24.02.2008 r.

PRĄDY WIELKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE WIELKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

Istota działania tej metody polega na wytwarzaniu ciepła wewnątrz tkanek.

Zabiegi, w których wykorzystuje się pola wielkiej częstotliwości (jest to pole elektryczne, magnetyczne i elektromagnetyczne) noszą nazwę diatermii.

W zależności od wielkości fal wyróżniamy diatermię krótkofalową i mikrofalową.

W diatermii mikrofalowej stosuje się fale o długości przeliczoną na centymetry np:

• 2425 MHz - częstotliwość

• 12,4 cm - długość

W diatermii krótkofalowej długość mierzymy w metrach np:

• 40,68 MHz

• 7,38 m

W fizykoterapii wykorzystuje się również prądy D'arsonvala. Są to prądy o częstotliwości od 300 - 500 Hz i długości 100 - 600 m.

DZIAŁANIE DRGAŃ ELEKTROMAGNETYCZNYCH NA TKANKI

W zależności od rodzaju metody, drgania elektromagnetyczne mogą oddziaływać na ustrój w postaci:

1) prądów wielkiej częstotliwości - gdy tkanki zostają włączone w obwód układu wytwarzającego drgania

elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości.

2) w postaci pola elektrycznego wielkiej częstotliwości zawartego między okładzinami kondensatora

połączonego z układem wytwarzającym drgania wielkiej częstotliwości.

3) w postaci pola magnetycznego wielkiej częstotliwości, gdy tkanki umieszczone zostaną w zwojnicy

włączonej w obwód układu wytwarzającego drgania wielkiej częstotliwości.

4) w postaci pola elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości - w postaci fal elektromagnetycznych.

Ad. 1) Jeżeli tkanki ustroju włączymy w obwód urządzenia wytwarzającego drgania elektromechaniczne

wielkiej częstotliwości to przez te tkanki popłynie prąd wielkiej częstotliwości. W wyniku

przepływu tego prądu powstaje głębokie ciepło. Ilość wytwarzanego ciepła zależy od oporu

tkanek i przewodności tkanek. W tkankach o dużym oporze wytwarza się większa ilość ciepła niż

w tkance o dużej przewodności.

Ad. 2) Obiekt przegrzewany - tkanki umieszcza się między dwoma okładzinami kondensatora.

Wytwarzane ciepło w takim układzie zależy od właściwości dielektrycznych płynów i struktur

tkankowych oraz od przewodnictwa jonowego.

Pod wpływem zewnętrznego pola elektrycznego uzyskuje się w atomach i cząsteczkach

przesunięcie ładunku czyli polaryzację.

Wyróżniamy 3 polaryzacje (jonizacje):

• elektronowa - w której następuje przesunięcie powłok elektronowych w stosunku do jąder.

• jonowa - gdzie w polu elektrycznym jony dodatnie przesuwane są w jednym kierunku a ujemne w przeciwnym.

• orientacyjna - dotyczy cząsteczek o niesymetrycznym ładunku, tzw. Dipoli.

Każda zmiana pola elektrycznego powoduje zmiany stanu polaryzacji. Dochodzi wówczas do tzw.

przesunięć. Ilość wytwarzanego ciepła jest wprost proporcjonalna do natężenia, a odwrotnie

proporcjonalna do oporności właściwej.

Ad. 3) Oddziaływanie na tkanki pola magnetycznego wielkiej częstotliwości uzyskujemy przez

wykorzystanie elektrody kablowej lub zwolnicy.

Jeżeli wewnątrz takiej zwojnicy umieścimy tkanki to w zwojnicy popłynie prąd wielkiej

częstotliwości, który będzie indukował pole magnetyczne wielkiej częstotliwości. Natężenie pola

oraz jego kierunki ulegają zmianie w takt zmianie przepływu prądu.

Powstające prądy indukcyjne o zamkniętych obwodach nazywamy prądami wirowymi. Powodują

one w tkankach oscylację jonów, a w związku z tym wytwarzanie ciepła.

WYTWARZANIE CIEPŁA W TKANKACH

• tkanki o dużej gęstości (tzw. napakowane) przegrzewają się łatwiej aniżeli tkanki o mniejszej gęstości

• o przegrzaniu tkanek decyduje zawartość wody w tkankach

• metoda kondensatorowa wytwarza ciepło bliżej powierzchni skóry nagrzewając tkankę tłuszczową, mniej natomiast mięśnie i kości

• elektroda indukcyjna w postaci zwojnicy wytwarza głównie ciepło w mięśniach wytwarzając tzw. ciepło głębokie

• diatermia mikrofalowa przegrzewa tkankę tłuszczową.

METODY LECZNICZE

1. Arsonwalizacja - wykorzystywane są prądy D'arsonwala o częstotliwości 300 - 500 kHz. Są to prądy

gasnące o krótkim czasie trwania, po którym następuje 500 razy dłuższa przerwa. Stosuje się

zabiegi miejscowe i ogólne. W zabiegach miejscowych wykorzystuje się 2 elektrody

kondensatorowe z węgla lub grafitu lub też 2 elektrody próżniowe. Elektrody umieszcza się

w określonej odległości od skóry. Dzięki temu wywołujemy wyładowania w postaci przeskoku

iskry między skórą a elektrodą. Zabiegi ogólne wykonujemy przy użyciu solenoidu

(ok. 30 zwojów). Jest to solenoid miedziany, wewnątrz którego umieszcza się chorego.

Zabiegi ogólne stosowane są w nerwicach wegetatywnych, stanach wyczerpania nerwowego,

bezsenności.

Działanie prądów D'arsonwala opiera się na ich wpływie na naczynia krwionośne oraz

zakończenia nerwowe.

2. Diatermia krótkofalowa - przegrzanie tkanek następuje pod wpływem pola elektrycznego lub

magnetycznego.

Stosujemy 2 metody:

• kondensatorową

• indukcyjną

W metodzie kondensatorowej wykorzystuje się elektrody sztywne, w postaci szklanych baniek,

miękkie w postaci okładzin filcowych lub gumowych lub elektrody specjalne dopasowane do

okolicy ciała (np. elektroda pochwowa lub elektroda pachowa).

Rozkład linii sił pola elektrycznego zawartego miedzy dwoma okładzinami w metodzie

kondensatorowej, a zatem ilość wytworzonego ciepła zależy od:

• wielkości elektrod

• oddalenia elektrod od ciała

• wzajemnego ułożenia elektrod

• rodzaju dielektryku znajdującego się między elektrodą a skórą.

W metodzie indukcyjnej przegrzanie uzyskuje się na 2 sposoby:

• poprzez umieszczenie obiektu wewnątrz zwojnicy

• przez oddziaływanie na obiekt (tkanki) rozproszonego pola magnetycznego zwojnicy

Stosuje się 2 rodzaje elektrod:

• elektrody kablowe

• elektrody indukcyjne (minoda lub monoda)

DZIAŁANIE BIOLOGICZNE DIATERMI KRÓTKOFALOWEJ

W wyniku zastosowania diatermii krótkofalowej uzyskujemy:

• rozszerzenie naczyń krwionośnych

• zwiększenie przepływu krwi tętniczej

• przyspieszenie wchłaniania tkankowego

• przyśpieszenie przemiany komórkowej

• wzrost liczby leukocytów w miejscu przegrzewanym

• obniżenie pobudliwości nerwowo - mięśniowej

• działanie przeciwbólowe

• obniżenie napięcia mięśni

Ciepło wytwarzane przez diatermię krótkofalową jest endogenne, czyli wytwarzane wewnątrz tkanek,

w odróżnieniu do innych metod, gdzie ciepło jest egzogenne (z zewnątrz).

ZASADY WYKONYWANIA ZABIEGÓW

1. Odpowiedni dobór elektrod

2. Odpowiednie umiejscowienie elektrod w miejscu zabiegowym

3. Usuwamy z pola zabiegowego wszelkie przedmioty metalowe

4. Okolice zabiegowa musi być odsłonięta

5. W czasie zabiegu klient nie powinien się poruszać

6. W czasie zabiegu kontrolujemy samopoczucie pacjenta

7. Szczególna ostrożność przy wykonywaniu zabiegu w okolicach głowy i brzucha

8. Ostrożnie u dzieci i osób ciężko chorych, wyczerpanych fizycznie lub psychicznie

9. Przewody łączące elektrody z aparatem nie powinny dotykać ciała pacjenta

10. Zabiegi wykonujemy na leżankach lub fotelach drewnianych lub izolowanych

11. Aparaturę ustawiamy z dala od sieci wodociągowej

12. Aparaty podlegają stałej kontroli technicznej

02.03.2008 r.

DAWKOWANIE DIATERMII KRÓTKOFALOWEJ

Dawkę określa się na podstawie następujących kryteriów:

1. odczuwanie przez chorego ciepła podczas zabiegu

2. czas trwania zabiegu

3. rodzaj i umiejscowienie procesu chorobowego

4. obserwacja chorego w czasie zabiegu

Powszechnie używa się dawek opartych na doznaniach cieplnych pacjenta.

Wyróżnia się 4 dawki:

1. atermiczna - nieco mniejsza od granicy odczuwania ciepła

2. oligotermiczna - wywołująca lekkie, łagodne, delikatne ciepło

3. termiczna - wyraźnie odczuwane, przyjemne ciepło

4. hipertermiczna - chory silnie odczuwa ciepło, jednak bez nie przyjemnych doznań

Odczuwanie ciepła zależy od wrażliwości osobniczej.

W stadiach ostrych i podostrych stosuję się dawkę 1 i 2.

W chorobach przewlekłych dawkę 3 i 4.

Czas zabiegu wacha się od 5 - 20 minut zależnie od wskazań i dawki.

Zabiegi wykonujemy codziennie lub co drugi dzień.

W serii nie przekraczamy 15 zabiegów.

Jeżeli serię należy powtórzyć to nie wcześniej niż po okresie 1 - 2 tygodni.

W przypadku przedawkowania zabiegu (wzmożenie dolegliwości bólowych, rozprzestrzenianie się procesów zapalnych, utrzymujące się bóle głowy, gorączka) zabiegi bezwzględnie przerywamy.

Wskazania do stosowania diatermii krótkofalowej:

- wszędzie tam gdzie wskazane jest ciepło, a szczególnie w podostrych i przewlekłych stanach zapalnych,

- zapalenie gruczołu mlekowego,

- przewlekłe stany zapalne przydatków,

- przewlekłe stany zapalne gruczołu krokowego,

- przewlekłe zapalenie miedniczek nerkowych,

- przewlekłe zapalenie krtani,

- stany po zapaleniach opłucnej,

- stany po zapaleniach płuc,

- odmroziny,

- przewlekłe zapalenie ucha,

- nieswoiste zapalenie węzłów chłonnych,

- zapalenie zatok przynosowych,

- nerwobóle i przewlekłe zapalenia nerwów,

- choroba zwyrodnieniowa stawów.

Przeciwwskazania:

• gorączka,

• ciąża,

• nowotwory,

• oparzenia,

• miesiączka,

• zaburzenia czucia,

• wylewy krwawe do narządów wewnętrznych,

• ropne zapalenia,

• gruźlica płuc,

• pylica,

• świeże urazy,

• obrzęki,

• rozrusznik serca,

• implanty metalowe ,

• zakrzepowe zapalenie żył,

• żylakowatość goleni i podudzi,

• wiek dziecięcy.

IMPULSOWE POLE MAGNETYCZNE WIELKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

Podstawowym celem wprowadzenia tej metody leczniczej było dążenie do zmniejszenia efektu cieplnego bez ograniczenia działania biologicznego.

W metodzie tej tkanki zostają poddane działaniom impulsów o dużej mocy szczytowej (300, 500, 700, 850, 1000 V).

W celu uzyskania rozproszenia ciepła impulsy przerywane są stosunkowo dużymi przerwami.

Uzyskuje się wpływ przeciwzapalny, przeciwbólowy oraz przeciwobrzękowy; zaś mechanizm działania oparty jest w znacznym stopniu na wpływie na potencjał elektryczny błony komórkowej.

Wskazania:

• zapalenia okołostawowe,

• trudno gojące się rany,

• owrzodzenia troficzne,

• stany po zabiegach chirurgicznych,

• stany po urazach tkanek miękkich,

• zapalenia przydatków,

• zapalenia miednicy,

• niektóre choroby skóry.

MASAŻ LECZNICZY

Masaż jest to rękoczyn. Jest to jedna z dziedzin fizjoterapii.

Połączony jest zawsze z terapią manualną, jednak nie jest to jej synonim.

Może być metodą upiększania ciała.

Bardzo dobrze wpływa na psychikę.

Celem wykorzystania masażu jest oddziaływanie na układ ruchu (mięśnie, ścięgna, torebki stawowe, okostna i kości oraz na skórę, tkankę łączną, tkankę tłuszczową, zakończenia nerwowe w skórze, układ krwionośny i układ chłonny.

RODZAJE MASAŻU:

• leczniczy,

• segmentarny,

• reflektoryczny (punktowy),

• kosmetyczny,

• relaksacyjny,

• sportowy.

WARUNKI WYKONANIA MASAŻU

1. Cechy psychofizyczne masażysty

- sprawność psychiczna,

- zadbanie,

- kultura osobista,

- zadbane ręce,

- zachowanie tajemnicy,

- pewność ruchów,

- pełna akceptacja pacjenta,

- skupienie na zabiegu,

2. Odpowiednia postawa ciała (masażysta pracuje zawsze na ugiętych kolanach).

3. Wykorzystywanie środków poślizgowych

- zmniejszają tarcie,

- zapobiegają otarciom naskórka,

- rodzaje środków poślizgowych dobieramy w zależności od:

• rodzaju skóry

• zabiegów towarzyszących

• upodobanie pacjenta

• upodobanie masażysty

4. Wykorzystanie środków wspomagających

- środki przeciwbólowe,

- środki przeciwzapalne,

- olejki eteryczne,

- preparaty witaminowe.

ZASADY WYKONANIA POPRAWNEGO MASAŻU

1. Przed każdym masażem zbieramy wywiad. Wywiad musi być bardzo szczegółowy (rodzaj pracy,

rodzaj wykonywanego ruchu, buty, spanie, samochód)

2. Wszystkie techniki masażu stosuje się wzdłuż przebiegu naczyń limfatycznych oraz krwionośnych

i zawsze w kierunku serca (wyjątkami są masaż limfatyczny, niektóre jednostki chorobowe, paraliż

połowy ciała - od kręgosłupa do kończyny, dzieci - „od głowy do ogona”). Nie masujemy węzłów

chłonnych.

3. Pacjent musi być wygodnie ułożony. By go rozluźnić.

4. Masaż nie powinien wywoływać bólu. Jedyny ból, który może powstać to tzw. bóle początkowe.

Są one wynikiem naciągnięcia tkanek, rozluźnienia zrostów, zwiększenia przekrwienia, podrażnienia

zakończeń nerwowych i wrażliwości organizmu na ugniatanie.

Pierwsze zabiegi wykonujemy bardzo delikatnie. Siła masażu wzrasta wraz z kolejnością zabiegu.

Siła masaż zależy od:

• wieku

• stanu zdrowia

• płci

• wykonywanego zawodu

• budowy ciała

• stadium choroby.

Masaż może być wykonany nie wcześniej niż 2 godziny po posiłku.

Po serii zabiegowej robimy 10 - 15 dniową przerwę.

Seria - ok. 10 zabiegów.

Czas trwania zabiegu zależy od następujących czynników:

• rodzaj schorzenia

• wielkość masowanej powierzchni

• stan zdrowia pacjenta

• kolejność zabiegu.

Każdą technikę masażu powtarzamy kilka razy. Minimum 2 razy.

30.03.2008 r.

POZYCJE UŁOŻENIOWE

Przyjmuje się je w celu rozluźnienia pacjenta i przygotowania pacjenta w taki sposób by w trakcie masażu nie zmieniał pozycji.

1. Pozycja na brzuchu, głowa ułożona na odpowiednim boku, wałek pod kostki.

2. Pozycja na plecach, wałki pod kolanami.

3. Pozycja na boku.

4. Pozycja siedząca - najczęściej stosowana przy masażu karku i głowy, ręce oparte o wysoki stół, głowa oparta na ramionach.

TECHNIKI MASAŻU

1. GŁASKANIE - przygotowuje, zmniejsza napięcie, rozluźnia mięśnie, ściera naskórek, pomocne przy

ocenie pacjenta. Głaskaniem możemy rozpoczynać i kończyć masaż lub przeplatać.

Głaskanie wykonujemy całą dłonią, grzbietem dłoni, kciukiem i opuszkami palców.

2. ROZCIERANIE - kciukiem, dłonią, palcami. Wyróżniamy

a) - koliste

- spiralne

- okrężne

b) - delikatne - powierzchowne

- głębokie

- podłużne

- poprzeczne.

Tempo ruchu: 60 - 100 ruchów na minutę.

3. UGNIATANIE - Możemy ugniatać opuszkami (1 i 2 palca lub 1 i 4 palca), piąstkowo, półpiąstkowo,

kłębem i kłębikiem, jednorącz lub oburącz. Wyróżniamy:

1. - delikatne

- głębokie

b) - poprzeczne

- podłużne

4. OKLEPYWANIE - opuszkami, półpiąstkowo, piąstkowo, metodą miseczkową. Oklepywanie powinno

być krótkotrwałe, sprężyste, dynamiczne, nie powinno wywoływać wybroczyn ani

bólu. Oklepujemy zawsze poprzecznie do mięśnia.

Tempo: 100 - 300 uderzeń na minutę.

Słabe oklepywanie zwalnia pracę tętna, daje rozluźnienie, powoduje zwężenie

naczyń krwionośnych.

Silne oklepywanie powoduje wzrost temperatury tkanek, rozszerza naczynia

krwionośne, podwyższa próg odczuwania bólu.

5a. WIBRACJA - przekazanie wibracyjnych drgań mechanicznych z ręki masażysty na tkankę.

Występuje duża częstotliwość i mała amplituda ruchów.

5b. ROZTRZĄSANIE - przekazanie wibracyjnych drgań mechanicznych z ręki masażysty na tkankę.

Występuje mała częstotliwość i duża amplituda ruchów.

6. WAŁKOWANIE - rozcieranie + ugniatanie + głaskanie.

Wolne wałkowanie rozluźnia, energiczne pobudza.

7. WYCISKANIE - głębsza, bardziej intensywna odmiana głaskania. Bardzo mocno działa na układ

nerwowy.

MASAŻ (DRENAŻ) LIMFATYCZNY

Oznacza on środki i metody ułatwiania przepływu chłonki u chorych z obrzękami chłonnymi.

Odpływ chłonki możemy wspomagać w sposób:

- bierny (mechaniczna kompresja),

- czynny (poprzez wykorzystanie pompy mięśniowej - ćwiczenia, chodzenie)

- grawitacyjny (wykorzystuje się zjawisko grawitacji).

WSKAZANIEM do masażu limfatycznego są:

- obrzęki chłonne, np. po mastektomii lub obrzęki chłonne kończyn dolnych,

- formowanie kikuta po amputacji,

- obrzęki pourazowe.

KINEZYTERAPIA - leczenie ruchem

Ruch jako lek nie ma substancji ani opakowania.

Substancją tego leku jest pomysł zrodzony z nauki i doświadczenia.

Jego podanie wymaga prawdziwego mistrzostwa.

Przekazanie go choremu wraz z osobowością i sercem, czyni ten lek niezastąpionym.

RUCH TO ŻYCIE => BEZRUCH TO ŚMIERĆ !!!

ZASADY WYKONYWANIA ĆWICZEŃ FIZYCZNYCH

1. Ćwiczenia muszą być dobierane indywidualnie.

2. Osoba wykonująca ćwiczenia musi umieć świadomie rozluźnić mięśnie.

3. W czasie ćwiczeń dobieramy pozycje izolowane (pozycje stabilizujące nie ćwiczony odcinek lub

zapewniające pozycje stabilizującą).

4. Stabilizujemy odcinek bliższy.

5. Ruch powinien odbywać się płynnie, wokół fizjologicznej osi stawów i we właściwej płaszczyźnie

(czołowa, strzałkowa, poprzeczna).

6. Ćwiczenia prowadzi się w odpowiednim rytmie. Rytm jest odpowiedni dla rodzaju ćwiczeń.

7. Nasilenie ćwiczeń powinno być tak dobierane, aby nie powodowało stanów zapalnych i nadmiernego

zmęczenia słabszych mięśni. Ćwiczenia nie powinny wywoływać dolegliwości bólowych

utrzymujących się przez wiele godzin,

8. Ćwiczenia prowadzi się według odpowiedniego konspektu.

Plan ćwiczeń obejmuje:

- część wstępną (ok. 5 min.)

- część zasadniczą (ok. 30-40 min.)

- część końcową (ok. 5-10 min.) - część normująca pracę organizmu.

Aktywność w czasie ćwiczeń powinna systematycznie rosnąć, osiągając maksimum w II części.

9. Zajęcia muszą być bezpieczne.

SYSTEMATYKA ĆWICZEŃ - rodzaje wykonywanych ćwiczeń

a) Ćwiczenia bierne - wykonywane przez kogoś lub aparat.

b) Ćwiczenia czynne.

c) Ćwiczenia prowadzone (wspomagane) - pół na pół = terapeuta + zainteresowany.

d) Ćwiczenia samowspomagane.

e) Ćwiczenia izometryczne.

f) Ćwiczenia czynne w odciążeniu.

g) Ćwiczenia z oporem.

h) Ćwiczenia synergistyczne

- kontralateralne

- ipsilateralne.

i) Ze względu na ilość osób

- indywidualne

- grupowe.

j) W zależności od wpływu na organizm

- miejscowe

- ogólne.

k) Ćwiczenia specjalne

- wzmacniające

- rozciągające

- rozluźniające

- koordynujące

- oddechowe

CELE I ZADANIA KINEZYTERAPII

1. Ćwiczenia zapobiegają ograniczeniom ruchów w stawie.

2. Zapobiegają osłabieniu mięśni i ich zanikom.

3. Przeciwdziałają obrzękom.

4. Przywracają siłę, wytrzymałość i ruchomość.

5. Redukcja nerwowo - mięśniowa.

6. Poprawa koordynacji i równowagi.

7. Koordynacja wad postawy.

8. Poprawa czynności układu sercowo - naczyniowego.

9. Poprawa i pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego.

10. Zwiększenie wydolności i sprawności ogólnej organizmu.

WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA

Jest to zdolność do wykonywania ciężkiej lub długotrwałej pracy fizycznej.

Wykonywana jest ona bez zaburzeń homeostazy i przy zapewnieniu pełnej restytucji (powrotu) do funkcji podstawowych po ich zakończeniu.

Głównym czynnikiem decydującym o wydolności jest sprawność zaopatrywania tkanek w tlen.

Na początku każdego wysiłku zapotrzebowanie takie rośnie, rośnie także jego zużycie.

Po pewnym czasie następuje równowaga pomiędzy zapotrzebowaniem a zużyciem - jest to tzw. równowaga czynnościowa.

Przedłużająca się ciężka praca doprowadza do osiągnięcia przez organizm maksymalnego pułapu swoich możliwości. Jest to tzw. pułap tlenowy.

Przekroczenie tej granicy powoduje powstanie niedoboru tlenu i narastanie beztlenowych procesów metabolicznych. W tkankach gromadzą się kwaśne metabolity. Zatem im większa jest zdolność pochłaniania tlenu tym większą pracę można wykonać.

Wydolność fizyczna kształtuje się z reguły w latach dzieciństwa.

Ten sam wysiłek dla ludzi o różnym pułapie tlenowym będzie traktowany w sposób różny.

9

---