Rozkład materiału nauczania
z przedmiotu
„Podstawy chemiczne materiałów fryzjerskich”
dla
zasadniczej szkoły zawodowej
zawód: FRYZJER
Klasa I - 1 godzina tygodniowo
opracowanie: mgr inż. Joanna Pala
(na podstawie programu nauczania 514 [01]/SZ/MENiS/2001.12.29)
Cele edukacyjne.
Zrozumienie znaczenia i umiejętność definiowania podstawowych pojęć chemicznych.
Pogłębienie wiedzy o substancjach i procesach chemicznych w zawodzie fryzjerskim.
Ugruntowanie wiedzy o budowie i właściwościach chemicznych włosów.
Wdrożenie do umiejętnego i bezpiecznego posługiwania się substancjami chemicznymi w preparatach fryzjerskich.
Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów zawodowych na bazie posiadanej wiedzy oraz poprawnej analizy wyników doświadczeń, obserwacji i danych z różnych źródeł informacji.
Treści nauczania i przewidywane osiągnięcia ucznia.
Dział |
Nr lekcji |
Temat lekcji |
Treści do realizacji |
Procedury osiągania celów |
Osiągnięcia ucznia |
I. Wiadomości wstępne. |
1 |
Lekcja organizacyjna. Cele i zadania przedmiotu. |
Cele i zadania przedmiotu. Zakres wiadomości i umiejętności do opanowania w toku nauki. Kryteria oceniania. |
|
|
|
2 |
Podstawowe pojęcia chemiczne. |
Podstawowe pojęcia chemiczne: substancja chemiczna, właściwości fizyczne i chemiczne substancji, pierwiastek i związek chemiczny, mieszanina, metal i niemetal.
[przypomnienie wiadomości z zakresu chemii gimnazjalnej] |
|
|
I. Wiadomości wstępne. |
3 |
Symbolika chemiczna. Reakcje chemiczne. |
Znaczenie symboliki chemicznej. Wzory chemiczne. Zjawisko fizyczne a reakcja chemiczna. Zapisywanie równań reakcji chemicznych.
[przypomnienie wiadomości i umiejętnoś- ci z zakresu chemii gimnazjalnej] |
Ćwiczenia w zapisywaniu prostych wzorów i reakcji chemicznych. |
|
II. Budowa włosa. |
4 |
Podstawowy budulec włosa - białko. |
Elementy budowy chemicznej włosa. Skład pierwiastkowy białek. Aminokwasy jako podstawowe składniki białek. Wiązanie peptydowe. Struktura przes-trzenna białek. |
Analiza foliogramów: budowa włosa, tworzenie substancji białkowej w oparciu o kondensację dwupeptydu, struktury przestrzenne białek. |
|
|
5 |
Keratyna i melanina. |
Budowa podstawowych substancji białkowych włosa: keratyny i melaniny. Wiązania peptydowe i wodorowe oraz mostki dwusiarczkowe w strukturach białkowych włosa. α- i β-keratyna. |
Analiza foliogramów: budowa łańcucha keratynowego, formy przestrzenne α- |
|
II. Budowa włosa. |
6 |
Właściwości chemiczne włosów. |
Charakterystyczne właściwości i reakcje substancji białkowych - denaturacja, koagulacja, hydroliza [przypomnienie wiadomości z zakresu chemii gimnazjalnej].
Szczególne właściwości keratyny |
Badanie właściwości chemicznych włosów: próba spalania, działanie podwyższonych temperatur, mocnych kwasów i zasad, roztworów nadtlenku wodoru. |
|
|
7 |
Powtórzenie i utrwale- nie wiadomości i umie-jętności. |
Sprawdzian wiadomości. |
|
|
III. Woda i jej zastosowanie |
8 |
Woda i jej właściwości.
EZ, EEk |
Budowa cząsteczki wody. Właściwości fizykochemiczne wody. Zastosowanie wody we fryzjerstwie. |
Analiza foliogramów: budowa cząsteczki wody, wiązania wodorowe. |
|
III. Woda i jej zastosowanie we fryzjerstwie. |
9 |
Twardość wody i spo-soby jej usuwania. |
Rodzaje wód ze względu na obecność substancji mineralnych. Twardość stała |
Pokaz efektów odparowywani wody |
|
|
10 |
Środki powierzchniowo czynne. |
Napięcie powierzchniowe wody. Sposoby obniżania napięcia powierzchniowego. Rola i budowa środków powierzchniowo czynnych. Proces mycia włosów. |
Analiza foliogramów: proces mycia przy użyciu środków powierzchniowo czynnych. |
|
IV. Formy występowania preparatów fryzjerskich. |
11 |
Preparaty fryzjerskie jako mieszaniny. |
Pojęcie mieszaniny homo- i hetero-genicznej. Podział mieszanin ze względu na wielkość cząstek substancji rozproszonej. Fazy dyspergowane |
Pokaz: sporządzanie mieszanin homo- |
|
IV. Formy występowania preparatów fryzjerskich. |
12 |
Roztwory właściwe preparatów fryzjers-kich.
EM |
Woda i inne rozpuszczalniki w prepa-ratach fryzjerskich. Dobór rozpuszczalnika w zależności od rodzaju substancji rozpuszczanej i przeznaczenia preparatu. Rozpuszczanie i rozcieńczanie. Stężenie procentowe roztworu. Przykłady preparatów fryzjerskich w formie roztworów właściwych. |
Pokaz rozpuszczania substancji barwnej oraz rozcieńczania roztworu stężonego. Prezentacja przez uczniów informacji |
|
|
13 |
Emulsje.
EM |
Tworzenie emulsji. Emulgatory. Rodzaje emulsji. Właściwości emulsji. Przykłady preparatów fryzjerskich w formie emulsji. |
Pokaz tworzenia emulsji oleju z wodą. Analiza foliogramów: rodzaje emulsji. Prezentacja przez uczniów informacji |
|
|
14 |
Piany i żele. Aerozole.
EM |
Charakterystyczne cechy piany, żelu |
Prezentacja przez uczniów informacji |
|
|
15 |
Powtórzenie i utrwale- nie wiadomości i umie-jętności. |
Sprawdzian wiadomości. |
|
|
V. Nadtlenek wodoru i jego właściwości. |
16 |
Właściwości nadtlenku wodoru. |
Budowa cząsteczki nadtlenku wodoru. Właściwości fizyczne i chemiczne nadtlenku wodoru. Katalizatory |
Badanie właściwości roztworu nadtlenku wodoru. |
|
|
17 |
Nadtlenek wodoru jako środek utleniający. |
Nadtlenek wodoru jako utleniacz. Reakcje utleniająco-redukujące przeprowadzane przez fryzjera: rozjaśnianie, farbowanie utleniające, odbarwianie redukujące, wnikanie płynu do trwałej ondulacji. |
Analiza foliogramu: mechanizm procesu redukcji - utlenienia. |
|
|
18 |
Roztwory nadtlenku wodoru.
EM, EZ |
Roztwory nadtlenku wodoru i ich zastosowanie we fryzjerstwie. Działanie preparatów zawierających nadtlenek wodoru na skórę głowy i strukturę włosów. Bezpieczne posługiwanie się preparatami zawierającymi nadtlenek wodoru. |
Prezentacja preparatów fryzjerskich zawierających roztwory nadtlenku wodoru. |
|
V. Nadtlenek wodoru i jego właściwości. |
19-20 |
Sporządzanie roztwo-rów nadtlenku wodoru. |
Sposoby sporządzania roztworów nadtlenku wodoru o różnych stężeniach. Rozcieńczanie roztworów nadtlenku wodoru - obliczenia rachunkowe. |
Sporządzanie roztworu nadtlenku wodoru o określonym stężeniu procentowym. Ćwiczenia rachunkowe. |
|
|
21 |
Powtórzenie i utrwale- nie wiadomości i umie-jętności. |
Sprawdzian wiadomości. |
|
|
VI. Zasady, kwasy, alkohole. |
22 |
Zasady.
EZ |
Budowa, nazewnictwo, otrzymywanie
[przypomnienie wiadomości i umiejętnoś- ci z zakresu chemii gimnazjalnej] |
Badanie właściwości roztworu NaOH |
|
|
23 |
Zasady w preparatach fryzjerskich.
EM |
Słabe i mocne zasady stosowane we fryzjerstwie. Preparaty fryzjerskie zawierające zasady. Działanie zasad na strukturę włosa. |
Prezentacja przez uczniów informacji |
|
VI. Zasady, kwasy, alkohole. |
24 |
Kwasy.
EZ |
Budowa, nazewnictwo, otrzymywanie
[przypomnienie wiadomości i umiejętnoś- ci z zakresu chemii gimnazjalnej] |
Badanie właściwości roztworów kwasu siarkowego (VI) i kwasu octowego. |
|
|
25 |
Kwasy w preparatach fryzjerskich.
EM |
Słabe i mocne kwasy stosowane we fryzjerstwie. Preparaty fryzjerskie zawierające kwasy. Działanie kwasów na strukturę włosa. |
Prezentacja przez uczniów informacji |
|
|
26 |
Kwasowość i zasado-wość preparatów fryz-jerskich. |
Pojęcie kwasowości i zasadowości. Odczyn i skala pH. Wskaźniki pH. Preparaty fryzjerskie o różnej wartości pH i ich przeznaczenie. Bufory i ich zastosowanie we fryzjerstwie. |
Badanie pH roztworów za pomocą wskaźników. |
|
VI. Zasady, kwasy, alkohole. |
27 |
Alkohole.
EZ |
Budowa, nazewnictwo i właściwości alkoholi.
[przypomnienie wiadomości i umiejętnoś- ci z zakresu chemii gimnazjalnej] |
Badanie właściwości alkoholu etylowego. |
|
|
28 |
Alkohole w preparatach fryzjerskich.
EM |
Rola alkoholi w preparatach fryzjerskich. Alkohole stosowane w preparatach fryzjerskich - nazwy i właściwości. Preparaty fryzjerskie zawierające alkohole. Działanie alkoholi na strukturę włosa. |
Prezentacja przez uczniów informacji |
|
|
29 |
Powtórzenie i utrwale- nie wiadomości i umie-jętności. |
Sprawdzian wiadomości. |
|
|
VII. Substancje pochodzenia naturalnego w preparatach fryzjerskich. |
30 |
Witaminy w prepara-tach fryzjerskich.
EM, EZ |
Rola witamin. Podział witamin na rozpuszczalne w tłuszczach i wodzie. Znaczenie witamin dla właściwej kondycji włosa. Witaminy stosowane w preparatach fryzjerskich i ich rola. |
Prezentacja przez uczniów informacji |
|
|
31 |
Ceramidy roślinne
EM, EZ |
Pojęcie ceramidów. Rola ceramidów |
|
|
|
32 |
Barwniki w preparatach fryzjerskich.
EM |
Barwniki naturalne jako środki barwiące. Pozyskiwanie barwników do celów kosmetycznych. Budowa chemiczna i rola barwników we fryzjerstwie. |
Prezentacja przez uczniów informacji |
|
|
33 |
Powtórzenie i utrwale- nie wiadomości i umie-jętności. |
Sprawdzian wiadomości. |
|
|
|
34 |
Podstawy chemiczne materiałów fryzjerskich - podsumowanie wia-domości.
EM, EZ, EEk |
Formy występowania preparatów fryzjerskich. Najważniejsze substancje chemiczne występujące w preparatach fryzjerskich i ich działanie na strukturę włosa. Zasady bezpiecznej pracy |
|
|
Ścieżki edukacyjne.
W treści tematów lekcji zaznaczono realizację określonych ścieżek edukacyjnych:
edukacji czytelniczej i medialnej - EM,
edukacji ekologicznej - EEk,
edukacji prozdrowotnej - EZ.
Pomiar osiągnięć ucznia.
testy dydaktyczne uzupełnień i wyboru,
krótkie sprawdziany pisemne - kartkówki,
sprawdziany pisemne - klasówki,
odpytywanie ustne ucznia,
sprawdzanie prac przygotowanych w domu,
ocena aktywności ucznia na lekcji wyrażonej twórczym udziałem w dyskusjach, samodzielnym wykonywaniem prac i notatek na zadany temat.
Kryteria oceniania osiągnięć ucznia na poszczególne stopnie szkolne.
Uczeń na ocenę celującą powinien:
posiadać wiadomości i umiejętności wykraczające poza materiał objęty programem nauczania, samodzielnie i twórczo rozwijać własne uzdolnienia
i zainteresowania,
formułować problemy i dokonywać analizy lub syntezy zjawisk i procesów chemicznych w zawodzie fryzjerskim,
uczestniczyć i wykazywać się osiągnięciami w szkolnych lub pozaszkolnych konkursach zawodowych.
Uczeń na ocenę bardzo dobrą powinien:
w pełni opanować treści objęte programem nauczania,
w oparciu o zdobytą wiedzę samodzielnie i w sposób twórczy rozwiązywać problemy zawodowe dotyczące preparatów fryzjerskich oraz ich stosowania
- w wymiarze teoretycznym i praktycznym,
samodzielnie przedstawiać procesy chemiczne zachodzące podczas stosowania różnych form preparatów fryzjerskich,
biegle posługiwać się podstawowymi pojęciami chemicznymi, bez pomocy nauczyciela korzystać z fachowej literatury, encyklopedii, źródeł multimedialnych,
Uczeń na ocenę dobrą powinien:
opanować treści objęte programem nauczania oraz umieć poprawnie stosować je do wyjaśnienia typowych zadań i problemów,
posługiwać się podstawowymi pojęciami chemicznymi,
samodzielnie rozwiązywać typowe problemy zawodowe dotyczące preparatów fryzjerskich i ich stosowania,
korzystać z fachowej literatury, encyklopedii, źródeł multimedialnych.
Uczeń na ocenę dostateczną powinien:
opanować podstawowe i użyteczne treści programowe z zakresu przedmiotu,
z pomocą nauczyciela poprawnie stosować wiadomości i umiejętności do rozwiązywania typowych zadań i problemów zawodowych,
z pomocą nauczyciela korzystać z takich źródeł wiedzy, jak literatura fachowa, encyklopedia, słowniki.
Uczeń na ocenę dopuszczającą powinien:
opanować elementarną wiedzę i niezbędny zakres pojęć umożliwiający dalsze kształcenie,
z pomocą nauczyciela rozwiązywać typowe zadania teoretyczne lub praktyczne, o niewielkim stopniu trudności,
znać podstawowe zasady bezpiecznego posługiwania się preparatami fryzjerskimi oraz substancjami chemicznymi stanowiącymi ich główne składniki.
Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, jeśli:
nie opanował elementarnej wiedzy określonej programem nauczania, niezbędnej do dalszego kształcenia,
nie potrafi rozwiązywać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności nawet z pomocą nauczyciela.
- 1 -