Metody zmiany koloru włosów

• Barwienie bezpośrednie

• Rozjaśnianie

• Barwienie oksydacyjne płytkie

• Barwienie oksydacyjne głębokie

Barwienie bezpośrednie

• Nietrwałe

• Mała siła krycia

• Ograniczone efekty

• Nie niszczy włosów

• Mogą barwić skórę

Barwniki bezpośrednie

• Wymagania

- powinowactwo do keratyny

- małe cząsteczki

- możliwość tworzenia wiązań jonowych

- siła wiązania musi być skorelowana z kierunkiem zastosowań

- barwienie zmywalne

• domieszka do preparatów barwiących trwale

Barwniki 1

• Aminy aromatyczne

• Aminofenole

• Nitrofenole

• Wiele podstawników z azotem zwiększa substantywnosć oraz ogranicza ryzyko reakcji w obecności utleniacza

• Czym intensywniejszy odcień tym, na ogół, słabsze powinowactwo do włosa

Barwniki 2

• Kompleksy anion- kation

- barwniki kwasowe mogą tworzyć z kationowymi spc kompleksy 1:1

- dobre powinowactwo do powierzchni włosa

- słaba rozpuszczalność w wodzie

- w recepturach solubilizowane niejonowymi spc lub nadmiarem oe kationowego spc

Barwniki 3

• Arianory

- barwniki azowe i chinonoiminy z czwartorzedową grupą aamoniową

• Bardzo dobre powinowactwo do powierzchni włosa

• Zmywalne kationowym i anionowym spc

Barwniki 4

• Barwniki samoutleniające

- rzadko stosowane

• Triaminobenzen

- czarno- czerwony

• m-diaminofenol

- orzechowy- kasztanowy

Rozjaśnianie

• rozkład melaniny do związków bezbarwnych/ słabiej zabarwionych

- efekty in vitro- utlenianie lub redukcja

- efekty na włosach- tylko utlenianie

• pigmenty w warstwie korowej są mało dostępne dla utleniaczy

- najlepsze efekty- woda utleniona + amoniak

- inne utleniacze są stosowane jako dodatek poprawiające efekty rozjaśniania

- synergizm woda utleniona- nadsiarczany

Ciemna eumelanina utlenia się szybciej i łatwiej

• przy rozjaśnianiu pigmenty czarne i brązowe zanikają w pierwszej kolejności

• pigmenty czerwone, pomarańczowe i żółte wymagają dłuższego czasu rozjaśniania

• zbyt wczesne przerwanie rozjaśniania lub użycie zbyt słabego preparatu pozostawia włosy w odcieniach żółto- rudawych

• rozjaśnianie zawsze trzeba prowadzić do końca- do odcieni jasny blond, lub po częściowym rozjaśnieniu dobarwić włosy

• włosy do końca rozjaśnione sprawiają wiele kłopotu

Barwienie oksydacyjne

• barwniki nie wnikają do wnętrza włosa, maja zbyt duże cząsteczki

• gotowymi barwnikami możemy barwić tylko powierzchnie włosa- barwienie bezpośrednie

- uzyskiwane wybarwienia są słabe

- kolor łatwo zmywa się

• zabarwienie wnętrza włosa jest możliwe tylko gdy proces tworzenia barwnika nastąpi we włosie

• szeroki zakres efektów

• trwałość od kilku tygodni do niezmywalnych

• uszkodzenia włosów:

- alkaliczne środowisko

- utleniacze

• ryzyko alergii toksykologia

• barwnik powstaje we wnętrzu włosa na drodze kondensacji oksydacyjnej

• prekursory

- podstawa + czynnik sprzęgający (coupler)

- diaminy

- aminofenole, aminonaftole

- fenole, naftowe

Prekursory barwnika

• podstawy barwnika

- aromatyczne diaminy

- diaminofenole

- aminofenole (o), (p)

• czynniki sprzęgające

- m-diaminy

- m-aminofenole

- polifenole

Mechanizm

• utlenianie i polimeryzacja

• utlenianie do chinodiiminy (CDI)

• CDI łatwo reaguje z nukleofilami

- szybka reakcja z czynnikami sprzęgającymi

- wolna z fenylenoaminami

Barwienie oksydacyjne

• Woda i prekursory barwników nie wnikają do włosów zbyt łatwo, barwniki mogą się wymywać

- zależnie od wartości pH mieszaniny wnikają płytko lub głęboko i różnie barwią

- zależnie od ilości wody utlenionej powstają rozpuszczalne (wymywalne) barwniki lub nierozpuszczalne (niewymywalne) pigmenty

• Czyli możemy barwić płytko (mało intensywnie) i głęboko (intensywnie) oraz regulować czas wypłukiwania barwnika

- barwic słabo, półtrwałe, tak, żeby nie powstały widoczne odrosty

- barwić intensywnie, trwale, zawsze powstają odrosty

Barwienie oksydacyjne płytkie

• Składniki mieszanki barwiącej wnikają płytko pod osłonkę i tam tworzą barwniki

• Produkty są bardzo łagodne dla włosów

• Zabarwienie jest średnio intensywne

- Nie maskuje siwizny

- Nie farbuje włosów ciemnych na jasne odcienie

- Zakres możliwości wybarwień jest ograniczony

• Trwałość zabarwienia jest ograniczona - zmywa się po około 24 myciach głowy

- Trwałość zależy od odcienia „modne” są zawsze mniej trwałe

- Może zależeć od stanu włosów

Barwienie oksydacyjne głębokie

• Składniki mieszanki barwiącej wnikają głęboko i tworzą barwnik w całym przekroju włosa

• Intensywność zabarwienia i zdolność do maskowania siwizny zależą od rodzaju produktu

- Mogą się wahać od średnio intensywnych, o ograniczonej zdolności maskowania siwizny, do bardzo intensywnych, o nieograniczonej zdolności maskowania siwych włosów

• Zabarwienia są zawsze trwałe, niezmywalne

• Działanie produktu na włosy zależy od intensywności barwienia i od jakości produktu

Barwienie z rozjaśnianiem

• Jest podobne do barwienia oksydacyjnego głębokiego, prowadzi się je przy zwiększonej ilości wody utlenionej

• Zabarwienia mogą być intensywne i zawsze są trwałe

• Nadmiar utleniacza niszczy część naturalnego barwnika

• Całość jest tak skomponowana by nowy barwnik uzupełnił kolor powstający po częściowym rozjaśnieniu

• Pozwala na uzyskanie nieomal dowolnych kolorów:

- Jaśniejszych od wyjściowego

- Jednakowo intensywnych, ale o innej barwie

- Ciemniejszych

• Obciąża włosy podobnie jak słabe rozjaśnianie

- Stopień obciążenia zależy od jakości produktu

• Odtwarzanie naturalnych barwników

• oparty na 5,6-dihydroksyindolinie

• przywraca siwym włosom naturalną barwę

• nadaje się do włosów od blondu do brązowych

• barwa powstaje stopniowo

5,6-dihydroksyindolina

• przenika przez osłonkę włosa

• jest pośrednim prekursorem melanin

• pod wpływem tlenu powietrza przekształca się w dwuhydroksyindol

• dwuhydroksyindol pod działaniem tlenu przekształca się w analogii melanin, w procesie podobnym do zachodzącego w melanocytach

• wszystko to odbywa się w trzonie włosa

• po pewnym czasie siwe włosy powracają do naturalnej barwy

• Farby metaliczne

• stosowane w czasach antycznych

• obecnie stosowane jako progresywne odsiwiacze starego typu

• oparte na solach metali

- ołów, bizmut, nikiel, kobalt itp.

• mechanizm barwienia

- tworzenie nierozpuszczalnych siarczków w reakcji z keratyną

- tworzenie nierozpuszczalnych tlenków w reakcji z tlenem z powietrza

- dla srebra - reakcja z keratyną - ciemne produkty

• wady

- metaliczny odcień włosów

- matowość włosów

- przyspieszanie rozkładu nadtlenków

• WPŁYW BARWIENIA I ROZJAŚNIANIA NA KONDYCJE WŁOSÓW

• Rozjaśnianie

• utleniacz

- H2O2, nadsiarczany, nadborany

• składniki alkaliczne

- amoniak, monoetanoloamina

• reakcja podstawowa

- utlenianie melanin

• reakcje uboczne z keratyną

- utlenianie cystyny

- hydroliza S-tlenków cystyny (w środowisku alkalicznym)

Utlenianie cystyny 1

Utlenianie cystyny 2

Hydroliza S-tlenków

• Uboczne reakcje w środowisku alkalicznym

• hydroliza terminalnych wiązań amidowych

1. zwiększenie udziału kwasu glutaminowego i asparaginowego

hydroliza wiązań peptydowych

1. pH>11

2. podwyższona temperatura

• Uboczne reakcje w środowisku alkalicznym

• reakcja lantioninowa

- powstawanie dehydroalaniny

- reakcja dehydroalaniny z cystyną - powstawanie lantioniny

• powstawanie lantioniny - konsekwencje

- zmiana własności mechanicznych włosów

- zmniejszenie elastyczności

- uodpornienie włosów na trwałą ondulację

• Skutki rozjaśniania

• pogorszenie przylegania łusek osłonki (alkaliczne pH)

- wzrost szorstkości

- wzrost matowości

- przesuszenie włosów

• zmiany w składzie aminokwasów

- zmiana zawartości cysteiny i kwasu cysteinowego

• obniżenie zawartości cystyny

• zmniejszenie ilości wiązań dwusiarczkowych

- pogorszenie własności mechanicznych włosa - obniżenie granicy zrywalności

• natężenie zmian zależy od siły działania rozjaśniacza

• zmiana składu aminokwasów = obniżenie punktu izoelektrycznego

• lepsza adsorpcja substancji kationowych

- większe powinowactwo quatów

- większe powinowactwo barwników bezpośrednich

• ułatwienie procesów penetracji w głąb włosów

- większa podatność na procesy związane z penetracją: rozjaśnianie, barwienie oksydacyjne, trwała ondulacja

• RYNEK

• Kosmetyki do barwienia włosów

• oparte na barwnikach bezpośrednich

• oksydacyjne

• rozjaśniacze

• inne

- roślinne, odsiwiacze metaliczne, barwiące preparaty do modelowania i inne

• Jak rozpoznać typ preparatu?

• nazwy są niejednoznaczne, nie istnieje żadna ścisłą nomenklatura

• zwyczajowo:

- szampon koloryzujący - barwienie półtrwałe, oksydacyjne

- farba - barwienie trwałe, oksydacyjne

- rozjaśniacz - rozjaśnianie

• poza tym nomenklatura zależy od firmy

- krem koloryzujący, żel koloryzujący

• a jak się nazywają kosmetyki z barwnikami bezpośrednimi?

• preparaty jednoskładnikowe

- bezpośrednie

- odsiwiacze metaliczne (niektóre)

- odsiwiacze indolinowe

- roślinne (do mieszania z wodą lub gotowe)

- modelująco-barwiące

• preparaty dwuskładnikowe

- oksydacyjne

- rozjaśniacze

- niektóre odsiwiacze metaliczne

• Barwienie oksydacyjne i rozjaśnianie

• preparaty są dwu- lub trójskładnikowe

- podstawa barwnika (krem koloryzujący, żel koloryzujący)

- utleniacz (emulsja aktywizująca)

- „dodatkowy” utleniacz

• krem lub żel koloryzujący zawierający podstawę barwnika często są słabo zabarwione lub bezbarwne (białe)

• często do preparatu barwiącego jest dołączona odżywka

• w preparatach rynkowych nie powinno się „podmieniać” składników ani mieszać odcieni

• składniki można mieszać w dowolnym naczyniu

• NIE WOLNO STOSOWAĆ ŻADNYCH METALOWYCH PRZEDMIOTÓW

• Barwienie oksydacyjne

• mieszankę barwiącą należy przygotować bezpośrednio przed użyciem

- kontakt podstawy barwnika i utleniacza rozpoczyna reakcje

- mieszanka barwiąca zaczyna zmieniać kolor

• za późne nałożenie mieszanki na włosy nie spowoduje ich zabarwienia

• wydłużanie czasu działania preparatu nie powoduje intensywniejszego efektu

- reakcja kończy się stosunkowo szybko

• efekt barwienia zawsze zależy od wyjściowego koloru włosów

- ponieważ kolorów włosów jest nieskończenie wiele, prawie niemożliwe jest uzyskanie identycznego koloru włosów u dwóch osób

• na efekt kolorystyczny może wpływać kondycja włosów

- dlatego na włosach zniszczonych zaleca się skrócenie czasu działania

• preparaty oksydacyjne nie działają jak farba olejna

- niemożliwe jest uzyskanie jaśniejszego koloru włosów bez wstępnego rozjaśniania

• barwienie z rozjaśnianiem

- najczęściej w ten sposób działają odcienie blond

- bardziej odcienie rude

- innych praktycznie się nie spotyka

- ... ale istnieją też blondy i rudości nierozjaśniające

• Rozjaśnianie

• efekt zależy od koloru włosów

• czym ciemniejsze włosy tym silniejszego rozjaśniacza trzeba użyć

- wzrasta ryzyko uszkodzenia włosów

• nie należy skracać czasu działania

• rozjaśniacze nie są przeznaczone do dekoloryzacji

• Inne kosmetyki barwiące

• barwienie bezpośrednie

- efekt zależy od kondycji włosów

- kolor

- trwałość

• barwniki roślinne - henna

- barwienie na odcienie rudości

- całkowicie bezpieczne dla włosów

- silne działanie kondycjonujące!

• TRWAŁA ONDULACJA

• Trwała ondulacja

• „trwała” zmiana kształtu włosa

• przebudowa układu wiązań dwusiarczkowych

• „stare” metody

- trwałą „na gorąco”

• metody współczesne - „na zimno”

- trwała siarczynowa

- redukcja + utlenianie

• Stare metody

• trwałą na gorąco

- włosy zwilżano roztworem zasady, nawijano na wałki i podgrzewano do wysokich temperatur

• reakcja uboczna

- tworzenie lantioniny

- uodpornienie na nowe trwałe

• Trwałe współczesne

• „na zimno”

• substancje redukujące

- tioglokolan amonu

- kwas glikolowy

- estry kwasu tioglikolowego

• Redukcja i wnikanie

• substancja redukująca musi wniknąć do wnętrza włosa

- środowisko alkaliczne

• jonizacja

- w środowisku alkalicznym tiole tworzą jon RS^-

- anion szybko redukuje, wolno wnika

- tiol szybko wnika, wolno redukuje

• efekty trwałej opartej na tiolach zależą od preparatu

• trwałe zawierające tiole

- pH > 11

- szybka redukcja, wolne wnikanie

- rozpuszczanie włosa „od zewnątrz”

- słaby skręt, zniszczenia włosów

- depilacja

- pH < 11

- efekty prawidłowe

• aby uniknąć alkalizowania preparatu redukującego trzeba stosować łatwiej wnikające reduktory

- estry kwasu tioglikolowego

- tioglikolan glicerolu

- dobre wnikanie przy pH ok. 7

- wnikanie wolniejsze niż w przypadku tioli

- tzw. trwałe „kwaśne”

- dobre efekty na włosach podatnych na penetracje - zniszczonych

• Utlenianie

• roztwory

1. nadtlenku wodoru

2. innych nadtlenków

3. boranów

nadmiar utleniacza może spowodować utlenienie odbudowanego wiązania dwusiarczkowego

• Efekty trwałej

• skręt zależy od

- ilości środka redukującego

- zdolności penetracji

- kondycji włosów

• Trwała siarczynowa

• odmiana trwałej na zimno

• popularna na rynku amerykańskim

• słabszy skręt niż na trwałej tiolowej

• w wyniku redukcji powstaje sól Buntego

• odbudowa wiązań

- odwrócenie reakcji

- wolny proces

- utlenienie

- sól Buntego nie bierze udziału w reakcji

- słabszy skręt

• MODELOWANIE WŁOSÓW

• Wymagania kobiet

• włosy

- elastyczne, puszyste, sprężyste, błyszczące

- w modnym kolorze

- ułożone...

• ... żeby to wszystko wyglądało naturalnie

• ... żeby można było zmienić

Dlaczego włosy nie chcą się układać

• Czynnik nadający kształt włosom

- Nietrwałe wiązania chemiczne

- Trwałe wiązania chemiczne

• Przy zmianie kształtu występują naprężenia

Jak poradzić sobie z naprężeniem

• „zmienić” jak najwięcej wiązań

• Utrwalić

• „zamocować” włosy w określonym kształcie

Modelowanie

• „na mokro”

- Przebudowa części wiązań chemicznych

- Utrwalanie

Utrwalanie

• Otoczenie każdego włosa cienkim elastycznym filmem

• Połączenie włosów - punktowo w miejsca zetknięte

• Nie wolno sklejać włosów

Lakiery

• Utrzymują fryzurę

• Działają na zasadzie punktowego łączenia włosów w miejscu zetknięcia

• Stosuje się na suche włosy

Pianki i żele

• Ułatwiają układanie i utrzymują fryzurę

• Otaczają włos filmem

• Stosowanie: na suche lub mokre włosy

Kryteria

• Dobre produkty

- Są efektywne - mała ilość zapewnia dobre utrwalenie

- Nie niszczą włosów - tak naprawdę żaden lakier nie niszczy włosów

- Łatwo je usunąć z włosów - szczotkowanie, mycie

- Pielęgnują i chronią włosy

Spray do modelowania

Woda	Do 100
PVP	2,0 - 8,0
Konserwant	q.s.
Solubilizator	q.s.
Kompozycja zapachowa	q.s.
barwnik	q.s.

Spray do modelowania z suszarką

Woda	Do 100
PVP / dimethyloaminomethyl methacrylate	4,0 - 16,0
Propylene glycol	0,2 - 1,0
Quaternium-26	0,2 - 0,5
Solubilizator	q.s.
Kompozycja zapachowa	q.s.
konserwant	q.s.

Żel (modelowanie włosów mokrych)

Woda	Do 100
Cerbomer	0,5 - 1,0
PVP	1,0 - 8,0
NaOH (10%)	Do pH 5,0 - 7,0
Konserwant, barwnik, kompozycja…	q.s.

„skręcacz” (do włosów po trwałej lub kręconych)

Woda	Do 100
PVP / VA	1,0 - 4,0
Konserwant, kompozycja zapachowa	q.s.
Hydrolizat protein	q.s.
Alkohol wielowodorotlenowy	0,5 - 3,0
Polyquaternium-11	0,5 - 1,0

Pianki

• Skład ramowy

- Rozpuszczalnik

- Polimer

- Gaz pędny

- Emulgator

- Konserwant, kompozycja zapachowa…

Pianka

Woda	Do 100
Etanol	3,50
PVP / VA	4,00
Amodimeticone (and) tallowtrimonium chloride (and) nonoxynol-10	0,15
Cocamide oxide	0,50
Cocamide DEA	0,1
Hydrolyzed wheat protein	0,20
Psnthenol	0,05
Kompozycja zapachowa	0,20
Gaz pędny	8,00

Lakier

Etanol	45,00
Woda	11,13
Aminometylopropanol	0,37
Polimer	8,00
Dimethicone copolyol	0,1
Lauramide DEA	0,1
Ammonium hydroxide	0,1
MEA bogate	0,2
Eter dimetylowy	35,00

Włosy przetłuszczające się są:

- Z reguły zdrowe i mocne

- Mało podatne na uszkodzenia

- Trudne do ułożenia

- Trudne do barwienia i ondulowania

Przyczyny przetłuszczania się włosów

• Uwarunkowania genetyczne

• Stresy nerwowe

• Zaburzenia hormonalne

Gruczoły łojowe

• Rozmieszczone na całej powierzchni ciała

• Wielkość gruczołów może być różna na różnych obszarach

- Rejony łojotokowe (kark, strefa T) - duży gruczoł łojowy, mały mieszek włosowy

- Owłosiona skóra głowy - duży gruczoł łojowy - duży mieszek włosowy

- Rejony „niełojotokowe” - mały gruczoł łojowy, mały mieszek włosowy

Sebum

• Skwalen 12%

• Woski 25%

• Estry steroli 2%

• Wolne kwasy tłuszczowe - 16%

• Sterole 2%

• Glicerydy 43%

• T.t 33-36 stopni C

• Lepkość 60-80cP

Fizjologia wydzielania sebum

• Gruczoły łojowe wykształcają się do ko. 6 miesiąca życia płodowego

• Sebum jest intensywnie wydzielane przez kilkanaście tygodni po porodzie, później aktywność spada i utrzymuje się na minimalnym poziomie

• Drugi okres wzmożonej aktywności rozpoczyna się wraz z okresem dojrzewania

• Regulacja hormonalna

- Głównymi czynnikami regulującymi aktywność gruczołów łojowych są androgeny - najsilniej wydzielane sebum stymuluje metabolit testosteronu - dihydrotestosteron

Wydzielanie sebum u kobiet i mężczyzn

• Kobiety

- Wydzielanie umiarkowane

- Szybki spadek po 40-45 r. ż.

• Mężczyźni

- Intensywne wydzielanie

- Bardzo powolny spadek po 50-60 r.z.

Sebum

• Jest dobrą pożywką dla mikroorganizmów

- Propionibacterium acnes

- Staphylococcus albus

- Pityrosporum

- Drażnienie stymuluje aktywność gruczołów łojowych

Sebum

• Po wydaleniu serum do mieszka włosowego rozpoczynają się procesy hydrolizy

- Hydroliza trójglicerydów do wolnych kwasów tłuszczowych

• Zmiana lepkości serum

• Nienasycone składniki serum mogą ulegać procesom utleniania

• Zwiększenie działania drażniącego

DRAŻNIENIE STYMULUJE AKTYWNOŚĆ GRUCZOŁÓW ŁOJOWYCH

Sebum i powierzchnia włosa

• Hydroliza trójglicerydów w mieszku włosowym

- Preferowane są nasycone kwasy tłuszczowe,

- powstaje mieszanina nienasyconych dwu- i monoglicerydów o niskiej lepkości i soli wapniowych kwasów nasyconych

- Mydła wapniowe wiążą się z powierzchnią włosa, zwiększając jej hydrofobowość

• Pozostałe lipidy są rozprowadzane na powierzchni włosa

• Dodatkowa warstwa lipidów uszczelnia powierzchnię włosa, hamując parowanie wody przez osłonkę włosa

• Włosy stają się wiotkie, ciężkie, fryzura traci puszystość

• Włosy przetłuszczające się są mało podatne na zniszczenia mechaniczne, trudno poddają się chemicznym zabiegom upiększającym

Czynniki przyspieszające przetłuszczanie

• Drażnienie skóry głowy

- chemiczne

- mechaniczne

- termiczne

Pielęgnacja włosów przetłuszczających się

• Zasada: nie obciążać, nie drażnić skóry głowy

- hamowanie łojotoku

- łagodna dezynfekcja

- Zioła

- opóźnienie efektów przetłuszczania

Działania kosmetyczne

• Zmniejszenie aktywności gruczołów łojowych

- Kosmetycznie trudne

• Działanie bakteriostatyczne

• Hamowanie procesów utleniania

• Ograniczenie rozprzestrzeniania sebum na powierzchni włosa

Zmniejszanie aktywności

• Inhibicja 5-α- reduktazy:

- Cynk

- Witamina B₆

- Kwas azelainowy

- Antyandrogeny

• Inne mechanizmy:

- Dziegieć

- Ichtiol

- Elubiol

- Kwas 13-cis retinowy (zmniejszenie wydzielania serum o 90%)

Działanie kompleksowe

• zioła

Siarka koloidalna

• Siarka

- Ograniczenie rozwoju mikroorganizmów, pośrednie działanie zmniejszające łojotok

- Działanie keratolityczne i keratoplastyczne

- Wady:

• Zapach, forma

Związki zawierające siarkę

• Ograniczenie rozwoju mikroorganizmów, pośrednie działanie zmniejszające łojotok

- Związki siarkoorganiczne pochodzenia naturalnego (z rzepy, cebuli…)

- Estry metioniny

- Wady:

• zapach

Działania kosmetyczne

• Częste mycie

- Łagodna baza szamponowi, unikanie podrażnień

• Unikanie przegrzewania skóry głowy

- Zmniejszenie lepkości sebum w ujściu mieszka włosowego, ułatwienie rozprowadzania

• Działanie kompleksowe

- Zioła

• Modyfikacja powierzchni włosa

Modyfikacja powierzchni

• Powierzchnia włosa jest hydrofobowa

- Wyjątkiem są włosy zniszczone

• Miejscowa hydrofilizacja ogranicza rozprzestrzenianie się serum

- Umożliwienie prawidłowego odparowywania wody

- Opóźnienie efektów przetłuszczania

• Kondensaty tłuszczowo- proteinowe (acylopeptydy)

• Polimery

- Modyfikacja powierzchni

- usztywnienie włosów

• Zioła

- Modyfikacja powierzchni (pokrzywa)

- Usztywnienie (taniny)

Podsumowanie

• Nie można oddziaływać kosmetycznie na przyczynę łojotoku

• Działania kosmetyczne są w dużej mierze działaniami objawowymi

• Konieczne jest działanie kompleksowe

Łupież

• Jest chorobą skóry głowy

• Objawia się przyspieszonym złuszczaniem naskórka

• Występuje w różnych formach

• Bywa mylony z różnymi chorobami skóry

Łupieżowi zawsze towarzyszy

• Zwiększone wydzielanie serum (łojotok)

• Rozwój mikroorganizmów na skórze

• Przyspieszony wzrost naskórka

• Nadmierne złuszczanie

Zwalczanie łupieżu

• Hamowanie rozwoju mikroorganizmów

• Normalizowanie wzrostu naskórka

• Tonizowanie gruczołów łojowych

Przyczyną łupieżu nie może być:

• Działanie szamponu lub odżywki

• Działanie farb i innych kosmetyków

• Zarażenie

• Noszenie kapelusza, czapki itp.

Substancje przeciwłupieżowe

• Możliwe działania główne

- Cytostatyczne

- Sebostatyczne

- Przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne

• Działanie dodatkowe

- keratolityczne

-łagodzące

• Dwusiarczek selenu, pirytionian magnezu

- stwierdzono zwiększenie ilości wydzielanego serum (dyskusyjne)

- działanie przeciwbakteryjne nie kompensuje w pełni w/w efektu

• Octopirox

- zmniejszenie wydzielania serum

• Pirytionian cynku

- brak danych na temat wpływu na sebum

• Climbazol

- pochodna imidazolu, działanie grzybostatyczne

- brak danych na temat wpływu na wydzielanie sebum

Włosy cienkie i delikatneWarunkowane genetycznie

• Z reguły zdrowe i mocne

• Mało puszyste

Trudne do ułożenia

Pielęgnacja włosów cienkich i delikatnych

• Podstawowa zasada: nie obciążać!

- mycie specjalnym szamponem

- stosowanie bardzo delikatnych odżywek

• troska o skórę głowy

• Kosmetyki przeznaczone do włosów przetłuszczających się bardzo dobrze nadają się do pielęgnacji włosów cienkich i delikatnych

1

---