METODY SPECJALNE
METODA WATSU (WATER SHIATSU)
WATSU to technika rozwinięta w 1980 roku przez Harolda Dulla. Stworzył on system ćwiczeń i masażu oparty na zasadach Zen Shiatsu, które studiował w Japonii u mistrza Shizuto Masunagi. Mieszkał on w kalifornijskim Harbin Hot Springs gdzie miał dostęp do ciepłych źródeł. Postanowił więc wykonać w nich swoją terapię. Okazało się to genialnym posunięciem i dzięki temu możemy dziś cieszyć się metodą Watsu.
Ćwiczenia łączył z metodami stretchingu oraz Zen Shiatsu - japońską terapią leczniczą, polegającą na ugniataniu określonych punktów na ciele.
Bierne rozciągnięcie, mobilizacja stawów do których dodano akupresurę raz ćwiczenia oddechowe mają na celu wyrównanie przepływu energii przez ścieżki energetyczne,tzw. meridians.
Metoda ta to raczej „bycie z kimś” (bliski kontakt pacjenta z terapeutą) niż „robienie czegoś” (bierny sposób oddziaływania na pacjenta), poza tym to spontaniczność i medytacja.
Początkowo metoda Watsu nie należała do technik terapeutycznych. Została stworzona z myślą o ludziach zdrowych jako sposób na rozluźnienie, relaksację. Stosowana była raczej jako forma masażu. Dopiero później zaczęto stosować ją u chorych z zaburzeniami nerwowo-mięśniowo-kostnymi osiągając bardzo dobre efekty.
Największą korzyścią tej metody jest głębokie rozluźnienie pacjenta, pozwalające na ”zbliżenie energii do powierzchni ciała i uwolnienie jej”. Dodatkowo użycie ruchów rotacyjnych ”uwalnia blokowaną energię”
Pacjent pozostaje całkowicie bierny i dzięki unoszeniu się na wodzie oraz ciągłym rytmicznym ruchom może całkowicie się odprężyć.
Terapeuta stabilizuje poszczególne odcinki ciała osiągając w ten sposób rozciągnięcie innego, wykorzystując techniki rozciągania.
Sesja Watsu pozwala na zmniejszenie napięcia mięśni, zmniejszenie dolegliwości bólowych, zwiększenie ruchomości w stawach, aktywację części parasympatycznej AUN (obniżenie rytmu serca HR i przyspieszenie procesów restytucyjnych), usunięcie napięcia i zmęczenia.
Seria zabiegów Watsu dodatkowo wpływa na:
polepszenie jakości snu,
polepszenie procesów metabolicznych (trawienie),
aktywację układu odpornościowego i stymulowanie procesów samoleczenia,
zmniejszenie depresji, stanów lękowych i nadpobudliwości,
poprawę samopoczucia.
W rehabilitacji metoda ta stosowana jest do zmniejszania napięć mięśniowych i zwiększania ruchomości. Stosowana jest w spastycznym porażeniu mózgowym, fibro mialgii, artretyzmie.
Metodą Watsu wspomaga się rehabilitację po urazach rdzenia kręgowego, wylewach, mastektomii, w stanach chronicznego zmęczenia i bólu, w ADHD i depresji.
W odnowie biologicznej sportowców Watsu używane jest głównie w okresie ciężkiego treningu przygotowawczego, po wyczerpujących startach i w okresie przejściowym. Polecana głównie sportowcom wytrzymałościowym.
Działanie wody, masażu Shiatsu oraz relaksacji idealnie pasują do założeń SPA & Wellness i coraz częściej wpisywane są w ich oferty.
Sesje Watsu są indywidualnie dopasowane do potrzeb i kondycji każdego człowieka. Rozpoczynają się rozmową i zaznajomieniem ze stanem zdrowia, celem wyeliminowania ewentualnych przeciwwskazań oraz ustaleniem, na jakie aspekty terapeuta powinien zwrócić szczególną uwagę. Podczas 1 spotkania terapeuta tłumaczy przebieg samej sesji, wyjaśnia na czym zajęcia będą polegały.
Na początku każdego spotkania pacjent i T wyrównują oddech. Następnie P układa się w wodzie w takiej pozycji, że T podtrzymuje lewą ręką szyję pacjenta, a prawą ma pod jego biodrami. Podczas całej sesji osoba ma twarz nad powierzchnią wody i swobodnie oddycha.
Jakikolwiek dyskomfort ze strony P powinien być sygnalizowany niezwłocznie T.
Pierwsze sekwencje Watsu są bardzo powolne i skupiają się na wyrównaniu oddechu i przyzwyczajeniu P do pozycji ćwiczeń.
W trakcie sesji wielokrotnie zmieniana jest pozycja. Stopniowo wzrasta intensywność ćwiczeń - od spokojnych do bardzo dynamicznych i jest przeplatana momentami uspokojenia oraz wyciszenia.
Sesja Watsu trwa od 30 min do godziny w zależności od potrzeb, możliwości pacjenta i temp. wody.
Zazwyczaj Watsu kończy się w pozycji ”siedzącej na krześle” z plecami opartymi o ścianę, co jest znakiem że to niestety koniec.
Simple Flow - stanowi zbiór najprostszych ruchów, które mogą być przeprowadzane nawet u pacjentów o ograniczonych możliwościach ruchowych. Od tego etapu należy rozpoczynać terapię z nowym pacjentem. Używane są tu proste ruchy, pozycje i kołyski.
Transition Flow - najczęściej wykorzystywana technika. Transition oznacza zmianę pozycji, przejście które jest tak samo ważne jak sama pozycja. Pozwala na odczucie ciągłości sesji, buduje zaufanie, pozwala na relaks. W tej technice występują trzy sekwencje ruchów o rosnącym poziomie rudności.
Expanded Flow - oprócz ruchów z wcześniejszej techniki wykorzystuje się dodatkowo stretching i akupresurę.
Free Flow - to bardzo zaawansowana technika, dla osób dłużej trenujących, wykorzystuje się ruchy między innymi „ruch bez poruszania się” czyli unoszenie na wodzie oraz pod wodą.
W WATSU WYRÓŻNIA SIĘ 2 RODZAJE POZYCJI:
Pozycje proste - podstawowe ruchy i swobodne unoszenia na wodzie (Free Float). Część tych pozycji nazywana jest jak części ciała podtrzymywane przez barki lub ramię T np. upper head, under shoulder, under hip, under leg.
Pozycje kompleksowe - tzw. kołyski. T kołysze P np. zataczając nim koła wokół siebie, podtrzymując jego głowę ramieniem, podczas gdy ten unosi się na wodzie, tak aby drugą ręką T mógł pracować z ciałem pacjenta.
Wszystkie sekwencje ruchowe Watsu mają określony przebieg, którego należy przestrzegać, aby terapia przebiegała prawidłowo.
OTWARCIE - rodzaj rozgrzewki, przyzwyczajenia do otoczenia. Najlepiej zacząć przy ścianie basenu, jeśli nie ma takiej możliwości rozpoczynamy siedząc na schodach, na brzegu basenu lub stajemy na ego środku. Możemy zacząć od leżenia na płytkiej wodzie.
CZĘŚĆ GŁÓWNA - obejmuje wykonywane ruchy, kołyski, zmiany pozycji. Jest to główna terapeutyczna część sesji.
ZAKOŃCZENIE - podsumowanie sesji, wyciszenie. Powinno odbyć się w miejscu, gdzie sesja została rozpoczęta.
Terapia Watsu powinna odbywać się w basenie o temp. ok. 34-35st. czyli temp. bliskiej ciała człowieka, oraz głębokości nie większej niż poziom klatki piersiowej.
ZESPÓŁ SKRZYŻOWANIA DOLNEGO I GÓRNEGO WG JANDY
Zespoły posturalne są to zaburzenia głównie w obrębie układu mięśniowego, w których wyniku dochodzi do bolesności i ograniczenia funkcji odpowiednich okolic ciała. Najlepszym przykładem są: zespół skrzyżowania górnego i dolnego.
Nieleczony zespół posturalny powoli przeradza się w zespół funkcjonalny (ograniczenie funkcji), a następnie w strukturalny (zaburzenia strukturalne, zwyrodnienia, itp.). Można zatem powiedzieć, że zespół posturalny jest oznaką przeciążenia układu mięśniowego - świadczy o złej postawie, także o niekorzystnych pozycjach przyjmowanych podczas dnia.
Zespoły posturalne często powodują objawy rzekomo-korzeniowe. Oznacza to, że łatwo zdiagnozować je jako zaburzenia pochodzenia kręgosłupowego, podczas gdy dysfunkcja leży zupełnie gdzie indziej.
Zespół posturalny obejmuje tkankę mięśniową, powięziową oraz skórną powodując różnie umiejscowione bóle o różnym charakterze bólowym.
Zespół skrzyżowania górnego :
Dotyczy zaburzeń w okolicy szyi, łopatek, barków oraz kończyn górnych.
Pierwszą oznaką, która jest charakterystyczna dla tej jednostki to wysunięta w przód głowa, uniesione i wysunięte w przód barki oraz często odstające łopatki.
Zespół ten może być jedno- lub obustronny.
Objawy:
Bardzo często początki zespołu są nieodczuwalne dla pacjenta lub pacjent odczuwa je jako dyskomfort w okolicy szyi lub barków.
Pojawiają się rwące, palące lub ciągnące bóle mięśniowe, rwące bóle stawu ramiennego, łokciowego, a nawet nadgarstka
Charakterystyczne są punkty dużej bolesności w mięśniach, a także poczucie sztywności szyi i barków.
Mogą występować bóle głowy - głównie w okolicy potylicy, skroni i oka.
Drętwienia i / lub bóle skóry w okolicy barku, ramienia po stronie zewnętrznej.
W silniejszej fazie może dojść do osłabienia siły mięśniowej ramienia, przedramienia i nadgarstka.
W wyniku złej postawy (np.: przy biurku w pracy, przy komputerze) dochodzi do skrócenia mięśni, czyli przykurczu.
Następnie zachodzą zmiany właściwego współgrania mięśni, pojawiają się złe wzorce i sekwencje ruchowe w wyniku czego w mięśniach powstają tzw. : Trigger Points - czyli punkty spustowe bólu.
Uaktywnienie się tych punktów w jednym mięśniu wiąże się z powstawaniem zaburzeń w innych - i w ten sposób dochodzi do „łańcuchowej” reakcji, która prowadzi do bardzo dużej bolesności i ograniczenia funkcji szyi i kończyny górnej.
Leczenie :
Bardzo często początki zespołu są nieodczuwalne dla pacjenta lub pacjent odczuwa je jako dyskomfort szyi lub barków.
Zaniedbanie tych oznak może prowadzić do „bolesnych konsekwencji”, opisanych powyżej.
Bardzo charakterystyczną oznaką zespołów posturalnych jest fakt, że często nie ma reakcji na leki przeciwbólowe.
Terapia opiera się głównie na terapii tkanek miękkich (Trigger Points Release, Myofascial Release, Postisometric Relaxation, Positional Release, itd.) oraz po uzyskaniu właściwego napięcia mięśniowego i usunięciu bolesności przechodzi się do stabilizacji właściwej postawy, korekcji sekwencji ruchowej (np.: rytm łopatkowo-ramienny) oraz właściwego wzorca ruchowego.
Bardzo ważną - jak nie najważniejszą - rzeczą, o jaką powinien zadbać terapeuta, jest ergonomia życia codziennego. Oznacza to właściwe dostosowanie warunków miejsca pracy, które to najczęściej są przyczyną powstawania owego zaburzenia (wysokość biurka, krzesła, ułożenie komputera, klawiatury, myszki, fotela samochodowego, itp.)
Pacjent musi pamiętać o tym, że w głównej mierze to od niego zależy jak szybko wyzdrowieje, gdyż nawet codzienne spotkania z terapeutą stanowią 1/24 czasu jaki pacjent spędza sam ze sobą w ciągu doby. Stąd też musi się jak najdokładniej stosować do wytycznych terapeuty, aby liczyć na dobre rezultaty. Terapeuta pokazuje jak osiągnąć żądane efekty, stymuluje układy do poprawy, przywraca pewne naturalne właściwości mechaniczne, natomiast bardzo dużo zależy od samego pacjenta
Zespół skrzyżowania dolnego :
Dotyczy okolicy lędźwiowo -krzyżowo -miednicznej, kończyny dolnej
Najczęściej związane jest to z pogłębieniem lordozy lędźwiowej, lecz w wielu przypadkach mamy do czynienia ze zmniejszoną krzywizną kręgosłupa lędźwiowego.
W wyniku zaburzenia posturalnego (np.: zła pozycja siadu, często przez wiele godzin) dochodzi do przykurczu i punktów spustowych bólu w jednych grupach mięśniowych i wydłużenia oraz osłabienia innych grup mięśniowych.
Okolica ta jest stabilizowana przez kilka układów mięśniowych, które ze względu na miejsce działania możemy nazwać mięśniami lokalnymi i globalnymi oraz możemy ułożyć je w grupy, które ze sobą współpracują - grupa wewnętrzna (m. wielodzielny, mm. dna miednicy, m. poprzeczny brzucha i przepona) oraz grupa zewnętrzna składająca się z kilku podgrup mięśni globalnych.
Skrótowo można powiedzieć, że dochodzi do upośledzenia (osłabienia) działania grupy wewnętrznej oraz mięśni pośladkowych i mm. brzucha.
Ważne jest aby zróżnicować, czy m. wielodzielny (który leży blisko kręgosłupa i jest głównym stabilizatorem dynamicznym odcinka lędźwiowego) jest w stanie przykurczu i nadmiernego napięcia, czy też ulega już zanikowi i osłabieniu.
Przykurcz i podwyższone napięcie dotyczy mięśnia:
- biodrowo-lędźwiowego,
- prostego uda,
- mięśni przywodzicieli,
- napinacza powięzi szerokiej
- czasem czworobocznego lędźwi.
W ten sposób dochodzi do zaburzenia równowagi mięśniowej, która oprócz zaburzenia sekwencji i wzorców ruchowych, ujawnia się jako objawy rzekomo korzeniowe, a więc daje bóle promieniujące do kończyn (jak dyskopatia), obejmuje tułów lub wywołuje sztywność tego odcinka.
Diagnostyka :
Podczas diagnostyki tego odcinka ciała uwzględnia się także inne obszary, doszukując się różnych asymetrii oraz zaburzeń, które mogły wtórnie wywołać ten stan.
Zwraca się szczególną uwagę na ustawienie miednicy, stawów biodrowych, kolanowych i skokowo-goleniowych, a także całego kręgosłupa, barków i szyi.
Każda z tych okolic w przypadku zaburzenia symetrii, będzie prowadzić do kompensacji w innym odcinku ciała.
Leczenie :
Terapeuta nie skupia się wyłącznie na okolicy bolesnej, lecz działa globalnie.
Usunięcie przyczyny powodować będzie ustąpienie innych, wtórnych skutków. Nazywamy to leczeniem przyczynowo-skutkowym.
Kładziemy silny nacisk na ergonomię środowiska pracy i otoczenia, ucząc pacjentów jak powinni odciążać chore miejsca, jak właściwie siadać, stać podczas prac oraz jak dostosować miejsce pracy (biurko, komputer, fotel, itp.)
Test Jandy :
Cel: zróżnicowanie dodatniego testu Thomasa (wykrywanie przykurczu zgięciowego w st. biodrowym)
Wykonanie: leżenie tyłem , kość krzyżowa na brzegu kozetki. Bierne zgięcie kończyny nie testowanej w stawie biodrowym i kolanowym.
a) uniesienie uda testowanego - przykurcz m. iliopsoas (biodrowo lędzwiowego)
b) w pozycji j. w bierne zgięcie testowanego kolana daje także zgięcie biodrowe
- przykurcz m. rectus femoralis ( prostego uda )
c) w pozycji j. w kk testowana odwiedziona i w rotacji wew. Przy próbie przywiedzenia daje zgięcie w biodrze -przykurcz m. tensor fasciae latae (naprężacz powięzi szerokiej)
PRACA W OTWARTYM I ZAMKNIĘTYM ŁAŃCUCHU KINEMATYCZNYM
Pojęcie łańcucha kinematycznego wprowadził w 1875 Franciszek Reuleux
Opisał go jako mechaniczny system ogniw w inżynierii. Łańcuch kinematyczny jest zwykle zamkniętym systemem ogniw połączonych razem w taki sposób, że ruch jednego ogniwa przy ustabilizowanym innym powoduje ruch pozostałych ogniw
w przewidywalny sposób Steindler jako pierwszy zastosował pojęcie łańcucha kinematycznego w kinezjologii człowieka i podzielił te łańcuchy na zamknięty i otwarty.
Podstawy biomechaniczne
Łańcuchem kinematycznym określa się spójny zespół członów połączonych w pary kinematyczne:
Para kinematyczna to ruchowe połączenie dwóch lub więcej członów wzajemnie ograniczające ich ruchy względne
Człon to sztywny element ciała ludzkiego w postaci kości
Ruchliwość łańcucha kinematycznego będzie określać liczba stopni swobody tego łańcucha względem podstawy, którą jest człon stanowiący nieruchomy układ odniesienia, np. Dla kończyny dolnej miednica
Otwarty łańcuch kinematyczny
Końcowe ogniwo jest swobodne i łączy się tylko z jednym , sąsiednim ogniwem.
Ruchy ogniw są niezależne od siebie i choć jeden z członów nie wchodzi w pełne połączone z innymi.
Łańcuchy zamknięte
Podczas ćwiczeń w łańcuchach zamkniętych, końcowe ogniwo jest ustabilizowane lub napotyka tak duży opór zewnętrzny, który ogranicza lub uniemożliwia ruch, jak podczas przysiadu
Ćwiczenia w otwartych łańcuchach kinematycznych charakteryzują się większą prędkością i swobodą ruchu, a mniejszą stabilnością. Przykładem takiego ćwiczenia jest ćwiczenie oporowe prostowników stawu kolanowego na maszynie wyprostnej. Zamknięty łańcuch kinematyczny można opisać jako określony ruch wielostawowy, w którym dystalny segment jest ustabilizowany, lub napotyka duży opór.
Siła wytwarzana przez ciało nie jest wystarczająca by pokonać ten opór. Zespoły mięśniowe pracują odwrotnie.
Ćwiczenia w otwartych łańcuchach kinematycznych
Ćwiczenia te są najczęściej stosowanym środkiem terapeutycznym:
Są specyficzne, efektywne i izolowane
Odtwarzają pojedyncze wzorce ruchowe
Aktywizują mięśnie agonistyczne i synergistyczne
Nie są odpowiednie do treningu czynności dnia codziennego
Ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach kinematycznych
Angażują duże zespoły dynamiczne
Odtwarzają bardziej funkcjonalne wzorce ruchowe
Część z nich zapewnia lepszą stabilizację stawów
Zapewniają one lepszą, dynamiczną stabilizację- propriorecepcję
Angażują większą liczbę grup mięśniowych
Terapimaster
W latach 90 XX wieku opracowano w norwegii urządzenia terapimaster , które pozwala na pełne wykonanie ćwiczeń. Pierwsza wersja urządzenia została opracowana przez konstruktora Kare Mosberg z Gromstad , który cierpiał na bóle stawowe kręgosłupa i bioder.
Na własny użytek skonstruował 1 prototyp urządzenia. Urządzenie to ze względu na prostotę obsługi bardzo szybko rozpowszechniło się w placówkach terapeutycznych jak i domach pacjentów.
Zastosowanie metody:
Ortopedia
Neuropediatria
Neurologia
Geriatria
Sport
Fizjoterapia przemysłowa
Terapia wykorzystuje łańcuchy kinematyczne otwarte i zamknięte
Charakterystyka ćwiczeń w otwartych łańcuchach kinematycznych:
- ćwiczenia wykonywane w sposób izolowany
- oddziałują na poszczególne grupy mięśniowe lub pojedyncze mięśnie
- aktywują mięśnie agonistyczne i synergistyczne
- nie kształcą zdolności koordynacyjnych
Charakterystyka ćwiczeń w zamkniętych łańcuchach kinematycznych:
- część dystalna kończyny jest obciążona ciężarem ciała
- część dystalna jest ustabilizowana
- ruch w jednym stawie powoduje współruchy w stawie sąsiednim
- przemieszcza się proksymalny i dystalny przyczep mięśniowy
Dzięki ścisłej współpracy terapeutyczno-lekarskiej wykorzystywanie tego urządzenia przerodziło się w zwartą pełną koncepcję S-E-T
W terapii tej można wykorzystać sprzęt taki jak:
ruchoma kolumna teleskopowa do ćwiczeń czynnych z oporem,
Elastyczne podwieszki ułatwiające odciążenie lub umożliwiające dawkowanie oporu,
Podwieszane szyny i ruchome barierki do nauki chodu,
Przybory do treningu sensomotoryki odc. Szyjnego kręgosłupa
hamaki, huśtawki, deski balansery, drabinki do integracji sensomotorycznej
Piłki, liny, poduszki do ćwiczeń równoważnych
Metoda s-e-t- to bardzo szeroko rozumiana diagnostyka. Główną zasadą jest wyszukiwanie najsłabszego ogniwa. Pod tym pojęciem rozumie się:
Mięsień, który jest zbyt słaby by współpracować z innymi w czasie wykonywania zadania ruchowego.
Wyszukiwanie słabego ogniwa polega na stopniowym utrudnianiu podczas wykonywania czynności kompleksowej, aż do momentu, kiedy pacjent będzie niepoprawnie wykonywał dane ćwiczenie, lub też pojawią się, dolegliwości bólowe.
Leczenie słabego ogniwa polega na:
Ćwiczeniu słabych mięśni w pozycjach izolowanych w łańcuchach otwartych
Treningu funkcjonalnym w łańcuchu zamkniętym
Wartość kinezyterapii w procesie usprawniania po rekonstrukcji operacyjnej ACL więzadła krzyżowego ptrzedniego - analiza porównawcza metod ćwiczeń w otwartym i zamkniętym łańcuchu kinematycznym
Ćwiczenia w otwartym i zamkniętym łańcuchu kinemat. Mają różny wpływ na biomechanikę stawu kolanowego. Ma to istotne znaczenie dla stopnia przemieszczenia piszczeli, wysiłku i obciążenia acl
Podczas ćwiczeń otwartego łańcucha, prostowanie podudzia przez napinający się mięsień czworogłowy uda powoduje przemieszczanie się przednie piszczeli, które zwiększa się wraz z obciążeniem mięśnia czworogłowego uda
Odwrotnie zgięcie kolana w otwartym łańcuchu powodowane przez izolowany skurcz mięśni kulszowo-goleniowych, pociągało za sobą tylne przemieszczenie piszczeli
Ćwiczenia w zamknięty łańcuchu kinematycznym powodują mniejsze przemieszczenie się piszczeli i napinanie acl.
Nacisk powierzchni stawowych podczas ćwiczeń z obciążeniem zwiększa stabilność stawu kolanowego i powoduje zmniejszenie przemieszczenia piszczeli
W zamkniętym łańcuchu współistnieje również skurcz mięśnia czworogłowego uda i grupy tylnej zginaczy podudzia (antagonistów)
Dzieje się tak dlatego, gdyż mięsień czworogłowy uda przeciwstawia się zgięciowemu momentowi sił kolana i odwrotnie, grupa tylna mięśni wraz z więzadłem podkolanowym przeciwstawia się zgięciowemu momentowi siły stawu biodrowego
Więzadło podkolanowe minimalizuje przednie przemieszczenie piszczeli i redukuje napięcie acl
Porównując ćwiczenia w otwartym i zammkniętym łańcuchu kinematycznym należy brać też pod uwagę ich wpływ na staw rzepkowo-udowy.
Podczas ćwiczeń otwartego łańcucha zgięciowy moment sił wzrasta od 90 stopni do pełnego wyprostu
Odwrotnie podczas ćwiczeń w zamkniętym łańcuchu zgięciowy moment sił wzrasta wraz z kątem zgięcia kolana
Dla prawidlowego procesu rehabilitacyjnego ważne jest, aby łączyć ćwiczenia obu metod, tj. Otwartego i zamkniętego łańcuha kinematycznego
Wnioski
Kinezyterapia w zamknietym łańcuchu daje statystycznie lepsze wyniki leczenia usprawniającego
Kinezyterapia zarówno w łańcuchu otwartym jak i zamkniętym ma pozytywny wpływ na wyniki leczenia po rekonstrukcji operacyjnej ACL, a decydujące znaczenie ma umiejętne łączenie ćwiczeń z obu typów łańcuchów kinematycznych.
PODSTAWY FIZJOLOGICZNE TRENINGU
Siła mięśniowa jest to zdolność do pokonywania oporów zewnętrznych lub przeciwstawiania się im kosztem wysiłku mięśniowego.
W kształtowaniu siły mięśniowej stosuje się 2 grupy metod: statyczną i dynamiczną. Kryterium ich różnicowania jest charakter skurczów mięśniowych.
Dynamiczna metoda kształtowania maksymalnych możliwości siłowych- (zwana ciężko atletyczną). Stosuje się w niej maksymalne , krótkotrwałe obciążenia. Celem tej metody jest oddziaływanie na sprawność systemu nerwowo-mięśniowego, głównie synchronizacja aktywnych jednostek motorycznych.
Dynamiczna metoda kształtowania możliwości szybkościowo-siłowych- stosuje się różnorodne warianty metody interwałowej realizowanej w formie ćwiczeń stacyjnych lub tzw. metodę plyometryczną ze zwykle średnim obciążeniem. Celem tej metody jest podwyższenie poziomu siły w ruchach wykonywanych ze znaczną prędkością.
Dynamiczna metoda kształtowania możliwości wytrzymałościowo - siłowych - stosuje się w niej obciążenia duże i małe o dłuższym czasie trwania. Celem tej metody jest wszechstronne kształtowanie różnych grup mięśniowych.
Dynamiczna metoda kształtowania masy i rzeźby mięśniowej- stosuje się różne formy ćwiczeń opartych na wielokrotnych wysiłkach, wykonywanych do granicznego zmęczenia. Celem tej metody jest zwiększenie przekroju poprzecznego mięśni ( hipertrofia układu mięśniowego).
Statyczna metoda rozwoju siły po przez napięcie izometryczne.
Trening siłowy powoduje:
zwiększenie ogólnej sprawności fizycznej, dzięki uzyskaniu lepszych właściwości mięśni,
zmniejszenie słabych punktów muskularnych, co zapewnia większą ochronę przed możliwymi kontuzjami mięśni,
przyrost tkanki najczęściej używanych grup mięśniowych,
szybszy powrót formy po kontuzjach.
Wpływ treningu na narząd ruchu:
Struktura mięśni szkieletowych oparta jest na:
włóknach szybkokurczliwych (białych)
włóknach wolnokurczliwych (czerwonych).
Podczas skurczów dynamicznych aktywowane są włókna białe a podczas skurczów powolnych uaktywniają się włókna czerwone. Dzięki zastosowaniu odpowiedniego rodzaju ćwiczeń mamy możliwość pewnej morfologicznej przebudowy włókien mięśniowych.
Po treningu siłowym (praca dynamiczna) układ miofibryli, ilość jąder, kształt włókien mięśniowych zmieniają się w kierunku włókien białych,
Po treningu siłowym(praca statyczna) układ miofibryli, ilość jąder, kształt włókien mięśniowych zmieniają się w kierunku włokien czerwonych.
W czasie wysiłku fizycznego zwiększa się pobieranie tlenu przez organizm zgodnie ze wzrostem zapotrzebowania na tlen. Wykorzystanie tlenu przez np. mięśnie zależy od dystrybucji przepływu krwi w czasie wysiłku oraz od zdolności komórek mięśniowych do wychwytywania tlenu. Odpowiada za to liczba i właściwości mitochondriów, obecności i stężenie enzymów komórkowych biorących udział w procesach utleniania oraz warunki wewnątrzkomórkowej dyfuzji tlenu.
Charakter wysiłków w poszczególnych zakresach intensywności:
Zakres 1- ćwiczenia z intensywnością małą i bardzo małą- charakter wysiłku- tlenowy,
Zakres 2- ćwiczenia z intensywnością umiarkowaną i dużą- charakter wysiłku- tlenowy, poziom zakwaszenia 2-4 mmol/l,
Zakres 3- ćwiczenia z intensywnością dużą i submaksymalną- charakter wysiłku- mieszany (tlenowo-beztlenowy), poziom zakwaszenia 4-6 mmol/l,
Zakres 4- ćwiczenia z intensywnością submaksymalną i zbliżoną do maksymalnej- charakter wysiłku- beztlenowy, kwasomlekowy, poziom zakwaszenia 6-14mmol/l,
Zakres 5- ćwiczenia z intensywnością zbliżoną do maksymalnej- charakter wysiłku- beztlenowy, niekwasomlekowy,
Zakres 6- ćwiczenia nasilające przemiany anaboliczne (nadmierna objętość ćwiczeń anabolicznych powoduje znaczny przyrost masy mięśniowej).
Systematyczny trening siłowy z odpowiednim obciążeniem, wykonywany w prawidłowych pozycjach pozytywnie wpływa na stawy oraz elementy okołostawowe:
Poprawia odżywienie i ukrwienie chrząstki,
Kształtuje powierzchnie stawowe,
Poprawia długość, elastyczności wytrzymałość torebki stawowej, więzadeł i ścięgien.
Trening siłowy z zastosowaniem obciążeń osiowych pozytywnie wpływa na układ kostny:
Wzmacnia kości,
Bodźcuje do odkładania soli mineralnych,
Przyspiesza i reguluje rozwój kości (długość i grubość).
Wpływ treningu na układ krążenia:
Wysiłek dynamiczny:
Wzrost częstości skurczów serca HR,
Wzrost objętości wyrzutowej serca,
Wzrost pojemności minutowej serca,
Wzrost skurczowego ciśnienia tętniczego krwi,
Obniżenie całkowitego oporu obwodowego,
Wysiłek statyczny:
Wzrost lub brak spadku całkowitego oporu obwodowego,
Znaczny wzrost skurczowego i rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi,
Wzrost częstości skurczów serca
Spadek lub brak zmian objętości wyrzutowej serca
Pojemność minutowa zachowuje się różnie w czasie wysiłków statycznych
Wpływ treningu na mięsień sercowy:
Wzrost objętości serca- fizjologiczny przerost mięśnia sercowego,
Harmonijny przerost komórek mięśniowych- hipertrofia miocytów,
Mniejsze zużywanie tlenu w ciągu minuty i mniejszy przepływ wieńcowy w spoczynku oraz w czasie submaksymalnych wysiłków,
Wzrost zdolności transportowych naczyń włosowatych serca.
Wpływ treningu na układ oddechowy:
Przyrost mięśni oddechowych, przepony i klatki piersiowej,
Wzrost pojemności życiowej płuc,
Lepsza pojemność dyfuzyjna płuc.
Wpływ treningu na układ nerwowy:
Zmniejszenie aktywności składowej współczulnej autonomicznego układu nerwowego,
Zwiększenie napięcia składowej przywspółczulnej.
Wpływ treningu na gospodarkę lipidową i węglowodanową:
Istotny wzrost HDL, spadek LDL,
Spadek trójglicerydów,
Zmniejszenie masy ciała i zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie,
Mniejsze stężenie insuliny we krwi w porównaniu do osób nie trenujących.
MIĘŚNIE FAZOWE I TONICZNE I ICH ROLA W DYSFUNKCJACH NARZĄDU RUCHU
Jednym z czynników mających wpływ na działanie mięśnia jest rodzaj przeważających w nim włókien mięśniowych. Wyróżniamy dwa rodzaje:
•ST(slow twich), czerwone
- inaczej nazywane posturalnymi, tonicznymi, zawierają dużo mioglobiny i sarkoplazmy.
- Posiadają w przeważającej części włókna czerwone.
- Składają się głównie z włókien wolno reagujących, które trudniej ulegają zmęczeniu.
- Mogą podlegać dużym i długim obciążeniom po których szybko wypoczywają.
- Mięśnie te wykazują tendencje do skracania, a w dalszej kolejności ulegają przykurczeniu.
•FT ( fast twich), białe
- mięśnie fazowe zbudowane są w przeważającej części z włókien szybko reagujących.
- Posiadają one mało sarkoplazmy i mało mioglobiny.
- Mięśnie te biorą udział w szybkich dynamicznych ruchach.
- Męczą się szybciej oraz wolniej i dłużej wypoczywają niż mięśnie toniczne.
- W przypadku dysfunkcji narządu ruchu wykazują tendencje do rozciągnięcia, osłabienia a następnie ulegają zanikowi. Tonus spoczynkowy mięśni fazowych jest niższy niż mięśni tonicznych.
Mięśnie o charakterze tonicznym są filogenetycznie starsze i są dobrze ukrwione ale też mają spore zapotrzebowanie na tlen. Potrzebną do skurczu energię czerpią z procesów oksydacyjnych kwasów tłuszczowych, podczas gdy mm fazowe głównie z anaerobowego procesu glikolizy mleczanowej, z szybkim odkładaniem się w nich kwasu mlekowego. W prawdzie u człowieka w czystej postaci nie występują mm toniczne albo fazowe (najczęściej mają one postać mieszaną), ale -ze względu na ich strukturę oraz funkcję - określonym grupom mięśniowym można przypisać bardziej toniczny bądź fazowy charakter
Do ważniejszych mm o charakterze TONICZNYM należą:
W obrębie tułowia:
interspinalis,
intertransversus,
trapezius pars superior,
levator scapulae,
sternocleidomastoideus,
pectoralis major
pars clavicularis et sternalis,
longissimus dorsi,
rotatores brevis et longus,
quadratus lumborum,
scalene
W obrębie kończyn i obu obręczy:
biceps brachii,
iliopsoas,
rectus femoris,
tensor faciale latae,
biceps femoris,
semitendinosus,
semimembranosus,
adductor longus,- magnus, -brevis,
gracilis,
piriformis,
gastrocnemius,
soleus
Sterowanie czynnością tych mm polega na pozostawaniu w swego rodzaju równowadze pomiędzy długością a napięciem, przy zmieniającym się działaniu sił zewnętrznych.
Do ważniejszych mm o charakterze FAZOWYM należą:
a)W obrębie tułowia:
rectus abdominis,
obligus abdominis externus et internus,
serratus anterior,
trapezius pars medius et inferior,
rhomboideus,
multifidus,
semispinalis,
pectoralis major
pars abdominalis,
b)W obrębie kończyn i obu obręczy:
triceps brachii,
gluteus maximus, - medius, - minimus,
quadriceps femoris - vastus medialis et lateralis,
tibialis anterior,
peroneus longus, -brevis, -tercius.
Sterowanie mm fazowymi polega na nagłym dostosowaniu napięcia do zmian długości mięśnia, w ciągle zmieniających się warunkach zewnętrznych
Aby doprowadzić dany staw do równowagi statycznej i dynamicznej należy najpierw rozciągnąć przykurczone mięśnie toniczne, a dopiero potem zastosować trening wzmacniający dla osłabionych mięśni fazowych. W innym przypadku trening wzmacniający mięśnie fazowe bez wcześniejszego rozciągnięcia mięśni tonicznych nie będzie skuteczny, ponieważ ruch w danym stawie nie będzie przebiegał w pełnym fizjologicznym zakresie. Mięśnie fazowe będą pracować w warunkach pełnego rozciągnięcia i niepełnego skurczu, co w konsekwencji spowoduje wydłużenie włókien mięśniowych
RODZAJE PRACY MIĘŚNI
Skurcz mięśnia może być różny w swoim charakterze
•W fizjologii rozróżnia się rozmaite rodzaje i formy skurczu mięśniowego w zależności od: częstotliwości pobudzeń - tu skurcz pojedynczy, tężcowy niezupełny i tężcowy zupełny, zmian napięcia i długości mięśni - tu izotoniczny, izometryczny, izokinetyczny, oraz kierunku ich działania - tu skurcz koncentryczny i ekscentryczny.
IZOMETRYCZNA PRACA MIĘŚNI
Ćwiczenia izometryczne stanowią ciekawą grupę w systematyce ćwiczeń gimnastycznych i leczniczych. Wyróżnia je "brak ruchu", polegają one bowiem na czynnym napinaniu mięśni bez zmiany długości ich włókien. Skurcz izometryczny nie powoduje ruchu w stawie, ponieważ nie zmienia się odległość przyczepów mięśni do kości.
Ćwiczenia izometryczne wykorzystuje się do przeciwdziałania zanikom mięśni, utrzymania aktywności mięśni unieruchomionych części ciała (przy urazach, złamaniach) oraz do uzyskiwania przyrostu masy i siły mięśni.
Zasady wykonywania pracy izometrycznej
*czas skurczu 3-6 sekund,
*odpoczynek między skurczami 5-10 sekund,
*jedna seria 10 powtórzeń,
*w przerwie można stosować rozciąganie ćwiczonych mięśni.
IZOTONICZNA PRACA MIĘŚNI
Dotyczy ćwiczeń w których kończyny lub ciało poruszają się, włókna mięśniowe rozciągają się i kurczą natomiast napięcie mięśni jest mniej więcej stałe.
W czasie wykonywania ćwiczeń izotonicznych zachodzi rytmiczne wydłużanie i kurczenie się mięśni w obrębie aktywnej części ciała. Przysiady, pompki, podciąganie, podnoszenie lekkich ciężarków czy hantli są zaliczane do tej klasy ćwiczeń.
RÓŻNE SPOSOBY ĆWICZEŃ IZOTONICZNYCH
•Małe obciążenie i dużo powtórzeń - trening wytrzymałościowy (rzeźba),
•Duże obciążenie i mało powtórzeń - trening siły (masa),
•Statyczne - dynamiczne np. przysiad - wyskok - trening szybkości.
IZOKINETYCZNA PRACA MIĘŚNI
•Miarą jest prędkość.
•To praca mięśni ze stałą prędkością
3 zakresy prędkości
•2-1800/s wolna,
•180-3000/s średnia,
•> 3000/s szybka
W praktyce najniższe prędkości to ok. 300/s. Im wolniejszy ruch tym silniej odczuwany opór.
Ćwiczenia izokinetyczne są wykonywane na specjalnej maszynie, która kontroluje szybkość kurczenia się mięśni w danym zakresie ruchu.
Maszyny takie jak CybexT and BiodexT umożliwiają tego rodzaju trening, ale jest to sprzęt używany przez fizjoterapeutów, który nie jest dostępny dla większości ludzi.
PLYOMETRYCZNA PRACA MIĘŚNI
•to bardzo popularna technika treningowa używana dzisiaj przez wielu trenerów. Jest reklamowana jako system ćwiczeniowy znacznie usprawniający kondycję,
wyskok, siłę, szybkość.
Praca plyometryczna to:
•silne rozciągnięcie przed szybkim skróceniem mięśni,
•wygenerowanie jak największej siły w jak najmniejszym czasie.
SZKOŁA KRĘGOSŁUPA DLA DZIECI
- Szkoła pleców - to kompleksowy program profilaktyczno- leczniczy obejmujący zarówno dorosłych jak i dzieci. Ma za zadanie uświadomić o problemach związanych z dolegliwościami ze strony kręgosłupa.
- Prawidłowego wykonywania czynności życia codziennego poprzez wykonywanie odpowiednich ćwiczeń w celu zapobiegania i zwalczania różnorodnych schorzeń (wad) kręgosłupa.
- Charakterystyczną cechą szkoły pleców dla dzieci jest aktywne uczestnictwo w programie rodziców i opiekunów. Taki program rozpoczyna się już od najwcześniejszych etapów rozwoju dziecka.
Stworzenie korzystnych warunków dla kręgosłupa odbywa się poprzez :
- odpowiednie noszenie, układanie oraz pielęgnacje i zabawy z dzieckiem
- niezbyt wczesne sadzanie dziecka (unikanie pozycji półsiedzącej)
- dobranie odpowiedniej twardości materaca i wielkości poduszki (nie powinna prowokować do nadmiernego wygięcia szyi)
- kontrolowanie i obserwacja pozycji w jakiej dziecko się uczy. Prawidłowa pozycja siedząca do nauki to: stopy swobodnie oparte o podłoże, kolana zgięte do 90 stopni, swobodne opieranie łokci o blat biurka, oparcie powinno podpierać odcinek lędźwiowy kręgosłupa
- odpowiednie dopasowanie mebelków do wzrostu dziecka (aby meble do nauki „rosły” wraz z dzieckiem)
- unikanie nadmiernego dźwigania i nieodpowiedniego noszenia ciężarów np. plecaków szkolnych
-unikanie nadmiernego dźwigania i nieodpowiedniego noszenia ciężarów np. plecaków szkolnych
Program Szkoły pleców dla dzieci obejmuje:
I. MAŁE ZABAWY:
Np.: bieganie, skakanie, łapanie, rzucanie
Cel:
- wyrobienie różnych zdolności motorycznych,
- rozwój kreatywności, współdziałania oraz nawiązywanie kontaktów w grupie
- wyuczenie poczucia zmęczenia i wypoczynku
- Aktywności powinny odbywać się na sali gimnastycznej, na dworze, w wodzie. Powinny również zawierać elementy ergonomii poprzez odpowiednie schylanie się, podnoszenie i wstawanie.
II. ĆWICZENIA FUNKCJONALNE:
Np.: ćwiczenia kształtujące z przyborem lub bez, na placu zabaw, drabinki, pochylnie, ścieżki zdrowia..
Cel:
wyrobienie poczucia własnego ciała
- przeciwdziałanie i wyrównywanie dysbalansu mięśniowego
- korekcja wad postawy
- kształtowanie koordynacji ruchowej
III. TRENING ZACHOWAŃ I NAUKA PORUSZANIA SIĘ:
Cel: - wyrobienie prawidłowego wykonywania wszelkich czynności życia codziennego
- Aby wyrobić prawidłowe nawyki ruchowe konieczne jest wielokrotne prawidłowe powtarzanie czynności. Najlepszym sposobem osiągnięcia tego celu jest naśladowanie.
IV. ĆWICZENIA ROZLUŹNIAJĄCE:
Np.: w formie zabawowej ćwiczenia z partnerem
Cel:
ogólne wyciszenie
- obniżenie napięcia mięśniowego
- wyrównanie oddechu i pracy serca
V. INFORMACJE:
Np.: rozmowy z wykorzystaniem obrazków, modeli, komiksów i filmów
Cel:
- łatwiejsze zrozumienie budowy i pracy kręgosłupa
- Zajęcia nie powinny być zbyt długie, trudne i nudne.
„Szkoła pleców” dla dzieci obejmuje swym programem zarówno dzieci jak ich rodziców. Udział opiekunów i rodziców w profilaktyce szkoły pleców ma na celu zapewnienie ciągłości postępowania kształtującego prawidłową postawę w domu, gdyż kilka godzin zajęć korekcyjnych nie jest w stanie zapewnić utrzymania prawidłowego nawyku prawidłowej postawy. Współpraca z rodzicami umożliwia jak najwcześniejsze działanie profilaktyczne przeciwko wadom postawy.
Wiek przedszkolny:
Dziecko w tym wieku charakteryzuje się zwiększoną spontaniczną aktywnością ruchową, która bardzo często może być nieświadomie hamowana przez opiekunów bądź wychowawców. U dziecka w wieku przedszkolnym obserwuje się spontaniczne zachowania przychylne dla kręgosłupa.
Nadmierna ruchliwość dziecka jest związana ze zmniejszoną zdolnością koncentracji uwagi, dlatego główne założenia „szkoły pleców” w wieku przedszkolnym realizowane są przez opiekunów formie gier i zabaw.
Z brakiem ruchu wiąże się:
- „gorsze” reakcje równoważne,
- brak poczucia układu swojego ciała,
- występowanie nieskoordynowanych ruchów,
- nieprawidłowe warunki do kształtowania się tkanki mięśniowej, kostnej,
- nadwaga,
- nieprawidłowa postawa ciała.
Zalecenia dla rodziców:
- nie ograniczanie aktywności ruchowej dziecka,
- zachęcanie do gier i zabaw z rówieśnikami,
- pokazywanie dziecku różnych form aktywnego wypoczynku,
- kontrolowanie prawidłowej postawy dziecka.
Zalecenia dla wychowawców:
- Wyrabianie u dziecka poczucia układu własnego ciała u dziecka zarówno w statyce jak i dynamice,
- stosowanie elementów treningu zachowań np. poruszanie się, siadanie, kładzenie się, wstawanie, noszenie oraz podnoszenie,
- doskonalenie koordynacji ruchowej,
- zapewnienie wypoczynku za pomocą ćwiczeń rozluźniających z wykorzystaniem bodźców dotykowych oraz dźwiękowych,
- poszerzanie wiedzy na temat funkcji jego poszczególnych części ciała.
Wiek szkolny
U dzieci w tym wieku pojawia się wiele zachowań opartych na nieprawidłowych wzorcach postawy oraz ruchu, które prawdopodobnie są skutkiem obserwacji i naśladowania otoczenia. Dzieci w wieku szkolnym prowadzą siedzący tryb życia, który wynika z wielogodzinnego grania na komputerze, oglądania telewizji, odrabiania lekcji oraz uczestniczeniu w długotrwałych zajęciach szkolnych. Dodatkowo dzieci bardzo chętnie przebywają w nieprawidłowej pozycji siedzącej.
Wskazówki dla rodziców:
- zastosowanie krzesła, które można dostosować kształtem i wielkością do wzrostu dziecka,
- zastosowanie klęcznika z regulowanym kątem nachylenia siedziska i wysokości,
- zastosowanie piłki funkcjonalnej,
- modyfikowanie tzw. zwykłej pozycji siedzącej w zależności od potrzeb (siad alternatywny podczas codziennych czynności dziecka),
-zastosowanie dodatkowych pomocy wymuszających zmianę ustawienia miednicy (kliny, wałki),
odpowiedni dobór pomocy szkolnych (tornister),
-zadbanie o różnorodność aktywności ruchowej.
Wskazówki dla wychowawców
- przekazywanie dzieciom wiadomości teoretycznych dotyczących prawidłowej postawy i jej zaburzeń,
- wdrażanie w ramach „szkoły pleców” tzw. ćwiczeń specjalnych,
- wdrażanie ćwiczeń śródlekcyjnych,
- wdrażanie elementów treningu zachowań.
METODA HALLIWICK
Twórcą metody był James McMillan. Studiował on mechanikę cieczy, pasja - pływanie oraz znajomość i liczne dyskusje z małżeństwem Bobathów oraz angielskim i szwajcarskim środowiskiem medycznym dały nową metodę - koncepcję Halliwick.
Po II wojnie zaczął pracować w Londynie, ucząc pływania. W okolicy znajdowała się szkoła dla upośledzonych fizycznie dziewcząt The Halliwick School of Crippled Girls.
McMillan zaproponował by w ramach integracji uczyć je pływać razem z klubem młodych pływaków. Mimo licznych sprzeciwów ostatecznie nauka rozpoczęła się.
Jednym z założeń było nie stosowanie desek, kół, po to aby zapewnić ćwiczącym swobodę ruchów.
McMillan zauważył że nauka balansu ciała w wodzie z wykorzystaniem właściwości wody w celu kontroli niepożądanych ruchów spowodowała poprawę postawy, odruchów oraz kontroli głowy.
Z powodu zwiększającej się liczby chętnych do udziału w terapii uruchomiono system klubów prowadzących takie zajęcia. Pierwszy taki klub powstał w 1950 roku. w 52 działalność rozpoczęło Stowarzyszenie Terapii Pływania a w 61 Stowarzyszenie Terapii Pływania Halliwick.
Szybki rozwój metody doprowadził do konieczności wykorzystania wolontariuszy w prowadzeniu zajęć. Każdy pacjent miał swojego „nauczyciela” z którym pracował pod kierunkiem prowadzącego zajęcia.
McMillan w założeniach terapeutycznych oparł swoją metodę na prawach fizyki. Wykorzystał m.in. prawo Archimedesa, Pascala, gęstość i lepkość wody, wypór, temp., turbulencje, rozchodzenie się fali, przepływ laminarny, zasadę metacentrum.
Nauka metodą Halliwick prowadzi do osiągnięcia jak największej niezależności oraz poczucia bezpieczeństwa, które oparte jest na znajomości środowiska wodnego i zdolności swobodnego kontrolowania w nim swoich ruchów.
Metoda ta uczy bezpiecznego oddychania, tego jak je osiągnąć znajdując się w różnych pozycjach, jak kontrolować wydech - nawet gdy twarz znajduje się pod wodą. Uczy kontroli równowagi.
Celem działania terapii jest wzmocnienie osłabionych grup mięśniowych, poprawa zakresu ruchomości, poprawa reakcji równoważnych, poprawa ogólnego stanu psychofizycznego, obniżenie dolegliwości bólowych, obniżenie spastyczności.
Celem terapii jest początkowo uczenie dobrego samopoczucia w wodzie, uświadomienie pacjentowi ruchów jego własnego ciała, nauka balansu, a dopiero potem nauka konkretnych ruchów i stylów pływackich.
Grupy w których prowadzone są zajęcia są jednorodne pod względem poziomu zaawansowania. Nie powinny liczyć więcej niż 7 osób.
W czasie zajęć używamy imion, każdy jest ”pływakiem”. Kładziemy nacisk na umiejętności a nie na niepełnosprawność. Uczymy powoli w tempie dostosowanym do pływaka. Uczymy w logicznym porządku.
W zajęciach nie używamy pomocy do pływania!! za wyjątkiem zabawek.
Pomoce prowadzą do fałszywego poczucia bezpieczeństwa.
Pomoce umożliwiają pojawienie się rotacji i komplikują naukę kontroli nieoczekiwanych ruchów rotacyjnych. Utrzymują głowę w górze i prowadzą do utrzymania nieprawidłowej pozycji ciała. hamują uczenie i doskonalenie pewnych umiejętności (nurkowanie).
10-cio Punktowy Program stanowi podstawę koncepcji.
Ułożony jest w logiczny wzorzec, wszystkie punkty muszą być doskonale wyćwiczone, aby pływak rzeczywiście czuł się szczęśliwy na wodzie.
Przystosowanie psychiczne
Niezależność
Kontrola rotacji poprzecznej
Kontrola rotacji strzałkowej
Kontrola rotacji wzdłużonej
Kontrola rotacji łączonej
Wypór
Unoszenie się w bezruchu
Ślizg w turbulencjach
Prosty napęd i podstawowy styl pływacki
Punkt 1 i 2 to FAZA ROZWOJU PSYCHICZNEGO.
Punkty od 3 do 8 to FAZA KONTROLI RÓWNOWAGI.
Punkt 9 i 10 to FAZA PRZEMIESZCZANIA SIĘ.
Stanowią one istotę uczenia motorycznego.
Ad1
Trwa przez cały czas nauki. To przystosowanie do nowego środowiska, wykształcenie nawyków ruchowych w wodzie. Najważniejszym punktem jest tu nauka kontroli oddychania.
Ad2
Proces niezależności ćwiczymy przez cały czas nauki. Oznacza moment gdy pływak staje się psychicznie i fizycznie niezależny.
Uwolnienie od:
kontaktu fizycznego - stopniowe redukowanie asysty
kontaktu wzrokowego - od podtrzymania twarzą do instruktora poprzez pozycję boczną, podtrzymania z tyłu aż do pozycji pod wodą.
Początkowo ćwiczenia prowadzone są z indywidualnym pomocnikiem (często z rodziny) potem dąży się do częstych zmian instruktorów.
Ad3
To umiejętność kontrolowania każdej rotacji tworzonej wokół osi poprzecznej. Wykształcenie umiejętności zainicjowania i wykonania jej, albo zahamowania jeśli zostanie wywołana przez środowisko. Najwyższym poziomem tej kontroli jest wykonanie przewrotu.
Ad4
To umiejętność kontrolowania każdej rotacji tworzonej wokół osi przednio-tylnej (chodzenie w bok, przejście ze stania do leżenia bokiem, przerzut bokiem).
Ad5
To umiejętność kontrolowania każdej rotacji tworzonej wokół osi długiej (pionowej, osi kręgosłupa). Wykonujemy ją w pozycji stojącej bądź leżąc przodem lub tyłem.
Ad6
Umiejętność kontrolowania każdej kombinacji złożonej z różnych rotacji wykonanej w jednym ciągłym ruchu. Zazwyczaj łączy się rotację wzdłużną i poprzeczną.
Biegłe opanowanie tej rotacji oznacza, że pływak kontroluje swoją pozycję w wodzie i może ekonomicznie osiągnąć bezpieczną pozycję oddychania.
Ad7
Pływak uczy się rozumienia wyporu działającego w wodzie. Pozbywają się lęków związanych z tonięciem, jeśli doświadczą że woda naprawdę wypycha ich w górę.
na tym etapie pływacy muszą być na wyższym stopniu kontroli oddechowej (umiejętność wydechu podczas zanurzenia). Ważne aby pamiętać że wypór zmniejsza się pod wpływem turbulencji.
Ad8
Wykorzystując wyuczone wcześniej umiejętności pływak jest w stanie unosić się w wodzie swobodnie i bez ruchu. Kiedy pływak potrafi utrzymać równowagę łatwiej uczy się i wykonuje inne aktywności.
Ad9
Unoszący się pływak jest ciągnięty przez wodę dzięki turbulencją wywołanym przez pomocnika. Nie ma pomiędzy nimi kontaktu fizycznego.
Pływak nie wykonuje żadnych ruchów napędowych, ale przemieszczając się jest przygotowany na reagowanie na niechciane ruchy rotacyjne.
Ad10
Pierwsze ruchy napędowe wykonywane przez pływaka to ruchy rękoma blisko ciała. następnie ćwiczenia ruchów (np. wiosłowanie) wprawiających pływaka w ruch.
Każda sesja Halliwick zawiera w sobie wszystkie punkty (z wyłączeniem ewentualnie 9 i 10)
Czas zajęć to ok. 45 min (zazwyczaj 30-35)
Każdy z punktów ćwiczy się wykorzystując gry i zabawy.
ODZNAKI I TESTY
Zawierają określone umiejętności, które muszą być opanowane przez pływaka.
Odznaka czerwona.
Odznaka żółta.
Odznaka zielona.
Odznaka niebieska.
GALE HALLIWICK
Konkurencje: 25 m, 50 m, 4 x 25 m, 4 x 50 m
Styl nie ma tu znaczenia.