mgr Anna Talik

nauczycielka przyrody

SP nr 34 w Warszawie

Czynności życiowe człowieka - odżywianie

Poziom nauczania - klasa 4

Czas trwania lekcji - 2 godziny

Miejsce - sala lekcyjna

Cele:

Potrafi czytać ze zrozumieniem,
Rozumie potrzebę zdrowego odżywiania,
Zna i rozumie funkcjonowanie układu pokarmowego,
Potrafi podzielić produkty żywnościowe ze względu na ich pochodzenie,
Zna składniki odżywcze i ich znaczenie dla organizmu,
Potrafi ułożyć prawidłowy jadłospis,
Zna zasady właściwego żywienia i higieny przy przyrządzaniu posiłków,
Uczeń potrafi współpracować w grupie.

Formy i metody pracy: Obserwacji, analizy, dyskusji, grupowa i indywidualna.

Środki dydaktyczne: Podręcznik, karty pracy dla pięciu grup, karty dydaktyczne z rysunkami różnych produktów żywieniowych, plansza z układem pokarmowym człowieka oraz z piramidą żywieniową, tabela z podanymi wartościami odżywczymi wybranych produktów.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

Krótkie przypomnienie omawianych wcześniej potrzeb życiowych człowieka.
Wymienianie przez uczniów przykładów tego co jest niezbędne i tego co ułatwia życie.
Krótkie omówienie funkcjonowania układu pokarmowego człowieka.
Zapoznanie uczniów z planem zajęć,
Podział na grupy, losowanie kart pracy grupowej.

Faza główna

Na podstawie wcześniej poznanych wiadomości oraz materiału z podręcznika uczniowie uzupełniają karty pracy.
Prezentacja wyników pracy grupowej przez liderów każdej z grup.
Uzupełnianie zebranych informacji, korygowanie błędów przez nauczyciela, omówienie piramidy żywieniowej, podkreślenie znaczenia higieny przygotowania i spożywania posiłków.
Dyskusja na temat potrzeb żywieniowych ludzi w różnym wieku.

Faza podsumowująca

Układanie w grupach jednodniowych jadłospisów dla: przedszkolaka, nastolatka, staruszka, rekonwalescenta, sportowca z wykorzystaniem kart dydaktycznych z rysunkami.

Karty pracy:

Grupa I

imiona i nazwiska........................................................

.................................................

Wykorzystując informacje z podręcznika uzupełnij tabelę wpisując przykłady produktów spożywczych zgodnie z podziałem ze względu na ich pochodzenie

produkty pochodzenia roślinnego	produkty pochodzenia zwierzęcego

Grupa II

imiona i nazwiska........................................................

.................................................

. .................................................

Przy pomocy materiału z podręcznika uzupełnij tabelę wpisując przykładowe źródła wymienionych składników pokarmowych i ich główną rolę w odżywianiu organizmu:

składnik pokarmowy	rola w organizmie	przykładowe źródła
białka
tłuszcze
cukry
witaminy i sole mineralne
błonnik

Grupa III

imiona i nazwiska................................................

.........................................

Wykorzystując informacje z podręcznika oraz tablicy z wartościami odżywczymi i piramidą żywieniową uzupełnij tabelę:

produkt	proporcje w piramidzie	główne składniki odżywcze
	najmniej
	średnio
	najwięcej

Grupa IV

imiona i nazwiska....................................................

.............................................

Wykorzystując informacje z podręcznika ułóż 10 zasad zdrowego żywienia oraz dokonaj ich hierarchizacji z krótkim uzasadnieniem - uzupełnij tabelę.

zasady zdrowego żywienia	uzasadnienie hierarchizacji
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Przykładowe karty pracy ucznia

Karta Pracy data...............

Temat: Poznajemy nasze środowisko

Imię i nazwisko...............................................................

Zadanie 1

Wyznacz swoje stanowisko badawcze - posługując się miarą krokową (po 10 kroków w każdą stronę zgodnie ze szkicem).

Zadanie 2

Określ położenie badanego obszaru względem stron świata, zaznacz kierunki (N,S,W, E) w terenie i na szkicu.

Zadanie 3

Zaznacz na szkicu swojego stanowiska badawczego usytuowanie charakterystycznych obiektów np. drzew, skał, budynków, śmietników itp.

Zadanie 4

Jakie rośliny zaobserwowałeś na badanym terenie. Nazwij je - możesz skorzystać z atlasu. .....................................................

..............................................................

Zadanie 5

Jakie zwierzęta zaobserwowałeś na badanym terenie. Nazwij je - możesz skorzystać z klucza........................................................

................................................................

Zadanie 6

Jakie ślady działalności człowieka zauważyłeś na badanym terenie:

..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Karta Pracy data...............

Temat: Poznajemy nasze środowisko

Imię i nazwisko...............................................................

Zadanie 1

Wyznacz swoje stanowisko badawcze - posługując się miarą krokową (po 10 kroków w każdą stronę zgodnie ze szkicem).

Zadanie 2

Określ położenie badanego obszaru względem stron świata, zaznacz kierunki (N,S,W, E) w terenie i na szkicu.

Zadanie 3

Korzystając z patyka i przymocowanej do niego folii aluminiowej określ kierunek wiatru. Wynik obserwacji zaznacz na szkicu odpowiednim symbolem.

Zadanie 4

Obserwując otoczenie (głównie liście na drzewach) określ siłę wiatru. Opisz ją .........................................................................

...................................................................... Zadanie 5.

Korzystając z termometru zmierz temperaturę powietrza, odczytaj i zapisz :

Temperatura powietrza wynosi.........................................

Zadanie 6

Wykorzystując bibułę sprawdź wilgotność gleby. Grudkę ziemi ściśnij w bibule. Sprawdź jaki ślad zostawia.

a. bibuła jest sucha c. bibuła mokra - wyraźny ślad

b. bibuła wilgotna d. bibuła bardzo mokra - woda przez nią przecieka

Zadanie 7

Jakie jest nasłonecznienie na badanym terenie

a. małe b. średnie c. duże

Zadanie 8

Jakie rośliny występują na badanym obszarze (możesz skorzystać z atlasu):.........................................................................................................................................................................................................................................................

Karta Pracy data...............

Temat: Badanie jakości wody w............................................

Imię i nazwisko...............................................................

Zadanie 1

Zaznacz na otrzymanym szkicu położenie swojego punktu pomiarowego.

Zadanie 2

Zbadaj w punkcie pomiarowym wybrane fizyko-chemiczne wskaźniki jakości wody. Wyniki zanotuj w tabeli.

lp.	badany wskaźnik	wynik	uwagi	obserwowane źródła zanieczyszczeń wody
	temperatura
	mętność
	zapach
	kolor
	pH
	obecność substancji org.

Wnioski:............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 3

W pobliżu stanowiska badawczego określ rodzaj i ilość odpadów (wg skali: 1 - bardzo mało, 2 - mało, 3 - średnio, 4 - dużo, 5 - bardzo dużo). Wyniki wpisz w tabelę.

rodzaj odpadów	miejsce występowania	ilość
butelki szklane
butelki plastikowe
puszki metalowe
opakowania papierowe
opakowania z tworzyw sztucznych
niedopałki papierosów
inne

Karta Pracy data...............

Temat: Szukamy żywych organizmów

Imię i nazwisko...............................................................

Zadanie 1

Zanotuj w odpowiednich rubrykach, jakie organizmy zobaczyłeś w wyznaczonym terenie.

Mikroorganizmy

Grzyby

Rośliny

Zwierzęta

Zadanie 2

Rozejrzyj się dokładnie. Zanotuj jakie tropy i jakie ślady udało ci się zaobserwować. Wykonaj rysunki (szkice).

Tropy	rysunek	Ślady	rysunek

Karta Pracy data...............

Temat: Mapa topograficzna

Imię i nazwisko...............................................................

Zadanie 1

Na podstawie mapy topograficznej określ, w którym kierunku od głównego wyjścia ze szkoły znajduje się miejsce ćwiczeń terenowych. Wynik zapisz w tabeli, w rubryce “kierunek”.

Zadanie 2

Na otrzymanej mapie zaznacz kolorem pomarańczowym trasę wędrówki podczas dzisiejszych ćwiczeń

Zadanie 3

Skala mapy wynosi 1:10000. Oblicz, odległość między szkołą a miejscem ćwiczeń.

kierunek

skala mapy liczbowa

skala mapy

mianowana

odległość na mapie w cm

odległość w terenie w m

odległość w terenie w km

Zadanie 4

Na podstawie obserwacji terenu uzupełnij otrzymaną mapę . Użyj następujących symboli:

- kościół

- stacja benzynowa

- apteka

- punkt obserwacyjny

kolorem czerwonym zaznacz obszar zabudowany,

zielonym - tereny zielone (łąki, lasy, parki)

żółtym - pola uprawne

szarym - nieużytki

Karta Pracy data...............

Temat: Czynności życiowe człowieka - odżywianie

Grupa I

imiona i nazwiska........................................................

.................................................

Zadanie 1

Wykorzystując informacje z podręcznika uzupełnij tabelę wpisując przykłady produktów spożywczych zgodnie z podziałem ze względu na ich pochodzenie

produkty pochodzenia roślinnego	produkty pochodzenia zwierzęcego

Zadanie 2

Przy produktach wymienionych w tabeli z zadania 1 dorysuj kolorowe kółka zgodnie z wartościami odżywczymi tych produktów (przeanalizuj tabelę wartości odżywczych w podręczniku).

Kółko czerwone - największa zawartość białka,

niebieskie - tłuszczów

żółte - cukrów,

zielone - błonnika,

pomarańczowe - witamin i soli mineralnych.

Karta Pracy data...............

Temat: Czynności życiowe człowieka - odżywianie

Grupa IV

imiona i nazwiska....................................................

.............................................

Wykorzystując informacje z podręcznika ułóż 10 zasad zdrowego żywienia oraz dokonaj ich hierarchizacji z krótkim uzasadnieniem - uzupełnij tabelę.

zasady zdrowego żywienia	uzasadnienie hierarchizacji
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Karta Pracy data...............

Temat: Czynności życiowe człowieka - odżywianie

Grupa III

imiona i nazwiska....................................................

.............................................

Wykorzystując informacje z podręcznika oraz tablicy z wartościami odżywczymi i piramidą żywieniową uzupełnij tabelę:

produkt

proporcje w piramidzie

główne składniki odżywcze

najmniej

średnio

najwięcej

Karta Pracy data...............

Temat: Czynności życiowe człowieka - odżywianie

Grupa II

imiona i nazwiska........................................................

.................................................

. .................................................

Przy pomocy materiału z podręcznika uzupełnij tabelę wpisując przykładowe źródła wymienionych składników pokarmowych i ich główną rolę w odżywianiu organizmu:

składnik pokarmowy	rola w organizmie	przykładowe źródła
białka
tłuszcze
cukry
witaminy i sole mineralne
błonnik

Przykładowe scenariusze zajęć

Przykłady testów

Przykładowe wydruki komputerowe wykorzystywane na zajęciach

Przykładowe zestawy pomocy

(dla ucznia i nauczyciela)

Zestawy pomocy dla ucznia i nauczyciela

temat	zestaw nauczyciela	zestaw ucznia
Jak nie zgubić się w terenie?	gnomon, kompas, plansze -”naturalne wskaźniki kierunku północnego”, mapa	kompasy, karty pracy, szkic terenu
Krajobraz i jego elementy	mapa, kompas, klucze do oznaczania roślin i zwierząt, powiększony szkic terenu zajęć	kompas, szkic terenu, lupa, lornetka, sito, zlewka, karty pracy
Poznajemy sposoby obserwacji przyrodniczych	lupa, mikroskop, preparat mikroskopowy z dobrze widocznymi komórkami (np. łodyga fasoli, grążel żółty), lornetka	liście lipy, lupa, karta pracy
Żyjemy w świecie dźwięków	kamerton, 5 butelek z różną ilością wody (butelkowe organy), plansza - bogactwo dźwięków (z podziałem na przyjemne i nieprzyjemne)	pudełko do zapałek, gumka recepturka (struna), sztywny sznurek, pudełka po śmietanie (2 szt.),
Czynności życiowe człowieka - odżywianie	plansza - układ pokarmowy człowieka, piramida żywności, tabela wartości odżywczych,	karty pracy, zestawy kart dydaktycznych z ilustracjami różnych pokarmów
Czynności życiowe człowieka - oddychanie	plansza - układ oddechowy człowieka, szary papier, sklerotki, lusterko, 2 świeczki, zapałki, szklanka, woda wapienna, słomka do napojów, miara krawiecka	3 sklerotki, zestaw pytań: Co by było, gdyby na Ziemi zabrakło powietrza, wody, promieniowania słonecznego?
Plan i skala	film video - plan miasta i okolicy, taśma miernicza, plansza - przeliczanie odległości w różnych skalach	zdjęcie człowieka (cała sylwetka), linijka, papier milimetrowy,
Kierunki i odległości na mapach	mapa hipsometryczna Polski, atlasy geograficzne, tablice ze znakami topograficznymi	karta pracy, linijka, kompas
Podobieństwa i różnice w budowie organizmów żywych	organizmy jednokomórkowe - film, plansza - budowa komórki roślinnej i zwierzęcej,	zestaw ilustracji roślin i zwierząt, karta pracy
Różnice i podobieństwa	mikroskopy, preparaty mikroskopowe: krew żaby, tkanka kostna, przekrój przez łodygę fasoli, paproci, grążel żółty,	lupy, cebula, zestaw do wykonywania preparatów mikroskopowych
Ziemia we Wszechświecie	plansza - układ słoneczny, film - “Słońce, Ziemia, Księżyc”,	układanka planetarna krzyżówki,
Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi	plansza - układ słoneczny, film - “Słońce, Ziemia, Księżyc”, tellurium, żarówka - Słońce	globus, karty pracy
Poznajemy pory roku	gnomon, latarka, kalendarz z godzinami wschodu i zachodu Słońca, diagramy kołowe “dzień i noc”	karty pracy, zestawy kart dydaktycznych - ilustracje kojarzące się jednoznacznie z jakąś porą roku
Rośliny i zwierzęta różnych środowisk	foliogramy - łąka, las, jezioro, morze, układanka magnetyczna,	karty pracy, zestawy kart dydaktycznych
Pospolite gatunki drzew, krzewów i roślin zielnych	klucze do oznaczania roślin i zwierząt, kompas, mapa	karty pracy, lupy, lornetki, sznurek do wyznaczenia terenu badań
Krajobrazy strefowe na Ziemi	mapa hipsometryczna i krajobrazowa świata, film video - w zależności od szczegółowego tematu lekcji np. “Sahara”	atlasy, karty pracy, zestaw kart do gry dydaktycznej “krajobrazowy remik”
Krajobrazy astrefowe na Ziemi - wulkanizm	plansza - przekrój przez wulkan, mapa hipsometryczna i geologiczna świata, film video - np. wulkany na Jawie	atlasy, karty pracy