ELEMENTY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Administracja

Administracja - jedna z podstawowych dziedzin działalności państwa, polegająca na zarządzaniu, lub też ogół organów państwowych zajmujących się administrowaniem

• działalność wykonawczo-zarządzająca, prowadzona w państwie

• wszystko to, co nie jest ustawodawstwem i sądownictwem

Administracja publiczna - zespół organów administracyjnych i obsługujących je urzędów, powołanych do praktycznego realizowania zadań państwa

• władztwo - możliwość użycia przymusu w celu wyegzekwowania zakazów i nakazów typu administracyjnego

Prawo Administracyjne

Prawo administracyjne - zespół norm regulujących strukturę i kompetencję organów administracji państwowej oraz stosunki prawne powstające w toku wykonawczo-zarządzającej działalności tych organów

• nierówność podmiotów

• podział prawa administracyjnego

• przepisy odnoszące się do struktury organów administracyjnych

• przepisy regulujące tok działania organów administracyjnych

• przepisy odnoszące się do sposobu załatwiania poszczególnych rodzajów spraw

Prawo materialne - w znaczeniu węższym to normy zawarte w przepisach prawa administracyjnego powszechnie obowiązującego, które określają treść praw i obowiązków zachowania się ich adresatów, w znaczeniu szerszym zaś obejmuje również tzw. normy zadaniowe, dotyczące działalności niewładczej administracji, jej funkcji organizatorskich i tzw. administracji świadczącej

• normy prawa materialnego to tylko te, które powszechnie obowiązują

• ustawa zasadnicza - Konstytucja RP z 1997 roku

• ustawy zwykłe

• ratyfikowane umowy międzynarodowe

• rozporządzenia

• akty prawa miejscowego

• wyodrębnienie przepisów, które stanowią z jakimi stanami faktycznymi lub sytuacjami prawnymi łączy się określone obowiązki lub uprawnienia administracyjno-prawne

Prawo procesowe - ma zabezpieczać realizację norm prawa materialnego, jeśli konkretyzacja prawa materialnego, jeśli konkretyzacja praw i obowiązków następuje w drodze aktu administracyjnego

• źródła prawa

• kodeks postępowania administracyjnego z 1980 roku

• Ordynacja podatkowa z 1997 roku

• funkcja pomocnicza - stwarzanie optymalnych warunków do realizacji prawa materialnego

Prawo ustrojowe - reguluje problematykę struktur spełniających funkcje administracji publicznej z uwagi na wypełnianie celów publicznych

Akt Administracyjny

Akt administracyjny - jednostronne władcze wyrażenie woli organu administracji państwowej, załatwiające konkretną sprawę i skierowane do oznaczonego adresata

• wydawany przez organ administracji państwowej, lub niekiedy przez inny organ władzy państwowej bądź organizację społeczną, jeśli ta posiada prawo do jego wydania

• przy wydawaniu organ administracji państwowej występuje jako rozkazodawca i korzysta z posiadanych uprawnień

• zawsze dotyczy konkretnego stosunku prawnego, bądź ten stosunek tworzy - różni się więc tym od przepisów ogólnie obowiązujących

• jest zdarzeniem prawnym, ponieważ nadaje adresatowi prawa bądź obowiązki

Przesłanki ważności aktów administracyjnych

• może być wydany tyko na podstawie ustawy lub przepisów wykonawczych,

• winien pochodzić od właściwego organu i mieścić się w ramach jego kompetencji,

• może być wydany tylko po przeprowadzeniu określonego w przepisach postępowania i przy zachowaniu pewnych wymogów funkcjonalnych.

Akt wadliwy to akt niezgodny z wymogami funkcjonalnymi

• wady nieistotne - nie rodzą poważnych konsekwencji dla państwa i systemu prawa

• wady istotne - rodzą poważne konsekwencje

Akt nieważny

• został wydany przez niewłaściwy organ

• został wydany bez podstawy prawnej

• dotyczy sprawy, która została rozstrzygnięta wcześniej

• został skierowany do osoby, która nie jest stroną w sprawie

• w razie wykonania wywołałby czyn zagrożony karą

• zawiera inną wadę powodującą nieważność aktu z mocy wyrażonego prawa

Rodzaje aktów

• pozytywny - negatywny - kryterium podziału jest załatwienie sprawy zgodnie lub niezgodnie z wnioskiem

• wewnętrzny - zewnętrzny - kryterium podziału jest adresat - może nim być ktoś z wnętrza struktury administracyjnej, lub inny niż podległy organ administracyjny

• deklaratywny - konstytutywny - deklaratywny stwierdza, że dany stosunek prawny istnieje, konstytutywny tworzy taki stosunek

• związany - swobodny - kryterium podziału jest tutaj określenie warunków aktu w zapisach prawa

• dwustronny - jednostronny - dwustronny jest zależny od woli adresata, jednostronny nie

Sądownictwo Administracyjne

Jedynym sądem administracyjnym w Polsce jest Naczelny Sąd Administracyjny, którego postępowanie i organizację reguluje ustawa z 11 V 1995 roku

• orzeka w sprawach skarg na:

• decyzje administracyjne

• postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym oraz egzekucyjnym i zabezpieczającym

• uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego

• bezczynność organów

• rozstrzyga spory o właściwości między organami samorządu a organami administracji rządowej

• wszczyna postępowanie na podstawie skargi wniesionej przez uprawniony podmiot:

• każdego, kto ma interes prawny

• prokuratora

• Rzecznika Praw Obywatelskich

• organizację społeczną w zakresie jej statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych osób

• skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego

• wnoszone po wyczerpaniu środków odwoławczych (chyba że wnosi prokurator lub RPO)

• w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie, a w innych przypadkach w terminie 30 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o podjęciu aktu lub innej czynności organu uzasadniającej wniesienie skargi

• budowa:

• oznaczenie skarżącego

• miejsce zamieszkania

• wskazanie zaskarżonej decyzji lub postanowienia, bądź innego aktu lub czynności

• oznaczenie organu, którego działalności lub bezczynności skarga dotyczy

• określenie naruszenia prawa bądź interesu prawnego

• podpis osoby wnoszącej skargę lub pełnomocnika

• po otrzymaniu skargi sąd przesyła jej odpis organowi, którego działanie bądź bezczynność zaskarżono i zobowiązuje go do odpowiedzi na skargę w ciągu 30 dni od dnia doręczenia odpisu skargi oraz do nadesłania w tym terminie akt sprawy

• organ który zaskarżono może uwzględnić skargę w całości do dnia wyznaczenia przez są terminu rozprawy

• skarga może być przez Naczelny Sąd Administracyjny uwzględniona lub nie

Postępowanie Administracyjne Ogólne

Postępowanie administracyjne - proces (tok czynności) organu administracyjnego i stron, zmierzający do wydania aktu administracyjnego - inaczej tryb i formy postępowania

• postępowanie administracyjne zwiększa prawidłowość działania administracji i zabezpiecza praworządność, zapobiegając naruszaniu prawa

• zazwyczaj formę tryb postępowania reguluje kodeks postępowania administracyjnego z 1960 roku

Szczególne rodzaje postępowania administracyjnego

• postępowanie w sprawach o wykroczenia

• postępowanie przepisowe

• postępowanie przymusowe

• postępowanie w sprawach patentowych

Postępowanie administracyjne ogólne - najczęstszy rodzaj postępowania administracji państwowej, który skupia sprawy z różnych zakresów działania administracji - do tego trybu postępowania należą wszelkie sprawy nie regulowane przepisami szczegółowymi - obejmuje decyzje w sprawach

• budowlanych

• sanitarnych

• leśnych

• przemysłowych

• melioracyjnych

• mieszkaniowych

• rolnych

Zasady Postępowania Administracyjnego

Najważniejsze 4 zasady postępowania administracyjnego:

• zasada prawdy obiektywnej - rozstrzygnięcie sprawy może nastąpić jedynie wówczas, gdy okoliczności sprawy są w pełni wyjaśnione, gdy znana jest cała prawda

• zasada udziału stron - postępowanie administracyjne toczy się przy aktywnym udziale zainteresowanych w treści przyszłej decyzji stron

• zasada kontroli społecznej - społeczeństwo żywo jest zainteresowane prawidłowości postępowania administracyjnego - istnieją wyspecjalizowane organy badające czy ktoś nie mataczył przy postępowaniu

• zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu stron - organ wydający decyzje winien mieć na uwadze zarówno interesy stron, jak i szersze interesy całego społeczeństwa

Przebieg Postępowania Administracyjnego

• wszczęcie postępowania na wniosek urzędu lub stron

• postępowanie

• wydanie decyzji

• ma formę pisemną i kończy postępowanie administracyjne w danej instancji

• może mieć charakter postanowienia - załatwia się nim sprawy cząstkowe i nie kończy postępowania administracyjnego

Środki Odwoławcze

Gdy decyzja administracyjna nie odpowiada którejś ze stron może ona zastosować środek odwoławczy:

• odwołanie od decyzji

• zażalenie na decyzję

• wniosek o wznowienie postępowania - gdy pojawią się nowe dowody w sprawie

Wykroczenia Administracyjne i ich Ściganie

Wykroczenia - drobne czyny karalne, zagrożone karą aresztu do 3 miesięcy, kara ograniczenia wolności do 3 miesięcy, karą grzywny do 5000 zł lub karą nagany

• uproszczona procedura ze względu na niższą szkodliwość społeczną niż w przypadku przestępstw

• sprawy rozpatrywane są przez kolegium odpowiednie dla miejsca rozpatrzenia przestępstwa

• wszczęcie postępowania w sprawach o wykroczenie następuje na podstawie wniosku o ukaranie

• po zamknięciu rozprawy i naradzie kolegium wydaje orzeczenie, które ogłasza się ustnie, a na życzenie stron ogłasza się na piśmie

• od wydanego orzeczenia przysługuje odwołanie

• może być wniesione przez obwinionego, oskarżyciela publicznego, pokrzywdzonego oraz instytucję państwową lub społeczną, która złożyła wniosek o ukaranie

Rodzaje postępowania:

• postępowanie przyspieszone - zarządzane przez wojewodę w wypadku, kiedy na danym terenie szerzą się określone wykroczenia

• obwiniony schwytany na gorącym uczynku jest przyprowadzany przed oblicze kolegium, które od razu rozpoczyna rozpoznanie sprawy

• kolegium wydaje orzeczenie od razu

• postępowanie nakazowe - wymierzanie kary następuje bez rozprawy

• postępowanie mandatowe - prowadzone przez funkcjonariuszy policji i niektórych innych organów

• może nastąpić w wypadku:

• schwytania sprawcy na gorącym uczynku lub bezpośrednio po nim

• stwierdzenia naocznie przez funkcjonariusza pod nieobecność sprawcy popełnienie wykroczenia i braku wątpliwości co do osoby sprawcy

• nakłada się mandat, którego ukarany może nie przyjąć - wtedy kieruje się sprawę do kolegium

• postępowanie przymusowe - ma na celu zmuszenie określonej osoby do wykonania aktu administracyjnego

• musi być poprzedzone aktem zwanym zagrożeniem - zwróceniem się do zainteresowanej osoby z żądaniem wykonania aktu administracyjnego w określonym terminie z jednoczesnym wskazaniem środka przymusu, który w przeciwnym razie zostanie zastosowany

• postępowanie nakazowe rozpada się na dwa różniące się poważnie stosowanymi środkami:

• egzekucja należności pieniężnych

• egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym

Obywatelstwo

I Pojęcie i znaczenie obywatelstwa

Obywatelstwo jest to trwały węzeł prawny łączący osobę fizyczną z jakimś państwem, podmiotem prawa międzynarodowego. Więź ta bywa też określana mianem przynależności osoby do państwa. (nie ulega ona zerwaniu na skutek wyjazdu za granice, toteż zwierzchnictwo osobowe może przekraczać jego zwierzchnictwo terytorialne)

Obywatelstwo stanowi podstawę, na której opiera się ogół praw i obowiązków jednostki wobec państwa. Powoduje ono szereg doniosłych konsekwencji w płaszczyźnie międzynarodowej. Państwo, z którym jednostka pozostaje w trwałym związku prawnym, sprawuje nad nią opiekę dyplomatyczną i konsularną.

Wśród konsekwencji prawnych znajduje się obowiązek odbycia służby wojskowej, w związku z czym państwo może wezwać do powrotu obywatela przybywającego poza granicami kraju (ius avocandi). Obywatelstwo daje państwu podstawę do wykonywania swej jurysdykcji także na terytorium nie podlegającym niczyjej suwerenności lub na terytorium innego podmiotu, za jego zgodą.

Zgodnie z obowiązującym prawem międzynarodowym, sprawy obywatelstwa należą do wyłącznej kompetencji państwa, które w swym ustawodawstwie decyduje, jakim osobom przysługuje ono, w jaki sposób można je uzyskać i utracić.

W Polsce sprawy obywatelstwa reguluje ustawa z 15 lutego 1962r wielokrotnie nowelizowana.

II. Nabycie i utrata obywatelstwa

Obywatelstwo można nabyć:

1. wskutek urodzenia (nabycie pierwotne)

2. przez naturalizacje

ad.1

Nabycie obywatelstwa przez urodzenie może nastąpić na zasadach:

-„prawa krwi” (ius sanguinis) - obywatelstwo jednostki określa się wedle obywatelstwa rodziców. Zasada ta występuje m.in. w ustawodawstwie Austrii, Finlandii, Hiszpanii, Norwegii, Włoch.

-„prawa ziemi” (ius soli)- obywatelstwo nabywa się wedle miejsca urodzenia i nie zależy ono od obywatelstwa rodziców. Rozwiązanie to jest zwłaszcza stosowane w krajach Ameryki Południowej i USA.

W praktyce, najczęściej spotyka się obecnie łączne występowanie obu zasad. Rezultatem stosowania obu zasad jest traktowanie jako swego obywatela zarówno dziecka urodzonego przez własnych obywateli poza granicami kraju, jak też i dziecka cudzoziemców urodzonego na terytorium danego państwa.

Polska stosuje zasadę „prawa krwi” (art. 4), gdy oboje rodzice posiadają obywatelstwo polskie lub, gdy jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a drugie nie jest znane lub jest apatrydą albo nie można ustalić jego obywatelstwa. Ustawa ta też wyjątkowo dopuszcza nabycie obywatelstwa na podstawie „prawa ziemi” przez dziecko znalezione lub urodzone na terytorium RP, gdy oboje rodzice są nieznani, bądź ich obywatelstwo nie jest określone lub są bezpaństwowcami.

ad.2

Przez naturalizacje

Nabycie obywatelstwa przez naturalizacje, czyli nadanie, następuje wówczas, gdy obywatelstwo uzyskuje osoba, nie mająca żadnego obywatelstwa lub mająca obywatelstwo innego kraju. W drodze naturalizacji obywatelstwo można uzyskać na prośbę zainteresowanego, skierowaną do odpowiedniego organu państwa, przez zamążpójście lub adopcję.

Utrata obywatelstwa

- można je utracić przez nabycie innego (obcego) obywatelstwa,

- prezydent może pozbawić obywatelstwa,

- zrzeczenie się dotychczasowego na prośbę zainteresowanego (art. 13 ww. ustawy: Obywatel polski traci obywatelstwo polskie na swój własny wniosek, po uzyskaniu zgody Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego),

- wstąpienie do wojska obcego państwa.

III. Cudzoziemcy

Cudzoziemcem w jakimś państwie jest każda osoba nie będąca obywatelem tego państwa. W świetle prawa polskiego nie jest cudzoziemcem osoba będąca obywatelem innego państwa, jeśli zarazem posiada obywatelstwo polskie.

Występują dwie kategorie cudzoziemców:

1. (zazwyczaj liczniejsza) ludzie będący obywatelami innego państwa

2. osoby nie posiadające żadnego obywatelstwa tzw. bezpaństwowcy - apatrydzi. Jest to stan bardzo niepożądany , ponieważ stawia jednostkę w sytuacji osoby pozbawionej macierzystego państwa i jego opieki.

Niekorzystne konsekwencje może mieć także dwupaństwowość lub wielopaństwowość. Państwa zawierają między sobą umowy międzynarodowe mające na celu zapobieganie lub likwidowanie bezpaństwowości i wielopaństwowości.

Wjazd cudzoziemca na terytorium państwa normalnie dochodzi do skutku w wyniku współdziałania dwóch państw, to znaczy państwa macierzystego i państwa obcego. Klasyczną formą indywidualnej zgody na międzynarodowy ruch osobowy jest ze strony państwa macierzystego paszport, a ze strony państwa obcego wiza. Zarówno wydanie paszportu swojemu obywatelowi, jak i udzielenie wizy cudzoziemcowi jest suwerennym aktem państwa.

W celu ułatwienia międzynarodowego ruchu turystycznego państwa zawierają umowy, wyniku, których procedura przekraczania granic państwowych zostaje mniej lub bardziej uproszczona

Nadzwyczajną forma znalezienia się na terytorium innego państwa jest uzyskanie azylu.

Azyl jest to prawo państwa do udzielenia schronienia cudzoziemcowi prześladowanemu ze względów politycznych przez jego państwo macierzyste lub inne państwo. Określenie politycznego charakteru przekonań lub działalności osób, która mogła ubiegać się o azyl w państwach obcych należy do kompetencji tych państw.

Każdy cudzoziemiec bez względu na sposób, w jaki znalazł się a terytorium państwa obcego podlega jurysdykcji tego państwa.

Opuszczenie terytorium państwa przez cudzoziemca zazwyczaj odbywa się w drodze wyjazdu mieszczącego się w ramach zezwolenia na przyjazd lub pobyt w tym państwie.

Szczególnymi formami opuszczenia terytorium państwa są ekstradycja i wydalenie.

Ekstradycja - polega na wydaniu państwu obcemu osoby ściganej przez nie za popełnienie przestępstwa. O ekstradycji w Polsce orzeka sąd. Ekstradycja nie jest dopuszczalna w stosunku do obywatela polskiego lub w stosunku do osób, które są podejrzane o popełnienie tak zwanych przestępstw politycznych (wyjątek: zamach stanu).

Wydalenie - polega na usunięciu jakiejś osoby przez państwo ze swego terytorium; może dotyczyć wyłącznie cudzoziemców, cudzoziemców nie swoich obywateli. Wydalenie może mieć formę skutecznego nakazu opuszczenia terytorium państwa lub też formę deportacji, czyli przymusowego odstawienia do granicy.

Prawo o Aktach Stanu Cywilnego

Czym jest akt stanu cywilnego?

To wpis dokonany w księdze stanu cywilnego dotyczący zdarzeń, co do których prawo o aktach stanu cywilnego przewiduje obowiązek zarejestrowania. Akt zawiera tylko dane określone przez prawo. Podstawowymi aktami stanu cywilnego są: akt urodzenia, małżeństwa i zgonu.

Księgi stanu cywilnego prowadzone są przez urzędy stanu cywilnego. Urzędy tworzone sa na obszarze gminy lub po jednym dla kilku gmin, lub jest ich kilka dla jednej dużej gminy. Czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego należą do zakresu czynności administracji rządowej, dlatego urzędy s. c. tworzone są przez wojewodę. Stanowią też jednostki administracyjne gmin.

Czym jest rejestracja stanu cywilnego?

To system obligatoryjnych i ciągłych zapisów zdarzeń charakteryzujących stan cywilny. Fakty podlegające rejestracji określone są w prawie o aktach stanu cywilnego.

Wpisy dokonywane są na podstawie zgłoszenia zdarzenia podlegającego rejestracji (np. zgłoszenia urodzenia) lub na podstawie zanotowanego zdarzenia, które miało miejsce w urzędzie stanu cywilnego.

Rejestracji dokonuje kierownik urzędu s. c. (którym może być wójt lub burmistrz), obejmuje ona:

1. sporządzenie aktów stanu cywilnego

2. nanoszenie wzmianek dodatkowych

3. sporządzenie protokołów o oświadczeniach zmieniających stan cywilny lub wpływających na treści aktów

Do unieważnienia aktu może dojść:

• jeżeli akt stwierdza zdarzenia niezgodne z prawda ( np. sporządzenie akt urodzenia dla dziecka, które wcale się nie urodziło)

• jeżeli dojdzie do uchybień przy sporządzeniu aktu, które zmniejszą jego moc dowodową (np. sporządziła go osoba nieuprawniona)

Słowo o naturze aktów stanu cywilnego.

Nie tworzą nowego stanu prawnego, a jedynie rejestrują zaistniałe zdarzenia określone prawem. Skutki prawne zdarzenia powstają z chwilą zaistnienia, a nie z chwila rejestracji. Urodzenie, zgon lub zawarcie małżeństwa rejestruje się w postaci osobnych aktów. Inne zdarzenia podlegające rejestracji w księgach stanu cyw. Nie mają własnych aktów, rejestrowane są w postaci dodatkowych wzmianek w podstawowych aktach stanu cywilnego.

Wzmianki realizują zasadę zupełności. Wzmianki na marginesach odnotowujące zmiany, które zaszły po sporządzeniu aktu, są jego integralną częścią.

Przypiski zamieszczane są pod treścią aktu. Zawierają informacje o innych aktach s. c. Sporządzonych wcześniej i później, dotyczących tej samej osoby. Umożliwia to odczytanie pełnego stanu cywilnego osoby w danej chwili.

Odpisy wydawane są w formie zupełnej lub skróconej z ksiąg stanu cywilnego. Mogą je uzyskać organy państwowe, osoby, których akty dotyczą, małżonkowie zstępni i wstępni oraz osoby i organizacje, które wskażą w tym interes prawny (zasada ograniczonej jawności formalnej ksiąg i aktów s. c.).

Akty mają istotne znaczenie procesowe, gdyż stanowią wyłączny dowód zdarzeń, które są w nich rejestrowane. Żaden inny dokument nie może stanowić dowodu tych zdarzeń.

Akt Urodzenia

Urodzenie należy zgłosić w ciągu 14 dni od zdarzenia, w razie gdy dziecko urodzi się martwe, należy to zgłosić w ciągu 3 dni. W razie narodzin w szpitalu lub innym zakładzie do zgłoszenia zdarzenia zobowiązany jest szpital lub zakład. W innym wypadku kolejno: ojciec, lekarz lub położna, matka.

Zawieranie małżeństw

Następuje zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego z zachowaniem uroczystej formy. Akt małżeństwa sporządza się niezwłocznie po jego zawarciu. Udzielenie ślubu religijnego może nastąpić po uprzednim zawarciu małżeństwa w urzędzie i przedstawieniu duchownemu odpisu skróconego aktu małżeństwa lub na zasadach ślubu konkordatowego (patrz prawo rodzinne). Małżeństwo zawierane jest w urzędzie w pobliżu miejsca zamieszkania jednego z przyszłych małżonków.

Akt zgonu

Zgon należy zgłosić przed upływem 3 dni, jeśli nastąpi wskutek choroby zakaźnej - w ciągu 24 godzin. Jeżeli uchylone zostanie stwierdzenie zgonu lub uznanie osoby za zmarłą, akt taki skreśla się.

Ustawodawstwo polskie nie zwiera definicji stanu cywilnego. Można ją znaleźć w Encyklopedii, która stwierdza, ze jest to zespół cech określających sytuację osoby fizycznej w rodzinie, np. sprawy pokrewieństwa, związku małżeńskiego, a także płeć, wiek itd.

Prawo o zgromadzeniach ( ustawa z dn. 5 lipca 1990r.) Dz. U. Nr 51

Zgromadzenie - zgrupowanie, co najmniej 15 osób zwołanych w celu wspólnych obrad lub w celu wyrażenia wspólnego stanowiska

• Każdy może korzystać z możliwości pokojowego zgromadzania się

• Może podlegać ograniczeniom ze wzg. na ochronę bezpieczeństwa publicznego, ochronę zdrowia lub moralności publicznej albo praw i wolności innych osób.

• Prawo do organizowania zgromadzenia przysługuje osobie mającej zdolność do czynności prawnych, osobom prawnym, organizacjom i grupom osób.

• Przepisy ustawy nie dotyczą zgromadzeń:

• Organizowanych przez organy państwa lub organy samorządu terytorialnego

• Odbywanych w ramach działalności kościoła katolickiego, innych kościołów i związków wyznaniowych

• Związanych z wyborami władz państwowych i samorządowych

Organizowanie i przebieg zgromadzeń

Zgromadzenie publiczne - organizowane na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób

• Zawiadomienie uprzednie odpowiedniego organu gminy z prośbą o zgodę na organizację zgromadzenia (nie później niż na 3 dni, najwcześniej 30 dni przed datą zgromadzenia)

• Zawiadomienie powinno zawierać:

• Imię i nazwisko, datę urodzenia i adres zamieszkania organizatora oraz nazwę i adres osoby prawnej lub innej organizacji, jeżeli w jej imieniu organizuje on zgromadzenie

• Cel i program oraz język, w którym będą się porozumiewać się uczestnicy zgromadzenia

• Miejsce, datę i godzinę rozpoczęcia, planowany czas trwania, liczę uczestników, trasę przejścia

• Określenie planowanych przez organizatora środków zabezpieczających pokojowy przebieg zgromadzenia

• Zakazanie odbycia zgromadzenia, jeżeli:

• Jego cel lub odbycie sprzeciwiają się ustawie o zgromadzeniach lub naruszają przepisy ustaw karnych

• Odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach

• Decyzja o zakazie powinna być wręczona organizatorowi w terminie 3 dni od dnia zawiadomienia, nie później niż 24 godz. przed rozpoczęciem zgromadzenia

• Odwołanie od tej decyzji w terminie 3 dni od daty doręczenia jej

• Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji

• Decyzję dotyczącą rozpatrzenia odwołania wręcza się w terminie 3 dni od dnia otrzymania odwołania

• Funkcja przewodniczącego zgromadzenia

• Otwiera, zamyka i kieruje przebiegiem zgromadzenia

• Przewodniczącym jest organizator zgromadzenia, chyba, że powierzy on swoje obowiązki innej osobie albo uczestnicy zgromadzenia wybiorą innego przewodniczącego

• Odpowiada ze zgodny z prawem przebieg zgromadzenia

• Ma prawo zażądać opuszczenia zgromadzenia przez osobę, która swoim zachowaniem narusza przepisy ustawy, uniemożliwia lub usiłuje udaremnić zgromadzenie, (gdy się nie podporządkują, przewodniczący może się zwrócić o pomoc do policji)

• Rozwiązanie zgromadzenia:

• Jeżeli uczestnicy zgromadzenia nie podporządkują się zarządzeniom przewodniczącego lub, gdy przebieg zgromadzenia sprzeciwia się ustawie lub narusza przepisy ustaw karnych

• Z chwilą rozwiązania zgromadzenia jego uczestnicy zobowiązani są bez zwłoki opuścić miejsce, gdzie się odbywało

• Nie wymaga zawiadomienia wykonywanie kultu religijnego, o ile odbywa się:

• W kościołach, kaplicach i innych pomieszczeniach służących organizacjom kościelnym

• W innych miejscach z wyjątkiem placów, dróg i pomieszczeń użyteczności publicznej

Zgromadzenia na wyższych uczelniach ( ustawa z dn. 12 września 1990 r.) Dz. U. Nr 65

• Zgromadzenie się w celu akcji protestacyjnej - dla poparcia swych żądań, gdy są one przedmiotem spory zbiorowego i dotyczą istotnych spraw i interesów studentów

• Organizowane przez samorząd studencki, stowarzyszenie zrzeszające studentów lub organizacje studencką, której terenem działania jest dana uczelnia

• Decyzję (o rozpoczęciu i formie protestu) podejmuje bezwzględną większością głosów uczelniany lub wydziałowy organ uchwałodawczy samorządu studenckiego, stowarzyszenia lub organizacji studenckiej

• Powiadomienie dziekana lub rektora przynajmniej na 24 godz. wcześniej

• Strajk studencki - powstrzymywanie się od uczęszczania na zajęcia z możliwością pozostania na uczelni

• Decyzja o strajku podjęta wyłącznie przez samorząd studencki lub stowarzyszenie o zasięgu ogólnokrajowym, zrzeszające wyłącznie studentów ( po wcześniejszych nieudanych negocjacjach z rektorem)

• Nikt nie może być przymuszony do udziału lub odmowy udziału w strajku

• Organizacja: działania podejmowane w jej trakcie nie mogą zagrozić zdrowiu lub życiu ludzkiemu, powodować zniszczeń lub uszkodzeń mienia oraz naruszać uprawnień pracowników oraz studentów nie biorących udziału w strajku

STOWARZYSZENIA

Co mówi o nich konstytucja?

ART. 12

„RP zapewnia wolność tworzenia i działania zw. zawodowych, organizacji społ.-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji.”

ART. 38

„1. Każdemu zapewnia się wolność zrzeszania się.

2. Zakazane są zrzeszenia, których cel lub działalność jest sprzeczna z konstytucją lub ustawą. O odmowie rejestracji lub zakazie działania takiego zrzeszenia decyduje sąd.

3. Ustawa określa rodzaje zrzeszeń podlegających sądowej rejestracji, tryb tej rejesracji oraz formy nadzoru nad tymi zrzeszeniami.

 

 

USTAWA Z 7.IV.1989 r.

„PRAWO O STOWARZYSZENIACH”

Stowarzyszenia to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenia o celach niezarobkowych.

Mają prawo wypowiadania się w sprawach publicznych.

Samodzielnie ustalają swoje cele, programy, struktury organizacyjne i akty wewn. o działalności (np. regulaminy).

Prawo zrzeszania się może być ograniczone przez: „względy bezpieczeństwa państwowego, porządku publicznego, ochrony zdrowia, moralności i praw i wolności innych osób” (art. 13 konstytucji)

Kto może należeć i zakładać stowarzyszenia?

Obywatele polscy, którzy mają pełną zdolność do czynności prawnych i nie pozbawieni są praw publicznych

• !6- 18 lat- jedyne ograniczenie: zarząd musi składać się w większości z osób powyżej 18 roku życia

• poniżej 16 lat- mogą należeć do stowarzyszeń, ale nie mają czynnego i biernego prawa wyborczego do władz i prawa głosu (chyba że w stowarzyszeniu są osoby wyłącznie poniżej 16 lat- wtedy nie ma tych ograniczeń).

• Cudzoziemcy:

• jeśli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, to ok, jeśli nie, mogą należeć tylko do tych stow., których statut to przewiduje

Inne ograniczenia przy zakładaniu stowarzyszeń

• zakaz zakładania stow. , w których członkowie muszą być bezwzględnie posłuszni wobec władzy

• nie może być ujemnych następstw przynależności lub nieprzynależności do stow.

• nie można nikogo zmuszać do udziału lub ograniczać prawa wystąpienia

Przepisy tej ustawy nie dotyczą:

• organizacji społ. działających na podstawie innych ustaw

• kościołów, in. zw. wyznaniowych i ich osób prawnych

• organizacji religijnych działających w obrębie kościoła i in. zw. wyzn.

• komitetów wyborczych

• partii politycznych

Rodzaje stowarzyszeń

• stowarzyszenie

• stowarzyszenie zwykłe

STOWARZYSZENIE

Powoływanie

•             potrzeba 15 osób ( osoba prawna może uczestniczyć w stow., ale tylko jako członek wspierający, więc nie jest wliczana do tych koniecznych 15)

•             piszemy statut ( nazwa, teren działania, siedziba, cele i sposoby ich realizacji, sposób nabywania i utraty członkostwa, prawa i obowiązki członka, władze- tryb wyboru i kompetencje, sposób reprezentowania i zaciągania zobowiązań, warunki ważności jego uchwał...)

•               wybieramy komitet założycielski

•               który składa do sądu rejestrowego (=okręgowego) wniosek o rejestrację

•               sąd ma 3 miesiące na rozpatrzenie

•               w tym czasie składa odpis wniosku o organu nadzorczego, który ma się wypowiedzieć w sprawie rejestracji, może się włączyć jako strona do postępowania

•               odbywa się rozprawa

•               sąd może udzielić odmowy, zdecydować o postępowaniu wyjaśniającym, lub wydać postanowienie o zarejestrowaniu

•               kiedy ono się uprawomocni, stow. uzyskuje osobowość prawną i zostaje wpisane do rejestru

•               o czym sąd zawiadamia organ nadzorczy

Rejestr- jawny, dostępny dla osób trzecich

Można założyć związek stowarzyszeń (conajmniej 3). ale extra, nie?:)

 

STRUKTURA

 

(NAJWYŻSZA WŁADZA) WALNE ZEBRANIE CZŁONKÓW

(jeśli zbyt dużo członków) (zebranie delegatów)

 

ZARZĄD

 

ORGAN KONTROLI WEWNĘTRZNEJ

 

MAJĄTEK

 

• składki członkowskie

• darowizny

• spadki

• zapisy

• dochody z działalności

• dochody z majątku

• ofiarność publiczna

• dotacje

stow. może prowadzić działalność gosp., jeśli dochód z niej jest przeznaczany na cele statutowe, nie do podziału między członków

 

NADZÓR NAD STOW.

organ nadzorujący:

•         wojewoda- nad działalnością stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego

•         starosta- nad pozostałymi

ma prawo do:

•         odpisów uchwał walnego zgromadzenia członków

•         przeglądania dokumentów zgromadzenia

•         wysyłania przedstawiciela do udziału w walnym zgr. członków i w posiedzeniu zarządu

•         żądania wyjaśnień

sam może ukarać stow. tylko grzywną

może też złożyć wniosek do sądu o ukaranie stow.

sąd może:

•         udzielić upomnienia

•         uchylić uchwałę

•         przeprowadzić nowe wybory do zarządu

•         rozwiązać stowarzyszenie

•         tymczasowo zawiesić zarząd

•         zawiesić postępowanie i czekać na usunięcie nieprawidłowości

Rozwiązanie następuje też kiedy liczba członków spadła poniżej 15 lub gdy nie ma przewidzianych władz i nie ma warunków do ich wyłonienia przez rok

LIKWIDACJA

jeśli sami się likwidują, to likwidatorem jest zarząd

jeśli likwiduje ich sąd, likwidatorem są osoby przez niego wyznczone

• podanie likwidacji do publicznej wiadomości

• wniosek do sądu o skreślenie stow. z rejestru

• majątek przeznaczony na cele określone w statucie (lub inny cel, społeczny)

• koszty likwidacji pokrywane z majątku stow. (jeśli go nie ma- ze skarbu państwa)

 

 

1. 2.    stowarzyszenie zwykłe:

nie ma osobowości prawnej

potrzeba 3 osób, które piszą regulamin (w nim nazwa, cel, teren i środki działania, przedstawiciel reprezentujący)

informują organ nadzorczy

sąd rejesrowy może przez 30 dni zakazać rejestracji stowarzyszenia (na wniosek organu nadzorczego)

środki działalności pochodzą wyłącznie ze składek członkowskich

nie może:

•         powoływać jednostek terenowych

•         łączyć się w związki

•         zrzeszać osób prawnych

•         prowadzić działalności gosp.

•         przyjmować darowizn, spadków, zapisów

 

STUDENCI

mają prawo do zrzeszania się w organizacjach i stowarzyszeniach studenckich

organ nadzorczy

( stow. o zasięgu ogólnokrajowym i lokalnym)- MEN

(stow. uczelniane, wydziałowe, oddziały ogólnopol. i lokalnych)- rektor

prawa:

•         wnioski do organów uczelni i samorządu

•         akcja protestacyjna- dla poparcia żądań (decyzja o niej bezwzględną większością głosów, powiadomić dziekana lub rektora z 24h wyprzedzeniem)

•         strajk studencki (nie jest to naruszenie obowiązkw studenta, decyzje podejmuje stow. o zasięgu ogólnokrajowym, zrzeszające tylko studentów, gdy negocjacje i inne formy akcji protestacyjnej do niczego nie doprowadziły)

Rejestr stow. studenckich:

jawny

prowadzi go rektor (od jego decyzji można się odwołać do ministra)

rozwiązać takie stowarzyszenie może senat na wniosek rektora

---