17.02

Produkcja globalna -zmiana cen i ilości

Produkt globalny -indeks przy stałych cenach (wzrost rozmiarów fizycznych ) zmiana ilości struktury przy stałych cenach

P.G.

Jeśli od wartości PG odejmiemy materiały pochodzenia krajowego to uzyskujemy produkcję lub produkt końcowy PK. Im PK większy tym większe spożycie rynku.

Jest on rozdysponowany na:

-spożycie

-akumulacje

-eksport

Jeżeli od PK odejmiemy wartość importu zaopatrzeniowego to uzyskujemy produkt narodowy brutto PNB.

Całość import dzielimy na:

-import finalny (wszystkie te dobra, które sprowadzamy z zagranicy z myślą o wzbogaceniu rynku wew.), nie służy przetwórstwu

-import zaopatrzeniowy (wszystkie dobra sprowadzone z myślą o produkcji) służą przetwórstwu.

Więcej wydajemy na te importy niż zarabiamy. Import zaopatrzeniowy jest duży wynika to z zakresu prywatyzacji naszego majątku

PG -mat- PK-i.z.- PNB= DNKb (może być klauzula import zaopatrzeniowy dopuszczalny gdy jest lepszy od krajowego)

DNKb- Dochód Narodowy Krajowy brutto

PNB = DNKb

Utożsamiany =suma produkcji czystych wszystkich jednostek gospodarczych

Do porównań międzynarodowych bierze się wskaźniki brutto. Im wyższy poziom kooperacji to wskaźniki służące do obliczeń DNKb są zawyżone.

cash flow = zysk + amortyzacja (ważna jest zasada przyspieszonej amortyzacji)

DNK - am = DNK + SRC- =DNW + SHZ =DNP (Dochód Narodowy do podziału)

Cena fabryczna- jednostkowe koszty wytworzenia pomniejszone o...

Kurs wynikowy finansowy eksportu (KWFe)

KWFe * cena fabryczna(koszty wytwarzania tego produktu)/ cena dewizowa

Np. wytwarzamy produkt, którego wytworzenie kosztuje 1000 zł. Sprzedaliśmy go za 500$

1000zł/500$= 2 zł/$ „koszt” uzyskania 1$ (trzeba wydać 2zł by uzyskać 1$)

Wydatki na uzyskanie jednostki dewizowej muszą być opłacalne, liczy się kurs średni roczny dla całej gospodarki (dla okresów rocznych gospodarek narodowych)

Kurs wynikowy eksportu > kurs dewizowy są takie transakcje, a to oznacza stratę.

Kurs średni + średnia ważona wszystkich kursów wynikowych dla okresów rocznych.

Ile kosztowało nas uzyskanie jednej jednostki dewizowej. Eksportuje się produkty o niskiej kapitałochłonności.

Kurs wynikowy finansowy importu (KWFc)

KWFi *handlowa cena fabryczna (koszty)/cena dewizowa

Np. produkcja towaru kosztuje 1000zł.

1000zł/100$ = 10zł/$ (takie koszty musielibyśmy podjąć w kraju by wytworzyć produkt, za który w handlu zagranicznym płacimy 1$. Im kurs jest wyższy tym lepiej)

sprowadzamy produkt za 100$ a w kraju za produkcję byśmy wydali 1000zł.

Liczy się tu także kurs średni = średnia ważona. Łatwiej robić interesy w imporcie bo taka jest bylejakość naszej produkcji, gdyby nasza produkcja byłaby lepsza lub porównywalna do światowej byłoby inaczej(kontekst kosztowy i jakościowy)

KWFi - KWFe- jeśli różnica jest:

„+” to realizowaliśmy jakąś korzyść, nadwyżkę, większe oszczędności niż jednostka dewizowa

„-„ wyższe byłyby koszty uzyskania 1 jednostki dewizowej -strata niż uzyskanie jej oszczędności

E = Ed * KWFe

I = Id * KWFi

(KWFi - KWFe) * Id = SRC (saldo różnic cen handlu dewizowego zagr.)

„+” gdy kurs of trade ulega polepszeniu

„-„ gdy kurs of trade ulega pogorszeniu

Id - Ed

gdy „+” to więcej do podziału niż zostało wytworzone

gdy „-„ na rynku mniej do podziału niż zostało wytworzone, bo masa towarów została wyeksportowana.

Inne są źródła napływu środków dewizowych:

(Id - Ed) * KWFe = SHZ (saldo handlu zagranicznego, -ukazuje wpływ handlu zagr. Na dochód narodowy z tytułu relacji fizycznych rozmiarów importu i eksportu)

24.02

DNK + SRC = DNW (dochód narodowy wytworzony) DNW + SHZ = DNP (dochód narodowy do podziału) DNK + WHZ (wynik handlu zagranicznego) = DNP

Handel zagraniczny wpływa na dochód narodowy:

Id - Ed -

„+” rozm. Fizycznych jest więcej do podziału niż wytworzono (więcej wpłynęło do nas niż importowaliśmy)

„-„ mniej jest na rynku do podziału niż sami wytworzyli

przeliczając na złotówki:

(Id - Ed) KWFe = SHZ (saldo handlu zagr.)

SHZ- ukazuje wpływ handlu zagr. z tytułu fizycznych rozmiarów importu i eksportu

WHZ = SRC + SHZ

WHZ = I - E

Wynik handlu zagr. ukazuje wpływ handlu zagr. na dochód narodowy w sposób syntetyczny (z tytułu cenowych i fizycznych rozmiarów warunków handlu zagr.)

Różnica między importem a eksportem jeśli wcześniej są przeliczone na złotówki

KWFe < KW < KWFi

KWFe- kurs wynikowy eksportu

KW- kurs walutowy

KWFi- kurs importu

M/P współczynnik majątkochłonności produkcji lub kapitałochłonności brutto -określa jakiej wartości majątek trwały należy zaangażować na to aby uzyskać produkcję o wartości 1zł. Liczony, ujmowany jest w jednostkach wartościowych na różnych szczeblach agregacji.

ΔM/ ΔP

ΔM- przyrost majątku

ΔP -przyrost produkcji

przystosowany współczynnik majątkochłonności - kapitałochłonności netto, współczynnik ten informuje jakiej wartości majątek trwały należy dodatkowo zaangażować na to aby uzyskać przyrost produkcji o wartości 1 zł.

I/ ΔD zał.

I -inwestycje

Δd produkcja narodowa

produkcja czysta

przyrost majątku jest niższy niż poniesione nakłady inwestycyjne, techniczna struktura nakładów inwestycyjnych podział nakłada na 3 części -nakłady na prace projektowe (nie tworzy ona majątku) -wydatki na prace budżetowo montażowe -wydatki na maszyny, urządzenia

Ingerencja państwa w sferę ekonomiczną to polityka społeczno- gospodarcza.

Przyjmuje się 3 przesłanki, które to usprawiedliwiają:

1.Przesłanka allokacyjna

Wolny rynek nie zapewnia optymalnej allokacji zasobów (przestrzeń, poziom techniki) -efekt -strata. Powinniśmy starać się kierować tym procesem.

2.Przesłanka podziałowa (etyczna)

Nie wszyscy uczestnicy życia ekonomicznego uzyskują w efekcie swojej pracy wynagrodzenie stosowne do swojego wkładu. Państwo ma prawo wtórnej regulacji (jednym zabiera, drugim dodaje). Są pewne działalności, które muszą być opłacone z budżetu państwa (nie możemy żądać zwrotu pieniędzy za usługi świadczone na rzecz państwa). Państwo pod postacią podatków egzekwuje kwoty na ten cel. Państwo ma obowiązek transferu dochodów

3.Przesłanka regulacyjna

obowiązkiem państwa jest wspierać aktywność ekonomiczną, powinno stwarzać warunki do wzrostu gospodarczego

Polityka gospodarcza -jest to świadoma działalność państwa na osiągnięcie za pomocą określonych metod i narzędzi określonych celów. Pełni ona określone funkcje, które realizują się w określonym horyzoncie czasowym:

(horyzont podejmowanych decyzji jest krótki a powinien być długi)

1.funkcja kierownicza

2.funkcja konstruowania

3.funkcja organizowania

4.funkcja planowania

5.funkcja zarządzania

1. funkcja kierownicza- podejmowane wszelkie działania mające na celu spowodowanie i utrwalenie pożądanego przebiegu procesów ekonomicznych

2. funkcja konstruowania -tworzone są reguły i narzędzia rachunku ekonomicznego (ceny) jak również rachunków planistycznych. (dłuższy horyzont czasowy).

Ceny spełniają funkcje: (mają charakter uniwersalny, realizują się niezależnie od systemu, władza ma możliwość wpływu na cenę, gdy jest taka potrzeba i to się opłaci)

*funkcja informacyjna

Dwie grupy odbiorców: indywidualne gospodarstwa domowe (konsumenci) i producenci.

Muszą być spełnione warunki:

-muszą być dostępne na rynku dobra doskonale substytucyjne, możliwość wyboru

-ograniczenia budżetowe muszą obowiązywać konsumentów

-muszą na dobra doskonale substytucyjne istnieć znaczne proporcje w cenach (dokonując wyboru bierzemy pod uwagę to co chcemy kupić i ile możemy zapłacić).

Państwo może wpływać na cenę i nasze zachowania konsumpcyjne, nie robi tego bo trzeba dotować i jest to długi horyzont czasowy. Producent ma możliwość wyboru, ale ograniczoną (co wytwarzać i z czego) bo posiada taki a nie inny majątek produkcyjny, wybiera czynniki produkcyjne np. wybiera gatunek materiału do produkcji

*funkcja dystrybucyjna

Jeśli dochody nominalne nie zmieniły się a ceny wzrosły o 10% średnio to wcale nie oznacza, że każdemu dochody realne spadły o 10%, bo to zależy od struktury wydatków (prawo Engla). Państwo kreuje dochody realne różnych grup ludności poprzez wpływanie na cenę. Branża rentowna poprzez opodatkowanie może a na dzień przynosić straty a branża deficytowa może stać się rentowna.

*funkcja agregacyjna

Dzięki temu, że istnieją ceny możemy zestawić nakłady z wynikami,(sumujemy fizycznie niedodawane wielkości), prowadzimy rachunek ekonomiczny dzięki temu, to wszystko dzięki cenom , bez nich nie można nic policzyć.

03.03

Kategoria cen w wymianie zagranicznej:

Są różne sposoby zawierania kontraktów. Różnią się rozkładem odpowiedzialności za towar. Inna jest za każdym razem cena.

Zał. My coś kupujemy zagranicą, ten sam produkt, zaczynamy od ceny najniższej do najwyższej

I formuła zawierania kontraktu:

Ex WORK (z zakładu)

Cena jaką możemy zapłacić za towar jest ceną najniższą z możliwych, obejmuje koszty wytworzenia

Synonimy: Ex FACTORY, Ex MILL

II formuła zawierania kontraktu:

FOB

Dostajemy towar załadowany na środek transportu (statek, samolot). Cena musi też objąć koszty załadunku, trzeba to dowieźć na statek i znów rozładować i załadować.

FOR

Środek transportu -kolej

FOT

Środek transportu -samochodowy (nie trzeba podwozić, tylko koszty załadunku)

FOB

W tych cenach przedstawiane są obroty handlu zagranicznego.

III formuła zawierania kontraktu

C&F (kosztu i frachtu)

W cenie, którą płacimy jest transport

CIF (koszty produktu, ubezpieczenie+ koszty przewozu) najwyższa z cen, ale jest to wygodne bo dużo jest już załatwione. Ceny CIF bierzemy jako podstawę dla różnego rodzju obciążeń nakładanych na import.

Ubezpieczenie rośnie wraz z odległością przewozu i wartością samego towaru. Na rynku amerykańskim są dwie formuły cenowe: Ex SHIP (ze statku), Ex QUAY ( z nabrzeża) -nie musimy rozładowywać towaru, czyli koszty rozładunku

3.funkcja organizowania

Tworzona jest struktura podmiotowa gospodarki narodowej wraz z określeniem hierarchii. Jest to kolejna funkcja polityki, która realizuje się w dość długim czasie.

Jak wiele jest podmiotów szczebla centralnego? Ile jest szczebli zarządzania gosp.?

Mamy wąski szczebel centralny.

Mamy dwa szczeble zarządzania:

-szczebel centralny

-szczebel bezpośredniego wytwórcy

Kiedyś była struktura trójszczeblowa.

Giną resorty branżowe, a powstają resorty funkcjonalne- bieżące problemy- problem znika to znika resort. Liczba resortów maleje. W to miejsce powstaje agencja- spowodowane to jest wdzięcznością dla polityków. Jeszcze był szczebel pośredni -zjednoczenia zniknął w latach 70-tych stopniowa zmiana systemu ,przejście do systemu liberalnego, informacja z badania rynku. Zmniejszenie podmiotów szczebla centralnego, przejście od gospodarki cent.-pl. Do rynkowej. Więcej przemian dokonuje się pod wpływem sygnałów z rynku.

(Korzyści z likwidacji szczebla pośredniego:)

4.funkcja planowania

Początek lat 90-tych zaczął zmieniać planowanie centralne, które do tej pory było wszechobecne w gospodarce. Bank Centralny wyznaczał przedsiębiorcom co mają robić, tak nie może być. Każdy robi plan dla siebie, nie można ich dodatkowo oceniać. Z planowaniem możemy spotkać się w wszędzie.

Planowanie- wyznaczanie celów wraz z określeniem metod i środków ich realizacji.

Cały proces planowania dzielimy na etapy:

-prognozowanie

-programowanie

-planowanie w ścisłym tego słowa znaczeniu

Prognozowanie pozwala na wybranie najlepszego, optymalnego planu, takiego, który da najwięcej, przy danych nakładach pozwoli osiągnąć najlepsze efekty.

Mamy prognozy:

-rozpoznawcze- udziela odpowiedzi na pytanie jaki będzie prawdopodobny obraz określonego wycinka rzeczywistości przy przyjętym horyzoncie czasowym. Np. prognozy demograficzne, struktura ludności za 10 lat, grupy wiekowe społeczeństwa. Wraz z czasem większość społeczeństwa nie będzie pracować, bo się starzeje. Często wyróżnia się prognozowanie ostrzegawcze -prognozy, które w efekcie dają przyszły obraz, który nas przeraża (co zrobić by do tego nie doszło)

-normatywne- wyobrażamy sobie jakiś pożądany stan w przyszłości, uzyskujemy odpowiedzi na pytania co musimy dziś zrobić by to co zostało zaplanowane było realne w przyszłości. Jakie musimy wziąć środki do realizacji tych celów. Rezygnujemy z innych sektorów lub zmniejszamy zamierzone cele.

Prognozy spełniają funkcje:

-zachęcają do działań

-odtrącają (zniechęcają) do działań

zwiększają zasób informacji.

Prognozy można urzeczywistniać metodami:

-metody ekstrapolacyjne

-metody interpolacyjne

Metody ekstrapolacyjne- na podstawie obserwacji przyszłości (statystyki) wyrabiamy sobie zdanie od jakich czynników i jak zależy poziom prognozowanego zjawiska. Na podstawie statystyki wyrabiamy pogląd jaki jest kształt tego zjawiska i stawiamy założenia. Na tej podstawie możemy odpowiedzieć na pytanie o przyszłość.

Zjawiska kontynuacyjne -te, które będą, były i są. Np. popyt na dobra masowego użytku (od czego zależy ten popyt- dochód, cena).

10.03

Kształt zależności: funkcja popytu to funkcja multiplikatywna typu wykładniczego

Popyt: D = αo * Τ^d1 * L^d2* P₁^d3 *P₂^d4 -czynnik losowy

αo- parametry strukturalne modelu

T^d1- dochód

L^d2 - liczba ludności

P₁- ceny na te dobra

P₂- ceny na dobra substytucyjne

Zał. w przyszłości będzie to samo, musi być to założenie

Np. D =0,003* T^0,01 * L^0,05* P₁^-0,02 * P₂^0,04

Horyzont nie może być zbyt odległy, wówczas to zał. będzie bardziej realistyczne

Metody interpolacyjne- znana jest wielkość graniczna prognozowanego zjawiska, prognozowanie polega na określeniu kiedy i z jakim prawdopodobieństwem możliwe jest osiągnięcie stanów pośrednich. Odnosi się do zjawisk nowo pojawiających się.

Metody ekstrapolacyjne i interpolacyjne realizujemy na dwa sposoby:

-sformalizowany- staramy się wyznaczyć zależność przyczynowo-skutkową (w jaki sposób i od czego zależy prognozowane zjawisko).Posługujemy się funkcją trendu, autokorelacją (macierz obserwacji na podstawie, której szacujemy parametry, wyznacznik z tej macierzy wynosi zawsze zero)

-intuicyjny- nie korzystamy z zależności modelowej, wykorzystujemy wiedzę specjalistów z tej dziedziny.

Dwa rozwiązania:

-stanowimy specjalistom pytania (jaki materiał itp.). Oni piszą odpowiedź i po zebraniu kilku odpowiedzi statystycznie wybiera się najlepszą -lepszy sposób

niektórzy ludzie mają autorytet, ale nie zawsze maja rację

Programowanie- sporządza się warianty planu zwane programami, które różnią się między sobą poziomem realizacji funkcji celu np. poziom PKB na górę- funkcja celowości dla państwa, funkcja celu to, to na podstawie czego cos obliczamy.

Planowanie w ścisłym tego słowa znaczeniu;

W fazie tej spośród tych programów wybieramy ten, który przy posiadanych możliwościach daje najwyższy poziom realizacji funkcji celu.

Jest to realizacja i wybór planu optymalnego, (ta procedura, którą robiliśmy wcześniej) najlepszego w danych warunkach, czyli przy możliwościach jakie posiadają. Wybieramy najlepszy projekt ze zbudowanych. Model na papierze nie zawsze odzwierciedla rzeczywistość.

5.funkcja zarządzania - wprowadza się w życie podjęte decyzje i kontrola ich wykonania

W jaki sposób wyznaczamy cele polityki gospodarczej:

1.Identyfikacja celu

2.Kwantyfikacja celu

1.Identyfikacja celu- co jest w danym okresie celem polityki gospodarczej 9w jakim systemie politycznym żyjemy), co jest w tej chwili. Mówi się o tym przed kampanią wyborczą. Aby to działało bezkolizyjnie musza być spełnione warunki:

-odpowiednio wysoka frekwencja wyborcza (mniejsze ryzyko, że w czasie kadencji są protesty na ulicach)

-dlaczego wyborcy zniechęcają się 9nie spełniają celów, które wyznaczyli sobie w kampanii wyborczej, nie rozwiązuje się bolączek, które są w społeczeństwie0.

Potem te cele są zapisane w ustawie budżetowej w postaci podatków. Cele te są zapisane też w funduszach celowych. Co jest w polu widzenia władz.

2.Kwantyfikacja celu- cele powinny być sformułowane w taki sposób by można było je osiągnąć, zmierzyć, zważyć. Trzeba zaproponować w razie czego jakieś cele zastępcze. Trzeba ocenić czy jest lepiej, czy polityka gosp. Jest skuteczna, bo jak nie to po co to wszystko.

Narzędzia polityki gospodarczej:

1. podmioty polityki gosp. (czyli ciała, którymi są kierowane urzędy, Sejm przyjmuje ustawę budżetową, NIK-organ kontrolny)

2. teorie ekonomiczne

pod warunkiem, że służą do podejmowania decyzji (decyzji praktycznych) zależność, która w dłuższym okresie czasu się zgadza np. stopa bezrobocia

3. akty normatywne regulujące działalność gospodarczą

4. instrumenty wpływu na zjawiska ekonomiczne:

-bezpośrednie np. zamówienia rządowe, zadania planowe, dyrektywy, limity, ograniczenia, kwoty połowowe

-pośrednie np. stopa %, kurs walutowy, stawki podatkowe, wszystkie ceny, stawki celne

Różna jest zastosowalność tych narzędzi w zależności od panującego systemu ekonomicznego, gospodarczego. Chodzi o rynkowość i centralizm.

17.03

Metody wyznaczania kursu walutowego: (wtedy gdy go jeszcze nie ma)

1.Metoda administracyjna

Przedstawiciel władzy określa jaki jest kurs. Władza jeśli zechce może uwzględnić czyjeś interesy (np. importerów- niski poziom kursu). Wada: rzadko uwzględnia realia ekonomiczne, uciążliwa dla władzy, można zgłaszać pretensje co do wysokości tego kursu)

2.Metoda rynkowa

Może mieć 2 rozwiązania:

-ustala się proporcje wymienną (notowania na światowych rynkach walutowych0 pod wpływem podaży i popytu kształtuje się kurs walutowy.

-kurs walutowy wykształca się tylko na rynku krajowym (popyt i podaż na te waluty0

Źródła podaży walut: nadwyżka importu nad eksportem; sprzedaż -eksport towarów i usług; sezonowo -turyści płacący za hotele itp.; dochody z prywatyzacji- konto BC (są nieregularne); bezpośrednie inwestycje zagraniczne; deficyt budżetowy (czymś trzeba go sfinansować) eksport musi przewyższać import- żeby był mały ten deficyt, poprawa atrakcyjności produkcji- narzędzie polityki kursu walutowego to metoda rynkowa.

3.Metoda parytetu złota

Każdy pieniądz miał swój równoważnik w złocie. Miały równoważyć się te ilości złota. Kurs ten nie odzwierciedlał realiów ekonomicznych. Były państwa, które niały problemy ze złotem.

4.Metoda parytetu siły nabywczej

Jeśli jedna waluta jest silniejsza to powinna kosztować więcej jednostek tej waluty słabszej. Z proporcji wymiennej dwóch walut powinna decydować proporcja ich siły nabywczej. Metoda koszyka dóbr i usług- sposób wyznaczania kursu walutowego uwzględniająca parytet siły nabywczej -takie dobra i usługi opisujące przeciętny poziom życia w naszym kraju

Zalety: była ona odbiurokratyzowana (administracja nie miała wpływu0 koniunktura na rynku światowym miała wpływ na wartość waluty w kraju

Wady: brak związku między popytem a podażą, BC musiał uruchamiać rezerwy państwowe

(równowaga na rynku krajowym)

5.Metoda ceny dualnej

Jak ustalić program produkcji aby przy danych ograniczeniach osiągnąć efekty. Trzy środki: maszynogodziny, robotogodziny, praca żywa, materiały. Chodziło o max zysku w przedsiębiorstwie (jest to dla programowania liniowego ). Zadania dualne programowania liniowego: każdemu ograniczeniu odpowiada jedna zmienna dualna: tyle zmiennych ile ograniczeń w zadaniu pierwotnym. Są to rozwiązania dodatnie lub 0, nigdy ujemne. Gdy cena = np. 2 to tzn., że jeśli byśmy mieli o 1 więcej maszynogodzin to zysk byłby w tym programie o dwa wyższy, a gdyby było mniej o 1 maszynogodzinę to zysk byłby w tym programie o 2 niższy. Efektywność wykorzystania zasobów - pokazuje to cena dualna. Cena dualna = 0, tzn., że gdy mamy o jednostkę materiału więcej to zysk byłby o 0 niższy czyli jest tych materiałów za dużo (albo za dużo jest zatrudnionych itd.). Muszą to być środki dewizowe na import zaopatrzeniowy - czwarty środek ograniczający (kurs walutowy ma tu znaczenie) wynik np. 5 oznacza, że gdy mamy na import zaopatrzeniowy o 1 Euro więcej to zysk będzie o 5 wyższy (kurs walutowy) - efektywność wykorzystania środków dewizowych powinien być taki jak cena dualna. Tą metodą powinno się wyznaczać stopę procentową. Gdy pieniędzy jest za mało to są zapory płatnicze, dlatego musi być min. poziom emisji aby gospodarka mogła w miarę dobrze funkcjonować, aby można się było rozliczać - piąta zmienna dualna, gdy będzie w obiegu o 1zł więcej to osiągamy 10gr zysku.

Te instrumenty są czasem określane mianem parametrów, gdy kształtuje się tylko i wyłącznie pod wpływem popytu i podaży. A gdy kształtują się pod wpływem decyzji administracji państwowej to są to „quazi, parametry”.

Uwarunkowania polityki gospodarczej:

1. Uwarunkowania zewnętrzne

-natury politycznej;

-finansowe (dług publiczny);

-ekologiczne.

2. Uwarunkowania wewnętrzne

-zasobowe (surowcowe);

-siły roboczej;

-finansowe (deficyt budżetowy);

-ekologiczne (w kraju).

Bariery i pułapy wzrostu.

Bariery - inwestujemy i spodziewamy się przyrostu produktu netto, a okazuje się, że przyrost jest niższy - w skutek działania tych barier: konkretne bariery:

- bariery surowcowe,

- bariery siły roboczej,

- bariery handlu zagranicznego.

Gdy zrealizujemy inwestycję, a nie ma siły nabywczej to może być niepełne wykorzystanie czynników produkcji.

Pułap - inwestujemy za dużo i nie ma nic; zderzyliśmy się z pułapem techniczno-organizacyjnym, inwestujemy za dużo i nie mamy przyrostów, zbyt wiele chcemy naraz zrobić, zderzyliśmy się z pułapem techniczno-organizacyjnym gospodarki, oznacza on górną granice inwestycji, którą gospodarka jest w stanie racjonalnie wchłonąć. My wówczas przeinwestowaliśmy.

24.03

System gospodarczy - zastosowalność narzędzi w dużym stopniu zależy od niego.

I pułap: układ organizacji gospodarki narodowej,

II pułap: należy przedstawić układ regulacji,

III pułap: należy przedstawić układ zjawisk sfery realnej

I pułap - Układ Organizacji Gospodarki Narodowej

1.Struktura podmiotowa gosp. narodowej

Jakie są szczeble zarządzania gospodarką ( centralny i szczegółowy); jak liczny jest szczebel centralny; zmniejsza się liczba podmiotów szczebla centralnego, dlatego, że jest stopniowe rozluźnianie centralizmu (idziemy w kierunku liberalizowania gospodarki)

2. Struktura własnościowa

Możliwości graniczne: wszystko jest w rękach państwa (80% PKB w latach 90.), w rękach prywatnych

3. Allokacja gestii decyzyjnej

Kto ma prawo odpowiedzi na pytanie:

a) Co będziemy produkować?

organ założycielki w państwowym przedsiębiorstwie podejmuje decyzje, w prywatnym przedsiębiorstwie decyduje o tym producent, właściciel środków produkcji pod wpływem sygnałów z rynku.

Ale gdzie? - To pozostanie na odpowiedź na szczeblu centralnym. Wiele inwestycji powstaje na terenach przeinwestowanych.

b) Ile będziemy produkować?

c) Jak będziemy produkować? (pytania o technikę)

d) Gdzie będziemy produkować?

e) Ile będzie do podziału? - miejsce na wymianę za granicą (pytanie o polityke kursu walutowego)

f) Jak to podzielimy?

a,b,c,d - to opisuje gospodarkę zamkniętą

II pułap - Układ regulacji, należy przedstawić:

1. Podsystem planowania - ma duże znacznie

2. Subsystem parametrów organizacyjnych

3. Subsystem sterowania

4. Subsystem zasilania

Ad. 1. W zależności od tego jak wygląda układ organizacyjny, tak też wygląda układ regulacji

Gdy jest przewaga podmiotów prywatnych to pod system planowani nie ma dużego znaczenia, bo to co się ustali na szczeblu centralnym nie ma znaczenia obligatoryjnego. Większe znacznie ma subsystem parametrów organizacyjnych ( np. stopy %, nakazy i dyrektywy mają znacznie dla państwowej własności) są one zobowiązane do posłuszeństwa wobec organu założycielskiego, dlatego ważne jest kto jest właścicielem przedsiębiorstwa.

Ad.4. W jaki sposób przedsiębiorstwo zdobywa środki na działalność, w jaki sposób jego efekty są spożytkowane?

Przedsiębiorstwa deficytowe miały wyrównania z budżetu - dla państwowych przedsiębiorstw, dla prywaciarzy - środki na działalność są jego, efekty też są jego, musi tylko uregulować obowiązkowe obciążenia.

III pułap - Układ zjawisk strefy realnej:

Konkretne strumienie produkcji, inwestycji, zatrudnienia, majątku ujmowane najczęściej pod postacią makroproporcji tj. stanowią cele polityki gospodarczej, albo ograniczenia (uwarunkowania).

Były, są i pozostaną polityki funkcjonalne, problemowe

Rodzaje polityki:

1.Przed rokiem 90-tym - polityka celna nie realizuje własnych celów, pomaga realizować cele innych polityk

2. Polityka przekształceń własnościowych (prywatyzacja)

Polityka celna może:

1.Wspomagać politykę fiskalno-budżetową - gdy cła są pobierane tylko by zapewnić część dochodów budżetowych to jest to polityka fiskalna

2. Wspomagać politykę handlową - cele: rozwijać handel zagraniczny

3. Wspomagać ogólnie rozumianą politykę rozwoju

„Fiskalny” - polityka zapewniająca dochody państwa, kiedyś dochody z budżetu były głównie z ceł, cła mogą być narzędziem kontroli równowagi budżetowej

Ad. 3 - narzędzia taryfowe: stawki celne

narzędzia parataryfowe

Cło - opłata jaką uiszczamy w związku z przekroczeniem granicy przez towar

Rodzaje:

*Cła tranzytowe - praktycznie już ich nie ma

*Cła eksportowe - są one nowe, gdy są braki na rynku towarowym i chcemy ochronić rynek narodowy (obecnie nie mają racji bytu)

*Cła importowe - mają różny charakter, zależy od celów jakie realizuje, zależy od towarów na jakie jest nakładany

1.Cła fiskalne (są potępiane) - na owoce egzotyczne, mają ten sam charakter w krótkim i długim okresie na te same produkty

2. Cła ochronne - na substytuty krajowe, chroni krajową, rodzimą produkcję (w długim okresie czasu), ale nie dają one 100% gwarancji ochrony produkcji krajowej

Jak wymierzamy cła? (głównie dla ceł importowych)

1.ad valorem - od wartości lub stosując stawki specjalne

*Cła karne lub uprzywilejowane dla krajów z KNU (Klauzula Najwyższego Uprzywilejowania) to te, które podpisały protokół WTO

*Cła antydumpingowe - gdy towar jest sprzedawany poniżej ceny światowej (mają je produkty typu surowcowego, łatwo jest je standaryzować - opisać je liczbowo) trzeba tu udowodnić, że krajowi producenci ponoszą straty, które cło zniweluje.

Dumping - sprzedaż poniżej kosztów wytworzenia

*Cła wyrównawcze (cła karne) - gdy eksporter sprzedający do nas dosłał do transakcji subwencję (za drogo wytwarzał) to cło zniweluje korzyść

*Cło preferencyjne - niższe od ceł taryfowych i są zamiast a nie dodatkowo, są niezgodne z KNU, stosujemy je gdy:

- uzyskamy zezwolenie WAIVER (odnosi się ono do jednej konkretnej transakcji)

aby uzyskać tę zgodę musi się zgodzić 2/3 delegatów państw członkowskich WTO pod warunkiem, że na głosowaniu jest obecna przynajmniej połowa. WAIVER udziela się bardzo rzadko (zgoda nie może naruszać interesów krajów członkowskich)

-są obroty wzajemne krajów zrzeszonych:

*w Strefie Wolnego Handlu,

* w Strefie Unii Celnej

Strefa Unii Celnej- wspólna polityka celna na zewnątrz, a między sobą (obroty wzajemne) stosują zasady preferencyjne czyli stawki zerowe)

-jest import z krajów rozwijających się

Strefa Wolnego Handlu- na zewnątrz ma własną politykę, jest to skutek kampanii, której celem było to aby importerzy z krajów rozwijających się traktować preferencyjnie. Ułatwienia nie zawsze dają pozytywny skutek.

Efekt przesunięcia i kreacji- tylko przez kraje, które ze sobą graniczą, korzyści z obrotu wzajemnego:

-niższe koszty transportu (efekt przesunięcia) przesuwa siłę strumieni handlu międzynarodowego.

-realizuje się efekt kreacji- robi się, wzrasta popyt

Te elementy wystarczą aby coś takiego stworzyć między krajami sąsiadującymi ze sobą. Musi być warunek; gospodarki tych krajów muszą mieć strukturę komplementarną (uzupełniającą), ale w przypadku CEFTY ten warunek nie jest spełniony. Struktury gospodarek nie zmienią się łatwo.

*Cła ekspansywne- produkt musiał być wytwarzany w ramach monopolu państwa, do którego utrzymywała się wysoko cena, a co za tym idzie wysokie cła. Ale po co to? Te wysokie cła były źródłem pewnego funduszu, którego środki były przeznaczone na wspieranie eksportu (obecnie to nie obowiązuje).

31.03

Są to narzędzia typu celnego.

Narzędzia pozataryfowe:

*opłaty wyrównawcze- głównie narzędzia wspólnej polityki rolnej, cel mają zapewnić producentom krajowym opłacalną cenę minimalną na rynku wewnętrznym, państwo musi uznać za stosowne konieczność wprowadzenia opłaty wyrównawczej. Nie ma tu zemsty ze strony drugiego kraju na to, kraje UE często korzystają z tych opłat), opłaty wyrównawcze stosujemy tylko do produktów rolno-spożywczych, u nas nie często się z tego korzysta.

(limity, zezwolenia, nakazy)

Wartość celna towaru -wartość fakturowa (ceny CIF)

Nie można ze cenę towaru przyjąć wartości fakturowej w sytuacji gdy istnieją związki kapitałowe między kontrahentami, bo są zainteresowania w zaniżaniu wartości produktu. Wtedy bierzemy ceny na ten produkt wcześniejsze i mnożymy przez inflację, a gdy tak nie można to ceny z innymi kontrahentami, przeliczone na naszą walutę, a gdy to nie pomaga to: albo bierzemy ceny produktów substytucyjnych albo używamy cenę konstruowaną- liczymy ile według nas kosztowałoby wytworzenie danego towaru.

GATT odnosi się do obrotu towarowego.

WTO -dotyczy obrotu handlowego i usługami (płaszczyzny, zmiany), stopniowe doprowadzenie do redukcji stawek celnych (to wymaga zmierzenia się z większą konkurencją) rezygnacja z ograniczeń ilościowych- aby przetransportować je na wzrost stawek celnych, a potem zlikwidować.

WTO- wchłonęło zasady GATT. Jedyne ograniczenie pozacelne, które pozostało to oplata wyrównawcza. Nowe uregulowania dla własności intelektualnej (np. mniejszy pobór podatków)

To Amerykanie sprawili, że GATT przeszedł na WTO, protokół rozbieżności spowodował , że najpierw powstał GATT, który trwał ponad pól wieku. Powód powołania WTO- naciski polityki amerykańskiej.

Pojawienie się polityki bólu 90- polityka przekształceń własnościowych (prywatyzacja)

Przesłanki:

1. majątek państwowy tak naprawdę nie ma właściciela

2. wyższa efektywność gospodarowania

3. w zależności od jakości majątku prywatyzuje się je na różne sposoby (metody):

I klasa- majątek najlepszy- dla prywatyzacji kapitałowej, dla majątku bardzo drogiego, wysoce i trwale rentownego

I etap prywatyzacji komercjalizacji -przekształcenie przedsiębiorstw państwa w spółkę skarbu państwa

II etap prywatyzacji dróg prospektu emisyjnego zawierający wszelkie informacje dające możliwość wyrobienia sobie poglądów

III etap prywatyzacji emisji akcji:

liczba akcji * cena nominalna = wartość przedsiębiorstwa.

Inwestor strategiczny zagraniczny, na zaoferowany pakiet akcji do 49 %, bo w prywatnych rękach nie ma pieniędzy (takiej sumy)- napływ środków dewizowych to ciągnie za sobą transfer technologii. Reszta akcji na zasadach preferencji przeznacza się załodze. Sprzedaż znacznie poniżej ceny nominalnej, nie można oddać załodze za darmo.

II klasa- dla tańszego majątku, rodzimego kapitału, ale musi być wysoce i trwale rentowny, bo tak nikt by tego nie kupił. Metody prywatyzacji likwidacyjnej, bezpośredniej.

1.sprzedaż przedsiębiorstwa inwestorowi prywatnemu, krajowemu

Inwestorzy:

-pasywny: czerpie korzyści z tytułu własności, ale bezpośrednio nim nie zarządza, robi to ktoś w jego imieniu

-aktywny: kupuje przedsiębiorstwo aby osobiście nim zarządzać

2. nowa inwestycja prywatna -realizowana przez inwestora prywatnego.

Skutki:

-przedsiębiorstwo zyskuje rentowność na stałe

-zmienia się struktura przedsiębiorstwa

-realizuje się tu cele prywatyzacji (poprawia się zarządzanie0

3. sprzedaż składników majątku- przedsiębiorstwo nie może funkcjonować na rynku, sprzedajemy je po kawałku, dobry jest też teren, na który stoi przedsiębiorstwo, ale ginie tu wartość zorganizowana (majątek pozytywnie współpracuje ze sobą, możemy tu zyskać).

4. akcjonariat pracowniczy- nie zbyt drogie przeds. Powoduje, że załoga robi składkę i kupuje go od Skarbu Państwa, to przedsiębiorstwo ma niezłą rentowność. Ale Skarb Państwa niechętnym okiem patrzy na ten rodzaj prywatyzacji, bo sprzedaje je za 30%, czasem jest tu konieczność kredytowania (ale banki nie zawsze chętnie je dają)

5. bankowe postępowanie ugodowe- przedsiębiorstwo zadłużone bez długu funkcjonuje dlatego banki zgadzają się na umorzenie długu w zamian za udział w własności. Realizuje się tu cel prywatyzacji, bank pilnuje tu efektów

6.BOOS- zarządzanie majątkiem przez siebie stworzonym, państwo pozwala aby prywatny inwestor coś zbudował i w zamian państwo pozwala mu użytkować taki obiekt ja swój przez jakiś okres czasu.

Warunki:

-inwestor musi odzyskać nakłady wraz z oprocentowaniem oraz musi zarobić

-inwestycje natury infrastrukturalnej wchodzą w skład BOOS. Funkcjonuje to w dobrym zakresie.

07.04

Metody wyceny prywatyzującego majątku;

1. bazujące na wartości składników majątkowych przedsiębiorstwa:

- wartości księgowej (aktywa przedsiębiorstwa minus aktualny stan zadłużenia) jest to metoda niedoskonała, bo zmienia się stan zadłużenia z miesiąca na miesiąc

-wartości odtworzeniowej (liczymy ile kosztowałoby w tej chwili tworzenie tego majątku i uwzględniamy jego wiek i odejmujemy amortyzację).

-wartości likwidacyjnej (sprzedaje się poszczególne składniki majątkowe przedsiębiorstwu- gdy ono już nie może funkcjonować na rynku)

2. współczynnikowe metody:

-cenowo-dochodowe (zał. majątek trwale rentowny daje zysk, musi istnieć podobne przedsiębiorstwo, które ma notowania na giełdzie- ta sama branża, podobna wielkość)

3. metoda zdyskontowanego strumienia gotówki

V=CF₀+ CF₁/1+r + CF₂/ (1+r)² +... + CF_n /(1+r)ⁿ +RV

CF₀- rok początkowy

r- stopa % w chwili robienia rachunku obowiązująca

RV- wartość uzupełniająca

Jak długo przedsiębiorstwo będzie funkcjonować na rynku?

Jak wygląda konkurencja?

Jak zmieniają się gusta dla każdego roku f. Trzeba określić jakiego strumienia gotówki będziemy się spodziewać? Nie jest to metoda dokładną.

Reprywatyzacja- zwrot majątku państwowego poprzednim właścicielom.

---