1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI
Nazwa produktu: Chrom
Wzór chemiczny: Cr
Producent:
Dostawca:
Użytkownik:
Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Składnik stwarzający zagrożenie:
Nazwa chemiczna |
% wag. |
Nr CAS |
Nr EINECS |
Symbol ostrzegawczy |
Symbole zagrożenia (R) |
chrom |
100 |
7440-47-3 |
231-157-5 |
- |
- |
3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ
Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.
Zagrożenie pożarowe: Metal. Ciało stałe. Niebezpieczny pożarowo wyłącznie w postaci pyłu.
Zagrożenie toksykologiczne: Metal. Działa drażniąco na skórę i błony śluzowe. Może wywoływać uczulenia.
Zagrożenie ekotoksykologiczne: Metal. Stopień zagrożenia dla zwierząt lądowych i wodnych niewielki.
4. PIERWSZA POMOC
Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego pyłem chromu środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.
Zatrucie inhalacyjne: |
|
1. |
W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona. |
2. |
Zapewnić pomoc lekarską. |
Zatrucie doustne: |
|
1. |
W razie zatrucia doustnego przepłukać usta wodą, dać do wypicia 2-3 szklanki wody i skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Podać osobie przytomnej środki wymiotne. Przepłukać żołądek wodą. |
2. |
Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło. |
Skażenie oczu: |
|
1. |
Przemyć skażone pyłem oczy strumieniem letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach. |
2. |
Zapewnić pomoc okulisty. |
Skażenie skóry: |
|
1. |
Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, następnie alkoholem oraz wodą z łagodnym mydłem. |
2. |
W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem. |
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU
Szczególne zagrożenia: |
Substancja niebezpieczna pożarowo wyłącznie w postaci pyłu. |
Środki gaśnicze: |
Zgodnie z naturą i rozmiarem pożaru obiektów sąsiadujących. |
Zalecenia szczegółowe: |
Strażacy powinni być wyposażeni w ubrania przeciwchemiczne i niezależne aparaty oddechowe. |
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Zalecenia ogólne: |
W przypadku wydostania się większej ilości pyłu chromu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażenia środowiska. |
Środki ochrony osobistej: |
Unikać kontaktu z pyłem chromu. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w warunkach zapylenia - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2). |
Zalecenia szczegółowe: |
Zabezpieczyć opakowania (pojemniki) przed wydostaniem się pyłu chromu do środowiska, pyły strącać rozproszonymi strumieniami wody. Stosować urządzenia odsysające. |
Zabezpieczenie środowiska: |
Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie. |
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Zapobieganie zatruciom: |
Podczas stosowania chromu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z chromem, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci. |
Zapobieganie pożarom/wybuchom: |
Dotyczy wytwarzania się niebezpiecznych koncentracji pyłu: wyeliminować źródła zapłonu - nie wykonywać prac z otwartym ogniem, nie palić, nie używać narzędzi iskrzących i odzieży z tkanin podatnych na elektryzację, instalować urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym. |
Magazynowanie: |
W oryginalnych, właściwie, szczelnie zamkniętych, oznakowanych opakowaniach, w magazynie metali o postaci pyłu, wyposażonym w instalację wentylacyjną. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków, używania otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400. |
Zapobieganie zatruciom: |
Podczas stosowania pyłu chromu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z pyłem chromu, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, w warunkach odpowiednich dla materiałów pylistych, poza zasięgiem dzieci. |
8. KONTROLA NARAŻENIA/ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania pylistego chromu. Sprawna wentylacja i urządzenia odsysające.
Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy (NDS):
NDS (chrom metaliczny i związki chromu) - 0,5 mg/m3.
Ochrony osobiste
Drogi oddechowe: |
Maski ochronne z filtrami pyłów P2. |
Ręce: |
Rękawice ochronne powlekane. |
Oczy: |
Okulary ochronne w szczelnej obudowie. |
Skóra i ciało: |
Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne. |
Inne informacje: |
Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z pyłem chromu. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać wszelkie rozsypy. |
Metody oceny narażenia w środowisku pracy:
PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.
PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.
Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi chromu.
9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
9.1 |
Masa atomowa: 51,996 g/mol |
9.2 |
Postać fizyczna, barwa, zapach, inne: Jest to srebrzysto-niebieskawy metal. Twardy, ciężki, trudno topliwy. Posiada własności amfoteryczne. W przyrodzie mało rozpowszechniony. Występuje w związkach przede wszystkim na +3 i +6 stopniu utlenienia. |
9.3 |
Gęstość: 7,19 g/cm3 (20oC) |
9.4 |
Temperatura topnienia: 1920oC |
9.5 |
Temperatura wrzenia: 2672oC |
9.6 |
Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Chrom w wodzie się nie rozpuszcza. Rozpuszcza się w rozcieńczonym kwasie siarkowym i solnym oraz w stężonym kwasie azotowym. |
9.7 |
Inne: Najważniejszym źródłem chromu jest ruda chromowa (chromit). Chrom metaliczny otrzymuje się elektrochemicznie po chemicznej przeróbce wysokowęglowego żelazochromu albo na drodze redukcji związków chromu. Chrom znalazł zastosowanie przy wyrobie stali chromowych, w syntezie chemicznej, w galwanizacji, garbarstwie, przy wytwarzaniu powłok zabezpieczających przed korozją. U ponad 20% pracowników stykających się z chromem występują niekorzystne następstwa zdrowotne. |
10. REAKTYWNOŚĆ I STABILNOŚĆ
Reaktywność i stabilność: |
W warunkach normalnych chrom jest chemicznie stabilnym pierwiastkiem. |
Właściwości korozyjne: |
Brak |
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Drogi narażenia człowieka: Wdychanie pyłów, spożycie, kontakt ze skórą.
Działanie miejscowe:
Wdychanie pyłów: Następstwem są suche usta, trudności w oddychaniu i stale utrzymujący się kaszel. W przypadkach cięższych powstaje niebieskawe zabarwienie skóry oraz skrócenie oddechu. Może wystąpić obrzęk płuc i drgawki.
Kontakt ze skórą: Pojawia się podrażnienie z zaczerwienieniem. W groźnych przypadkach mogą powstać pęcherze.
Kontakt z oczami: Może pojawić się silne podrażnienie, zaczerwienienie i ból.
Zatrucia ostre (doustne): zawroty głowy, nasilone pragnienie, bóle brzucha, wymioty, wstrząs i skąpomocz lub bezmocz; zgon następuje z powodu mocznicy.
Zatrucia przewlekłe: wziewne lub wskutek kontaktu skórnego. Powtarzający się kontakt skórny prowadzi do upośledzenia zdolności do pracy, uczuleniowych zapaleń skóry z obrzękiem oraz do powstawania powoli gojących się owrzodzeń. Wdychanie przez dłuższy czas par i dymów zawierających chrom powoduje bolesne owrzodzenia, krwawienia i perforację przegrody nosowej z cuchnącą wydzieliną z nosa. Obserwowano również zapalenie spojówek, łzawienie oraz ostre zapalenie wątroby z żółtaczką. W ostrym zapaleniu wątroby stwierdza się nudności, wymioty, utratę łaknienia oraz powiększoną wątrobę. U pracowników eksponowanych na pył chromitu, tlenku chromu oraz rud chromu rak płuc występuje około 15 razy częściej niż u osób nienarażonych.
Rokowania: W zatruciu ostrym szybkie pojawienie się bezmoczu rokuje źle. Zapalenie skóry i uszkodzenie wątroby ulegają poprawie po zlikwidowaniu ekspozycji.
Źródła kontaktów z chromem:
Źródła kontaktu z chromem:
W Polsce najczęstszym źródłem kontaktu z chromem i jego związkami są wszystkie stosowane w budownictwie rodzaje cementu. Działanie drażniące cementu i silnie zasadowe oddziaływanie zaprawy cementowej powodują uszkodzenie mechanizmów obronnych skóry i przyczyniają się do powstawania uczulenia na śladowe ilości chromu zawarte w cementach. Występowanie wyprysku cementowego zwiększa się znacznie wśród pracowników małych zakładów. W cementowniach i wielkich zakładach budowlanych, w których przygotowywanie zapraw cementowych jest zmechanizowane i ograniczone jest bezpośrednie stykanie się robotników z cementem, liczba przypadków uczuleń kontaktowych jest mniejsza. Zagrożeniem są farby i lakiery, zawierające związki chromu jako pigmenty. Ponadto częstym źródłem kontaktów są: oleje przemysłowe, związki antykorozyjne, farby olejne, dymy spawalnicze, lakiernie. Wiele osób nie toleruje skóry garbowanej związkami chromu / obuwie, ubrania skórzane, paski, ozdoby, teczki, torby, opaski etc./. Źródłem chromu mogą być: stopy metali, odczynniki fotograficzne, farby drukarskie, konserwanty drewna, płyny antykorozyjne, wyroby tekstylne, odczynniki chemiczne
Uwaga: Zgodnie z zaleceniem Głównego Inspektora Sanitarnego w Polsce obowiązuje wartość dopuszczalnego stężenia biologicznego (DSB) dla chromu, która odpowiada zakresowi 10-40 μg Cr/g kreatyniny w moczu. Choroby skóry spowodowane działaniem chromu i jego związków traktowane są jako wypadek przy pracy lub choroba zawodowa.
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Wskaźnik oceny dla ostrej toksyczności: wobec ssaków: 1,0,
wobec ryb: 2,0,
wobec bakterii: 2,8.
Stopień zagrożenia wód: Minimalny.
13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Metody unieszkodliwiania:
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Zawartość opakowania wg:
rodzaju 10 08 99 - inne, niewymienione odpady.
Sposób likwidacji B3: Proces oddzielania szkodliwych składników odpadów od obojętnych przez mechaniczne rozdzielenie.
Opakowania wg:
rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,
rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,
rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.
14. INFORMACJE O TRANSPORCIE
Chrom nie jest klasyfikowany zgodnie z przepisami umowy ADR/RID, IMO, IATA jako substancja niebezpieczna i nie podlega ograniczeniom wynikającym z tych przepisów.
15. INFORMACJE DOTYCZĄCE UREGULOWAŃ PRAWNYCH
Kartę wykonano zgodnie z:
Normą PN ISO 11014-1;1998, „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.
Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC (Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.
Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz.1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 czerwca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - Załącznik (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 maja 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 czerwca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).
Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz.36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.
Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz.942 ) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.
Ustawą z dnia 27kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Klasyfikacją materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2001r.).
Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi chromu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.
Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy chromu. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału którego, karta dotyczy.
Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.
16. INNE INFORMACJE
Chrom |
Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.
* * * * *
Według rozporządzenia MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywy 91/155/EEC
|
KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI |
Wydanie: I Data wydania: 10.12.02 Strona/stron 7/7 |
Nazwa: |
CHROM |
|
Chrom