POJĘCIE „METODY”

• meta /z gr./ → po, hodos /z gr./ → droga

• methodos → „po drodze” do celu, postępowanie za kimś, za czymś, dążenie do określonego celu, do tego by zrealizować jakieś zadania, osiągnąć cel, zamierzenia

• sposób postępowania

• zespół czynności i środków służących do wykonania jakiegoś zadania (tu: cele jakie stawiamy sobie w procesie resocjalizacji)

• sposób realizacji określonych zadań, sposób postępowania wychowawcy

(Górski) METODA to „sposób działania, za pomocą którego można dokonywać określonych, pożądanych z punktu widzenia celów wychowania zmian w sytuacjach wychowawczych”

(sposób realizacji określonych zadań, sposób działania za pomocą którego można dokonywać pożądanych z punktu widzenia celów wychowania zmian w sytuacjach wychowawczych)

Cel wychowania → ukształtowanie osobowości wychowanka.

Osobowość - zespół cech, mechanizmów wewnętrznych odróżniających nas od innych, charakterystycznych dla danego człowieka, (charakter, temperament, potrzeby, poglądy, światopogląd, hierarchia wartości, emocje, dążenia)

→ Czapów ← SYTUACJE WYCHOWAWCZE - wszelkie zdarzenia, wpływy, relacje, między wychowawcami a wychowankami

• fakty wychowawcze - zdarzenia między wychowawcą i wychowankiem, wychowankiem i wychowankiem, wychowawcą a wychowawcą, wszelkie wpływy wychowawcy na wychowanka i na odwrót, sprzężenia, oddziaływania

• obiekty wychowawcze - wychowawcy i wychowankowie, metody, środki jakimi posługują się wychowawcy

(Elementy te składają się na metodykę działania resocjalizacyjnego i w tych elementach dokonujemy pewnych modyfikacji. Chcąc prawidłowo przeprowadzić proces resocjalizacji, chcąc mówić o skuteczności tych oddziaływań, musimy brać pod uwagę co jest celem naszego działania, co chcemy osiągnąć w pracy z wychowankiem, jakie powinny być między nami a wychowankami relacje, jakie powinny być relacje w samej grupie wychowawczej, jak powinniśmy trafić do tego wychowanka, jak przekonać go do zmiany dotychczasowego postępowania, zmiany jego postaw, systemu wartości, zachowań, nastawienia do życia, do samego siebie, jak wykształcić u niego mechanizm kontroli wewnętrznej)

Metoda = Recepta, jak „wyleczyć” osobowość, co zrobić, jakie metody zastosować

METODYKA → zbiór wytycznych dotyczących sposobów postępowania

metodyka = zbiór metod

• sprowadza się do poszukiwania dróg (sposobów) racjonalnego działania

- jeśli działanie będzie racjonalne to jednocześnie jest szansa na powodzenie w realizacji określonych celów, które wcześniej sobie założyliśmy

• subdyscyplina naukowa pedagogiki resocjalizacyjnej (działy pedagogiki reso:teoria wychowania resocjalizującego, aksjologia -nauka o wartościach, teleologia - nauka o celach, metodyka, diagnostyka), która zajmuje się metodami nauczania

• to dyscyplina praktyczna zajmująca się metodami nauczania

• układem odniesienia dla metodyki wychowania jest teoria wychowania

• to ustandaryzowane podejście dla wybranego obszaru podejście do rozwiązywania problemów (podstawowym problemem w resocjalizacji jest proces nieprzystosowania, wykolejenia, demoralizacji)

• skupia się na metodach realizacji zadań

• działalność celowa

METODYKA RESOCJALIZACYJNA

→ to jeden z 5 działów pedagogiki resocjalizacyjnej

→ zajmuje się metodami, środkami i technikami resocjalizacji

funkcje pedagogiki resocjalizacyjnej - opieka, wychowanie, terapia

procedury - socjotechnika, psychotechnika, kulturotechnika

Metodyka reso. koncentruje się na poszukiwaniu odpowiedzi na 2 zasadnicze pytania:

1. Co należy robić, aby osiągnąć zamierzone cele, zadania resocjalizacyjne?

• Poszukiwanie odpowiedzi na to pytanie, dotyczy zadań całej działalności resocjalizacyjnej. Zastanawiamy się o co właściwie chodzi w resocjalizacji,co jest celem działalności resocjalizacyjnej?

2. Jak należy to robić? (jakie zastosować metody resocjalizacji?) jak należy coś robić, aby coś osiągnąć

• dotyczy sposobów realizacji zadań, które postawimy sobie w resocjalizacji

przykład: Chcemy zmienić system wartości lub wpoić nowe wartości dla wychowanka, chcemy ukształtować mechanizm kontroli wewnętrznej - sumienie u wychowanka → jak to sumienie uruchomić? Jak wpoić nowe wartości a wadliwe wyeliminować?

PODSTAWĘ DO SFORMUŁOWANIA METOD RESOCJALIZACJI, DAJĄCYCH SZANSĘ NA SKUTECZNOŚĆ RESOCJALIZACJI, STANOWI:
struktura osobowości	sposoby i metody resocjalizacji muszą być zgodne z tymi prawidłowościami
Psychologiczna i socjologiczna prawidłowość zachowania się ludzi (wszystkie psychologiczne i socjologiczne prawidłowości, które wpływają na nasze zachowanie, które rzutują na nasz sposób ,specyfikę zachowania się	(brać je pod uwagę) w resocjalizacji trzeba dopasować techniki, środki do osobowości wychowanka, zastosować zasadę indywidualizacji

W procesie resocjalizacji ważną rolę odgrywają tzw. IPRy- Indywidualne Programy Resocjalizacji wychowanka

NA CZYM POLEGA ISTOTA METODYKI RESOCJALIZACJI?

Na realizacji określonych zadań, przy wykorzystaniu pewnych prawidłowości zachowania się człowieka w sytuacjach społecznych.

Każdy z nas może w różny sposób zachowywać się w określonych warunkach, sytuacjach, tak samo wychowankowie. Celem metodyki jest pokazanie wychowankom, jak należy prawidłowo zachowywać się w społeczeństwie, jak zachowywać się by pełnić określone role społeczne, by żyć z ogólnie przyjętymi normami, zasadami, systemem wartości.

O JAKIE PRAWIDŁOWOŚCI CHODZI?

→ Niektórzy ludzie pragną wchodzić w związki uczuciowe z innymi ludźmi

dzięki temu jest możliwy określony wpływ wychowawcy na wychowanka, oparty o więź emocjonalną

→ Człowiek dąży do związania się z określoną grupą

dzięki temu możliwe jest oddziaływanie poprzez sterowanie grupą, a przez nią wpływ na jednostkę człowiek jest istotą stadną, lubimy funkcjonować w grupie- dzięki temu można wpływać na wychowanka grupą, w sposób pośredni.

KAŻDA METODA RESOCJALIZACJI WYNIKA Z OGÓLNEJ PSYCHOLOGICZNEJ LUB SOCJOLOGICZNEJ PRAWIDŁOWOŚCI ZACHOWANIA SIĘ CZŁOWIEKA

zasada: znamy prawidłowości → znamy metody

wynika z tego zasada: o ile znamy prawidłowości, które rządzą naszym zachowaniem, naszym postępowaniem - znamy metody, jak modyfikować te postawy, zachowania.

	Podział metod resocjalizacji
Sposób oddziaływania	Oddziaływanie bezpośrednie	Oddziaływanie pośrednie
Środki, jakimi dysponuje wychowawca	Osobiste walory własne lub innych osób	Sytuacje społeczne	grupy formalne i nieformalne	elementy kultury

METODY POSTĘPOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO ZALEŻĄ OD:
Indywidualności wychowanka czyli wyjściowego stanu osobowości wychowanka (z kim mamy do czynienia, na ile jest on indywidualnością?)	Różnych sytuacji, warunków w jakich przebiega resocjalizacja	Rodzaju zadań wychowawczych, określonych w wyniku diagnozy (po wstępnym poznaniu wychowanka, jego sytuacji dochodzimy do wniosków, co chcemy w procesie resocjalizacji uzyskać, co chcemy zrealizować)	Możliwości wychowawcy

METODY WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO wg GÓRSKIEGO
Wpływ osobisty	Oddziaływanie sytuacyjne	Grupa jako środek resocjalizacyjny (oddziaływanie grupowe)	Resocjalizacyjna rola kultury (oddziaływania kulturowego)
- przykład własny - doradzanie wychowawcze - przekonywanie	- organizowanie doświadczeń uczących wychowanka - kary i nagrody - uświadamianie skutków zachowań - trening	- metoda samorządu - metoda kształtowania celów, norm i struktury grupy - podnoszenie spoistości prestiżu grupy - sposoby kierowania grupą	- Nauczanie resocjalizujące - aktywizowanie pracownicze - organizowanie rekreacji - metoda wykorzystująca wzory kulturowe

Ze względu na kryterium podziału metod mówimy o:
metodach bezpośredniego oddziaływania	metodach pośredniego oddziaływania
oddziaływanie za pomocą osobistych walorów, bezpośredni wpływ wychowawcy, bezpośrednie relacje, interakcje	oddziaływanie za pomocą określonych środków, wychowawca pośredniczy w przekazywaniu określonych norm, wartości, zasad, oddziaływanie za pomocą określonych środków (grupa, inne osoby, określone wytwory kulturowe)
wychowawca lub inna osoba przez niego wskazana, upoważniona, oddziałuje na wychowanka	wychowawca oddziałuje na wychowanka przez sytuacje społeczne, grupy społeczne, elementy kultury
odpowiadają psychotechnice wychowania resocjalizującego	odpowiadają socjotechnice i kulturotechnice wychowania resocjalizującego

W procesie resocjalizacji zawsze istnieje konieczność jednoczesnego posługiwania się wszystkimi wymienionymi metodami, choć w różnym zakresie, w zależności od przyjętych kryteriów.

W procesie resocjalizacji wychowawca nie powinien skupiać się na zastosowaniu tylko jednej metody. Proces resocjalizacji będzie tym bardziej skuteczny, oddziaływania bardziej efektywne, gdy wychowawca będzie posługiwał się wszystkimi metodami (w różnym zakresie i w zależności od przyjętego kryterium, co chce osiągnąć).

Metody bezp oddziaływania:	Metody pośredniego oddziaływania:
metody wpływu osobistego: Metoda przykładu własnego Metoda doradzania wychowawczego Metoda przekonywania	Metody oddziaływania sytuacyjnego M. organizowania doświadczeń uczących M. nagradzania i karania wychowawczego M. uświadamiania skutków zachowań Trening Metody oddziaływania za pomocą różnych grup społecznych metoda samorządu metoda kształtowania celów, norm i struktury grupy podnoszenie spoistości prestiżu grupy sposoby kierowania grupą

1. METODY BEZPOŚREDNIEGO ODDZIAŁYWANIA:

1. METODY WPŁYWU OSOBISTEGO

To bezpośrednie interakcje między wychowawcą a wychowankiem

→ im silniej reaguje wychowanek na zachowanie wychowawcy, tym większe szanse, ze wytworzy się między nimi więź zależności

→ wychowanek powinien zaakceptować te walory wychowawcy, których na razie sam osiągnąć nie potrafi, ale pragnie je osiągnąć w przyszłości

→ metody te wymagają takiego zachowania się wychowawcy, które inspiruje wychowanka do wykonywania odpowiednich reakcji naśladowczych; wychowankowi zależy na aprobacie wychowawcy, na jego dobrej opinii, na jego radach.

Metodami wpływu osobistego może posłużyć się tylko wychowawca który:

• Jest autorytetem

• Jest szanowany

• Jest osobą znaczącą

• Jest lubiany przez wychowanka

DO METOD WPŁYWU OSOBISTEGO NALEŻĄ:

• Metoda przykładu własnego

• Metoda doradzania wychowawczego

• Metoda przekonywania

Ad. 1 Metoda przykładu własnego

• Polega na odwzorowywaniu przez wychowanka postepowania wychowawcy

• Podopieczny bierze przykład z wychowawcy

wychowanek naśladuje nie tylko cechy zewnętrzne wychowawcy, ale przede wszystkim jego poglądy, przekonania, wartości, postawy.

Ad. 2 Metoda doradzania wychowawczego - czyli udzielanie rad, wskazówek

• Integralnym elementem doradzania jest krytyka zachowań wychowanka (nie krytyka wychowanka, ale krytyka jego zachowań!!!)

przykład: nauczyciel mówi do wychowanka: „jesteś idiotą”. Nie krytykuje tym samym zachowania czy postawy do nauki, ale jego samego, osobę. Powinno być tak: „twoje zachowanie jest idiotyczne, złe, głupie”. Z krytyką powinny spotkać się zachowania, postawy a nie wychowanek jako osoba.

Warunki skuteczności krytyki wychowawczej:

• Nie kpić z wychowanka

• Nie wyśmiewać go

• Nie pogrążać w rozpaczy

• Nie wyładowywać swojej złości

• Nie odgrywać się, ale uświadomić niedociągnięcia w zachowaniu wychowankowi

• Nie wywoływać reakcji obronnych wobec krytyki lecz zmobilizować do zapoznania się z naszym zdaniem na temat jego postępowania

• Metodę doradzania wychowawczego można skutecznie zastosować w dwóch sytuacjach:

1. Gdy wychowanek przypadkiem znajdzie się w sytuacji (okolicznościach), które wymagają doradzania mu (wtedy będzie oczekiwał rad, wskazówek i propozycji postepowania)

Przykład: wybór szkoły, podjęcie ważnego wyzwania, zadania, np. gdy wychowanek pada ofiarą agresji kolegów, może pójść i się poradzić do wychowawcy.

2. Gdy wychowawca sam zorganizuje takie warunki, w których dotychczasowe negatywne postępowanie wychowanka nie będzie przynosiło oczekiwanych przez niego nagród.

Przykład: [1] sesja egzaminacyjna. Większość studentów zdaje sobie sprawę z tego, że najłatwiej jest zaliczyć ściągając. Na pierwszym egzaminie się udaje, na drugim to samo, na trzecim - klaps, połowa roku oblała, bo wykładowca miał „sokole oko” Być może, ludzie ci uświadomią sobie, że nie ma tak lekko, że czasem można trafić na egzaminatora, u którego ściąganie nie przejdzie. [2] W grupie wychowanków jest złodziej. Pokazać mu, jak będzie się czuł, gdy ktoś jego okradnie.

• Zadania wychowawcy:

• Wskazuje wychowankowi skutki jego zachowań

• Wyjaśnia jak powinien postępować wychowanek

• Dostarcza wychowankowi wzorów postępowania

• Wywołuje zmianę motywów i postaw wychowanka

• Warunki skuteczności tej metody

• Wychowawca nie może być osoba obojętną dla wychowanka

• Rady przyjmuje i stosuje się tylko od osób:

• Które się ceni

• Do których ma się zaufanie

• Z których zdaniem się liczy.

• PODSTAWOWY WARUNEK: Trzeba chcieć (potrzebować) czyjejś rady!

• Wychowawca powinien być lubiany

• Wychowankowi powinno zależeć na dobrych radach, wskazówkach wychowawcy, powinien wiedzieć, że może liczyć na wsparcie,

• Wychowawca nie może być dla wychowanka osobą obojętną, nie może mieć syndromu władzy, dominacji

• Nie może być przemocy, agresji,

• Metoda będzie skuteczna, gdy wychowankowi będzie zależało na opinii wychowawcy, aprobacie

Ad. 3 Metoda przekonywania

• Polega na kształtowaniu, przekształcaniu przekonań wychowanka o rzeczywistości w jakiej się znajduje

Służy modyfikowaniu postaw młodzieży wykolejonej (stąd jest bardzo ważna w resocjalizacji) Przykład: „nie kradnij bo cię złapią, kradzież nie popłaca”

PODSTAWOWA ZASADA: Przekonywać a nie rozkazywać!

Uświadamiamy a nie narzucamy. Przykład: masz przestać pić/palić/zażywać narkotyki - podopieczny najpewniej zareaguje buntem (nie rozkazywać!)

• Przekonywanie zawiera nie tylko żądanie, ale też argumentację.

3 zasady przekonywania:

1. Skuteczne przekonywanie wymaga odwoływania się do istotnych dla wychowanka potrzeb, zainteresowań, aktualnych problemów, ze wskazaniem spos ich rozwiązywania

np: wychowanek typowany do jakiejś placówki - jego celem po opuszczeniu placówki jest założenie rodziny. Trzeba mu uświadomić, jak cel ten osiągnąć, że bez wykształcenia, pracy, żadna kobieta go nie zechce. Pierwsze co musi zrobić to znaleźć pracę. Nauczyć pisać CV, pokazać jak i gdzie szukać pracy.

2. Wychowawca powinien wywołać u wychowanka konflikt przekonań, oraz spowodować rozwiązanie tego konfliktu

Np. Warto w przyszłości żyć uczciwie. Największa wartość dla skazanego - wolność. Pokazać skazanemu, że jeśli będzie nieuczciwy, trafi za kraty, straci wolność.

3. Efekt przekonywania jest tym większy, im bardziej wychowawca jest osobą wiarygodną i znaczącą dla wychowanka

• Rezultaty metody przekonywania zależą od 4 czynników:

1. Cech wychowanka

2. Cech wychowawcy

3. Rodzaju argumentów

4. Sytuacji w jakich odbywa się przekonywanie

• (1) Podopieczny ma na początku procesu reso. inny system wartości, ocen i norm niż Wych. Dlatego trzeba stworzyć wspólną płaszczyznę norm dla wychowawcy i wychowanka.

• (2) Cechy jakie powinien posiadać wychowawca:

• Wiarygodność

• Bezstronność i obiektywność

• Autorytet

• Rzetelność w postępowaniu

• Umiejętność przekonywania

• (3) Rodzaje argumentacji:

• Racjonalna - odwołuje się do sfery rozumowej i logicznego myślenia

• Emocjonalna - oddziałuje na uczucia wychowanka

• Jednostronna - obejmuje tylko argumenty „za” danym poglądem np. nie rozmawiaj bo przeszkadzasz w zajęciach

• Dwustronna - zawiera argumenty „za” i „przeciw” jakiejś tezie

np. (1)przestępca włamujący się do banków. Co z tego, że obrabujesz bank, niby będziesz miał dużą kasę, ale jest duże prawdopodobieństwo, że w końcu cię złapią i pytanie czy będziesz miał jak wykorzystać te pieniądze? Będziesz mógł się z nich cieszyć?(2) co z tego że będziesz ściągać, zaliczysz ale będziesz nieuczciwy? (3), co z tego że kupisz prawko, skoro nie umiesz jeździć i jest duża możliwość że zaraz skasujesz samochód

• Wychowawca może wpływać na wychowanka za pośrednictwem innej osoby (np. wychowanek jest z nią związany, jest ona autorytetem dla niego).

Wychowawca osoba znacząca wychowanek

2. METODY ODDZIAŁYWANIA POŚREDNIEGO

1. METODY ODDZIAŁYWANIA SYTUACYJNEGO

Polegają na manipulowaniu sytuacjami i ich poszczególnymi elementami aby przyczyniły się do wykonania określonych zadań resocjalizacji.

MANIPULOWANIE polega na:

• Wprowadzaniu i utrzymywaniu takich zmian sytuacji, które eliminują niepożądany wpływ na wychowanka i są zgodne z życzeniami wychowawcy.

• Organizowaniu odpowiednich, nowych sytuacji w zależności od potrzeb wyznaczonych przez zadanie resocjalizacji.

1. METODA ORGANIZOWANIA DOŚWIADCZEŃ UCZĄCYCH

Polega na stwarzaniu takich syt, przez wychowawców, nauczycieli, opiekunów, w których pożądane zachowania wychowanka wywołują naturalne następstwa dodatnie (nagroda, uniknięcie kary) a zachowania niepożądane powodują naturalne następstwa ujemne (kary, brak nagród)

• Źródłem kar i nagród jest nie wychowawca, lecz sytuacja w której znajduje się wychowanek

• Czyny wychowanka sprzeczne z zasadami społecznymi mają być piętnowane przez społeczeństwo, zaś postepowanie zgodnie z nimi - aprobowane.

Np. (1) Laskowiec. Zakład dostał kilka starych kajaków do remontu. Wychowawca wymyślił spływ, ale warunkiem była naprawa kajaków przez podopiecznych. Na początku było dużo chętnych, którzy z czasem się wykruszali. Na koniec wszyscy chcieli jechać, ale pozwolenie dostali tylko ci, którzy wytrwali do końca w naprawianiu sprzętu. (2) Falenica - remont zakładu. Dyrektor zasugerował, że dziewczyny mogą same wybrać kolory do swoich pokoi, pod warunkiem, żer pomogą w malowaniu. Część podjęła się zadania. Skutki - z wolności przychodzi nowa dziewczyna. Chce wieszać plakaty, rysować po ścianach. Dziewczyny się nie zgadzają. Nauczyły się szacunku do pracy. Wiedzą, ze warto szanować swój wysiłek.

Założenia metody organizowania doświadczeń uczących:

• Nagrody i kary są wynikiem sytuacji jaka powstała (lub specjalnie została zorganizowana)

• Wychowawca sam nie przyznaje kar ani nagród

• Brak bezpośredniej ingerencji wychowawcy

• Kary i nagrody są naturalnym wynikiem danej sytuacji (np. reakcji społeczeństwa)

2. METODA NAGRADZANIA I KARANIA WYCHOWAWCZEGO

Tzw. Metoda kija i marchewki metoda dyscyplinowania

Umiejętne operowanie K i N może wpłynąć na zmianę zachowanie człowieka.

Założenia:

• Chcąc skutecznie operować K i N trzeba znać aktualne potrzeby i dążenia wychowanków

• Należy brać pod uwagę także sytuację, w jakiej odbywa się karanie i nagradzanie

• Metoda ta stanowi pomocniczy, a nie zasadniczy sposób oddziaływań wychowawczych

Np. Ad2. nie możemy chwalić członka grupy podkulturowej przy całej grupie np. za dobrze posprzątany pokój, bo spowoduje to jego degradację, i nie będzie to w jego mniemaniu nagrodą. Ad3. Karanie czy nagradzanie nie może być sposobem działania wychowawcy (nie chce mu się działać kreatywnie, więc wprowadza rygor i karze za przewinienia). K i N mają być tylko środkiem pomocniczym w jego działaniach.

!!! W RESOCJALIZACJI NAGRADZANIE ODGRYWA WIĘKSZĄ ROLĘ NIŻ KARANIE!!!

• KARA:

• Blokuje tylko zachowania negatywne

• Nie wskazuje jakie zachowanie jest opłacalne

• Skłania człowieka do unikania czynów karalnych, a inne zachowania są przykrą koniecznością

Np. wykonam polecenie nie dlatego, że tak powinienem, ale po to, by uniknąć kary.

• NAGRODA:

• Wyzwala spontaniczne zachowania, które są gratyfikowane

• Utwierdza wychowanka w przekonaniu, że jego postępowanie jest właściwe.

• Nie wolno karać:

• Pozbawiając wychowanka tego, do czego ma prawo (bez wzgl na swoje negatywne zach)

• Okazując swoją siłę i przewagę

• Stosując przemoc

• Wyśmiewając wychowanka, szydząc z niego

• Będąc złośliwym

• Poniżając, ubliżając (wzbudzając poczucie niższości)

3. METODA UŚWIADAMIANIA SKUTKÓW ZACHOWAŃ

Należy wychowankowi uświadomić następstwa jego postepowania, przez porównywanie ich z dotychczasowymi doświadczeniami. Należy wychowankowi uświadomić jakie popełnił błędy i jak należy się zachowywać a jak nie. Np. Czego ci najbardziej brakuje? - Wolności, rodziny, przyjaciół. Pamiętaj więc o tym gdy następnym razem zechcesz wejść w konflikt z prawem. Uświadom sobie czy nie będzie ci wtedy tego brakować?

4. TRENING

2. METODY OPARTE NA WPŁYWIE RÓŻNYCH GRUP SPOŁECZNYCH

Wychowawca oddziałuje na wychowanków w sposób pośredni poprzez grupę (funkcjonującą w środowisku lub stworzoną przez wychowawcę). Ważne jest by grupa składała się z osób, które będą oddziaływała na siebie w sposób konstruktywny. Nie może być to grupa podkulturowa, przestępcza.

Metody te wykorzystują fakt zależności człowieka od grupy społecznej (człowiek jest istotą stadną, lubimy funkcjonować w grupie).

- Grupa jest środkiem oddziaływania wychowawczego.

- Grupa wpływa na osobowość, na zmianę zachowania wychowanków

Wyróżniamy 3 metody:

1. Metoda samorządu i zarządzania

2. Metoda kształtowania celów, norm i struktury grupy

3. Metoda podnoszenia spoistości i prestiżu grupy

Ad. .1. Metoda samorządu i zarządzania

• To sposób postępowania zmierzający do realizacji wychowawczej zasady samorządowości,
  a więc doprowadzenie wychowanka do samodzielnego i świadomego kierowania swoim postępowaniem i do samodyscypliny.

• Założenia:

• Grupa jest samorządna gdy samodzielnie planuje, organizuje, i kieruje, oraz przestrzega zasad działalności grupy

Np. ćwiczenia na studiach. Do wykonania referaty. Wykładowca może przydzielić tematy lub zlecić to staroście. W drugim przypadku to starosta odpowiada za grupę, jeśli ktoś nie wykona zadania.

• Funkcje samorządności:

• Planowanie działalności grupy

• Wspólne ustalanie celów i zadań oraz metod ich realizacji

• Organizowanie działalności grupy

• Kierowanie działalnością grupy

• Przestrzeganie zasad grupowych

• Kontrolowanie i ocenianie działalności poszczególnych członków grupy

Ad. .2. Metoda kształtowania celów, norm i struktury grupy

• Polega na zwiększaniu wpływu grupy na wychowanków

• Wychowanek ma uwewnętrznić wartościowe cele grupy

• Aby grupa realizowała konstruktywne cele, należy podsuwać jej nowe, atrakcyjne zadania (np. organizacja dyskoteki, jakiejś formy rekreacji)

Np. Zero integracji w grupie. Wyznaczamy więc jej jakieś przyjemne zadanie np. Zorganizowanie jakiejś imprezy, dyskoteki. Zadanie ma dawać grupie satysfakcję.

• Kształtuje się także normy i przekształca dawne, poprzez wprowadzenie nowych norm oraz powoływanie organów egzekwujących przestrzeganie określonych norm

• Dokonuje się także przekształceń w strukturze grupy (np. słaby lider więc go zmieniamy)

• Nadaje się i pozbawia określonych funkcji członków grupy

Ad. .3. Metoda podnoszenia spoistości i prestiżu grupy

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~`~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~`~~

METODY I ŚRODKI ODDZIAŁYWANIA RESOCJALIZACYJNEGO STOSOWANE

WOBEC OSÓB ODBYWAJĄCYCH KARĘ POZBAWIENIA WOLNOŚCI

Osadzeni przebywający w jednostkach penitencjarnych w dniu 31 października 2009r

Wyszczególnienie	Ogółem
		wszyscy	kobiety
Ogółem	85313	2729
Tymczasowo aresztowani	9884	425
Skazani	79911	2264
Ukarani	518	40

1. NAUCZANIE I SZKOLENIE ZAWODOWE

Obok zatrudnienia (pracy) należy do najważniejszych środków oddziaływania reso na więźniów

Cele nauczania w resocjalizacji:

• Dokonanie zmian w osobowości więźniów - uczniów

• Resocjalizująca fun, nauki szkolnej zależy głównie od dostosowania syst. wychowawczego szkoły do swoistego stanu postaw i osobowości cechujących jednostki mniej lub bardziej wykolejone społecznie.

Czynniki decydujące o powodzeniu metody:

• Zastosowanie indywidualnego podejścia (dostosowanie syst wychowawczego do ucznia)

• Stan postaw i osobowości ucznia. Czy jest podatny na oddziaływania. Czy ma motywację do nauki,

• Stopień wykolejenia (im wyższy stopień wykolejenia, tym mniejsze szanse na resocjalizację)

• Dobierając formę nauczania dla osadzonego uwzględnia się jego uzdolnienia, predyspozycje i okres jaki mu pozostaje do końca kary.

Wg. regulaminu wykonywania kary pozbawienia wolności obowiązkowi nauczania podlegają w szczególności skazani którzy:

• Nie mają podstawowego wykształcenia

• Nie ukończyli 50r.ż.

• Do odbycia kary pozostało im co najmniej 6miesięcy

• Stan ich zdrowia nie stoi na przeszkodzie, aby tę naukę podjąć, chyba że ze względu na krótki okres kary lub podeszły wiek skazanego, nie celowe jest rozpoczynanie tej nauki

Nauczanie osadzonych prowadzi się w:

• Szkołach

• Zespołach szkół

• Centrach kształcenia ustawicznego, które są prowadzone przy zakładach karnych

Do nauczania kwalifikuje się:

1. Obligatoryjnie - osadzonych, którzy nie ukończyli 18r.ż. zobowiązanych do realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki na podstawie ustawy o systemie oświaty

2. Na wniosek działu penitencjarnego zakładu - osadzonych, którym w indywidualnym programie oddziaływania określono potrzebę nauczania

3. Osadzonych, którzy wystąpili z prośbą o podjęcie nauki lub jej kontynuację w określonym typie szkoły

• Dla skazanych którzy nie posiadają zawodu, pełnych kwalifikacji do jego wykonywania lub nie będą w stanie wykonywać dotychczasowego zawodu po wyjściu na wolność, organizuje się kształcenie w zakresie zasadniczej szkoły zawodowej z praktyką zawodu.

• Oprócz dwóch wymienionych kierunków kształcenia więźniów jest jeszcze trzeci, czyli szkolenie w zakresie szkoły średniej o charakterze ogólnokształcącym.

• Szczególnie istotnym kierunkiem kształcenia skazanych jest organizowanie kursów zawodowych, które umożliwiają uzyskanie odpowiednich kwalifikacji.

• Kształcenie w zakresie kursów zawodowych, jak również w zakresie nauczania w szkołach zawodowych i średnich stwarza pewne szanse na pomyślną readaptację społeczną więźniów.

Funkcje nauczania w oddziaływaniu resocjalizacyjnym:

• Podnoszenie ogólnego poziomu intelektualnego (pogłębianie wiadomości, edukacja moralna, poszerzenie horyzontów myślowych)

• Przygotowanie do życia w społeczeństwie zgodnie z przyjętym w nim porządkiem prawnym. Zgodnie z panującymi zasadami (zdobycie zawodu stwarza pewne szanse na przyszłość)

• Czynnik dyscyplinujący (systematyczne uczestnictwo w procesie nauczania, wyrabia u skazanego poczucie obowiązku, odpowiedzialności, uczy współdziałania, rozwija ambicję, wskazuje nawet perspektywy życiowe

• Czyn. neutralizujący nudę, przyspieszający mijanie czasu, zmniejszający wzajemną demoralizację

• Zmniejszenie w pewnym stopniu dolegliwości kary pozbawienia wolności

• Czynnik terapeutyczny, który jest istotny dla zdrowia psychicznego człowieka

• Wpływ na rozwój psychiczny (człowiek nie cofa się w rozwoju i nie marnuje czasu)

Ponadto nauczanie i szkolenie zawodowe w oddziaływaniach resocjalizacyjnych na więźniów:

• Wpływa na odpowiednią motywację

• Kształtuje właściwą i pożądaną postawę

• Umożliwia pracę nad sobą

• Rozwija własne zdyscyplinowanie

• Kształci własną wolę\

• Uczy poznawać świat

• Pomaga pozbyć się kompleksów

• Może zapobiec powrotowi do przestępstwa

• Umożliwia ponowną adaptację społeczną

• Przekształca osobowość

• Przekazuje jednostce odpowiednie wartości, normy, wzorce

1. ZATRUDNIENIE WIĘŹNIÓW

Według regulaminu wykonywania kary pozbawienia wolności zatrudnienie ma na celu:

• Wdrożenie do pracy i nauczanie zawodu dla przygotowania do uczciwego życia na wolności

• Zachowanie i rozwój sił fizycznych i umysłowych

Problem zatrudnienia skazanych ujmowany jest w dwóch aspektach:

1. Z jednej strony osoba odbywająca karę pozbawienia wolności ma obowiązek pracy (w wymiarze nieprzekraczającym 90h miesięcznie w charakterze prac porządkowych oraz pomocniczych wykonywanych na rzecz jednostek organizacyjnych służby więziennej lub za prace porządkowe na rzecz samorządu terytorialnego)

2. Z drugiej strony skazany ma prawo do zatrudnienia  administracja zakładu karnego zobowiązana jest do zapewnienia pracy

Kryteria kierowania skazanego do pracy

Uwzględnia się w miarę możliwości:

• Zawód

• Wykształcenie

• Zainteresowania

• Potrzeby osobiste skazanego

• Wiek

• Płeć

• Część kary pozostałą do odbycia

• Względy porządku i bezpieczeństwa w zakładzie

Zasady pierwszeństwa kierowania do pracy:

• Skazani zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych

• Mających szczególnie trudną sytuację materialną, osobistą, rodzinną,

Zdolność skazanego do pracy

• określa lekarz (stan fizyczny i psychiczny)

• skazany powinien przejść badania sanepidu - przy pracy z pożywieniem

• skazanego instruuje się o sposobie wykonywania przydzielonej pracy, szkoli w zakresie przepisów BHP, POPŻ oraz obsługi maszyn i urządzeń a także zapoznaje z podstawowymi zasadami i normami

Skazanego zatrudnia się na podstawie skierowania do pracy, albo udostępnia się możliwość wykonywania pracy zarobkowej w ramach:

• umowy o pracę

• umowy zlecenia

• umowy o dzieło

• umowy o pracę nakładczą

zatrudnienie spełnia funkcje:

• resocjalizacyjną (wdrażanie skazanych do pracy i nauczanie ich zawodu)

• Zdrowotną i higieniczną (poprawianie samopoczucia, zachowanie i rozwijanie sił fizycznych i psychicznych)

• Ekonomiczną - ma podstawowe znaczenie w systemie penitencjarnym

A ponadto:

• Mechanizm pobudzający do działania, pewna alternatywa bezczynności

• Zmniejszenie wydatków państwa związanych z wykonywaniem kary pozbawienia wolności

Znaczenie pracy w resocjalizacji:

• Redukcja monotonii i deprywacji spowodowanej warunkami izolacji więziennej

• Jest sposobem na zagospodarowanie czasu

• Aktywizuje wewnętrznie podnosząc przez to odporność na trudne sytuacje

• Łagodzi w konsekwencji subiektywne poczucie izolacji społecznej, rozładowuje nerwowo i poprawia samopoczucie.
  

---