Dochody publiczne

dochodami publicznymi są:
świadczenia pieniężne ustanawiane rzez organy władzy publicznej , pobierane i gromadzone przez administrację publiczną na rachunkach właściwych budżetów i publicznych funduszy celowych w celu dokonywania wydatków publicznych.

źródła dochodów publicznych:
dochód narodowy państwa
majątek narodowy
dochód narodowy innych państw ( pożyczka)

funkcje dochodów:
fiskalna ( redystrybucyjna ) - chęć osiągnięcia dochodu publicznego
pozafiskalna ( interwencyjna ) - zachęcenie lub zniechęcenie obciążonego do określonego zachowania.

Dochody publiczne:
wprowadzane są w sposób władczy co do zasady w drodze ustawy
pobierane są na cele związane z wydatkami publicznymi państwa i samorządu terytorialnego

Podział dochodów:
1. według kryterium ekonomicznego :
dochody z majątku państwowego ( powstają w wyniku pierwotnego podziału dochodu narodowego
dochody z majątku niepaństwowego ( powstają w wyniku wtórnego podziału dochodu narodowego

2. według kryterium prawnego:
a: tytuł prawny dochodów:
dochody publicznoprawne ( państwo pobiera dochody, jest władcą )
dochody prywatnoprawne ( państwo pobiera dochody, jest wierzycielem )

normatywna klasyfikacja dochodów publicznych - ustawa o finansach publicznych:
daniny publiczne ( podatki, składki, opłaty )
pozostałe dochody ( pochodzące ze sprzedaży wyrobów i usług )

b: przymus państwowy:
dochody przymusowe
dochody dobrowolne

3. według kryterium ekonomicznego i prawnego:
dochody zwrotne- krajowy kredyt publiczny zaciągany od ludności, dług zagraniczny
dochody bezzwrotne - zasadą, ale jeśli nie wystarczają na wydatki państwa, korzysta się z dochodów zwrotnych.

4. kryterium formy prawnej w jakiej są dochody stanowione:
dochody podatkowe ( podatki )
dochody ni podatkowe ( wszystkie dochody publiczne nie będące podatkami )

Podatek to:
świadczenie pieniężne
przymusowe
bezzwrotne
nieekwiwalentne ( nieodpłatność )
oparte na ogólnych normach prawnych

Podział podatków:

	Podatek bezpośredni	Podatek pośredni
Technika poboru podatku:	Płacą podmioty bezpośrednio zobowiązane do tego przez państwo	Płacą podmioty nie zobowiązane bezpośrednio przez państwo do tego
Sposób nałożenia podatku :	Wymierzone na podstawie stałych spisów ( katastrów )	Wymierzone na podstawie taryf podatkowych
Przerzucanie podatku:	Nie można ich przerzucić ( podmiot materialny i formalny w jednej osobie )	Można je przerzucić ( podmiot materialny i formalny w dwóch osobach )
Zdolność płatnicza	Nakładane są wprost na źródło ( dochodowe, dochodowo- przychodowe i majątkowe )	Nakładane są pośrednio przez ujawnienie zdolności podatkowej ( przychodowe, konsumpcyjne )
Przykłady:	1.dochodowy, 2. rolny, 3. leśny, 4. od spadków i darowizn, 5.od czynności cywilnoprawnych, 6.od nieruchomości	1. akcyzowy 2. VAT 3. od gier

podatki konsumpcyjne: obciążenie dochodu w toku wydatkowania
np.:
-
podatki :
przychodowe: dochód obciążony będzie opodatkowany w sposób wstępny
przychodowo- dochodowe : dochód obciążony będzie opodatkowany w sposób wstępny i ostateczny
dochodowe: dochód obciążony będzie opodatkowany w sposób ostateczny
podatki majątkowe : opodatkowanie posiadanego majątku lub jego przyrostu

Opodatkowanie uzyskiwanych dochodów:
1. dwupoziomowe:
I stopień: opodatkowanie przychodów podatnika ( suma wpływów plus koszty uzyskania )
może występować jako odrębne podatki przychodowe lub wspólny jeden podatek
II stopień: opodatkowanie czystego dochodu podatnika ( od nadwyżki przychodu nad kosztami uzyskania )
może występować jako podatek ogólny jako suma dochodów podatnika lub kilka podatków.

2. jednopoziomowe:
występuje jeden podatek przychodowo- dochodowy( wymierzany od ceny brutto ) lub podatek dochodowy- stosujemy je gdy można w miarę dokładnie określić dochodowość podatnika

Opodatkowanie wydatkowanych dochodów
podatki konsumpcyjne

Zasady podatkowe:

równości: dany podatek musi obciążać każdy podmiot, który się mieści w jego zakresie.
pewności: każdy podatek ma być ściśle określony
dogodności: każdy podatek winien być ściągany w taki sposób i w takim czasie by podatnikowi było go najdogodniej zapłacić
taniości: uzyskanie wpływów podatkowych powinno nastąpić przy minimalnych kosztach wymiaru i poboru podatku

Funkcje podatków:

fiskalna: podatki są podstawowym źródłem dochodu państwa
redystrybucyjna: dochód i majątek narodowy jest rozdysponowywany między podatnikami , a państwem i jednostkami samorządu terytorialnego
stymulacyjna: podatek jest bodźcem gospodarki, ochrony pewnych grup ludzi. Objawia się poprzez: wprowadzeniu nowego podatku, różnicowaniu stawek, stosowaniu ulg, zwolnień.

Reakcja na podatek:

1. Unikanie podatku:
czyli sztuczne redukowanie odpowiedzialności podatkowej w sposób legalny lub nielegalny poprzez:
zamianę dochodu w kapitał lub zysk kapitałowy
płatność za towary pożyczkami nieoprocentowanymi
wykorzystywanie współwłasności prawnej i w jej ramach korzystać ze zwolnień podatkowych wspólnika.
2. Uchylanie się od podatku:
czyli sztuczne redukowanie odpowiedzialności podatkowej w sposób zawsze nielegalny podlegający odpowiedzialności karnej poprzez:
fałszowanie deklaracji podatkowych
składanie nieprawdziwych zeznań
zatajanie informacji podatkowych

niezgłaszanie źródeł przychodu

Konstrukcja prawna podatku:

Przedmiot

sytuacja faktyczna lub prawna z której powstaniem, istnieniem, zmianą lub wygaśnięciem przepis przewiduje obowiązek powstania obowiązku podatkowego
na podstawie przedmiotu podatku wyróżniamy:
- podatki dochodowe ( dochód netto- czyli po odliczeniu kosztów uzyskania )
- podatki przychodowe ( dochód brutto )
- podatki majątkowe
- podatki konsumpcyjne
przedmiot może być o charakterze:
- gospodarczym ( uzyskanie dochodu, przychodu) i niegospodarczym ( opłata miejscowa )
- jednorazowym ( nie wpływa na podstawę opodatkowania )
- powtarzalny ( musi być skonkretyzowany czas- wynagrodzenie emerytalne )
- ciągły ( musi być skonkretyzowany czas- własność gospodarstwa rolnego )

Podmiot

jednostka życia społecznego na którą przepis prawa nakłada obowiązek uiszczenia podatku
według OP podmiotem jest podatnik ( osoba fizyczna , osoba prawna, jednostka nieposiadająca osobowości prawnej, która z mocy ustawy podatkowej podlega obowiązkowi podatkowemu )

szersza definicja obejmuje oprócz podatnika także inne podmioty stosunku podatkowego w tym podmioty pośredniczące ( płatnik i inkasent )
podmiot podatkowy jest:
- czynny ( podmiot uprawniony do uzyskania podatku)- państwo, gmina
- bierny ( podmiot zobowiązany do zapłaty podatku )- podatnik

podmiot podatkowy:
- formalny: podmiot zobowiązany do świadczenia pieniężnego , lecz go faktycznie nie ponosi
- materialny: podmiot, którego dochód i majątek ulega uszczupleniu z woli mocodawcy

Można rozróżnić:

Zwolnienie podatkowe	Ulga podatkowa
Typu podmiotowego- z całego kręgu podmiotów ustawodawca wyłącza węższą grupę, którą dany podatek nie obejmuje	Typu podmiotowego- podatnik uiszcza podatek w niższej wysokości drogą: redukcji podstawy opodatkowania redukcji stawki podatkowej redukcji kwoty podatku
Zwolnienie podatkowe	Ulga podatkowa 100 %
podatnik nie podlega podatkowi nie oblicza się podatku nie dokonuje się wymiaru podatku nie dokonuje się poboru podatku	podatnik podlega podatkowi oblicza się podatek dokonuje się wymiaru podatku nie dokonuje się poboru podatku
Typu przedmiotowego	Typu przedmiotowego

Wyłączenie obowiązku podatkowego ( OP) = negatywne określenie ograniczenia podmiotowego lub przedmiotowego - może być logiczne i nielogiczne.

Podstawa opodatkowania

wartościowo lub ilościowo określony przedmiot podatku
wielkość liczbowa pozostająca w pewnym stosunku do podmiotu do którego stosowane są stawki opodatkowania

Podstawa obliczenia	Podstawa opodatkowania
Wielkość do której stosujemy stawki podatkowe, a która powstaje w wyniku modyfikacji ( często redukcji podstawy opodatkowania)- przez minimum podatkowe!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!	Często jest możliwość dokonywanie korekt w podstawie opodatkowania poprzez: doliczenie kwot odliczenie kwot
Do niej stosujemy podatek
Będzie się pokrywała przy emeryturze, jeśli nie ma czego od niej odliczyć

podstawa stymulowana:
- podmiotowa: podstawa opodatkowania dwóch lub więcej osób łączy się np. małżonkowie
- przedmiotowa: różne podstawy opodatkowania u tego samego podmiotu łączy się

MINIMUM PODATKOWE- jest zwolnieniem przedmiotowym, traktowanym jako podstawa opodatkowania.
- jest graniczną wielkością podstawy opodatkowania:

Sensu largo ( kwota wolna od podatku )	Sensu stricte
Po przekroczeniu granicy wielkości podstawy opodatkowania podatek pobiera się od nadwyżki podstawy opodatkowania	Po przekroczeniu granicy wielkości podstawy opodatkowania podatek pobiera się od całości podstawy opodatkowania
Mam 15.000- minimum 5.000- pobór od 10.000 zł.	Mam 15.000- od 15.000 pobór

+ powyżej której pobiera się podatek
+ poniżej której nie pobiera się podatku

Stawki podatkowe

dla podatku właściwe określenie to taryfa
3 podziały stawek:

1. według sposobu wyrażenia stawek:

procentowe	kwotowe
Określony procent podstawy opodatkowania	Określona ilość zł. od podstawy opodatkowania
Stopa podatkowa = stawka procentowa stawka stosunkowa = stawka procentowa , ale w ułamku zwykłym	Ma charakter uniwersalny zastosowana do każdej podstawy opodatkowania ( 10 %, 1.000 od 10.000zł )

a: zbiór zmiennych stóp podatkowych tworzy skale podatkową
b: sposób wyrażenia podstawy opodatkowania przesądza o stawce:
podstawa wartościowa- może być stawka procentowa lub kwotowa
podstawa naturalna- stawka kwotowa

2. według stosowania stawek do zakresu całego lub części:

jednolite	zróżnicowane
Stosowana do całego zakresu podmiotowego lub przedmiotowego	Stosowana do części zakresu podmiotowego lub przedmiotowego

3. według reagowania stawek na zmianę podstawy opodatkowania

stała	ruchoma
Stawka nie reaguje przy zmianie podstawy opodatkowania	Stawka reaguje przy zmianie podstawy opodatkowania
	Jest ich większa ilość i należy je przyporządkować w postaci skali podatkowej
	2 skale w RP: stawki ruchome: różni się podstawą opodatkowania więc jest skala stawki zróżnicowane: jest ich dużo, ale nie ma skali gdyż różni się podmiotem lub przedmiotem.

Wysokość podatku

Bezwzględna Względna
( kwota podatku ) stosunek kwoty podatku do podstawy opodatkowania

wyrażona procentowo
( pozwala określić rodzaj opodatkowania )
Wzrost podstawy opodatkowania może wyróżnić 3 opodatkowania:

1. proporcjonalne

względna wysokość podatku zostaje bez zmian

przy wzroście podstawy opodatkowania
bezwzględna wysokość podatku wzrasta taką
samą ilość razy co podstawa opodatkowania

Przy wzroście podstawy opodatkowania kwota jest wprost proporcjonalna

2. progresywne ( najczęściej występuje )

względna wysokość podatku wzrasta taką samą
przy wzroście podstawy opodatkowania ilość razy. ( rośnie ) - test

bezwzględna wysokość podatku wzrasta większą
ilość razy

3. regresywne
względna wysokość podatku maleje

I.

bezwzględna wysokość podatku wzrasta mniejszą ilość
razy

względna wysokość podatku maleje
przy wzroście podstawy
opodatkowania: II.

bezwzględna wysokość podatku pozostaje bez zmian

względna wysokość podatku maleje
III.

bezwzględna wysokość podatku maleje
( dawniej podatek uzupełniający )

5 możliwości kształtowania bezwzględnej wysokości podatku przy zmianie podstawy :

	opodatkowanie proporcjonalne		opodatkowanie progresywne		opodatkowanie regresywne I		opodatkowanie regresywne II		opodatkowanie regresywne III
podst. opodat	b.w.p.	w.w.p.	b.w.p.	w.w.p.	b.w.p.	w.w.p.	b.w.p.	w.w.p.	b.w.p.	w.w.p.
0- 1.000	100	10%	100	10%	100	10%	100	10%	100	10%
1.000-2.000	200	10%	300	15%	160	8%	100	5%	80	4%
2.000-3.000	300	10%	600	20%	180	6%	100	3%	60	2%
3.000-4.000	400	10%	1.000	25%	200	5%	100	2,5%	40	1%

Czyli regresja podatkowa występuje wówczas gdy:

- przy wzroście podstawy opodatkowania względna wysokość podatku maleje

- przy wzroście podstawy opodatkowania bezwzględna wysokość czyli kwota albo maleje albo pozostaje bez zmian albo rośnie ale mniejszą ilość razy niż podstawa

Kwota podatku ( b.w.p. )

Przy proporcjonalności przy wzroście podstawy rośnie taką samą ilość razy

Przy progresji przy wzroście podstawy rośnie większą ilość razy

Przy regresji przy wzroście podstawy rośnie mniejszą ilość razy, albo pozostaje bez zmian albo maleje

PRZYKŁAD

3000 miesięcznie x 12 miesięcy czyli rocznie ok. 40000

ROZWIĄZANIE

A) Opodatkowanie proporcjonalne

Obojętne czy podatnik osiąga 12 000 czyli 1000 rocznie czy 24 000 czy 36 000 itd.

Płaci załóżmy 20 % podatku czyli opodatkowanie jest proporcjonalne

B) wszyscy podatnicy którzy osiągają dochód do 40 000 płacą 20 %

wszyscy podatnicy którzy przekraczają dochód 40 000 płacą ( taka konstrukcja jak obecnie od pierwszych 40 000 20% od nadwyżki 30%) to będzie progresja

C) wszyscy którzy osiągają dochód roczny do 20 000 płacą 40 % podatku

wszyscy którzy osiągają dochód roczny do 40 000 płacą 20 % podatku

wszyscy którzy osiągają dochód roczny ponad 40 000 płacą 10 % podatku

Regresje podatkową odbiera się jako niesprawiedliwą - powszechnie się jej nie stosuje.

kwota podatku kwota podatku ( stawka )

10 %
40%

30%

20%

10 tyś. 20 30 40 10%

podstawa opodatkowania

Prosta równoległa do poziomej osi ( nazywany liniowym ) 10 tyś.20 30 40

podstawa opodatkowania

Stawka wzrasta tyle razy co podstawa
opodatkowania- progresja ostra

Jeśli jest stała stawka procentowa względną wysokością= stawka ( o. proporcjonalne)

5 podziałów progresji:

1. przerwana i nieprzerwana
a: przerwana- jest wtedy , gdy przy pewnej wysokości podstawy opodatkowania względna wysokość podatku przestaje rosnąć
np.:

0-1.000 - 2%
1.000-2.000 - 4%

2.000-3.000- 6%
5.000-6.000- 12%
czyli dla podstawy ponad 6.000zł względna wysokość zawsze będzie równa 12%
progresja przechodzi w proporcjonalność ( jest to degresja podatkowa )
Progresja przerwana jest degresją!

degresją jest przy obniżeniu podstawy opodatkowania względna wysokość podatku maleje
b: nieprzerwana- jest wtedy, gdy przy wzroście podstawy opodatkowania względna wysokość podatku nie przestaje rosnąć
nie jest progresją nieograniczoną
- można ją było ograniczyć w przeszłości wskazując górną granice podstawy opodatkowania
+ kwotowo
+ procentowo
,a ich przekroczeniem skutkowało obliczeniem podatku według najwyższej podstawy
2. obecnie ogranicza progresję nieprzerwaną progresja odcinkowa

a: odcinkowa ( szczeblowana, ciągła )
względna wysokość nigdy nie potrafi osiągnąć wielkości oznaczonej tą najwyższą stawką

górna stawka ogranicza względna wysokość podatku
najwyższa stawka tabeli ogranicza progresję

np.: podatek od spadków i darowizn

Odziedziczyłem spadek 1 mln zł.

Od pierwszych 10 000- 3%
Od drugich 10.000- 5%
Od trzecich 10.000 i nadwyżki- 7 %- względna wysokość nigdy nie osiągnie 7%, a 6,999%
odcinkowa rozwinięta
odcinkowa uproszczona
- polega na tym, że na każdym szczeblu występują dwa odcinki- konkretny i nadwyżka

- uprościć progresję można:
+ kwotowo
+ procentowo:





Procentowo:
pierwszy 1.000zł- 1%
drugi 1.000zł- 2%
od 3.000zł- 3%

Można zsumować: 2%+1%= 3%: 2= 1,5%
do 2.000zł- 1,5 % i 3% od nadwyżki
Kwotowo ( obecnie się tak upraszcza )
1% od 1.000zł= 10zł
10zł od 1.000zł plus 2% od nadwyżki
2% od 1.000zł= 20zł
10zł+ 20zł= 30zł
30zł od 2.000zł i 3% od nadwyżki
3% od 1.000zł= 30zł
10+20+30= 60zł
60zł od 3.000zł i 4% od nadwyżki
tak wygląda tabela w podatku dochodowym od osób fizycznych i od spadków i darowizn

Czyli:

Najwyższa podstawa I szczebla staje się pierwszym odcinkiem II szczebla , wyliczamy od niego kwotę podatku i dodajemy stawkę procentową od nadwyżki.

Najwyższa podstawa II szczebla staje się pierwszym odcinkiem III szczebla, wyliczamy od niego kwotę podatku i dodajemy stawkę procentową od nadwyżki.

Najwyższa podstawa III szczebla staje się pierwszym odcinkiem IV szczebla, wyliczamy od niego kwotę podatku i dodajemy stawkę procentową od nadwyżki.

Najwyższa podstawa bezpośrednio niższego szczebla staje się pierwszym odcinkiem następnego szczebla. Obliczamy od niego kwotę podatku i dodajemy % od nadwyżki

Tj. najczęściej stosowany sposób uproszczenia.

b: całościowa ( globalna, schodkowa ) - obecnie w RP brak!
polega na tym, że dla całej podstawy opodatkowania objętej danym stopniem skali stosuje się jedną stawkę podatkową, więc kiedyś musi ulec przerwaniu

np.:
2 osoby otrzymują darowiznę: 1- 10.000zł, 2- 10.010zł.,
podstawa opodatkowania: 0-10.000zł 10%
10tyś.-20 tyś 20%
1 os- płaci - 10% z 10.000zł= 100zł( zostaje jej 9.900)
2 os- płaci- 20% z 10.010zł= 2000zł( zostaje jej 7.990)

Te ogromne skoki miała zniwelować stopa pośrednia

3. jawna i ukryta
a: jawna - jest wtedy, gdy przy wzroście podstawy opodatkowania, wzrastają stawki i jest to widoczne od razu.
b: ukryta- jest wtedy, gdy dokonujemy czynności związanych z podstawą opodatkowania, najczęściej stosując minimum podatkowe, by ujawnić , że w rzeczywistości dany podatek jest progresywny

przykład:

podstawa: 2.000zł.
20.000zł.

Stała stawka 10 % 10% od 2000= 200zł
10% od 20000= 2000zł
Stawka % stała względna wysokość stała- opodatkowanie proporcjonalne
wprowadzamy minimum sensu largo- kwota wolna od podatku- 1.000zł

Od każdej podstawy opodatkowania odejmujemy 1.000zł.
2.000- 1.000= 1.000zł 10% z 1.000zł= 100zł. (kwota podatku )
20.000- 1.000= 19.000zł. 10% z 19.000zł= 1.900zł.

Jeśli zredukowaliśmy, czyli zaszła modyfikacja- powstała podstawa obliczenia, a do niej stosujemy stawki podatkowe.
Ustalając relacje odnosimy kwotę do podstawy opodatkowania, nie obliczenia!

100zł do 2.000zł 5%
1.900zł do 20.000zł 9.5 %
Przy wzroście podstawy opodatkowania względna wysokość podatku rośnie !
( wzrost podstawy 10x wzrost kwoty 19x ) - progresja ukryta pod pozorem proporcjonalności

4. ostra i łagodna
a: ostra -jest wtedy, gdy nieznacznemu wzrostowi podstawy opodatkowania towarzyszy znaczny przyrost względnej wysokości podatku ( zbyt szybki wzrost )
b: łagodna - jest wtedy, gdy znacznemu wzrostowi podstawy opodatkowania towarzyszy nieznaczny przyrost względnej wysokości podatku

posługujemy się tym porównaniem przy kilku tabelach ( w podatku od spadków i darowizn tam gdzie najwyższa stawka 12- progresja najostrzejsza ( III grupa ) , progresja najłagodniejsza w I grupie- stawka największa 7 )

5. progresja zwykła i zrelatywizowana
a: zwykła- jest wtedy, gdy względna wysokość podatku rośnie przy wzroście absolutnej podstawy opodatkowania
absolutna podstawa opodatkowania = nie ulega podstawa żadnej modyfikacji czyli kwota podatku zależy od wielkości : podstawy opodatkowania i stawki:
- im większa podstawa tym większa kwota

- im większa stawka tym większa kwota

Szczególne rodzaje opodatkowania:

1. podatki repartycyjne ( kontygentowe )- brak obecnie w RP
2. ryczałt podatkowy- forma ulgowego opodatkowania podatnika ekonomicznie słabszego.
a: wobec grupy podatników spełniających wymagania faktyczne:
nie określa się podstawy opodatkowania
nie stosuje się stawek
wylicza się średnią statystyczną dla danej grupy kwotę podatku
w formie kwotowej
podatek ustalany z góry
b: ma charakter fakultatywny

Interpretacja prawa podatkowego:
ogólna: MF wyłącznie
indywidualna: MF, samorządowe organy podatkowe-wójt, burmistrz, prezydent, starosta ,marszałek ( odpowiedź na wniosek zainteresowanego podmiotu )
- wyłączono NUS i NUC- przekazano kompetencje MF

MF może dokonywać zmian w wydanych interpretacjach ogólnych i szczególnych

Fazy stosunku podatkowego:

1. Stosunek prawno podatkowy
rodzaj stosunku prawno finansowego
występują 2 podmioty: organ( reprezentuje państwo, gminę ) i podatnik
stosunek wynika z ustawy, strony go nie regulują!
podatek ma charakter generalny, a podatnik może wybrać formę opodatkowania
rozróżniamy 2 typy stosunków:
- podstawowy: elementy instytucji podatku:
a: podmiot
b: przedmiot
c: podstawa
d: stawka
e: termin
f: miejsce
g: sposób płatności

2. Obowiązek podatkowy (OP )- I etap - jest stosunkiem prawno podatkowym
zindywidualizowany obowiązek podatkowy ciążący na konkretnej osobie od chwili spełnienia przez nią ustawowych przesłanek.
obowiązek podatkowy pozwala określić dany podmiot podatnikiem
obowiązek podatkowy powstaje ,gdy:
- ustawowo określony podmiot znajduje się w ustawowo określonej sytuacji
nie rodzi jeszcze konieczności zapłaty podatku, gdyż nie jest znany termin i wysokość podatku

3. Zobowiązanie podatkowe (OP) - II etap- jest stosunkiem prawno podatkowym

zobowiązanie prawne podatnika na rzecz SP, województwa, powiatu, gminy do zapłacenia podatku w wysokości , w terminie oraz w miejscu określonym w przepisach prawa podatkowego
jest następstwem i konkretyzacją obowiązku podatkowego
podatnik staje się dłużnikiem
zobowiązanie podatkowe nie powstaje, gdy:
- podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych :
a: dochody zbyt małe
b: dochody podlegające zwolnieniu
c: dochody podlegają ulgom i odliczeniom
powstaje z chwilą konkretyzacji podstawy opodatkowania, przydziału stawek, wyliczenia podatku i podania terminu zapłaty
zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem lat 5 od końca roku kalendarzowego w którym podatek był do zapłaty

Sposoby powstania zobowiązania podatkowego:

1. zobowiązanie podatkowe powstaje z chwila:

a: zaistnienia zdarzenia ( ex lege )
zazwyczaj następuje samo obliczenie , ale jeśli organ wie że podatnik nie obliczy, wyda decyzję, ale określającą, jako korygującą, a nie ustalającą!
b: doręczenia decyzji organu podatkowego -
ustalająca, konstytutywna

określająca, deklaratoryjna ( nie tworzy zobowiązania podatkowego )
2. zobowiązanie podatkowe powstaje :
a: ex lege ( dochodowy od os. fizycznych, os. prawnych, od towarów i usług, akcyzowy, od gier, tonażowy, od czynności cywilnoprawnych )
b: ex lege , ale tylko co do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości ( od nieruchomości, rolny, leśny)
następuje samo obliczenie podatku przez podatnika lub płatnika

pobór podatku jest ułatwiony i organ ponosi mniejsze koszty
c: doręczenie decyzji z wysokością podatku: ( akt konstytutywny )
w odniesieniu do osób fizycznych podatek leśny, rolny, od nieruchomości
zryczałtowany podatek dochodowy jako karta podatkowa i płacony przez duchownych
podatek oblicza organ i ponosi koszty
zobowiązanie podatkowe winno być wykonane w ciągu 14 dni od doręczenia, a po terminie powstaje zaległość podatkowa i obowiązek zapłaty odsetek od zaległości.

3 sytuację, kiedy nie powstaje zobowiązanie podatkowe:
a: przedawnienie wymiaru podatku lub obowiązku podatkowego:
upłynął określony czas i nie możemy po nim doręczyć decyzji z zasady tylko ustalającej

b: podstawa opodatkowania objęta minimum podatkowym
wartość nie mieści się w przedziale objętym kwotą od której płaci się podatek
c: zaniechanie wymiaru i poboru podatku
jeśli mieści się dany podatnik w kategorii podmiotów
zaniechanie poboru - ulga

Instrumentalne stosunki podatkowe:
mogą być materialne:
- dotyczy odpowiedzialności osób 3 czyli płatnika i inkasenta:
- rodzaje odpowiedzialności:
a: solidarna ( świadczenie od jednej lub drugiej strony )
b: subsydiarna ( świadczenie od osób 3 , gdy podatnik nie spełni )
c: sukcesywna ( związana z następcą prawnym już po śmierci podatnika )

Regulacje z ordynacji podatkowej:

I. Termin - czas uiszczenia podatku
1. teoretycznie:
a: określany bezwzględnie : ( wskazanie daty do której należy uiścić podatek ) np. do 30 dni
b: określany względnie : ( nawiązanie do stanu faktycznego ) np. w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji
2. Podatek niezapłacony w terminie powoduje powstanie zaległości podatkowej

chodzi o niezapłacenie w terminie raty, zaliczki lub całego podatku.
a: 2 konsekwencje:
zapłata odsetek za zwłokę:
- nalicza podatnik, płatnik, inkasent
- nalicza się od następnego dnia po upływie terminu zapłaty
- płaci się je bez wezwania organu
- wynoszą 200 % podstawy stopy procentowej kredytu lombardowego
- MF określa je na bieżąco w Monitorze Urzędowym MF
- jeśli podatnik złoży korektę deklaracji w terminie 7 dni od korekty zaległości podatkowej i jednocześnie zapłaci całość wraz z uzasadnieniem korekty- odsetki zmniejsza się o 75%
egzekucja świadczenia podatku

opłata prolongacyjna:
- nie następuje ex lege, a w konsekwencji wydanej decyzji o odroczeniu terminu płatności lub rozłożenia na raty podatku lub odroczenia zaległości lub rozłożenia na raty zaległości

- wynosi ona 50 % stawki odsetek za zwłokę
- dotyczy podatków wpływających do budżetu państwa
- fakultatywnie mogą organy samorządowe

3. Jeśli dzień przypada na dzień wolny od pracy lub sobotę- następny dzień po.

4. Jeśli nie doręczono decyzji na 14 dni przed terminem zapłaty podatku, obowiązuje termin 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej podatek
5. Organ podatkowy może odroczyć termin ( rodzaj ulgi ) :
a: na wniosek podatnika
b: z ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego

II. Sposoby zapłaty podatku ( wykonanie obowiązku podatkowego )



jednorazowa sukcesywnie ( w części )

( całość podatku )

RATA ZALICZKA PRZEDPŁATA NA ZALICZKĘ
kwota podatku znana dokonuje się wpłaty pobierana na poczet zaliczek
rozkłada się ją na raty na poczet podatku, którego teoretycznie jest jej brak
i płaci w różnych terminach wysokość jest nieznana

wynika ex lege lub z dec. wysokość ustala się pod
musi dotyczyć wszystkich koniec roku podatkowego

podatników podatek dochodowy od
w podatku rolnym, leśnym osób fizycznych
od nieruchomości ( 4 raty ) ustala się w formie:
zasadą, że raty równe - decyzji
podatek od środków - podatnik
transportu ( 2 raty ) - płatnik




Zapłata następuje w 2 etapach

zaliczką fakultatywnie uregulowanie niedopłaty

Jeśli: 1. wysokość zaliczki = wysokości podatku= OK.
2. wysokość zaliczki mniejsza od wysokości podatku= niedopłata - obowiązek dopłaty
3. wysokość zaliczki większa od wysokości podatku = nadpłata - zwrot

Nadpłata powstaje w 3 przypadkach:

zaliczka większa od wysokości podatku
podatnik uiszcza podatek nienależny lub częściowo nienależny ( bez oprocentowania )
podatnik odwoła się od decyzji I instancji i organ II instancji przychylając się obniża wysokość podatku ( może być 0 % )

Można wcześniej wpłacić nadpłatę, a zeznanie później ( nigdy odwrotnie !)

Nadpłata ulega :
zwrotowi przez organ podatkowy ( p. dochodowy od os. fizycznych )
ex lege zalicza się na poczet:
- bieżących zobowiązań lub zaległości podatkowej
- jeśli ich brak:

a: zwrot lub
b: na wniosek podatnika zaliczenie na poczet przyszłych zaległości

Z nadpłatą związane są 2 terminy przedawnienia:

prawo do stwierdzenia nadpłaty prawo do zwrotu nadpłaty

wygasa ono po upływie 5 lat od
roku w którym był termin zwrotu

Indywidualizacja podmiotu obciążonego ciężarem podatkowym:
imienne oznaczenie= podatki bezpośrednie

anonimowe oznaczenie= podatki pośrednie

Podmiot prawny- podatnik formalny (przepis nakłada na niego obowiązek podatkowy )
podmiot ponoszący ciężar- podatnik materialny

W podatkach dochodowych i majątkowych- zakaz przerzucania ciężaru
W podatkach obrotowych ( pośredni )

podmiot prawny podmiot bezimienny

(Podatek od towarów i usług ) ( można przenieść ciężar legalnie )

W ramach podmiotu formalnego ex lege podmiot doprowadza do obciążenia innego podmiotu w przód- czyli podatek tkwi w cenie i nikt nie wie, kto go zapłaci kupując produkt, dlatego jest podmiotem anonimowym.

Cłem = spór, ale uznaje się że należność podatkowo podobna

Cła ze względu na podatki pośrednie dzielimy na:
przywozowe ( często ) - związane z importem, pobiera się przy imporcie towarów na cele handlowe i produkcyjne= stanowi opodatkowanie spożycia zagranicznych artykułów.
wywozowe ( rzadko )- związane z eksportem
przewozowe - związane z tranzytem




Udział osób 3 w zapłacie podatku:

bezpośrednio przez z udziałem osób trzecich
podatnika

PŁATNIK INKASENT

3 obowiązki charakter fakultatywny

2 obowiązki

oblicza kwotę pobiera podatek wpłaca podatek

podatku od podatnika na rachunek organu pobiera podatek wpłaca podatek
od podatnika na rzecz organu

często płatnik płacąc należność podatnikowi może: Podatek oblicza:
potrącić podatek podatnik
potrącić zaliczkę wynika ex lege
( pobór podatku u źródła ) wynika z decyzji

często płatnikiem jest:

pracodawca Podatnik może:

usługodawca w podatku od spadków i darowizn uiścić podatek osobiście
zleceniodawca występuje notariusz, ale on nie pobiera przez inkasenta
u źródła ! ( w podatku rolnym i leśnym
fakultatywnie rolnik może
Nigdy równocześnie: zapłacić sołtysowi lub osobiście)
podatnik nie może być płatnikiem dla siebie
płatnikiem nie może być inkasent lub organ

Przykład: podatek dochodowy od osób fizycznych

podatnik
płaci od pozarolniczej zatrudnia 2 pracowników

działalności
( jest podatnikiem ) płaci za nich podatek

( jest płatnikiem )

Podatnik może być płatnikiem :
tego samego podatku
różnych podmiotów
nigdy jednego podmiotu!!!

płatnik ( OP ) = osoba fizyczna , prawna i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej posiadająca 3 obowiązki
inkasent ( OP) = osoba fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej posiadająca 2 obowiązki

Rodzaje środków dokonywania podatków:

1. Podatek jest uiszczany w :
a: pieniądzu - walucie państwa, która :
jest prawnym środkiem płatniczym
zwalnia z zobowiązań pieniężnych
występuje w formie gotówkowej i bezgotówkowej
- wybiera podatnik
- są obligatoryjne formy : VAT, dochodowy- bezgotówkowo , gdy prowadzi księgi

obecnie podatki tylko w formie polecenia przelewu
obecnie organy stanowiące jst mogą dopuścić decyzją zapłatę kartą płatniczą
b: przepisy mogą przewidywać możliwość dokonania zapłaty substytutami ( zboże, praca ludzka )
c: uproszczone formy zapłaty:
skarbowe znaki akcyzy
blankiety wekslowe
papiery wartościowe

2. Szczególne formy zapłaty:

a: potrącenie
świadczenie ulega potrąceniu z wzajemnej, wymagalnej, bezspornej wierzytelności
z urzędu lub na wniosek
fakultatywne na wniosek podatnika potrącenie wzajemne z wierzytelności wobec SP
b: przejęcie majątku

rzadko
przez SP lub jst

Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego:
1. zapłata
2. pobranie przez inkasenta lub płatnika

3. potrącenie

4. zaliczenie nadpłaty lub zwrotu podatku

5. zaniechanie poboru ( nieefektywne )
6. przeniesienie własności lub praw majątkowych
7. umorzenie zaległości ( nieefektywne )
a: w decyzji o umorzeniu zaległości nowy termin
b: zaległość powstaje po upływie nowego terminu wyznaczonego w decyzji
c: jeśli przemawiają za tym ważny interes podatnika lub interes publiczny
8. przedawnienie ( nieefektywne wygaśnięcie- nie powstało zobowiązanie )
zobowiązanie nie powstaje, jeśli decyzja ustalająca została doręczona po upływie 3 lat od roku kalendarzowego w którym powstał obowiązek podatkowy - test
ZOBOWIĄZANIE NIE WYGASA Z CHWILĄ ŚMIERCI !!!!

Księgi podatkowe ( OP )
a: księga rachunkowa
b: podatkowa księga przychodów i rozchodów
c: ewidencje i rejestry

Organ podatkowy:

a: I instancji: II instancji:
NUS Dyrektor Izby Skarbowej
NUC Dyrektor Izby Celnej
wójt, burmistrz, prezydent SKO
starosta i marszałek SKO
Dyrektor IC i IS Dyrektor IC i IS
MF MF
- stwierdzenia nieważności
- uchylenia , zmiany decyzji
- wznowienia postępowania
- stwierdzenia wygaśnięcia


copywrite by rudy

---