SCHEMAT  POSTĘPOWANIA  Z  CHORYM  ZATRUTYM  W  REJONIE  SKAŻENIA

W miejscu skażenia mogą przebywać jedynie ratownicy zabezpieczeni w odpowiedni sprzęt ochronny! Ich zadaniem jest zabezpieczenie kręgosłupa szyjnego i tamowanie ewentualnych krwawień u chorych zatrutych. Podstawowe i zaawansowane zabiegi reanimacyjne wykonuje się poza miejscem skażenia!!!.

Przez powłoki ciała · zdejmij zabrudzone ubranie chorego · spłukuj skórę dużą ilością wody lub wodą z mydłem min. 5-15 minut · nie oblewaj brudną (po myciu) wodą części ciała chorego nie objętych skażeniem · wysusz skórę chorego wykonując delikatny ruch ścierania np. z góry na dół. Nie wykonuj np. ręcznikiem, gazą ruchów mazania lub szorowania · pamiętaj o możliwości skażenia skóry owłosionej głowy - postępowanie jak przy skażeniu skóry

Przez spojówki oka · usuń ciała stałe, soczewki, itp. · trzymaj głowę chorego tak aby substancja toksyczna spływała zawsze tą samą drogą · poproś chorego o zamknięcie ust (możliwość połknięcia wypłukiwanej z oka trucizny) · płucz worek spojówkowy bieżącą wodą, pod niskim ciśnieniem min. 15 minut · załóż suchy opatrunek na obie gałki oczne

Drogą doustną · nie prowokuj wymiotów · możesz podać 2-5 tabl węgla aktywnego · możesz podać łagodny środek przeczyszczający np. Lactulosa 5-15 ml

Drogą wziewną · usuń chorego ze skażonej atmosfery · podaj tlen do oddychania · zakaż aktywności fizycznej

ZASADY  OGÓLNE  POSTĘPOWANIA  W  REJONIE  SKAŻENIA

Dbaj o bezpieczeństwo własne i zespołu! - Nie wchodź na teren skażony bez odpowiednich zabezpieczeń, a zwłaszcza bez odpowiedniego zabezpieczenia dróg oddechowych i/lub powłok ciała. Wiele środków chemicznych wchłania się przez gumowe rękawice, wydziela się z poplamionych środkami chemicznymi ubrań. - Załóż dwie pary rękawic i zmieniaj przynajmniej zewnętrzne po ekspozycji na substancję toksyczną. Także twoje poplamione ubranie może spowodować zatrucie - postępuj w swoim przypadku zgodnie ze schematem ograniczenia ekspozycji na truciznę (patrz wyżej). Chroń sprzęt medyczny przed skażeniem. Zabezpiecz dane dotyczące nazwy substancji trującej (leku), dawkę (stężenie), nazwę i adres (telefon) producenta. Zawiadom Państwową Straż Pożarną o skażeniu chemicznym. Zawiadom dyspozytora Pogotowia Ratunkowego o wypadku. Podaj możliwie dużo szczegółów dotyczących zdarzenia m.in. - miejsce wypadku - nazwę lub oznaczenie substancji trującej (z tablic informacyjnych np. na cysternie) - przybliżoną ilość rannych - możliwość rozszerzenia się skażenia : spływanie substancji wzdłuż naturalnych pochyłości gruntu, wpływanie do studzienek kanalizacyjnych, itp. Zdobądź możliwie dużo informacji dotyczących leczenia przedszpitalnego i dekontaminacji w przypadku danego skażenia (np. jeśli katastrofa wydarzyła się w zakładzie przemysłowym zażądaj kart bezpieczeństwa od pracownika BHP, itp.). Będąc pierwszym lekarzem / ratownikiem medycznym na miejscu wypadku masowego dokonaj segregacji rannych (triage). Pamiętaj o przeciwwskazaniach do płukania żołądka! Węgiel aktywny i lactulosę podawaj przy założeniu dłuższego transportu do szpitala lub dużej ilości spożytego środka trującego. Oba leki mają działanie prowymiotne - możliwość zachłystu! Zapoznaj się z przeciwskazaniami do podawania węgla aktywnego czy laktulosy! NIE PODAWAJ WĘGLA AKTYWNEGO NIE PODAWAJ LAKTULOSY Chory nieprzytomny Chory nieprzytomny Chory zamroczony Chory zamroczony Zatrucie kwasem Zatrucie kwasem Zatrucie zasadą Zatrucie zasadą Zatrucie metalami ciężkimi Chory znacznie odwodniony Zatrucie węglowodorami Chory z bezmoczem Brak zgody chorego Brak zgody chorego W przypadku przyjęcia skażonego chorego do karetki musisz zastosować procedury dekontaminacji w stosunku do zespołu, siebie i sprzętu medycznego. Nie zabieraj do karetki Pogotowia Ratunkowego skażonych przedmiotów należących do chorego, możesz pozostawić je do czasu przyjazdu PSP w dwóch niezależnie od siebie zamkniętych workach foliowych. Trzymaj gapiów z dala od miejsca skażenia. Kontaktuj się zawsze z najbliższym Ośrodkiem Ostrych Zatruć celem uzyskania dalszych informacji: Gdańsk: [phone], 349-28-33, 349-28-32, 349-28-31 Kraków: [phone], 647-21-66 Lublin: [phone] Łódź: [phone] Poznań: [phone] Rzeszów: [phone] Sosnowiec: [phone] Tarnów: [phone] Warszawa: [phone] Wrocław: [phone]

PRZYKŁADOWY  MODEL  AKCJI  RATOWNICZEJ  W  PRZYPADKU  SKAŻENIA  CHEMICZNEGO

ETAPY  AKCJI  RATOWNICZEJ




ORGANIZACJA  AKCJI  RATOWNICZEJ




SEGREGACJA  OFIAR  KATASTROFY  (TRIAGE)  CHEMICZNEJ

Segregacja ofiar katastrofy (ang. triage) - proces pozwalający na uratowanie maksymalnej liczby chorych przy ograniczonych środkach medycznych wynikających z nadzwyczajnej sytuacji wypadku masowego. Triage jest procesem dynamicznym (stan chorego może się zmieniać w czasie), a zatem powinno się go przeprowadzać przynajmniej dwa razy w ciągu akcji ratowniczej, tj. przed i po dekontaminacji lub przed transportem chorego z miejsca wypadku i po jego przyjeździe do szpitalnej izby przyjęć.

PRZYKŁADOWY  SCHEMAT  SEGREGACJI  W  REJONIE  SKAŻENIA

UWAGA!!! W miejscu skażenia mogą przebywać jedynie ratownicy zabezpieczeni w odpowiedni sprzęt ochronny, których zadaniem jest zabezpieczenie kręgosłupa szyjnego i tamowanie ewentualnych krwawień u chorych zatrutych. Podstawowe i zaawansowane zabiegi reanimacyjne wykonuje się poza miejscem skażenia!!!

DEKONTAMINACJA

Dekontaminacja - proces polegający na usunięciu lub/i zneutralizowaniu substancji toksycznej, która podczas katastrofy chemicznej skaziła ludzi i sprzęt. Stosuje się dekontaminację fizyczną i chemiczną.

DEKONTAMINACJA FIZYCZNA	DEKONTAMINACJA CHEMICZNA
· woda - (usuwa substancję toksyczną, hydrolizuje, rozpuszcza) · adsorbcja - stosowana zawsze po zmyciu skóry chorego wodą lub wodą z mydłem. Polega na posypaniu skóry chorego materiałem adsorbującym np. mąką, talkiem, itp. · mechaniczna - delikatne starcie adsorbenta ze skóry chorego (nie wykonuj ruchów rozmazywania, szorowania)	· woda (usuwa substancję toksyczną, hydrolizuje, rozpuszcza) · wybielacze używane w warunkach domowych; zwykle 5%. Do odkażania sprzętu stosuje się nierozcieńczone 5%, do odkażania skóry 0,5% (1 część wybielacza na 10 części wody) NIE STOSUJ TEGO SPOSOBU W PRZYPADKU USZKODZONEJ SKÓRY!!!

UWAGA!!! Przy skażeniu skóry metalami zawsze należy usunąć je mechanicznie zanim zastosuje się płukanie wodą!

WYBRANE  ODTRUTKI  UŻYWANE  W  PRZYPADKU  MASOWYCH  SKAŻEŃ  CHEMICZNYCH

SUBSTANCJA TRUJĄCA	ODTRUTKA
Cyjanki	Azotyn amylu, Azotyn sodowy, Tiosiarczan sodowy (zestaw); Hydroksokobalamina
Związki methemoglobinotwórcze	Błękit metylenowy
Związki fosforoorganiczne / karbaminiany	Atropina
Tlenek węgla	Tlen / Komora hyperbaryczna
Fluor / kwas fluorowodorowy	Jony wapnia
Metale ciężkie	Dimerkaptopropanol, Dimerkaptopropanosulfon, Wersenian disodowo-wapniowy, Penicylamina

Antidota cyjankowe ze względu na mechanizm działania można podzielić na:   1. związki tworzące kompleksy: Hydroksokobalamina, EDTA   2. związki wywołujące methemoglobinemię: Azotyn amylu, Azotyn sodowy, 4-DMAP   3. związki tworzące tiocyjaniany: Tiosiarczan sodowy UWAGA!!! STANDARDY POSTĘPOWANIA W OSTRYCH ZATRUCIACH MAJĄ STANOWIĆ POMOC W CODZIENNEJ PRACY LEKARZA. NIE MOGĄ BYĆ TRAKTOWANE JAKO ZASADY JEDYNIE SŁUSZNE, KTÓRE POWINNY BYĆ BEZWZGLĘDNIE PRZESTRZEGANE. NIKT BOWIEM NIE JEST W STANIE PRZEWIDZIEĆ WSZYSTKICH SYTUACJI Z JAKIMI STYKA SIĘ LEKARZ W PRZYPADKU ZATRUCIA LUB NA MIEJSCU SKAŻENIA CHEMICZNEGO.

---