Inżynier - fachowiec mający wyższe wykształcenie w określonej dziedzinie wiedzy technicznej. Wykorzystuje wyobraźnię i doświadczenie. Inżynieria - działalność polegająca na projektowaniu, konstrukcji, modyfikacji. Inżynieria zajmuje się rozwojem technologii. Wg Amerykanów inżynierie dzieli się na Inżynierie Kontroli, Jakości i Inżynierie Kontroli Procesu. Jakość - zbiór cech. (cechy wpływają, na jakość produktu). Jakość (ISO 9000:2005) - stopień w jakim zbiór inherentnych właściwości spełnia wymagania. Problemy środowiskowe: Lokalne: metale ciężkie w środowisku i łańcuchu pokarmowym, smog, hałas, odór, utrata krajobrazu i gleby. Regionalne: odpady stałe, ścieki, zużycie wody i energii, emisja CO2, pole elektromagnetyczne, pyły, zużycie surowców. Globalne: zmiana klimatu, pustynnienie, różnorodność biologiczna, wzrost liczby ludności, degradacja jezior, zmniejszenie się warstwy ozonowej. Funkcje środowiska: Biologiczne - umożliwienie procesów życiowych na Ziemi, podstawowe i nadrzędne. Gospodarcza - surowce, przestrzeń geograficzna, asymilacje odpadów. Rozwój zrównoważony - długotrwała strategia rozwoju dla społ i gosp, której celem jest zabezp dobrobytu i spokoju społ przyszłym pokoleniom, przy równoczesnym usuwaniu nierównomiernego podziału dóbr z uwzględnieniem sytuacji środowiskowej i dynamiki wzrostu ludności na świecie. Problemy: ekologiczne, ekonomiczne, społeczne. 7 złotych zasad RZ: Potencjalne efekty ekologiczne produktu oceniane w skali cyklu życia produktu. Efektywność procesów, produktów i usług musi być większa. Zużycie materiałów musi być zredukowane 10-krotnie. Intensywność zużycia energii musi być zredukowana 10-krotnie. Zredukowanie zużycia obszaru ziemi na jednostkę funkcji. Wyeliminowanie rozprzestrzeniania zanieczyszczeń toksycznych. Maksymalizowanie użycia energii ze źródeł odnawialnych. RZ w przykładach: cała energia czerpana ze słońca, recycling materiałów i minerałów. ISO - Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna opracowująca i ustanawiająca ogólnoświatowe standardy. Kontrola - ocenianie zgodności przez obserwację i orzecznictwo w połączeniu z: pomiarami, prowadzeniem badań, stosowaniem sprawdzianów. Sterowanie jakością - część „ZJ” ukierunkowana na spełnienie wymagań dot jakości. Zapewnienie jakości - część „ZJ” ukierunkowana na zapewnienie zaufania, że wymagania dot jakości będą spełniane. Zarządzanie Jakością (ZJ) - skoordynowane działania dot kierowaniu organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do jakości. Organizacja - grupa ludzi, infrastruktura z przypisaniem odpowiedzialności, uprawnień i powiązań. Normy z rodziny ISO 9000: Koncepcja + terminologia ISO 9000:2005 SZJ - podstawy i terminologia. ISO 9001 - wymaganie ISO 9001:2000 SZJ - podstawy i terminologia. ISO 9004 - wytyczne ISO 9004:2000 SZJ - wytyczne doskonalenia funkcjonowania. ISO 19011 - audity ISO 19011:2003 SZJ - Wytyczne dot audiutowania. ISO 100xx - wytyczne tematyczne / ISO 9000:2005 SZJ - podstawy i terminologie, ISO 9001:2008 SZJ - wymagania, ISO 9004:2009 - zarządzanie mająca na celu osiągniecie trwałego sukcesu, ISO 19011:2002 - wytyczne dotyczące audytowania systemów zarządzania jakością i/lub zarządzania środowiskiem SZJ i SZŚ: Normy ISO 14000. 1) Organizacje. A) Specyfikacje i wytyczne stosowania (14001, 14004). B) Audiutowanie środowiskowe (14011). C) Ocena efektów działalności środowiskowej (14031). 2) Terminologia 14050. 3) Produkty i usługi. A) Cykl życia produktu. B) Etykietowanie środowiskowe (14020, 14025) / ISO 14050:2002 ZŚ - terminologie, ISO 14001:2004 ZŚ - wymagania i wytyczne stosowania,ISO 14004:2004 ZŚ - ogólne wytyczne dotyczące zasad systemów i technik wspomagających Normy z rodziny ISO 9000 początki ISO 9001:1994 - System jakości - model zapewnienia jakości w projektowaniu, rozwoju, produkcji, instalowaniu i serwisie ISO 9002:1994 - system jakości model zapewnienia jakości w produkcji, instalowaniu i serwisie ISO 9003:1994 Sj - mzj w kontroli i badaniach końcowych Korzyści wdrożenia SZJ: Usprawnia obieg informacji w firmie. Zapobiega powstawania błędom. Obniża koszty poprzez ujawnienie źródeł złej jakości. Jasny podział kompetencji i odpowiedzialności. Wzrost poczucia pewności, morale, motywacji. Wzrost wiarygodności firmy w oczach klienta. Spełnienie wymagań klienta. Lepsze wyszkolenia. Wzrost rentowności. Wzrost sprzedaży. Międzynarodowe uznanie. Zaufanie kontrahentów. poprodukcyjna: pomoc techniczna, serwis, utylizacja, dbałość o wyrób po sprzedaży. Tworzenie dokumentacji ma być działaniem zwiększającym wartość firmy. Księgi jakości - dokumenty, które dostarczają spójne informacje zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz o SZJ firmy. Księga jakości: Specyficzna dla każdej organizacji. Jedna księga dla całego SZJ (mała firma). Kilka ksiąg jakości (dla dużych firm). PROJEKTOWANIE SZJ Pozwala ustalić - zależność pomiędzy jednostkami organizacyjnymi - kompetencje - odpowiedzialność Przepływ informacji - organizacja oraz koordynacja działań pomiędzy procesami funkcjonującymi w firmie - komunikacje wewnętrzne Zasoby - ludzkie ( pracownicy) - materialne ( maszyny, urządzenia, środowisko pracy) -szkolenia Dokumentacja - polityka jakości, cele jakości, powiązania pomiędzy procesami, księga jakości - procedury, instrukcje, formularze - zasoby jakości Ocena SZJ - przeglądy kierownictwa - przegląd dokumentacji - audity wewnętrzne - audity zewnętrzne Proces - działanie, które ma na celu przekształcenie danych wejściowych w dane wyjściowe. Najczęściej dane wyjściowe pozyskane z jednego są podstawą do wejścia do kolejnego procesu. Połączenie tych procesów w pewien poukładany system działań oraz zarządzanie nim możemy określić jako podejście procesowe. Służące do zarządzania przedsiębiorstwem jako częścią zdarzeń. Zaletą takiego podejścia jest bieżący nadzór nad poszczególnymi procesami jak również nad ich kombinacją i wzajemnym oddziaływaniem. Wejście Proces Wyjście. Wejście Wymagania klienta (zasoby „ludzie”, przedmioty pracy) Proces główny (Procesy przygotowawcze, pomocnicze, systemowe) Wytwarzanie (produkty, wyroby, usługi, zadowolony klient) Wyjście. Budowa mapy procesów wejście (wybór uczelni/wybór bankomatu), opis postępowania (złożenie papierów/ włożenie karty i wybór kwoty), osoba odpowiedzialna (osoba która zrekrutuje kandydata/ Ja), kryteria (ilość punktów zdana na maturze/ dostępne środki na koncie), dokument zapis (potwierdzenie przyjścia osoby na uczelni/potwierdzenie pobrania kwoty z bankomatu), wyjście (rozpoczęcie roku akademickiego/odbiór karty i gotówki). Proces główny - proces, z którego powstaje wyrób lub usługa. Charakteryzuje się tym że na ten proces działają inne procesy np. zarządcze, pomocnicze i systemowe, które łącznie dają efekt wyjściowy, którym jest wyrób lub usługa oraz zadowolony klient. Procesy zarządcze - procesy informacyjno-decyzyjne. Powiązane ze strukturą organizacyjną przedsiębiorstwa. Dzięki nim przedsiębiorstwo otrzymuje informacje decyzyjne, na podstawie których podejmuje decyzje odnośnie strategii taktycznej i strategicznej firmy. Typy procesów zarządczych: Zarządzanie zasobami (ludzie, maszyny). Zarządzanie personelem (ocena pracowników). Środowisko pracy. Infrastruktura. Wymagania prawne (ustawy, uchwały). Organizacja pracy (komunikacja). Administracja firmy (nadzór, dokumentacja). Zarządzanie firmą. Procesy wspomagające / pomocnicze - główną rolą jest praca na rzecz procesu głównego. Zadaniem tych procesów jest dostarczenie wyjść, które stanowią wejście do procesu głównego. Dzięki temu możliwe jest wykonanie procesu głównego bez zakłóceń. Typy procesów pomocniczych: Magazynowanie (materiałów wyrobów). Zakup materiałów. Utrzymanie i konserwacja sprzętu i urządzeń. Transport (wywóz gotowych wyrobów, odpadów). Planowanie, oferowanie, zawieranie umów. Zarządzanie materiałami, energią, analiza danych. Kontrola jakości. Typy procesów przygotowawczych: Projekt wyrobu lub usługi. Technologia wytwarzania. Procesy produkcyjne, badania i rozwój. Konstrukcyjne, technologiczne i organizacyjne przygotowanie produkcji. Rozruch produkcji. Wystopowanie produkcji. Typy procesów systemowych: Audity wewn. Działania korygujące. Działania zapobiegawcze. Nadzorowanie niezgodności. Nadzór nad zapisami dot jakości. Przegląd najwyższego kierownictwa. Nadzór nad dokumentami. Identyfikacja aspektów środowiskowych.. Wymagania prawne. Kompetencje, szkolenia, komunikacja. Awarie. Zarządzanie rynkiem zawodowym.