DZIAŁ	TEMAT		OGÓLNE CELE KSZTAŁCENIA
						ZAPAMIĘTYWANIE	ROZUMIENIE
	Czego będziemy się uczyć w klasie II gimnazjum?	i	Zapoznanie uczniów z tematyką zajęć, przedmiotowym Omówienie zasad kontroli i oceny osiągnięć ucznia.
POLSKA	Unia z Litwą Cz. ]. Pod berłem Andegawenów Cz. ]I. Unia Polski z Litwą	2	Uczeń zna: - daty: 1374, 1386 (P), 1370 (PP), - treść przywileju koszyc- kiego (P), - postanowienia unii polsko- -litewskiej (P).	Uczeń rozumie: - pojęcia: unia personalna. przywilej, poradlne (P), - genezę przejęcia tronu polskiego przez Andegawenów (P).
		Wielka wojna	1	Uczeń zna: - daty: 15.07.1410, 1411, 1414 (P), - postacie: Władysława Jagiełły, Ulricha von Jungingena, Witolda. Pawła Włodkowica (P), - postanowienia I pokoju toruńskiego (P), - przebieg bitwy pod Grunwaldem (PP), - różne źródła informacji o bitwie grunwaldzkiej (PP).	Uczeń rozumie: - pojęcia: kontrybucja, sobór, tolerancja (P), polonizacja (PP).
		Synowie Jagielty Cz. I. Początki panowania synów Władysława Jagiełły Cz. II. Wojna trzynastoletnia i odzyskanie przez Polskę Pomo- rza Gdańskiego	2	Uczeń zna: - daty: 1444, 1454-1466 (P), 1440 (PP), - postacie: Władysława Warneńczyka, Kazimierza Jagiellończyka (PP).	Uczeń rozumie: - pojęcia: monarchia elekcyjna, dynastia Jagiellonów, inkorporacja, lenno, pospolite ruszenie (P), wojsko zaciężne (PP).

W UJĘCIU OPERACYJNYM	ŚCIEZX1 m] EDZYPRZEDMIOTOWE
UMIEJĘTNOŚCI
systemem oceniania.
Uczeń potrafi: - przedstawić przyczyny i konsekwencje wyda­nia przywileju koszyckiego (P), - wskazać na mapie państwo polsko- węgierskie powstałe w wyniku unii (P), - wymienić przyczyny unii polsko -litewskiej (P), - wskazać na mapie miejsce zawarcia unii oraz państwo polsko-litewskie i j ego s ^siadów (P) , - rozpoznać na ilustracjach postacie Ludwika Andegaweńskiego i Jadwigi (PP), - wyjaśnić okoliczności przejęcia władzy w Pol­sce przez Andegawenów (P P), - omówić okoliczności koronacji Jadwigi na króla Polski (PP), - podać skutki unii dla obydwu narodów i Eu­ropy (PP).	EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków miedzy Polską a innymi państwami w przesztości. EDUKACJA CZYTELNICZA 1 MEDIALNA Wartość informacyjna dokumentów gromadzo­nych w bibliotece.
Uczeń potrafi: - omówić przyczyny konfliktu polsko- krzyżac-kiego za panowania Władysława J agielty (P), - wyjaśnić ponadczasową •wartość zwycięstwa. grunwaldzkiego jako źródła tradycji i umac­niania tożsamości narodowej Polaków (P), - sytuować na mapie miejsca związane z wojną i postanowieniami I pokoju toruńskiego (P), - zanalizować dysproporcje między zwycięstwem grunwaldzkim a postanowieniami I pokoju toruńskiego (PP), - ocenić wystąpienie Pawła Wlodkowici na so­borze w Konstancji jako zapowiedź tworzenia idei praw człowieka (PP).	EDUKACJA CZYTELNICZA I MEDIALNA Formy komunikatów medialnych - film EDUKACJA REGIONALNA"- DZIEDZIC­TWO KULTUROWE W REGIONIE Rola regionu i jego związki z innymi regionami Polski.
Uczeń potrafi: - omówić przebieg wojny trzynastoletniej [P), - wyjaśnić znaczenie odzyskania Pomorza Gdań­skiego i ujścia Wisły dla dalszego rozwoju Polski [P), - wskazać na mapie terenjr odzyskane przez Polskę w wyniku wojny trzynastoletniej i te­reny pozostawione poza granicami Królestwa (P), - ocenić postacie Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka (PP>,	EDUKACJA REGIONALNA - DZIEDZIC­TWO KULTUROWE W REGIONIE Rola regionu i jego związki z Innymi regionami Polski. Elementy historii regionti i jego najwybitniejsi przedstawiciele. EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków mLedzy Polską a innymi państwami w przeszłości

		Ku demokracji szlacheckiej Cz. I. Ku demokracji szlacheckiej Cz. II. „Wenecja Północy" -wędrówka po XVI-wiecznym Gdańsku	2	Uczeń zna: - treść przywilejów szlacheckich: jedlneń- sko-krakowskiego, cerekwicko-nieszawskiego (P), - cechy charakterystyczne gospodarki folwarczno--pańszczyźnianej (P).	Uczeń rozumie: - proces przekształcania się rycerstwa w szlachtę (P) , - przyczyny słabości miast i mieszczaństwa w Polsce (P), - rolę Gdańska w Polsce wXV-XVIw. (PP).
		„Ku ojczyzny chlubie i ozdobie"	1
		Polska pierwszych Jagiellonów (lekcja powtó-rzeniowa)	1	Uczeń zna: - przełomowe wydarzenia polityczne i militarne z dziejów Polski i Litwy w XV w. (P).	Uczeń rozumie: - powiązania między przemianami politycznymi, gospodarczymi i spo­łecznymi oraz ich skutki dla wizerunku Polski w Europie w XV-XVI w (P).
		„Odkrycie świata i człowieka"	2	Uczeń zna: - datę wynalezienia druku (P),	Uczeń rozumie: - pojęcia: renesans, humanizm, teoria

- lokalizować na mapie imperium "Turków Osmańskich oraz państwa zagrożone ich na­jazdem (PP), - analizować przyczyny i skutki wystąpienia Związku Pruskiego przeciwko Krzyżakom (PP).
Uczeń potrafi: - podać cechy charakterystyczne stanu szla­checkiego (P), - scharakteryzować organizację i sposób funk­cjonowania folwarku szlacheckiego [P}, - dostrzec różnicę między życiem codziennym na wsi i w mieście (P), - wymienić najważniejsze zabytki Gdańska (P) , - wskazać przyczyny i przejąłby dominacji szlachty w polityce i gospodarce (PP^ - wskazać czynniki, które zadecydowały o zna­czącej icli i potędze Gdańska (PP], - dostrzec różnicę między życiem codziennym na wsi L w mieście (PP) .	EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków między Polską a innymi państwami w przeszłości. Zasady lądu europejskiego, opartego na wspól­nej, historycznej podstawie EDUKACJA REGIONALNA - DZIEDZIC­TWO KULTUROWE W REGIONIE Rola regionu i jego związki z innymi regionami Polski Charakterystyka i pochodzenie społeczności regionu.
Uczeń potrafi: - wskazać cechy charakterystyczne społeczeń­stwa polskiego w XV-XVI w. [P), - określić rolę Kościoła w XV-XVI w. (P), - rozpoznać i wskazać zabytki architektury i sztuki gotyckiej w Polsce (P) , - przedstawić etapy edukacji vf Polsce późnego średniowiecza (PP), - omówić rolę Akademii Krakowskiej (PP).	KULTURA POLSKA NA TLE TRADYCJI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ Obecność wartości świata starożytnego w śred­niowiecznej i nowożytnej Europie. EDUKACJA CZYTELNICZA I MEDIALNA Wartość informacyjna dokumentów gromadzo­nych w bibliotece . EDUKACJA REGIONALNA - DZIEDZIC­TWO KULTUROWE W REGIONIE Rola regionu i jego związki z innymi regionami Polski. Elementy historii regionu i jego najwybitniejsi przedstawiciele. Gtówne zabytki architektury w regionie.
Uczeń potrafi: - przedstawić cechy charakterystyczne gospo­darki, kultury i polityki państwa pierwszych Jagiellonów (PP).
Uczeń potrafi: - wskazać cechy charakterystyczne n owej epoki (P),	EDUKACJA FILOZOFICZNA Koncepcje cztowieka jako osoby wolnej, zdol­nej do poznania prawdy i dążącej do dobra.

	Cz. I. „Jestem człowiekiem"... Cz. II. „Odkrycie świata i człowie- ka"		- głównych twórców europejskiego renesansu (P).	heliocentryczna (P), schizma zachodnia (PP), - genezę renesansu (P), - przyczyny kryzysu ideo- logii średniowiecza (PP).
		„Ziemia! Ziemia!"	1	Uczeń zna: - daty: 1453, 1492, 1497, 1519-1522 (P).	Uczeń rozumie: - pojęcia: karawela, kompas, Stary i Nowy Świat, kolonie, „handel trójkątny" (P).
		Korzenie kapitalizmu	1		Uczeń rozumie: - pojęcia: rada miejska, patrycjat, pospólstwo, cech, plebs, system nakładczy, manufaktura, bank, gospodarka towarowo-pieniężna i fol- warczno-pańszczyźniana, rewolucja cen, kapitalizm (P), weksel, inflacja, popyt (PP), - sposób funkcjonowania ce- chu, systemu nakładczego i manufaktury (PP), - rolę pieniądza i systemu bankowego w rozwoju kapitalizmu (PP) .
		Podzielony Kościół	1	Uczeń zna: - daty: 1517, 1534, 1555, (P), 1572 (PP), - postacie reformatorów i ich programy religijne (P).	Uczeń rozumie: - pojęcia: reformacja, protestanci, luteranizm, kałwinizm, anglikanizm, wojny religijne, pokój religijny, ekurrtenizm (P), hugenoci (PP).
		Odnowić Kościół	1	Uczeń zna: - daty: 1545-1563 (P), 1540, 1542 (PP), - reformy soboru trydenc- kiego (P).	Uczeń rozumie: - pojęcia: sobór, kontrrefor- macja, inkwizycja, barok (P) , - rolę Kościoła w dobie kontrreformacji (P).

- wymienić i scharakteryzować najważniejsze osiągnięcia renesansu w dziedzinie sztuki (P) .	Przykłady podstawowych i ponadczasowych prawd filozoficznych jako części duchowego dziedzictwa.
Uczeń potrafi: - wymienić wielkich XVI-wiecznych podróżni­ków (P), - podać przyczyny i skutki odkryć geograficz­nych dla Europy i nowo odkrytych terytoriów (P), - wskazać na mapie trasy wielkich podróżników i objaśniać ich dokonania [P), - porównać wiedzę ludzi o otaczającym świecie przed odkryciami i po nich (PP].	KULTURA POLSKA NA TLE TRADYCJI ŚRÓDZIEMNOMORS KIEJ Obecność wartości świata starożytnego w śred­niowiecznej i nowożytnej Europie. EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków między Polską a innymi państwami w przesztości.
Uczeń potrafi: - porównać dwa odrębne systemy ekonomiczne: na wschód i na zachód od Łaby (P), - dostrzec różnorodne formy aktywizacji eko­nomicznej szlachty i mieszczańslwa (PP) , - wyjaśnić piocesy ekonomiczne wywołane re­wolucją cen (PP).	EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniej szych wzajemnych związków między Polskąa innymi państwami w przesztości.
Uczeń potrafi: - omówić przyczyny i skutki reformacji (P), - wskazać na mapie państw* objęte reformacją (P), - wymienić różnice między nowymi wyzna­niami a katolicyzmem (PP).	EDUKACJA FILOZOFICZNA Klasyczna definicja prawdy. Poszukiwanie prawdy przez stulecia. Przykłady podstawowych L ponadczasowych prawd filozoficznych jako części duchowego dziedzictwa.
Uczeń potrafi: - omówić cele działalności jezuitów i Świętej Inkwizycji (P), - wskazać przyczyny wydania Indeksu ksiąg zakazanych (P), - podać cechy charakterystyczne stylu baroko­wego w architekturze i sztuce (P),	EDUKACJA FILOZOFICZNA Starożytne wezwanie „Poznaj samego siebie" a zawsze aktualne pytania - Kim jestem? Skąd przychodzę? Dokąd zmierzam?

		„Trzeci Rzym"	1	Uczeń zna: - datę 1480 (PP), - postać Iwana IV Groźnego (P), - kolejne etapy rozwoju państwa moskiewskiego (P).	Uczeń rozumie: - pojęcia: chan, car, samowładztwo, sobór (świątynia prawosławna), Kreml (P), opricznina (PP), - rolę religii prawosławnej w umacnianiu państwa moskiewskiego (PP).
		„Państwo to ja!"	1	Uczeń zna: - daty: 1598, 1685 (P), - postacie: kardynała A. Richelieu, Ludwika XIV (P), Ludwika XIII, Jana B. Colberta (PP).	Uczeń rozumie: - pojęcia: monarchia absolutna, racja stanu, stała armia (P), merkantylizm, podatek pośredni, etykieta (PP), - proces budowania monarchii absolutnej na przykładzie Francji (P), - rolę jednostki w dziejach państw i narodów (PP).
		Europa w XVI i XVII wieku (lekcja powtórzeniowa)	1	Uczeń zna: - przełomowe wydarzenia polityczne oraz przemiany gospodarcze, społeczne i kulturalne Europy wXVI-XVII w. (P).	Uczeń rozumie: — powiązania między przemianami politycznymi, gospodarczymi i społecz- nymi oraz ich skutki dla Europy w XVI-XVII w. (P)
	Demokracja szlachecka Cz. I. Szlachta polska i jej państwo Cz. II. Demokra­cja szlachecka	2	Uczeń zna: - daty: 1493, 1505 (P).	Uczeń rozumie: - pojęcia: sejmik ziemski, sejm walny, senat, izba poselska, marszałek, ka- dencja, sesja, demokracja szlachecka, konstytucja (jako ustawa sejmowa), Rzeczpospolita (P), zasada jedności, zasada jednomyślności (PP), - rolę i znaczenie szlachty w kształtowaniu ustroju demokracji szlacheckiej (P),

- ocenić działalność Kościoła w dobie kontrre­formacji (PP), - wymienić najsłynniejsze zabytki architektury barokowej (PP) .
Uczeń potrafi: - wskazać cele polityki wewnętrznej i zagra­nicznej władców Moskwy (P), - omówić życie codzienne w państwie mo­skiewskim (P) , - ocenić panowanie cara Iwana IV Groźnego (PP), - dostrzec rosnącą potęgę państwa Leżącego na peryferiach Europy (PP] .
Uczeń potrafi: -- wskazać podstawy państwa absolutnego: cen­tralizację władzy, merkantylizm, silną armię (P), - dostrzec w monarchii Ludwika XIV realizację renesansowej myśli absolutnej (PP), - zinterpretować powiedzenie „Państwo to ja!" (PP), - dostrzec kulturotwórczą rolę Francji w XVII w. (PP), - ocenić stosunek Ludwika XIV do hugenotów (PP).	EDUKACJA FILOZOFICZNA Koncepcje człowieka jako osoby wolnej, zdol­nej do poznania prawdy i dążącej do dobra. Przykłady wykorzystania klasycznej wiedzy filozoficznej do analizy współczesnych proble­mów. EDUKACJA EURO PEJS KA Zasady ładu europejskiego, opartego na wspól­nej, historycznej podstawie.
Uczeń potrafi: - przedstawić cechy charakterystyczne ważnych momentów w dziejach Europy, takich jak: odkrycia geograficzne, renesans, reformacja i kontrreformacja, narodziny kapitalizmu, kształtowanie się monarchii absolutnej , wzrost potęgi państwa moskiewskiego (PP).
Uczeń potrafi: - przedstawić stosunek szlachty do iraijch sta­nów (P), - opisać organizację, zasady działania i upraw­nienia sejmu walnego (P) , - podać uprawnienia trzech „stanów sejmują­cych" (P), - omówić zadania i sposób funkcjonowania sejmików jzlacheckich. (PP), - scharakteryzować proces tworzenia się sejmu walnego (PP) - wskazać różnice między sejmem dawnej Rze­czypospolitej a współczesnym (PP).	KULTURA POLSKA NA TLE TRADYCJI ŚRÓDZIEMNOMORSKI E] Obecność wartości świata starożytnego w śred­niowiecznej i nowożytnej Europie .

Uguuuugugyu				- relacje między instytucjami sprawującymi wtadzę w Rzeczypospolitej szlacheckiej (PP).
		Wspólna Rzeczpospolita Cz. I. Polityka zagraniczna Zygmunta Starego Cz. II. Rzeczpo­spolita Obojga Narodów	2	Uczeń zna: - daty: 1525, 1569 (P), - postacie: Zygmunta Starego, Zygmunta Augusta, Albrechta Hohenzollerna (P), - postanowienia: traktatu krakowskiego i unii lubelskiej (P).	Uczeń rozumie: - pojęcia: unia realna, ruch egzekucyjny, „złoty wiek" (P), wojsko kwarciane (PP), - związek między programem ruchu egzekucyjnego i jego realizacją a rozwojem demokracji szlacheckiej (PP).
		„A niechaj naro dowie wżdy postronni znają"... Cz. I. Perły polskiego renesansu Cz. II. „A niechaj narodowie wżdy postronni znają"...	2	Uczeń zna: - postacie: Bony, Mikołaja Reja, Jana Kochanow- skiego, Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Jana Zamoyskiego (P), Marcina Kromera, Bartolomea Berrecciego (PP).	Uczeń rozumie: - pojęcia: arrasy, arkady, ratusz (P), urbanistyka (PP), - wkład Zygmunta Starego i królowej Bony w upowszechnienie renesansu w Polsce (PP) .
		Pierwsi królowie elekcyjni	1	Uczeń zna: - daty: 1573 (P), 1582 (PP), - postacie: Henryka Wale-zego, Stefana Batorego (P), - postanowienia artykułów henrykowskich, pacta conventa, konfederacji warszawskiej (P).	Uczeń rozumie: - pojęcia: artykuły henrykowskie, pacta conventa, konfederacja, sejm elekcyjny, interrex, wolna elekcja (P), sądy kapturowe, piechota wybrani ecka (PP),

Uczeń potiafi: - omówić przyczyny i następstwa konfliktu polsko-krzyżackiego (P), - ocenić znaczenie hołdu praskiego (P), - opisać różnice między unią personalną a unLą realną (P), - wymienić konsekwencje unii lubelskiej oraz wyjaśnić wynikające z niej korzyści L zagroże­nia (P), - wskazać na mapie terytoria obu połączonych państw (P) , - wyjaśnić przyczyny tolerancji wyznaniowej w Polsce (P), — scharakteryzować program ruchu egzekucyj­nego i jego realizację (PP], - porównać sytuację społeczno-religjjną państw Europy Zachodniej z sytuacją tv Rzeczypo­spolitej Obojga Narodów (PP).	EDUKACJA CZYTELNICZA I MEDIALNA Kody ikoniczne i symboliczne.
Uczeń potrafi: - wskazać wpływ renesansu na polską oświatę, literaturę t sztukę (P) , - rozpoznać i wymienić zabytki architektury i sztuki renesansowej w Polsce (P), - opisać życie codzienne mieszkańców Rzeczy­pospolitej w XVI w. (PP), - scharakteryzować położenie ludności żydow­skiej w Rzeczypospolitej w XVI w. [PP) , - porównać osiągnięcia renesansu polskiego z europejskim (PP)	EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków między Polską a innymi państwami w przeszłości. KULTURA POLSKA NA TLE TRADYCJI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ Rola filozofii greckiej, prawa rzymskiego i Bi­blii w kulturze Polski. EDUKACJA REGIONALNA - DZIEDZIC­TWO KULTUROWE W REGIONIE Główne zabytki architektury w regionie. EDUKACJA FILOZOFICZNA Koncepcja człowieka jako osoby, a więc istoty rozumnej, wolnej i zdolnej do poznania prawdy i dążącej do dobra.
Uczeń potrafi: - opisać przebieg pierwszej wolnej elekcji na przykładzie roku 1573 (P1, - wskazać na mapie miejsca najważniejszych wydarzeń związanych z wojną o Inflanty za Stefana Batorego (P), - omówić cele polityki zagranicznej Stefana Batorego i skutki ich realizacji [PP] .	EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków miedzy Polską a innymi państwami europejskimi w pizeszlości.

				- wpływ wolnej elekcji
				na przemiany ustrojowe
				Rzeczypospolitej (P),
				- podłoże polityczne
				tolerancji wyznaniowej
				w Polsce (PP).
	„Srebrny wiek"	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
			- daty: 1605, 1610, 1620,	- pojęcia: husaria,
			1621, 1627, 1635 (P),	dymitriada, „srebrny
			1619, 1629 (PP),	wiek", Kozacy (P),
			- postacie: Zygmunta	Zaporoże, „wielka smuta"
			III Wazy, Jana Karola	(PP).
			Chodkiewicza, Stanisława
			Żółkiewskiego (P),
			Dymitra Samozwańca,
			Michała Romanowa (PP).
£
u
ta
X
u
5	„Początek niedoli	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
N	Królestwa"		- daty: 1648, 1649, 1654,	- pojęcia: rejestr, rebelia (P),
oo			1658 (P), 1651, 1667 (PP),	- złożoność (ekono-
g			- postacie: Władysława IV,	miczną, religijną
J			Bohdana Chmielnickiego,	i narodowościową)
			Jana Kazimierza (P) .	przyczyn wystąpień
C/3 0				kozackich na Ukrainie
ex N				(PP),
^				- wpływ powstania
N				Chmielnickiego na
Pln				stosunki z Rosją i Turcją
				(PP).
				- przesłanki tworzenia się
				narodu ukraińskiego (PP)
	„Potop"	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
			- daty: 1655, 1657, 1660 (P),	- pojęcia: „potop" szwedzki,
			- postacie: Karola X Gu-	abdykacja (P), „wojna
			stawa, Stefana Czarniec-	szarpana", dewaluacja
			kiego (P), Hieronima	(PP)
			Radziejowskiego, Janusza
			Radziwiłła (PP).
	Ku anarchii	1	Uczeń zna: - daty: 1652 (P), 1606, 1665, 1666, 1669 (PP),	Uczeń rozumie: - pojęcia: liberum veto, rokosz, sarmatyzm (P).

Uczeń potrafi: - podać przyczyny i skutki wojen Polski ze Szwecją, Eosją i Turcją za panowania Zyg­munta JIE Wazy (P), - wskazać aa mapie miejsca najważniejszych bitew tych wojen (P), - wyjaśnić okoliczności, w któiych dynastia Wazów znalazła się na tronie polskim (PP), - wymienić dobre i zte strony panowania Zyg­munta HĘ Wazy (PP).	EDUKACJA REGIONALKA - DZIEDZIC­TWO KULTUROWE W REGIONIE Rola regionu i jego związki z innymi regionami Polski. Elementy historii regionu i jego najwybitniejsi przedstawiciele. EDUKACJA CZYTELNICZA ] MEDIALNA Opis i spis bibliograficzny; zestawienie tema­tyczne. Słowo, gest i ruch j ako forma wypowiedzi w ży­ciu i w teatrze, gry dramatyczne, inscenizacje, teatr szkolny.
Uczeń potrafi: - opisać wydarzenia na Ukrainie w latach 1648--1667 (P), - ocenić skutki powstania Chmielni ckiego dla późniejszej sytuacji społecoio-po litycznej Pol­ski (P), - wskazać na mapie miejsca najważniejszych wydarzeń powstania Chmielnickiego (P], - omówić przyczyny i skutki huntów kozackich (PP).	EDUKACJA CZYTELNICZA ] MEDIALNA Media jako środki poznania historii i współ­czesności.
Uczeń potrafi: - omówić przyczyny, przebieg i skutki „potopu^1 ' szwedzkiego oraz jego wpływ aa późniejszą sytuacje gospodarczo-spoteczną Polski (P), - wskazać na mapie miejsca najważniejszych wydarzeń z czasów „potopu" szwedzkiego (P), - scharakteryzować ewolucję postaw Polaków w czasie trwania tej wojny i wymienić jej przyczyny (P P).	EDUKACJA CZYTELNICZA I MEDIALNA Formy komunikatów medialnych: słownych, pisemnych, obrazowych, dźwiękowych, filmo­wych i multimedialnych. Media jako środki poznania historii i współ­czesności.
Uczeń potrafi: - opisać przejawy anarchizacji życia politycz­nego Polski w XVII w. (P],

			- postacie: Michata Korybuta
			Wiśniowieckiego, Janusza
			Radziwiłła, Piotra
			Skargi (P), Mikołaja
			Zebrzydowskiego, Jerzego
			Lubomirskiego (PP).
3
y	Dni chwały	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
t-U X			- daty: 1673, 1683 (P), 1699	- pojęcia: „lew Lechistanu",
%			(PP),	haracz, giaur (PP),
3			- postacie: Jana Sobieskiego	- znaczenie Wiktorii
C/3			(P), Kara Mustafy (PP).	wiedeńskiej dla losów
<				Europy w II pół. XVII w.
H J				(P).
g
GO
O
ftc
NI
«
M S	Czasy saskie	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
			- daty: 1700-1721 (P), 1717,	- określenia: „sejm niemy"
			1732 (PP).	(P), „karczma zajezdna"
			- postacie: Augusta II,	(PP),
			Stanisława Leszczyńskiego,	- wplyw wydarzeń
			Augusta III, Stanisława	politycznych na życie
			Konarskiego (P).	spoteczno-gospodarcze
				kraju w czasach saskich
				(P),
				- cele polityczne Rosji,
				Prus i Austrii względem
				państwa polskiego (P) .
	Wiek rozumu	1	Uczeń zna: - postacie: Immanuela	Uczeń rozumie: - pojęcia: oświecenie, prawa
S			Kanta, Isaaca Newtona,	człowieka, racjonalizm,
w			Denisa Diderota, Jeana	trójpodział władzy, deizm,
o (d			Jacques'a Rousseau,	encyklopedyści (P),
5			Monteskiusza, Woltera	- proces przemian
-</3 O			(PP).	cywilizacyjnych, które
X				zaszły w epoce oświecenia
UJ				(PP).
5

- zinterpretować ideę złotej wolności szlachec­kiej (P), - scharakteryzować ideologi? polskiego sarma-tyzmu (P), - wymienić cechy charakterystyczne kultury polskiego baroku (P), - omówić przyczyny wzrostu znaczenia magna-terii w państwie polskim (PP), - ocenić skutki dominacji magnatów w Rzeczy­pospolitej XVII w. (PP), - wskazać cele, do których dążyła magitateria polska w XVII w. (PP).
Uczeń potrafi: - omówić przebieg konfliktów polsko-tureckich w 11 pd. XVIII w. (P), - ocenić znaczenie zwycięstw pod Chocimiem w 1673 r, i pod Wiedniem w 1685 r. dla dalszych losów Rzeczypospolitej (P) , - ocenić wkład Polski w zwycięstwo chrześci­jaństwa nad islamem w Europie w XVII w. (PP), - dostrzegać związek między wydarzeniami hi­storycznymi a literaturą polską (P P).	EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków między Polską a innymi państwami europejskimi w przeszlości. Zasady ładu europejskiego opartego na wspól­nej, historycznej podstawie cywilizacyjnej: fi­lozofii greckiej, prawie rzymskim i Biblii.
Uczeń potrafi: - omówić okoliczności zawarcia unii polsko-sa-skiej (P), - dostrzec różne postawy społeczeństwa pol­skiego w czasach saskich (P), - uzasadnić potrzebę naprawy Rzeczypoapolitej w II poi. XVIII w. (P), - podać przyczyny i skutki konfliktów zwią­zanych z walką o polski tron za panowania Sasów (PP), - wyjaśnić okoliczności ingeiencji państw ościen­nych w wewnętrzne sprawy Polski (PP), - ocenić panowanie Sasów (PP).	EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków miedzy Polską a innymi państwami europejskimi w przeszłości.
Uczeń potrafi: - umiej scowić epokę oświecenia w czasie i prz e-strzeni (P), - przedstawić osiągnięcia wybitnych, myślicieli oświeceniowych (P), - wskazać te idee oświecenia, które przetrwały do czasów współczesnych. (P) - omówić nowe idee polityczne epoki oświece­nia (PP), - dostrzec rodzącą się ideę praw człowieka (PP),	EDUKACJA CZYTELNICZA 1 MEDIALNA Dokumenty gromadzone w bibliotece i ich wartość informacyjna.

		Nowe potęgi	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
	w Europie		- daty: 1701, 1721,	- pojęcia: absolutyzm
			1756-1763 (P),	oświecony (P), germa-
			- postacie: Piotra 1 Wiel-	nizacja, militaryzm (PP),
			kiego, Katarzyny II,	- wpływ idei oświecenio-
			Fryderyka I, Fryderyka II	wych na przemiany
			Wielkiego, Marii Teresy,	ustrojowe w XVIII w.
			Józefa II (P).	(P),
				- proces przemian
				cywilizacyjnych, które
				zaszły w Rosji, Austrii
				i Prusach (PP) .
	„My, naród	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
	Stanów Zjedno-		- daty: 1776, 1783, 1787 (P),	- pojęcia: konstytucja,
	czonych"...		1775, 1777, 1781 (PP),	system prezydencki (P),
J-			- postacie: Jerzego	Dzień Dziękczynienia,
s			Waszyngtona, Thomasa	„bostońska herbatka"
ca			Jeffersona, Beniamina	(PP),
w			Franklina, Kazimierza	- wpływ idei oświecenio-
ps			Pułaskiego, Tadeusza	wych na kształtowanie
*ŁO O			Kościuszki (P),	się systemu ustrojowego
te			- podstawowe zasady	Stanów Zjednoczonych
w			zawarte w Deklaracji	(P).
5			Niepodległości (P).
	„Wolność, równość,	1	Uczeń zna: - daty: 1789, 1791 (P),	Uczeń rozumie: - pojęcia: stan trzeci,
	braterstwo! "		- postacie: Ludwika XVI (P),	burżuazja, Stany
			Emmanuela Sieyesa (PP),	Generalne, Zgromadzenie
			- podstawowe zasady	Narodowe, monarchia
			zawarte w Deklaracji Praw	konstytucyjna (P), „stary
			Człowieka i Obywatela (P) ,	lad", czynne i bierne
			- strukturę społeczeństwa	prawo wyborcze (PP),
			francuskiego przed	- wpływ idei oświecenio-
			rewolucją (P).	wych na wybuch rewolucji
				francuskiej oraz na treść
				Deklaracji Praw Człowieka
				i Obywatela i konstytucji
				z 1791 r. (P).
	„Rewolucja	2	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
	pożera własne		- daty: 1793-1794 (P), 1792	- pojęcia: jakobini,
	dzieci"		(PP),	sankiuloci, republi-

- porównać renesansowy i oświeceniowy po­gląd na świat i człowieka jako element po­stępu cywilizacyjnego (PP).
Uczeń potrafi: - umiejscowić omawiane państwa na. mapie i wskazać kierunki ich ekspansji (P), - dostrzec rosnącą potęgę sąsiadów Polski i "wy­nikające stąd zagrożenia (P). - ocenić wpływ reform wtadcfrw Rosji, Prus i Austrii na życie ludzi 1-a.mtej epoki (PP), - ocenić absolutyzm oświecony e punktu wi­dzenia interesów państwa i spoteczeństwa (PP).
Uczeń potrafi: - wskazać na mapie zasięg kolonii angielskich w Ameryce Północnej ( P) , - dostrzec realizację oświeceniowej idei piaw człowieka, w Deklaracji Niepodległości i Kon­stytucji Stanów Zjednoczonych [P], - omówić przyczyny wojnj^1 kolonii o niepodleg­łość (P), - opisać stosunki między koloniami a Wielką Brytanią (PP), - przedstawić ustrój Stanów Zjednoczonych (PP), - wyjaśnić, jakie znaczenie dla. Amerykanów ma dzień 4 lipca (P P).
Uczeń potrafi: - wyjaśnić przyczyny wybuchu jetrolucji (P), - omówić pierwszy jej etap (PP) , - scharakteryzować zmiany ustrojowe, które zaszły podczas rewolucji (PP).
Uczeń potrafi: - ocenić postawy społecz-ne w warunkach za­grożenia (P),

	Cz. I. Francja		- postacie: Maksymiliana	ka (P), „wielki terror"
	republiką		Robespierre'a (P), Jeana	(PP),
	Cz.II. „Wielki		Paula Marata, Georges'a	- różnorodność postaw
	tenor"		Dantona (PP).	społecznych w warunkach
<! 2				zagrożenia (P),
B				- proces przemian
^				świadomości Francuzów
5				w dobie rewolucji (PP).
-O)
O
^
5	Wiek oświecenia	i	Uczeń:	Uczeń rozumie:
	(lekcja		- utrwala wiedzę i pojęcia	- wpływ idei oświecenia
	powtórzeniowa)		związane z wydarzeniami	na przemiany polityczne,
			epoki (P).	społeczne, gospodarcze
				i kulturalne w omawianym
				okresie (P).
	Ostatni król	i	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
	Polski		- daty: 1768. 1772 (P), 1764	- pojęcia: prawa kardynalne.
			(PP),	dysydenci, „Familia" (P).
			- postać Stanisława Augusta
			Poniatowskiego (P),
			- wewnętrzne i zewnętrzne
			przyczyny słabości
			Rzeczypospolitej (P),
			- okoliczności wstąpienia na
pj			tron Stanisława Augusta
			Poniatowskiego i jego
O			pierwsze reformy (P) .
c*
t/3 o	Wiwat	2	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
£	3 maja!		- daty: 1773, 1788-1792,	- wptyw idei oświece-
R	Cz. I. Czasy		3.05.1791 (P),	niowych na przemiany
(J u	stanisławowskie		- postacie: Hugona Kołlątaja,	świadomości Polaków
N od ł£	Cz. II. Wiwat		Ignacego Potockiego, Sta­nisława Mafachowskiego	w II pół. XVIII w. (P), - znaczenie Konstytucji
U Q	3 msja!		(P), Tadeusza Rejtana,	3 maja jako próby
g			Stanisława Staszica, Ju-	ratowania państwa
dl P			liana Ursyna Niemcewicza,	polskiego w XVIII w. (P),
			Ignacego Krasickiego,	- wptyw wydarzeń
			Marcella Bacciarellego,	politycznych na zmiany
			Canaletta (PP),	postaw Polaków w II pół.
			- najważniejsze reformy Ko-	XVIII w. (PP),
			misji Edukacji Narodowej	- przyczyny i okoliczności
			ł Sejmu Wielkiego (P),	zwołania Sejmu Wielkiego
			- najważniejsze postanowie-	(PP).
			nia Konstytucji 3 maja (P),
			- stronnictwa Sejmu
			Wielkiego (PP).

- dostrzec ponadczasowe wartości, które przy-tiiosta rewolucja francuska (P), - opisać kolejne etapy rewolucji francuskiej <PP), - omówić wpiyw wojny z Austiią i Piusami na przemiany polityczne we Francji (PP) , - wskazać dobre i złe strony rewolucji francu­skiej (PP), - dostrzec, że rewolucja oznacza postęp, ale i niesie ze sobą zagrożenia ^PP).
Uczeń potrafi: - hierarchizować fakty i wydarzenia historyczne oraz je ocenić (PP), - porównać drogi rozwoju wybranych państw Europy i świata (PP).
Uczeń potrafi: - wymienić działania sąsiadów Polski, zmierza­jące do upadku państwa polskiego (P), - łączyć w związki przy czy nowo-stutkowe wy­darzenia związane z konfederacja barską i I rozbiorem Polski (P) , - przedstawić skutki I rozbioru [P), - wskazać na mapie terytoria oderwane od Polski w I rozbiorze Polski (P), - uzasadnić niejednoznaczność oeen konfede­racji barskiej (PP).	EDUKACJA CZYTELNICZA 1 MEDIALNA Opis i spis bibliograficzny (biografie sławnych postaci).
Uczeń potrafi: - wskazać osiągnięcia kultury polsłlego oświe­cenia (P), - wymienić jej twórców i ich osiągnięcia (P), - wskazać, które z idei oświeceniowych zostały zrealizowane w Konstytucji 3 maja (P), - ocenić dorobek polskiej myśli oświeceniowej w tworzeniu nowego modelu państwa i społe­czeństwa (PP), - ocenić reformy Sejmu Wielkiego k znaczenie Konstytucji 3 maja dla ówczesnych Polatów (PP), - dostrzec złożoność okoliczności, w których Polska weszła w okres oświecenia ^PP).	EDUKACJA FILOZOFICZNA Koncepcja człowieka jako osoby, a więc istoty rozumnej, wolnej i zdolnej do poznania prawdy i dążącej do dobra. Przykłady podstawowych i ponadczasowych prawd filozoficznych jako części duchowego dziedzictwa ludzkości. EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków między Polską a innymi państwami europejskimi w przeszłości. Zasady ładu europejskiego opartego na wspól­nej, historycznej podstawie cywilizacyjnej: fi­lozofii greckiej, piawie rzymskim i Biblii.

	Koniec Polski?	2	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
	Cz I. Targowica i insurekcja kościuszkowska		- daty: 1792, 1793, 24.03.1794, 1794, 1795 (P),	- pojęcia: targowica, insurekcja, kosynierzy, Uniwersał połaniecki (P) ,
	Cz II. Koniec Polski?		- postacie: Wojciecha Bartosza, Jana Mińskiego, Aleksandra Suworowa (P),	- cele i skutki działalności targowiczan, (P) - okoliczności wybuchu po-
			Ksawerego Branickiego,	wstania kościuszkowskiego
			Szczęsnego Potockiego,	(P).
			Seweryna Rzewuskiego,
			Antoniego Madalińskiego
			(PP).
ST
H
_)
O
(x
cn
2
p
N
O
W
N
PS
W
w
Q
<
fi
3
	„Najjaśniejsza	1
	Rzeczpospolita"
	(lekcja
	powtórzeniowa)
WOJNY NAPOLEOŃSKIE	„Niech żyje cesarz!"	1	Uczeń zna: - daty: 1804 (P), 1795-1799, 1799-1804, 1805, 1806 (PP), - postacie: Napoleona Bona­parte, Aleksandra I (P),	Uczeń rozumie: - pojęcia: konkordat, kodeks cywilny, blokada kontynentalna (P), Dyrektoriat, Konsulat (PP),

		Uczeń potrafi:
	- wyjaśnić stosunek państw ościennych do re-
	form Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3 maja (P),
	- ocenić targowicę jako symbol zdrady narodo-
	wej (P),
	- ocenić postępowanie targowiczan (P),
	- ocenić postawę Kościuszki w powstaniu (P) ,
	- wyjaśnić okoliczności wydania Uniwersału
	połanieckiego i jego znaczenie (P),
	- wskazać na mapie ziemie utracone przez
	Polskę w wyniku II i III rozbioru (P] ,
	- omówić stosunek społeczeństwa polskiego do
	reform Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3 maja
	(PP),
	- ocenić postawę króla Stanisława Augusta
	wobec konfederacji targowickiej i wojny pol-
	sko-rosyjskiej (PP),
	- opisać przebieg powstania kościuszkowskiego
	(PP),
	- przedstawić stosunek chłopów i mieszczan do
	zrywu narodowego (PP),
	- dostrzec znaczenie insurekcji kościuszkow-
	skiej jako pierwszego powstania narodowego
	(PP),
	- wskazać na mapie miejsca najważniejszych
	bitew wojny polsko-rosyjskiej w obronie Kon-
	stytucji 5 maja oraz powstania kościuszkow-
	skiego (PP).
	Uczeń potrafi:	EDUKACJA EUROPEJSKA
	- dostrzegać mocne i słabe strony wielona-	Polska w Europie. Przykłady najważniejszych
	rodowościowej Rzeczypospolitej, jej szansę	wzajemnych związków między Polską a innymi
	i zagrożenia (P),	państwami europejskimi w przeszłości.
	- porównać sytuację Rzeczypospolitej w XVI-
	-XVII i XVIII w. (PP),
	- ocenić stan państwa polskiego w XVII i XVIII
	w. (PP),
	- wyjaśnić przyczyny zachodzących zmian (PP),
	- podjąć próbę oceny przyczyn upadku państwa
	polskiego w XVIII w. (PP),
	- porządkować i selekcjonować wiedzę w związ-
	ki przyczynowo-skutkowe, wyciągać wnioski,
	budować tezy (PP).
	Uczeń potrafi:
	- scharakteryzować rządy Dyrektoriatu i Kon-
	sulatu (P),
	- omówić rolę Napoleona w czasie ich trwania
	(P),
	- ocenić postać Napoleona (P),

			Horacego Nelsona, Józefiny	- proces przemian
			(PP).	ustrojowych we Francji
				wiatach 1789-1804
				(P),
				- przyczyny, dla których
				państwa europejskie za
				wszelką cenę walczyły
				z Napoleonem (P) ,
				- znaczenie Kodeksu
				Napoleona dla ówczesnych
				i przyszłych pokoleń (P) ,
				- przyczyny przywiązania
				Francuzów do Napoleona
				(PP).
s s	„Jeszcze Polska	2	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
w	nie umarła"...		- daty: 1797, 1807 (P), 1808,	- pojęcie: Legiony Polskie
o	Cz. I. „Jeszcze		1809 (PP),	(P), wolne miasto (PP),
ta _j	Polska nie		- postacie: Jana Henryka	- wpływ dążeń niepodleg-
g	umarła"...		Dąbrowskiego, Józefa	łościowych Polaków na
ch < o*	Cz. II. Namiastka państwa - Księ­stwo Warszawskie		Wybickiego, Fryderyka Augusta (P), - postanowienia pokoju w Tylży (P),	powstanie Legionów i Księstwa Warszawskiego (P), - wpływ ich istnienia na
i			- okoliczności powstania	ugruntowanie tradycji
			Legionów Polskich we	narodowowyzwoleńczych
			Włoszech (P),	narodu polskiego (PP).
			- zasady ustrojowe Księstwa
			Warszawskiego (PP).
	Upadek	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
	Napoleona		- daty: 1812, 1815 (P), 1813,	- pojęcia: nacjonalizm,
			1814 (PP),	„sto dni" Napoleona,
			- postać Ludwika XVIII	uwłaszczenie (P), „Wielka
			(PP).	Armia", „bitwa narodów"
				(PP),
				- złożoność przyczyn
				upadku Napoleona (PP).
11 ^*	Europa Świętego Przymierza	1	Uczeń zna: - daty: 1814-1815, 1848 (P), 1830 (PP),	Uczeń rozumie: - pojęcia: legitymizm, rów­nowaga sił, konserwatyzm,
£-z			- postacie: Aleksandra I,	świadomość narodowa,

g

o w			Franciszka I, Fryderyka	ruchy narodowe, Święte
i-9 < O			Wilhelma III, Napole-	Przymierze, Wiosna
g Ł o <			ona III (P), Karola X,	Ludów, zamach stanu
gz cd			Ludwika Filipa I (PP),	(P),

- ocenić znaczenie wojen napoleońskich dla rozprzestrzenienia się idei wolnościowych w Europie (P), - opisać przebieg wojen napoleońskich (PP), - dostrzec okrucieństwo wojny dla walczących stron (PP), - dostrzec wpływ jednostki na dzieje (PP), - wskazać przyczyny sukcesów politycznych i militarnych Francji w okresie wojen napo­leońskich (PP).
Uczeń potrafi: - wskazać na mapie zasięg terytorialny Księ­stwa Warszawskiego (P), - uzasadnić ponadczasową wartość pieśni le­gionowej feszcze Polska nie umaita. ,. ( P) . - wskazać na mapie miejsca związane z po­wstaniem Legionów i walką Polaków u boku Napoleona (PP), - omówić organizację Legionów (PP), - dostrzec złożoność sprawy polskiej na tle polityki zagranicznej Napoleona (PP), - ocenić znaczenie wojen napoleońskich dla rozprzestrzenienia się idei wolnościowych w Europie (PP).	EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków między Polską a innymi państwami europejskimi w przeszłości.
Uczeń potrafi: - ocenić znaczenie okresu napoleońskiego dla Europy i Polski (P), - dostrzec wpływ wydarzeń historycznych na polski dorobek literacki okresu romantyzmu (na przykładzie Pana Tadeusza A. Mickiewi­cza) (P), - omówić przebieg działań wojennych w latach 1812-1815 i ich skutki (PP), - wskazać na mapie zasięg podbojów francu­skich i miejsca największych bitew (PP) .
Uczeń potrafi: - wskazać na mapie zmiany terytorialne po kongresie wiedeńskim (P), - omówić przebieg i skutki rewolucji 1830 i 1848 r. (P), - wskazać na mapie państwa ogarnięte ruchami narodowymi w I pół. XIX w. (PP) ,

			- polityczne i terytorialne	- przyczyny zwołania
			postanowienia kongresu	kongresu wiedeńskiego
			wiedeńskiego (P),	i jego konsekwencje
			- wydarzenia związane	doraźne i dalekosiężne (P),
			z walką narodów	- ponadczasową wartość idei
			o niepodległość w I pół.	wolności (P),
			XIX w. (PP).	- wpływ wielkich mocarstw
				na sytuację narodów
				i państw (PP),
				- przyczyny powołania
				Świętego Przymierza i jego
				cele (PP),
				- przyczyny i skutki ruchów
				narodowych w I pół.
				XIX w. (PP).
X u	Rewolucja	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
5	przemysłowa		- postacie: Jamesa Watta	- pojęcia: rewolucja
C/D -Z			(P), George'a Stephensona	agrarna, maszyna parowa,
g			(PP),	rewolucja przemysłowa,
			- najważniejsze wynalazki	płodozmian, klasa
o CL.			z II pół XVIII i I poi. XIX	społeczna, związek
<			w. oraz ich zastosowanie	zawodowy, liberalizm (P),
X			(PP).	„wiek pary i żelaza" (PP),
O				- przyczyny rewolucji
<				przemysłowej (P),
cT				- przemiany społeczne
=5				i gospodarcze, które
g				nastąpiły w wyniku
o- <c				rozwoju kapitalizmu (PP) .
w
O	W Europie XIX	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
CC d	stulecia		- postacie: Adama	- pojęcia: romantyzm,
w			Mickiewicza, Juliusza	neogotyk (P), styl
			Słowackiego, Fryderyka	wiktoriański, biedermeier
			Chopina, Ludwiga van	(PP).
			Beethovena (P), George'a
			Byrona, Francisca de Goi,
			Aleksandra Puszkina,
			królowej Wiktorii (PP).
	„Oto dziś dzień	2	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
	krwi i chwały"...		- daty: 1815, 29.11.1830 (P),	- pojęcia: autonomia,
	Cz. I. Królestwo		1831 (PP),	„noc listopadowa",
	Polskie w latach		- postacie: wielkiego księcia	dyktator, ziemianie (P),
	1815-1830		Konstantego, Waleriana	Kongresówka (PP),
	*-i IT r~\t-		Łukasińskiego, Piotra	- zewnętrzne i wewnętrzne
	Lz. 11. ,,Oto dziś dzień krwi		Wysockiego, Józefa Chlopickiego, Jana	przyczyny wybuchu powstania listopadowego
	i chwały"...		Skrzyneckiego (P),	(P),

- ocenić postawy narodów wobec lądu po wie­deńskiego (PP) , - scharakteryzować wpływ Wiosny Ludów na sytuację polityczno-społeczną Europy (PP).
Uczeń potrafi: - dostrzec dalekosiężne skutki rewolucji prze­mysłowej (P), - ocenić wpływ osiągnięć rewolucji przemysło­wej na powstanie nowego podziału społeczeń­stwa [P), - dostrzec powiązania między rewolucją prze­mysłową, przemianami społecznymi a wy-ksztateeniem się nowej ideologii - liberalizmu (PP).
Uczeń potrafi: - opisać warunki życia różnych klas społecz­nych w XIX w. (P), - wymienić głównych twórców epoki romanty­zmu i ich osiągnięcia (P), - wymienić cechy charakterystyczne romanty­zmu (P), - uzasadnić przyczyny różnic społecznych (PP), - wyjaśnić genezę romantyzmu (PP).
Uczeń potrafi: - opisać przebieg powstania (P) i, - omówić przyczyny klęski powstania (P), - wyjaśnić związki polskiej Literatury roman­tycznej z historią narodu (P), - ocenić różne postawy Polaków w czasie po­wstania (P), - wskazać na mapie zmianj terytorialne na zie­miach polskich po kongresie wiedeńskim (P),

			Adama Czartoryskiego,	- związek umów między-
			Ksawerego Druckiego-	narodowych z sytuacją
			-Lubeckiego, Józefa	Polaków po kongresie
			Sowińskiego, Emilii Plater	wiedeńskim (PP).
			(PP),
			- zasady ustrojowe Królestwa
			Polskiego (P),
			- kalendarium wydarzeń
			powstania listopadowego
			(PP).
	Po klęsce	2	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
	Cz. I. Po klęsce		- daty: 1846, 1848 (P),	- pojęcia: Wielka Emigracja,
•ŃSKICH	Ci. II. Pod władzą Jego Królewskiej i Jego		- postacie: Zygmunta Krasińskiego, Jakuba Szeli (P).	mesjanizm, gubernia, rabacja (P), - przyczyny emigracji Polaków (P),
9	Cesarskiej Mości			- znaczenie, jakie dla walki
o				narodowowyzwoleńczej
oh <				Polaków miała literatura,
Z				muzyka i sztuka
f 1				romantyzmu (P),
<				- złożoność przyczyn
z				wystąpień chłopskich
i				w Galicji w 1846 r. (PP).
2	Powstanie	1	Uczeń zna:	Uczeń rozumie:
<	styczniowe		- daty: 22/23.01.1863,	- pojęcia: „odwilż",
S; o			1863-1864 (P), 1862, (PP),	„czerwoni", „biali", branka
2			- postacie: Aleksandra II,	(P), „rewolucja moralna"
g			Aleksandra Wielopolskiego,	(PP),
			Romualda Traugutta (P),	- złożoność przyczyn
			Mariana Langiewicza,	wybuchu powstania
			Artura Grottgera, Michała	styczniowego (P),
			Murawiewa (PP)	- postawę chłopów wobec
				powstania (P).
	Europa i ziemie polskie w XIX wieku (lekcja	1	Uczeń: - utrwala wiedzę i pojęcia związane z wydarzeniami
	powtórzeniowa)		omawianej epoki (P).

- ocenić postawę różnych grup ludności pod­czas „nocy listopadowej" {PP), - ocenić znaczenie powstania listopadowego dla trwania idei niepodległościowej {PP), - dostrzec wptyw idei romantycznych, na po­stawę Polaków w omawianym okresie (PP) , - wskazać na mapie miejsca ważniejszych wy­darzeń związanych z powstaniem listopado­wym (PP).
Uczeń potrafi: - omówić sytuację w Królestwie Polskim po upadku powstania listopadowego (P), - porównać programy ugrupowań politycznych Wielkiej Emigracji (PP), - wskazać skutki wystąpień szlacheckich oraz chłopskich w latach 1846- L848 (PP), - porównać poziom rozwoju gospodarczego ziem polskich pod zaborami (PP) ,	EDUKACJA EUROPEJSKA Polska w Europie. Przykłady najważniejszych wzajemnych związków między Polską a innymi państwami europejskimi w przeszłości.
Uczeń potrafi: - porównać program „białych" i „czerwonych" (P), - opisać przebieg powstania. (P). - omówić sytuację w Króles twie Polskim przed powstaniem styczniowym i ocenić jej wpływ na decyzję o wybuchu powstania (PP] , - przedstawić problem chłopski w powstaniu styczniowym i sposoby jego rozwiązania (PP), - wskazać skutki powstania styczniowego oraz ocenić jego miejsce w polskiej tradycji naro­dowowyzwoleńczej (PP), - interpretować symbole powstańcze (PP).	EDUKACJA REGIONALNA - DZIEDZIC­TWO KULTUROWE W REGIONIE Rola regionu i jego związki z innymi regionami Polski. Elementy historii regionu i jego najwybitniejsi przedstawiciele.
Uczeń potrafi: - łączyć w związki przyczynowo -skutkowe wy­darzenia z historii Polski z historią, powszech­ną (PP), - hierarchizować fakty historyczne i dokony­wać ich oceny (PP) .

---