23-02-2008 Maciejewski

Katastrofa może zdarzyć się poza szpitalem lub w szpitalu.

Może być skutkiem:

- zdarzeń naturalnych

- wypadków

- ataków terroru

- agresji lub paniki dużych zgromadzeń

Najbardziej prawdopodobne zdarzenia:

- masowe wypadki komunikacyjne

- transport substancji niebezpiecznych

- pożary, zawalenia budynków, wybuchy

- panika lub agresja dużych zgromadzeń

- awaria w zakładach przemysłowych

- akty terroru

Skutkiem katastrofy może być pojawienie się w krótkim czasie znacznej liczby jej ofiar lub zaburzenie normalnej pracy szpitala.

Może zajść konieczność leczenia większej liczby poszkodowanych z:

- obrażeniami ciała

- oparzeniami

- urazami inhalacyjnymi i zatruciami

- chorobami zakaźnymi

oraz

- ewakuacji szpitala

- pracy w warunkach kwarantanny

Etapy postępowania na miejscu katastrofy:

- zarządzanie i utrzymanie porządku

- zapewnienie bezpieczeństwa

- przekazywanie informacji

- segregacja medyczna

- dekontaminacja

- leczenie na miejscu zdarzenia

- ewakuacja

Zakres udzielanej pomocy medycznej:

- obszar zniszczenia - PPM lub ratownicy

- punkty zbiórki poszkodowanych - przedlekarska, ogólnolekarska, kwalifikowana

- ruchome jednostki służby zdrowia - kwalifikowana, specjalistyczna

Rodzaje segregacji medycznej:

- wewnątrzpunktowa (miejsce lub punkt segregacyjny, plac wstępnej segregacji, izba przyjęć i segregacji, szpital segregacyjny)

- ewakuacyjno-transportowa (kolejność, środek transportu, pozycje poszkodowanego)

Zasady kwalifikowania ofiar pod kątem pierwszeństwa udzielania pomocy medycznej według systemu START:

- I kolejność - KOD CZERWONY - stan bezpośredniego zagrożenia życia, konieczność natychmiastowej pomocy

- II kolejność - KOD ŻÓŁTY - poważne obrażenia wymagające pilnego leczenia szpitalnego, brak objawów bezpośredniego zagrożenia życia na miejscu zdarzenia

- III kolejność - KOD ZIELONY - drobne obrażenia niezagrażające życiu poszkodowanego, niewymagające pilnej pomocy szpitalnej, do przebadania i zaopatrzenia bez konieczności hospitalizacji

- zmarli - ofiary zmarłe pozostawić na miejscu zdarzenia

Kod czerwony:

- niedrożność dróg oddechowych

- niewydolność oddechowa, niewydolność krążenia, wstrząs

- niekontrolowany krwotok zewnętrzny

- krwotok wewnętrzny lub jego podejrzenia

- uraz głowy z obniżeniem poziomu świadomości

- oparzenia twarzy i górnych dróg oddechowych

- wdychanie gazów drażniących

- oparzenia II i III stopnia 20-60% pc

- stan padaczkowy, astmatyczny, hipoglikemia

Kod żółty:

- otwarte złamania

- mnogie złamania

- urazy kręgosłupa

- rozległe zranienia

- obrażenia twarzy i oczu

- oparzenia II i III stopnia 10-20% pc

- amputacje

Kod zielony:

- drobne obrażenia

- pojedyncze, zamknięte złamania

- skręcenia i zwichnięcia

- drobne zranienia, stłuczenia

Nie należy przenosić katastrofy do szpitala.

- wykonać zabiegi stabilizujące podstawowe funkcje życiowe na miejsce zdarzenia

- transportować poszkodowanych do wielu szpitali

Zadania SORu na wypadek katastrofy lub wypadku masowego:

- powtórna segregacja (TRIAGE)

- przyjmowanie poszkodowanych

- uproszczone procedury diagnostyczne i lecznicze

- kierowanie do innych szpitali

oraz

-przemieszczanie lub ewakuacja chorych

Zasady TRIAGE i rozmieszczania poszkodowanych w szpitalu:

- I kolejność: stan bezpośredniego zagrożenia życia (ABCD), wymagający natychmiastowej pomocy

SOR, Blok operacyjny OIT odpowiedniego profilu

- II kolejność: wymagający leczenia szpitalnego w trybie pilnym

odpowiednie oddziały szpitalne bez zatrzymywania w SOR

- III kolejność: wymagający zbadania i zaopatrzenia bez hospitalizacji

wydzielone pomieszczenia szpitalne, gdzie mogą oczekiwać pod opieką pielęgniarki lub ratownika

Doktryna postępowania w stratach masowych:

1. Udzielanie pomocy poszkodowanym w wypadkach masowych lub katastrofach wymaga całkowitej zmiany sposobu myślenia i odstąpienia od normalnie przyjętych schematów i norm postępowania lekarskiego

2. Wykonanie czynności ratujących życie wszystkim poszkodowanym równocześnie jest niemożliwe

3. W stanach masowych postępowanie lecznicze trzeba uzależniać od rokowania

4. Czynności ratownicze wykonywane są w miejscu, w którym znajdują się ranni

5. W stratach masowych trzeba nieść ulgę umierającym i ciężko rannym, ale całokształt działalności ratowniczej musi być skierowany na tych, którzy maja największe szanse przeżycia.

Ocena działania medycznego na miejscu wypadku masowego lub katastrofy pod kątem:

- liczby poszkodowanych

- ciężkości obrażeń

- obecności substancji niebezpiecznych

- dostępności środków transportu medycznego (karetki i LPR)

- liczby wolnych miejsc w SOR i szpitalach

- liczby dostępnego personelu i możliwości uzyskania wsparcia

Największe zagrożenia życia wynikające z:

A - niedrożności dróg oddechowych - 3-4 min.

B - niewydolności oddechowej - kilkanaście min.

C - niewydolność krążenia/wstrząs - 1 godzina

D - obniżenie progu świadomości - zapadanie się języka, narastanie ICP

Zabiegi ratujące życie na miejscu wypadku:

- udrożnienie i zabezpieczenie drożności dróg oddechowych

- tlenoterapia, oddech wspomagany i zastępczy

- obarczenie odmy prężnej, zamknięcie rany ssącej klp.

- zatamowanie krwotoku zewnętrznego

- wkłucie dożylne i rozpoczęcie przetaczania płynów

- wyjątkowo obarczenie tamponady serca

- wyjątkowo amputacje

Procedura postępowania w SOR na wypadek katastrofy lub wypadku masowego - problemy:

- punkt segregacji

- zespoły transportowe

- drogi przemieszczania poszkodowanych w poszkodowanych I, II, III kolejności

- pomieszczenia dla poszkodowanych III kolejności

- zmiana trybu pracy personelu i zwiększenie obsady

- opieka dla rodzin

- informacja dla mediów i rodzin

- łączność, drogi dojazdowe, parkingi

- zaopatrzenie

- wolontariusze

Mobilizacja personelu medycznego i diagnostycznego Szpitala na wezwanie Centrum Powiadamiania Kryzysowego, Centrum Powiadamiania Ratunkowego, Pogotowia Ratunkowego:

- po uzyskaniu sygnału alarmowego katastrofie pielęgniarka lub ratownik medyczny SOR zawiadamia lekarza dyżurnego

- lekarz dyżurny SOR do czasu zorganizowania „szpitalnego sztabu kryzysowego” jest odpowiedzialny za prowadzenie przez szpital działań ratowniczych.

Lekarz dyżurny SOR wyznacza dyspozytora SOR odpowiedzialnego za niezwłoczne powiadomienie:

- Działu Diagnostyki Laboratoryjnej - celem uruchomienia podręcznego sprzętu diagnostycznego, wdrożenia określonych procedur i schematów diagnostycznych, zaplanowania pracy laboratorium wyłącznie w trybie ostrego dyżuru.

- Zakładu Radiologii Lekarskiej - celem wdrożenia skróconych procedur i schematów diagnostycznych, zaplanowania pracy ośrodka wyłącznie w trybie ostrego dyżuru, zapewnienia zapasu specjalistycznych nośników obrazu, części zamiennych do aparatury oraz zaplanowania doraźnych procedur serwisowych.

- Banku Krwi - celem ustalenia ograniczonych wskazań do leczenia krwią i preparatami krwiopochodnymi, uzupełnienia zapasów, zapewnienia ciągłości dostaw i obsady dyżurowej.

- Apteki Szpitalnej - celem uruchomienia skróconych procedur ułatwionego dostępu do zapasów środków opatrunkowych, leków i płynów infuzyjnych, uzyskania możliwości uzupełniania braków z hurtowni i innych instytucji zaopatrujących szpital.

Pielęgniarka lub ratownik […] ??

- przygotowanie Sali reanimacyjnej: […] …czerwonych), sal zabiegowych (strona żółta), gabinetu nr 9, przyjęć planowych nr 8 i korytarza (strona zielona) na przyjęcie poszkodowanych

- prowadzenie rejestru poszkodowanych oraz uproszczonej dokumentacji medycznej (tablica i karta rejestracji poszkodowanych - załącznik nr 5)

- uczestniczenie razem z lekarzem w zaopatrywaniu poszkodowanych i stabilizacji podstawowych parametrów życiowych

- transport pacjentów w ciężkim stanie wraz z dokumentacją medyczną zgodnie ze zleceniem lekarskim do właściwych Oddziałów Szpitalnych

Zasady leczenia w SOR:

- nie opóźniać leczenia

- bezwzględnie rozpocząć leczenie ze wskazań nagłych

- przekazać innym szpitalom poszkodowanych leczonych w II kolejności

- poszkodowanych niewymagających hospitalizacji po zbadaniu i zaopatrzeniu kierować do leczenia ambulatoryjnego

Rozpoznanie u chorego przejętego do szpitala zakaźnej choroby może być przyczyną kwarantanny rozpoczętej w trybie nagłym.

SOR przeznaczony do przyjmowania podejrzanych przypadków i/lub do leczenia chorych wymaga przeorganizowania pod kątem kwarantanny (systemu zaopatrywania szpitala, utylizacji odpadów, porozumiewania się ze „światem zewnętrznym”)

Wdrożenie standardowych uproszczonych procedur leczniczych:

1. Ocena wstępna:

- stan przytomności GCS, AVPU

- stan układu oddechowego (jakość i częstość oddechów)

- stan układu krążenia (częstość i wypełnienie tętna, stan wypełnienia żył szyjnych)

- stan CUN (porażenia, niedowłady, inne objawy ogniskowe)

2. A (Airway):

- ułożenie pacjenta z dusznością, nieprzytomnego, z urazem

- przyrządowe udrożnienie dróg oddechowych

- konikotomia

- tlenoterapia

3. B (Breathing):

- podtrzymywanie wentylacji spontanicznej

- ewentualna wentylacja workiem samorozprężalnym

- wentylacja respiratorem

4. C (Circulation):

- dostęp dożylny

- płynoterapia, krew

- leki stabilizujące krążenie

5. Badanie BTLS

6. Decyzja diagnostyczno-lecznicza

7. Decyzja o odstąpieniu od leczenia

8. Zabezpieczenie ran i opatrunków

9. Badania dodatkowe i diagnostyka instrumentalna, wkłucie, pobranie krwi, EKG, usg, rtg

10. Transport do poszczególnych Klinik

11. Ustalenie transportu i kontynuacji leczenia poza SOR

12. Zabezpieczenie chorych do transportu pacjentów.

MEDYCYNA KATASTROF - Maciejewski

Zdarzenia wymagające medycznych działań ratowniczych podzielić można na:

1. Zdarzenia jednostkowe - kiedy poszkodowany otrzymać może pomoc w pełnym zakresie

2. Zdarzenia mnogie - takie, w których większa ilość poszkodowanych może otrzymać pomoc w pełnym zakresie - wiąże się to często z poważnymi problemami,

3. Zdarzenia masowe - takie, których natura zmusza do realizacji pewnych kompromisów medycznych, najprościej mówiąc, do segregacji poszkodowanych rozumianej jako proces określania priorytetów leczniczo-transportowych.

Strefy obszaru katastrofy:

Strefa Bezpośredniego Zagrożenia - Państwowa Straż Pożarna, Ratownictwo chemiczne

Strefa Transportu

Strefa Bazowa - punkty pomocy medycznej

Segregacja (Triage):

Jest to podział poszkodowanych i chorych na grupy wymagających jednorodnych zabiegów leczniczo-profilaktycznych oraz sposobu ewakuacji, zgodnie ze wskazaniami lekarskimi i zakresem pomocy, która może być udzielona na danym etapie ewakuacji medycznej.

Planowanie zabezpieczenia medycznego zdarzeń masowych i katastrof w wymiarze lokalnym i regionalnym.

Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym 25.07.2001 art. 17

Art. 17

1. Wojewódzki i powiatowy plan zabezpieczenia medycznego działań ratowniczych stanowią dokumenty określające założenia dotyczące organizacji i infrastruktury systemu

2. Powiatowy i wojewódzki plan zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych obejmują w szczególności:

- charakterystykę potencjalnych zagrożeń dla życia lub zdrowia występujących na danym obszarze

- oraz rozmieszczenie w terenie zespołów ratownictwa medycznego

- oddziałów ratunkowych oraz

- centrów powiadamiania ratunkowego i dyspozytorami pogotowia ratunkowego

3. Powiatowe i wojewódzkie plany zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych, tworzy się uwzględniając:

- strukturę na danym obszarze

- strukturę geograficzną danego obszaru oraz

- strukturę demograficzną populacji

- jak również rodzaj posiadanego potencjału ratowniczego na danym obszarze i optymalny model systemy dla danego obszaru

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23.05.2002 w sprawie trybu tworzenia powiatowych, wojewódzkich i krajowych rocznych planów zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych

Roczny plan zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych tworzy się dla:

- obszarów powiatu

- województwa

- kraju

na rok kalendarzowy następujący po roku opracowania tego planu.

Roczny plan zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych składa się:

- części opisowo-tabelarycznej

- kartograficznej

Powiatowy roczny plan zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych jest przygotowywany przez właściwego starostę na podstawie wojewódzkiego programu w zakresie ratownictwa medycznego

Część opisowo-tabelaryczna powinna obejmować:

1. Charakterystykę obszaru:

1. Ukształtowanie terenu

2. Warunki hydrologiczno-meteorologiczne

3. Strukturę zatrudnienia i urbanistykę

4. Sieć komunikacyjna

5. Dane demograficzne

2. Statystyczna analizę zagrożeń:

1. Przypadki chorobowe powodujące zagrożenie dla życia na obszarze powiatu

2. Interwencje zespołów ratownictwa medycznego z podziałem na ich przyczyny i grupy wiekowe pacjentów

3. Hospitalizację pacjentów w stanach powodujących zagrożenie dla życia, z uwzględnieniem podziału określonego w lit. b)

4. Epidemiologię chorób zakaźnych

3. Posiadane w roku sporządzenia planu środki, a w szczególności:

a) usytuowanie i wyposażenie centrum powiadamiania ratunkowego

1. Liczba, rodzaj, wyposażenie i lokalizacja szpitali, w tym posiadających oddziały ratunkowe

2. Liczba, rodzaj i rozmieszczenie w terenie zespołów ratownictwa medycznego z określeniem rejonu operacyjnego dla każdego zespołu

3. Organizacje łączności alarmowej na terenie powiatu

4. Liczbę, rodzaj i miejsce postoju statków powietrznych wykorzystywanych na potrzeby Państwowe Ratownictwo Medyczne wraz z ich rejonami operacyjnymi oraz dotyczących lądowisk przyszpitalnych, przyszpitalnych w szczególności odległości lądowiska od szpitala

5. Liczba, rodzaj i miejsca stacjonowania oraz wyposażenie w sprzęt jednostek współdziałających z systemem Państwowe Ratownictwo medyczne, o którym mowa w art. 32 ustawy, a w szczególności jednostek Państwowej Straży Pożarnej oraz jednostek ochotniczej straży pożarnej, z określeniem rodzajów jednostek, w tym specjalistycznych

g) Sposób zapewnienia całodobowego dostępu do świadczeń lekarskich podstawowej opieki zdrowotnej

4. Planowane na rok, na który plan jest sporządzany, nowe jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego, Medycznego w szczególności:

1. Ilość, rodzaj i rozmieszczenie w terenie zespołów ratownictwa medycznego

2. Ilość i rozmieszczenie w terenie szpitalnych oddziałów ratunkowych

3. Lokalizacja centrum powiadamiania ratunkowego, jeżeli przewiduje się jego utworzenie

Plan powiatowy w części opisowo-tabelarycznej oprócz danych, o których mowa w ust. 2, zawiera kalkulację kosztów, którą sporządza się przy wykorzystaniu następujących danych dotyczących:

1. Ilości i rodzajów zespołów ratownictwa medycznego

2. średniej stawki wynikającej z algorytmu określania zryczałtowanej stawki dobowej

- w odniesieniu do zespołów ratownictwa medycznego

3. Ilości etatów dyspozytorskich, przyjmując, że jedno stanowisko dyspozytorskie powinno przypadać na 90 000 mieszkańców

4. Ilości etatów koordynatora medycznego - w przypadku centrów powiadamiania ratunkowego posiadających, co najmniej 3 stanowiska dyspozytorskie

5. Kosztów stałych obejmujących koszty utrzymania pomieszczeń i koszty mediów

-w odniesieniu do centrów powiadamiania ratunkowego

Część kartograficzna planu powiatowego obejmuje:

- mapę obszaru powiatu lub powiatów sporządzoną w skali 1:200 000, na którą nanosi się znaki graficzne określone w załączniku do rozporządzenia.

- na mapę nanosi się dane:

- uzyskane od Państwowej Straży Pożarnej, o rozmieszczeniu jednostek ratowniczo-gaśniczych, w tym specjalistycznych grup ratowniczych oraz

- rejony operacyjne zespołów ratownictwa medycznego, z uwzględnieniem czasu ich dojazdów, oraz lokalizacje szpitalnych oddziałów ratunkowych

- plan powiatowy sporządzany w formie broszury i w wersji elektronicznej jest przekazany właściwemu wojewodzie w celu uzgodnienia i zatwierdzenia w terminie do dnia 1 marca każdego roku.

Wojewódzki roczny plan zabezpieczenia medycznych działań ratowniczych jest przygotowywany na podstawie zatwierdzonych planów powiatowych.

- część opisowo-tabelaryczna planu wojewódzkiego zawiera dane ustalone dla obszaru województwa:

- liczbę i rozmieszczenie centrów powiadamiania ratunkowego wraz z ich obszarami działania

- liczbę i rozmieszczenie szpitalnych oddziałów ratunkowych na obszarze województwa

- liczbę, rodzaj i rozmieszczenie w terenie zespołów ratownictwa medycznego wraz z ich rejonami operacyjnymi

- część kartograficzna planu wojewódzkiego obejmuje mapę obszaru województwa, zawierającą dane ustalone dla obszaru województwa.

- plan wojewódzki sporządzany w formie broszury i w wersji elektronicznej jest przekazywany ministrowi właściwemu do spraw zdrowia w celu uzgodnienia i zatwierdzenia w terenie do dnia 1 kwietnia każdego roku.

Plan powiatowy i wojewódzki, niezwłocznie po ich zatwierdzeniu, są przekazywane w formie broszury oraz w wersji elektronicznej jednostkom systemu Państwowe Ratownictwo medyczne oraz jednostkom współpracującym z systemem na podstawie art. 32 ustawy:

1. Plan powiatowy - jednostkom działającym na terenie powiatu lub powiatów.

2. Plan wojewódzki - jednostkom działającym na terenie województwa

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29.12.1999 w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gasniczego.

- * 4.1. Komendanci: powiatowych (miejskich) i wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, opracowują plany ratownicze dla obszarów powiatu i województwa.

- opracowanie planów poprzedza:

1) analiza zagrożeń występujących na danym obszarze, przy uwzględnieniu gęstości zaludnienia, warunków geograficzno-topograficznych, stanu infrastruktury oraz zagrożeń z obszarów sąsiadujących, w tym terenów objętych prawem górniczym, poligonów, wód przybrzeżnych oraz terenów państw ościennych

2) analiza zabezpieczenia operacyjnego podległego obszaru, określającą siły i środki niezbędne do ratowania życia, zdrowia, mienia i środowiska oraz ograniczenia, likwidacji lub usuwania potencjalnych zagrożeń, przy uwzględnieniu sił i środków własnych systemu oraz współdziałających z systemem na poszczególnych poziomach jego funkcjonowania.

- analizy te poddaje się aktualizacji, co najmniej raz w roku

- na potrzeby prowadzenia analizy zagrożeń stosuje się zasady gromadzenia i przekazywania danych z ustaleń dokonanych w toku czynności kontrolno-rozpoznawczych.

- analizy są podstawą ewentualnych korekt sieci podmiotów systemu na jego poszczególnych poziomach funkcjonowania oraz planowania rozmieszczania sprzętu specjalistycznego

- plany sprawdza się w drodze ćwiczeń aplikacyjnych praktycznych z udziałem podmiotów systemu oraz poddaje się aktualizacji, co najmniej raz w roku.

Podmioty wchodzące w skład systemu na poszczególnych poziomach SA obowiązane do przekazywania odpowiednio komendantowi powiatowemu (miejskiemu) i wojewódzkiemu niezbędnych informacji do sporządzenia oraz aktualizacji analizy i planów.

Komendant powiatowy (miejski) i wojewódzki uzgadnia plan z podmiotami systemu w części dotyczącej zakresu ich zadań.

Plan zatwierdzają po zasięgnięciu opinii właściwych terenowo zespołów so spaw ochrony przeciwpożarowej i ratownictwa:

1. Starosta - dla obszaru powiatu,

2. Wojewoda - dla obszaru województwa.

Załącznik nr 1

Podstawowe elementy składowe powiatowych i wojewódzkich planów ratowniczych.

Zadania dla podmiotów ratowniczych oraz podmiotów współpracujących systemem w zakresie alarmowania o zagrożeniu, prognozowania jego rozwoju, prowadzenia działań ratowniczych oraz usuwania skutków zdarzenia.

Rozmieszczenie (sieć) podmiotów systemu według podziału:

1. Państwowa Straż Pożarna

2. Ochotnicze Straże Pożarne

3. Specjalistyczne grupy ratownicze

4. Krajowa baza sprzętu specjalistycznego, w tym miejsca składowania środków gaśniczych, sorbentów, neutralizatorów oraz sprzętu logistycznego na potrzeby zabezpieczenia działań ratowniczych

5. Pozostałe siły i środków systemu

6. Rozmieszczenie podmiotów współdziałających z systemem.

Wykaz powiatowych, wojewódzkich i krajowych specjalistów do spraw ratownictwa.

Zbiorczy wykaz sił i środków przeznaczonych do prowadzenia działań ratowniczych w zakresie:

1. Ratownictwa medycznego

2. Ratownictwa chemicznego i ekologicznego

3. Ratownictwa technicznego

4. Gaszenia pożarów

5. Walki z klęskami żywiołowymi

System Ratownictwa Medycznego a system ochrony zdrowia ludności

- poczucie bezpieczeństwa jest jedną z podstawowych potrzeb ludzkich i dlatego jest ono tak istotne zarówno dla jednostki jak i państwa

- zagrożenie życia, zdrowia lub mienia obywatela, a także zagrożenia środowiska są zagrożeniami bezpieczeństwa państwa

- jednym z zasadniczych elementów wpływających na bezpieczeństwo jest system ochrony zdrowia ludności, którego zadaniem jest między innymi podejmowanie działań w sytuacjach nagłych zagrożeń życia lub zdrowia. Sposób organizacji tych działań określa się mianem systemu ratownictwa.

Nadrzędnym celem działania zintegrowanego systemu ratownictwa jest ratowanie życia i zdrowia obywateli niezależnie od rodzaju zagrożenia.

W zależności od rodzaju zagrożenia, wyodrębnione zostały różne rodzaje ratownictwa wyspecjalizowane w określonych działaniach:

- ratownictwo medyczne

- pożarowe

- chemiczne

- radiologiczne

- ekologiczne

- górskie

- górnicze

- wodne

- lotnicze

Siły i środki oraz zadania i kompetencje Zintegrowanego Systemu Ratownictwa Kraju zostały pogrupowane zgodnie z podziałem administracyjnym kraju na ogólnokrajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne.

Niezależnie od szczebla organizacyjnego, generalne zasady działania, ich cel i schematy rozwiązań organizacyjnych pozostają jednolite na wszystkich szczeblach.

Skuteczność działań podejmowanych w medycynie ratunkowej w znacznej mierze zależy od sprawności organizacyjnej jej struktur oraz efektywności współpracy z innymi służbami ratowniczymi.

Ratownictwo medyczne i podstawowa opieka zdrowotna (POZ) stanowią tzw.: „punkty wejścia do systemu opieki zdrowotnej”.

Ustawowe zadania Szpitalnych Oddziałów Ratunkowych:

- udzielanie świadczeń zdrowotnych, polegających na wstępnej diagnostyce i podjęciu leczenia w zakresie niezbędnym do stabilizacji funkcji życiowych osób znajdujących się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, z przyczyny wewnętrznej lub zewnętrznej, a w szczególności w razie wypadku, urazu, zatrucia u dorosłych i dzieci;

- udzielanie świadczeń zdrowotnych, w zakresie określonym w pkt. 1, poszkodowanym w stanach wyjątkowych i katastrofach;

- dokonywanie zabezpieczenia medycznego pacjentów oraz organizowanie transportu do innych zakładów opieki zdrowotnej w razie konieczności leczenia specjalistycznego.

System Ratownictwa Medycznego w Polsce:

- jest szczególnym systemem, w którym integracja i koordynacja działań poszczególnych podmiotów ma decydujące znaczenie dla jego efektywności.

- planowanie, gotowość i zintegrowane działania podmiotów systemu ratownictwa medycznego to nieodzowne atrybuty tego systemu pozwalające na jego skuteczne funkcjonowanie niezależne od okoliczności.

System ratownictwa medycznego w świecie:

- Niemcy Zachownie:

-- obszary ratownicze (populacja od 200 do 500 tyś mieszkańców)

-- centrale koordynacyjno-ratunkowe

-- Centrale odpowiadają za koordynacje ZRM oraz szpitali oraz właściwe rozdysponowanie do szpitali odpowiedniego profilu

-- czas dotarcia do chorego 10 minut

-- ZRM tzw. Pogotowie ratunkowe udzielające pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia oraz pogotowie lekarskie uruchomione w przypadku zachorowań i urazów, niestanowiących zagrożenia życia lub zdrownia, powstałę w domu lub zakładach pracy

- Wielka Brytania:

-- techników i ratowników medycznych

-- ośrodki leczenia urazów wielonarządowych

- Belgia:

-- ośrodki ratownicze tworzone przy jednostkach straży pożarnej

-- technik medyczny (emergency medical techniciam - EMT)

-- zespoły wyjazdowe: zespół ruchomy z lekarzem i pielęgniarką (tzw. Mobile Intensive Care Units - MICU), karetki Belgijskiego Czerwonego Krzyża oraz ambulanse prywatne

-- zawsze do najbliższego szpitala, dopiero po wstępnej stabilizacji oraz zaopatrzeniu ma chory prawo wyboru innego ośrodka.

Zasadnicze założenia w organizacji systemów ratunkowych to:

1. Maksymalne skrócenie czasu od zaistnienia nagłego zagrożenia do rozpoczęcia leczenia w oddziale specjalistycznym.

2. Dostarczenie odpowiednich sił i środków na miejsce zdarzenia, a nie bierne oczekiwanie na poszkodowanych.

3. Rozpoczęcie leczenia i stabilizacji funkcji życiowych już na miejscu zdarzenia i kontynuowanie ich na wszystkich etapach ewakuacji.

Najczęściej stosowane zasady w systemie ratownictwa medycznego:

- Czas tzw. „złotej godziny”

- Zasada jednych noszy

- Zasada bierz i jedź

- Zasada zostań i działaj

- Właściwy pacjent we właściwym czasie w odpowiednim szpitalu

Schemat Łańcucha Ratowniczego !!

Szpitalny Oddział Ratunkowy (SOR)

- ostatnie ogniwo łańcucha przeżycia powiązane funkcjonalnie z zespołami ratownictwa medycznego, wyposażone w kompatybilny sprzęt stwarzający optymalne warunki do ratowania chorego będącego w stanie bezpośredniego zagrożenia życia, w którym prowadzone jest leczenie ratunkowe (procedury kliniczne medycyny ratunkowej) przez specjalistów medycyny ratunkowej.

Na efektywne funkcjonowanie SOR ma wpływ wiele elementó takich jak:

- liczba pacjentów / dzienna / roczna

- ich stan (lekki, ciężki lub krytyczny)

- dostępność personelu oraz specjalistów adekwatnych do obrażeń i patologicznych objawów /zespoły zadaniowe/

- dostępność do wysoce specjalistycznego sprzętu i aparatury diagnostycznych i leczniczych

- stosowanie przez wszystkich pracujących w SOR procedur ratowniczych i epidemiologicznych

- rzetelnie prowadzona dokumentacja, w tym odpowiednie przygotowanie graficzne dokumentacji lekarskiej i pielęgniarskiej w celu lepszego monitoringu (oceny jakości) opieki nad pacjentem w celach naukowo-badawczo-szkoleniowych.

Ustawowe zadania SOR precyzowane są jako:

- udzielenie świadczeń zdrowotnych, polegających na wstępnej diagnostyce i podjęciu leczenia w zakresie niezbędnym do stabilizacji funkcji życiowych osób znajdujących się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia z przyczyny wewnętrznej lub zewnętrznej, a w szczególności w razie wypadku, urazu, zatrucia u dorosłych i dzieci,

- procedury kliniczne medycyny ratunkowej !

- udzielanie świadczeń zdrowotnych poszkodowanym w stanach wyjątkowych i katastrofach,

- dokonywanie zabezpieczenia medycznego pacjentów oraz organizowanie transportu do innych zakładów opieki zdrowotnej w razie konieczności … specjalistycznego.

Ustawa z dnia 25 lipca 2001 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym

- art. 3 ilekroć w ustawie jest mowa o:

-- p. 11 o szpitalnym oddziale ratunkowym - należy przez to rozumieć oddział szpitalny, będący komórką organizacyjną szpitala, w rozumieniu przepisów o zakładach opieki zdrowotnej, stanowiący jednostkę systemu, utworzony w celu podejmowania medycznych działań ratowniczych w warunkach szpitalnych, spełniający kryteria, kryteria których mowa w ustawie,

- Rozdział 3 zasady działania systemu

art. 23.1. jednostkami systemu są:

1. szpitalne oddziały ratunkowe

2. zespoły ratownictwa medycznego

włączone do systemu na podstawie art. 24.

2. w szpitalnych oddziałach ratunkowych oraz zespołach ratownictwa medycznego udziela się świadczeń zdrowotnych w ramach podejmowanych medycznych działań ratowniczych

3. jednostki systemu stosują odpowiednie do postawionych zadań medyczne procedury ratownicze oraz posiadają wyposażenie pozwalające na realizację tych zadań.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie szpitalnych oddziałów ratunkowych.

- *1. rozporządzenie określa:

1) szczegółowe zadania SOR

2) szczegółowe wymagania dotyczące lokalizacji w strukturze szpitala oraz warunków technicznych i budowlanych, jakim powinien odpowiadać SOR

3) strukturę organizacyjną SOR

4) dodatkowe wymagania w zakresie wyposażenia SOR.

- *2. SOR, zwany dalej „oddziałem”, realizuje następujące zadania:

1) udziela świadczeń zdrowotnych, polegających na wstępnej diagnostyce i podjęciu leczenia w zakresie niezbędnym do stabilizacji funkcji życiowych osób znajdujących się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia, z przyczyny wewnętrznej, a w szczególności w razie wypadku, urazu, zatrucia u dorosłych lub dzieci…

- *5 oddział składa się z następujących obszarów:

1) segregacji medycznej i przyjęć

2) resuscytacyjno-zabiegowego

3) krótkotrwałej intensywnej terapii

4) obserwacji

5) konsultacyjnego

6) laboratoryjno-diagnostycznego

7) stacjonowania zespołów ratownictwa medycznego

8) zaplecza administracyjno-gospodarczego

- *12.1. jeżeli w strukturę oddziału wchodzą

-- zespoły ratownictwa medycznego, wydziela się obszar stacjonowania zespołów ratownictwa medycznego…

Finansowanie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez SOR powinno uwzględniać następujące elementy:

- całodobową gotowość oddziału

- rodzaj i ilość wykonywanych procedur klinicznych /ratunkowe, zabiegowe, diagnostyczne/ medycyny ratunkowej

- rodzaje świadczeń zdrowotnych oferowanych przez SOR Narodowemu Funduszowi Zdrowia obejmują: punkty w procedurach zabiegowych, hospitalizacje 72/h załącznik nr 1

Koniec!

---