Wymień subdyscypliny pedagogiki specjalnej

Rewalidacja - oznacza ponowne nadanie wartości, usprawnienie, inaczej rehabilitacja

• Oligofrenopedagogika - niedorozwoje umysłowe, kształcenie i wychowanie osób niepełnosprawnych intelektualnie

• Tyflopedagogika - zaburzenia wzroku, niewidomi od urodzenia, bądź nabyte

• Surdopedagogika - osoby głuche od urodzenia, bądź nabyte upośledzenie

• Pedagogika lecznicza - osoby przewlekle chore - rak, etc

Resocjalizacja - ponowna socjalizacja w warunkach kontrolowanych

• Pedagogika resocjalizacyjna - do 1971 r. pedagogika niedostosowanych społecznie

Pedagogika specjalna zmierza w kierunku pedagogiki integracyjnej - integrowania osób niepełnosprawnych, tak aby mogły funkcjonować normalnie.

Czym zajmuje się profilaktyka społeczna

Zapobieganiem tym wszystkim sytuacjom, które powodują wyłanianie się potrzeb z zakresu opieki społecznej, a więc i kompensacji społecznej. Rozwinięta i dobrze realizowana profilaktyka społeczna powinna redukować przypadki niedostosowania społecznego, wykolejeń, patologii społecznej. Powinna uprzedzać stany zagrożenia moralnego, zdrowotnego, kulturalnego, społecznego, aby uchronić jednostki i grupy danej populacji przed niepożądanymi odchyleniami od stanów normalnych.

Kto jest autorem książki twórcza resocjalizacja

Marek Konopczyński,

Autor prezentuje:

• praktyczne przykłady metod twórczej resocjalizacji;

• kulturotechniczne formy działań resocjalizacyjnych w placówkach penitencjarnych (teatr, sport, działalność plastyczna i literacka, terapia przez muzykę);

• uwarunkowania efektywności form wychowawczych w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich.

Wymień cechy osoby samorealizującej się

• Obiektywna percepcja rzeczywistości (adekwatność postrzegania świata)

• Ogólna akceptacja przyrody, innych ludzi i siebie - akceptacja samego siebie - wad i zalet, osoba samorealizująca się nie zniekształca własnego obrazu, nie odczuwa wstydu z powodu niedoskonałości; akceptacja samego siebie staje się źródłem akceptacji dla otaczającego świata

• Spontaniczność, prostota i naturalność - dotyczy wszystkich aspektów życia, w sytuacjach społecznych podlegają regułom, które uznają za ważne i nie wahają się wypełniania przypisanych im ról społecznych.

• Koncentracja na problemach poza własną osobą (nieksobność) - osoba samorealizująca się oddaje się pracy, nie tylko dla pieniędzy, ale przede wszystkim dla zaspokojenia metapotrzeb, osiągnięcia najwyższego poziomu własnego potencjału czy rozwijania własnych umiejętności i zdolności, aby w efekcie móc zdefiniować sens własnej tożsamości.

• Potrzeba prywatności i niezależności - mają silną potrzebę odcięcia się i samotności, ale nie unikają wprost, ale po prostu ich nie potrzebuję. Myślą własnymi kategoriami, podejmują decyzję na własną odpowiedzialność i kierują się własnymi motywacjami i dyscypliną wewnętrzną.

• Autonomiczne funkcjonowanie - ściśle związana z poprzednią potrzebą, motywacje osób samorealizujących się nie są deprawacyjne (motywy deficytowe), nie są zależne od realnego świata w zaspokojeniu potrzeb, gdyż te dotyczą przede wszystkim motywu wzrostu i rozwoju. Ich rozwój zależy od ich samych, od wrodzonego potencjału

• Nieustanne poczucie świeżości wrażeń, odczuć - nigdy nie są znudzone własnymi doświadczeniami, codziennie „rodzą się na nowo”.

• Doświadczenie przeżyć szczytowych lub mistycznych - doświadczenia te są dużo częstsze niż u pozostałych osób, wynikają z metapotrzeb.

• Zainteresowanie społeczne - mają silne uczucia empatyczne, potrzeba ciągłego kontaktu z ludźmi, idea braterstwa etc.

• Stosunki interpersonalne - silne związki, zdolni do bezinteresownej i nieegoistycznej miłości.

• Demokratyczna struktura charakteru - akceptują ludzi niezależnie, od ich pochodzenia, wyznania, etc., działania osób samorealizujących się charakteryzują się czymś więcej niż tylko tolerancja.

• Rozróżnienie między środkami i celami, między dobrem i złem - cel ma znaczenie niewiele większe niż środek, środek często staje się celem sam w sobie. Zdolni do rozróżniani dobra i zła, precyzyjnie zdefiniowane standardy etyczne.

• Niezłośliwe poczucie humoru - filozoficzny, dotyczy ludzkość w ogóle, nigdy do konkretnej osoby.

• Zdolność do twórczej kreatywności - oryginalne, inwencyjne, innowacyjne. Maslow porównuje do wyobraźni dzieci, mających nieskrzywiony i bezpośredni ogląd rzeczy. Osoby te podczas każdej czynności mogą być twórcze. Większość z nas traci tę zdolność w toku edukacji.

• Odporność na akulturację, przyjmowanie obcej kultury - zdolni do odparcia zewnętrznej presji, dystans wobec kultury jako takiej.

Źródło - „Pedagogika Resocjalizacyjna”

Krótka charakterystyka osobowości antyspołecznej wg L.P., Radochońskiego i Pospiszyla

Osobowość antyspołeczna, dawniej psychopatia, osobnik który jest definiowany jako przestępca. Charakteryzuje się:

• Aspołecznym zachowaniem

• Impulsywność

• Wysoki poziom hedonizmu, dążenie do przyjemności

• Podwyższony poziom agresji psychicznej, fizycznej i intelektualnej

• Brak poczucia winy, odrzucenie odpowiedzialności

• Niezdolność do głębszych związków emocjonalnych, np. miłości

• Powierzchowny czar i urok, umiejętność manipulowania

Źródło - „Pedagogika Resocjalizacyjna”

cechy wg Radochońskiego:

• osoby dorosłe z zaburzeniami antyspołecznymi oszukują i manipulują ludźmi aby uzyskać korzyść materialną lub satysfakcję osobistą

• drażliwość i agresywność z błahych powodów

• lekceważący stosunek do bezpieczeństwa własnego i innych

• brak żalu przykrości

• brak empatii, cynizm

• cenią urodę bogactwo a nie cenią innych cech zdobywanych w trudzie.

Pospiszyl:

• impulsywność

• niekontrolowana agresja

• brak poczucia winy i wyrzutów sumienia

• błędy w ocenie sytuacji społecznej

• skłonności do kłamstwa

• psychopata

Wyjaśnij pojęcie norm i patologii

Zależą od kryteriów pod względem których pojęcie jest rozpatrywane, są bardzo płynne.

Patologia - jest to określony stan postaw, zachowań i sytuacji życiowych, które są szkodliwe dla postępu i powodują ujemne skutki dla rozwoju jednostki, grupy, środowiska. Patologia to nauka o cierpieniu społecznym które przynosi szkodę.

Norma to konstrukt naukowy wyznaczający granice zachowań normalnych człowieka.

Nie jest jednoznaczna i nie określa jasno jakie zachowania są patologiczne. Ze względu na znaczną szkodliwość społeczną i wartość stygmatyzującą diagnozy psychologicznej i psychiatrycznej określenie, że dane zachowanie jest "nienormalne" wymaga nie tylko fachowej wiedzy, ale także świadomości następstw takiej diagnozy.

Kryteria normy i patologii

Statystyczne - normalne jest to co zmierzone odpowiednim narzędziem statystycznym o odchyleniu +/- 1 od średniej. Normalne zachowanie jest zachowaniem tożsamym z zachowaniem większości.

Ekologiczne, Biologiczno-Ekologiczne - zachowanie jest normalne jeżeli służy przetrwaniu systemu, zachowanie życia, przeżycie, dążenie do utrzymanie kontroli nad otoczeniem.

Medyczne - człowiek jest dobrze przystosowany, jeżeli dysponuje dobrym stanem zdrowia (fizycznego i psychicznego), zdrowie jako zachowanie stanu homeostazy.

Kryterium społeczne - zachowanie jest normalne, gdy pozostaje w zgodzie z normami prawnymi, moralnymi, obyczajowymi

Kryterium psychologiczne - stan optymalnego funkcjonowania, dobrostan, człowiek nie jest dręczony niepokojami, jest zdrowy psychiczne

Kryterium pedagogiczne - zachowania normalne wskazują na drogę ku wartościom, rozwojowi moralnemu i intelektualnemu, dążenie do samorozwoju, samourzeczywistnienia

+

Kryterium interakcyjne - adekwatne reagowanie na bodźce pochodzące z otoczenia fizycznego i społecznego, umiejętności sprzeciwiania się presji niekorzystnych czynników biopsychicznych, środowiskowych i sytuacyjnych.

Co to jest homeostaza

Homeostaza w sensie psychospołecznym dążenie i równoważenie stanu psychofizycznego jednostki poprzez wymianę informacji jednostki ze społeczeństwem.

Homeostaza jest możliwa jeśli jednostka potrafi pogodzić sprzeczność między asymilacją a akomodacją. To zharmonizowanie jest możliwe tylko dzięki działalności twórczej. Twórcą jest człowiek, który na miarę swoich możliwości jednoczy się ze światem poprzez własne dzieło wyrażające jego osobowość.

Nieprzystosowanie społeczne według L.P

Wskaźniki nieprzystosowania społecznego

• nieadekwatnym funkcjonowaniu w ważnych dla systemu rolach społecznych, na przykład w roli dziecka, ucznia

• w postawach (względnie trwałych) antagonistyczno - destruktywnych wobec istniejącego społecznego ładu normatywnego

• w nieumiejętności zaspokojenia potrzeb pierwszego bądź drugiego rzędu w sposób akceptowalny, zwłaszcza w sytuacjach pokusy

Prawdopodobieństwo nieprzystosowania społecznego jest tym większe, im wyższy jest poziom skumulowania niekorzystnych czynników biopsychicznych i im wyższy jest poziom skumulowania niekorzystnych czynników socjokulturowych oraz poprzez sytuacje pokusy.

Nieprzystosowanie społeczne według Cz. Cz.

Wykolejenie społeczne - jest względnie trwałym stanem postaw i motywacji prowadzących do zachowań sprzecznych z normami. Wykolejenie dzielimy na wykolejenie obyczajowe (jeżeli człowiek w sposób względnie trwały łamie normy obyczajowe dla przerwania struktury społecznej np. prostytucja) i wykolejenie przestępcze ( kiedy mamy do czynienia ze złamaniem normy prawnej np. kradzież).

O czym głównie traktuje dzieło Stanisława Jedlewskiego „Nieletni w zakładach poprawczych”

„..za wychowawcą sportowcem chłopcy pójdą w ogień, darzą go szacunkiem, uznaniem, przywiązaniem, zrobią dla niego o wiele więcej, niż dla każdego innego człowieka w zakładzie. Czyż to nie znakomity, niezrównany wprost atut, pozwalający trafić do wychowanków i wykorzystać go do celów wychowawczych?” cytat z książki, można domniemywać o co chodzi w całości.

Kto wprowadził pojęcie kreatywnej profilaktyki społecznej

Marek Konopczyński. Polega na przekierowaniu myślenia korekcyjnego na myślenie kreatywne, miłosierdzie, nie kara. Postrzega resocjalizację jak odkrywanie mocnych stron i wykorzystaniu potencjału poddawanych oddziaływaniom.

Scharakteryzuj skalę Nieprzystosowania Społecznego według L.P.

SNS przeznaczona jest do określenia stopnia wadliwego funkcjonowania dzieci i młodzieży w wieku 13 - 15 lat. SNS jest skalą szacunkową, porządkującą informacje o danej jednostce, służy do wstępne pomiaru nieprzystosowania społecznego. Pozwala ona na określenie intensywności i częstotliwości występowania tych zachowań, lub cech jednostki, które uznawane są przez społeczeństwo, za niekorzystne, szkodliwe, negatywne, w związku z czym są one nieaprobowane lub potępiane. O nieprzystosowaniu jednostki w danym obszarze jej społecznego funkcjonowania wnioskuje się na podstawie przejawianych przez nią form i rodzajów zachowani postrzeganych przez otoczenie społeczne, a zwłaszcza przez tak zwane osoby socjalizująco znaczące. Osobami tymi dla danej jednostki są te osoby z którymi wchodzi ona w częste i ważne dla niej interakcje z racji pełnionych przez siebie ról społecznych.

Skala nieprzystosowania społecznego Lesława Pytki

ROLE POSTAWY KUMULACJA

*nieprzystosowanie ANTYSPOŁECZNE *sprzyja orientacja

rodzinne DZIECKA wagary, ucieczki, agresja wartościująca

*nieprzystosowanie w *czynniki biopsych. i

grupie rówieśniczej i socjokulturowe

KOLEGI

*nieprzystosowanie

szkolne UCZNIA

Deklarowane wartości są nieznaczące, istoten są jedynie te zinternalizowane, tworzące jakiś światopogląd. Przestępcy i nieprzestępcy wyznają podobne wartości

Założenia teorii M. Leblanca

• im większe opóźnienie w rozwoju społecznym nastolatka, tym większa predyspozycja do wchodzenia w konflikt z normami obyczajowymi i społecznymi.

• Im większy prymitywizm w funkcjonowaniu społecznym, tym większa waga przestępstwa

• Więzi z osobami znaczącymi, instytucje socjalizujące, wyrzuty sumienia (mechanizmy kontroli wewnętrznej - powściąga wewnętrzne), powściąga zewnętrzne (normy), to wszystko hamuje przed popełnianiem przestępstw

• Antagonizm destruktywny - łamiemy ogólnoprzyjęte normy i to nasze zachowanie uważamy za normalne (czerpiemy z tego przyjemność)

Na czym polega rozwój tożsamości w ujęciu Eriksona i Allporta

Zdaniem Eriksona, obok stadiów rozwoju psychoseksualnego, istnieją inne psychospołeczne stadia rozwoju jaźni, pozwalające jednostce wytworzyć nową orientację wobec siebie i otoczenia społecznego. Ponadto rozwój nie kończy się w wieku młodzieńczym, ale trwa przez całe życie. W każdym kolejnym stadium rozwoju życia ludzkiego są zawarte pozytywne i negatywne komponenty. Podstawowe znaczenie dla ukształtowania się ludzkiej tożsamości mają kolejne kryzysy, przez które jednostka ludzka przechodzi w toku uczenia się form współdziałania społecznego. Erikson wyodrębnił osiem kolejnych faz rozwoju człowieka, zawierających kształtowanie się przeciwstawnych cech i tendencji osobowości w zależności od typów doświadczeń z osobami socjalizująco znaczącymi.

Zdaniem Allporta

Jednostka w rozwoju osobowy przechodzi siedem wyraźnie zróżnicowanych faz kształcenia własnej niepowtarzalności i indywidualności zwanej „proprimum”. Ewolucja jednostki to proces nabywania i rozrastania się JA, aż do uzyskania JA - intencjonalnego, świadomego własnej tożsamości.

1. Ja cielesne - 15 mies. Jednostka jest w stanie odróżnić siebie od otoczenia

2. Ja materialne - 20 - wyłonieniem w toku różnicowania bodźców i reakcji, odróżniać siebie od innych ludzi i skonstruować poczucie własnego ja, związanego z własnym imieniem.

3. Self-esteem - 2 rok - pojawienie się pierwszych ocen związanych z egocentryzmem, miłością własną i szacunkiem dla siebie. Wzrost poczucia autonomii. Kluczowy okres w rozwoju dziecka

4. Self-extension - 4-5 - poszerza się świadomość autonomii, uczy się posiadania i rozumienia wartości należących do jego subiektywnego świata przeżyć. Pojawia się świadomość idei.

5. Self-image - 5-6 - ja odzwierciedlone w opiniach osób socjalizująco znaczących. Kształtowanie poczucia moralnej odpowiedzialności, definiowanie celów i określanie zamiarów, pod wpływem uczenia się rodzicielskich oczekiwań

6. Ja jako racjonalny układ radzenia sobie - 6-12 - dziecko uczy się, że dzięki własnej aktywności umysłowej może rozwiązać niektóre problemy, podjąć pewne decyzje, zacząć racjonalnie wybierać

7. Ja intencjonalne świadome własnej tożsamości - od 13 - świadomość własnej tożsamości, dziecko potrafi odpowiedzieć na pytanie kim jest, poszukuje długodystansowego celu.

Kryteria dojrzałej osobowości

1. stałe poczucie rozszerzenia się własnego ja, autentyczne uczestnictwo

2. utrzymywanie ciepłych stosunków emocjonalnych

3. poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego

4. realistyczna percepcja siebie i innych

5. umiejętność przeżywania i osiągania sukcesów

6. samoobiektywizacja poprzez własne wytwory

7. posiadanie zunifikowanej filozofii życiowej

Fazy rozwoju człowieka w ujęciu E. Eriksona

1. zaufanie - nieufność 1

1. pojawia się nadzieja i zaufanie do siebie i świata

2. pojawia się lęk obawa i głęboka nieufność

2. autonomiczność - zwątpienie 1-3

1. pojawia się samokontrola i poczucie własnej odrębnośći

2. pojawia się samozwątpienie, a następnie wstyd

3. inicjatywa - wina 4-5

1. w życiu dziecka dominuje orientacja na cele oraz inicjatywa

2. pojawia się poczucie małej wartości, niezaradnośc

4. pracowitość - niższość 6-11

1. pojawia się poczucie kompetencji

2. występuje poczucie braku kompetencji i kompleks niższości

5. tożsamość - pomieszanie ról i tożsamości 12-20

1. pojawia się wierność sobie i większa pewność siebie

2. pojawia się poczucie niepewności i braku tożsamości osobowej

6. intymność - izolacja 20-24

1. rozwija się zdolnośc do miłości bez utraty poczucia tożsamości

2. pojawia się promiskuityzm

7. generatywność - stagnacja 25-64

1. pojawia się potrzeba opiekowania młodszymi

2. poczucie egoizmu i egocentryzmu

8. integralność - rozpacz 65 i później

1. pojawia się postawa mądrości życiowej

2. poczucie rozpaczy, brak zrozumienia i gorycz

Przedstaw założenia Teorii Rozwoju Dojrzałości Interpersonalnej

Sullivan i Grant przyjęli założenie, że rozwój człowieka jest osiąganiem przez niego coraz wyższych poziomów w stosunkach interpersonalnych. Zjawisko to wiąże się z wzrostem poczucia tożsamości JA w miarę nabywania przez człowieka doświadczeń społecznych różnicowanych i integrowanych odpowiednio na poszczególnych etapach rozwoju oraz jego zaburzeń. Główne założenia teorii

• organizm ludzki od chwili narodzin wchodzi w nieustanne kontakty ze swoim otoczeniem, kontakt ten pozwala mu na redukcję napięć fizjologicznych, zaspokojenie potrzeb zgodnie z posiadanym potencjałem biologicznym

• bezpośrednim efektem wchodzenia w kontakt ze świata zewnętrznym jest proces różnicowania dochodzących zeń bodźców oraz reagowanie na nie

• zróżnicowane elementy pierwotnego doświadczenia życiowego polegają uporządkowaniu i selekcji w procesie ich integrowania

Następstwem równoległego integrowania oraz różnicowania doświadczeń życiowych jest pojawienie się u jednostki elementarnych struktur poznawczych, emocjonalnych oraz zachowaniowych.

Omów jeden z dziewięciu podtypów I-Level

POZIOM PIERWSZY

Wrodzony potencjał biologiczny pozwala jednostce na dokonywanie rozróżnień między własnym ciałem, a otoczeniem fizycznym zaspokajającym potrzeby

POZIOM DRUGI

Jednostka jest w pełni świadoma różnic jakie zachodzą między nią, a otoczeniem, dokonuje więc kolejnych rozróżnień między elementami otoczenia oraz osobami.

Cechy aspołeczności:

• traktuje ludzi jednakowo instrumentalnie, egoista

• egocentryzm w myśleniu i działaniu

• działania ludzi są przypadkowe, logika tylko we własnych czynach

• nie okazuje uczuć, poczucie izolacji

• jest przekonany, że cały świat jest przeciwko niemu

• w stosunku do ludzi odczuwa głęboką niechęć, nawet nienawiść

• łatwo wchodzi w konflikty

• nie jest zdolny do autokrytycyzmu

• nie umie osiągnąć długodystansowych celów, szybko się zniechęca i frustruje

• agresja wynika z zablokowania możliwości realizacji potrzeb pierwszego i drugiego rzędu, lub braku kontroli wewnętrznej

• niewykształceni się mechanizmu wstydu

CECHY ASPOŁECZNEJ AKTYWNEJ

• niewrażliwy

• agresywny

• wchodzi w świat podkultury

• etyka kłów i pazurów, prawo pięści

• pasywny

• nie reaguje wprost, szantaż wzbudzanie litości, wrażliwy na krytykę, dezaprobatę

• odrzucenie etyki altruizmu godności i honoru

• brak kontroli wewnętrznej

SPOSOBY BADANIA WARTOŚCI

• zdania alternatywne

• historyjki z dylematami

• zakamuflowane odpowiedzi

• dyferencjał semantyczny - metoda kojarzenia

CELE:

• doprowadzenie do zmiany sposobu postrzegania siebie na bardziej realistyczny

• redukcja motywacji antyspołecznych

• obniżenie poczucia izolacji społecznej

• wyuczenie postrzegania związku między zachowaniem a reakcjami innych osób

• wyuczenie autokontroli i minimalne skonformizowanie przez dostosowanie

ŚRODOWISKA PORZĄDANE

• rodzina, która emanuje ciepłem, tolerancją, wyrozumiałością, umiejętne podawanie wzorców zachowań, empatia - zmiana obrazu innych ludzi

KONTROLA

• powinna być wyrazista, co wolno, czego nie wolno wyraźne sprecyzowanie wymagań

• stopniowe wymagania

• nie realizować rygorystycznie

• osoby aspołeczne wymagają ciepła i akceptacji, są podejrzliwi, kary lepiej odraczać

OPTYMALNE METODY

• psychodrama - werbalizacja problemów, odnalezienie alter ego wychowanka, przeciwieństwa

• behawioralna - pomoc w wypełnianiu bieżących spraw, dobrze, żeby wychowanek sam odkrył dlaczego jest agresywny

• nieodpowiednie są przesłuchania

PORZĄDANE CECHY WYCHOWAWCÓW I TERAPEUTÓW

• spokój

• opanowanie

• wychowawca ma dostosować się do wychowanka

• tolerancyjny

• umiejętność utrzymania kontroli

• zaimponowanie czymś, oczarowanie

POZIOM TRZECI

Postrzega nie tylko rzeczy i osoby, a także fakt wzajemnej ich zależności. Ponadto coraz wyraźniej dostrzega zależności między sobą, a pozostałymi osobami.

• Niedojrzały konformista

• Manipulator

• Konformista podkulturowy

POZIOM CZWARTY

Uświadamia sobie i akceptuje fakty, że niemożliwe jest kontrolowanie i manipulowanie resztą świata poza nią, dostrzega zwłaszcza manipulowalność rozmaitych elementów świata zewnętrznego oraz osób ją otaczających, w związku z tym konstatacją, czuje się stosunkowo bezradna, słaba ->poczucie niższości

• Neurotyk aktywny

• Neurotyk lękowy

• Identyfikowany z podkulturą

• Reaktywny w sytuacjach traumatyzujących

POZIOM PIĄTY

W miarę rozwiązywania konfliktów związanych z pełnieniem przez jednostkę ról społecznych oraz w miarę coraz skuteczniejszego uczenia się rozwiązywania tychże konfliktów jednostka zaczyna nadawać im własne znaczenie.

POZIOM SZÓSTY

Integracja tożsamości ja - precyzyjne odróżnienie przez jednostkę składników roli społecznej, lub ich zbioru, od tego kim sama jest jednostka i jej życie wewnętrzne - osoba dojrzała, zdaje soie sprawę, że nie można żadnego człowieka, ani jej samej sprowadzić do jednego wymiaru. Potrafi funkcjonować w rolach społecznych.

POZIOM SIÓDMY

Nadprzeciętna zdolność jednostki do postrzegania i rozumienia procesów różnicowania oraz integracji jakim podlega w toku swego indywidualnego rozwoju.

Narysuj 3 najważniejsze twoim zdaniem wykresy z książki pedres i uzasadnij wybór

Przystosowanie jako funkcja homograficzna str 21

Heurystyczny model funkcjonowania człowieka str 14

Heurystyczny model systemu działań resocjalizujących str. 203

Omów dwie strategie resocjalizacji według Czapówa.

Resocjalizację w ujęciu Czapówa należy rozpocząć od kształtowania wiedzy (zmiany tej wiedzy) i kształtowania emocji (kontroli wewnętrznej). Ta koncepcja zmierza w kierunku przebudowy wnętrza i kształtowania postaw. Dwie strategie:

1. strategia polegająca na zmianie dominacji postaw.

2. strategia zmiany sposobu integracji postaw, scalenie wszystkich postaw

Omów co najmniej 5 koncepcji resocjalizacji według Lesława

1. modyfikacja zachowań pod wpływem odpowiednich bodźców

1. koncepcja behawioralna - najbardziej prymitywny sposób pojmowania resocjalizacji - trening - kary i nagrody, system progresywny

2. zmiana społecznej przynależności poprzez zmianę roli społecznej

1. doprowadzić do tego aby prawidłowo funkcjonował w rolach

2. dotrzeć do scenariuszy ról i próbować je zmienić - metoda socjoterapeutyczna - drama

3. rekonstrukcja postaw, ponowne kształcenie postaw, zwłaszcza postaw dominujących, nasyconych uczuciami negatywnymi, wiąże się z koncepcją wykolejenia, kształtowanie wadliwych nastawień poznawczych i emocjonalnych

4. uczenie prawidłowego, społecznie akceptowanego sposobu zaspokajania potrzeb pierwszego i drugiego rzędu, odnosi się do osób psychicznie chorych

5. prewencja - profilaktyka - resocjalizacja w sensie potencjalnym

1. profilaktyka pozytywna

1. nie uszkadzać komórki struktury społecznej

2. oddziaływać tak, aby dzieci były odporne, silne nie podatne na pokusy

3. powinna wykorzystać potencjały, odkrywanie mocnych stron

2. profilaktyka negatywna

1. stymulowana kara

Co to jest procedura resocjalizacyjna według Czapówa

Procedura resocjalizacyjna:

1. kształtowanie więzi dwuosobowych - psychotechnika, ja-ty (diada), wyeliminowanie egoizmu egocentrycznego, narcystyczne formy zachowania, dialog „twój z innymi, twój z otoczeniem”

2. socjotechnika - kształtowanie więzi społecznej, ja uspołecznione, standardy społeczne definiują naszą tożsamość społeczną. Resocjalizacja jako rozbicie grupy. Socjodrama, psychodrama, trening grupowy. Wpływanie na jednostkę przez grupę

3. kulturotechnika - kształtowanie więzi z dobrami kultury, nauka, praca. Ja - teatr, nauka, czas wolny. Wychowanka należy uczynić twórcą. Wychowanek przetwarzając świat przetwarza siebie.

2 i 3 to antropotechniki

Od czego zależy skuteczność resocjalizacji?

Omów znane ci kryteria skuteczności resocjalizacji.

1. utworzenie funkcjonującego w sposób ciągły zespołu diagnostycznego zapewniającego stały dostęp informacji o wychowankach i skutkach oddziaływania resocjalizującego

2. możliwie pełna indywidualizacja oddziaływań opiekuńczych, wychowawczych i terapeutycznych

3. wprowadzenie i wyraźne określenie kryteriów oceny postępów wychowanków w procesie resocjalizacji, wraz z pełnym, racjonalnym ich uzasadnieniem

4. odpowiedni dobór wychowawców, według kryteriów przejawianych zainteresowań

5. elastyczna struktura pionowa i pozioma instytucji resocjalizującej umożliwiająca resocjalizację poprzez tworzenie i dopasowywanie sytuacji wychowawczych do charakteru wychowanka, a nie odwrotnie

6. wypracowanie systemu opieki następczej nad wychowankami osuszającymi instytucję

Model diagnozy i metodyki behawioralnej, wielowymiarowej, interakcyjnej

BEHAWIORALNY

Przedmiot:

• eliminacja zachowań uznanych za niepożądane lub niewłaściwe

• zachowania antyspołeczne jednostki

Celem:

• wykrywanie tego, jaki bodziec wpływa na jakie zachowanie

• wykrywanie czynników wpływających na zmiany zachowania jednostki lub grupy społecznej

Założenie: istotą nieprzystosowania społecznego jest samo zachowanie jednostki a nie mechanizmy psychologiczne ani rola społeczna jakie pełni jednostka

Model behawioralny opiera się w związku z tym założeniem na teorii uczenia się. Dlatego resocjalizacja wg tego modelu jest rozumiana głównie jako proces wygaszania lub zapominania wyuczonych uprzednio stereotypów behawioralnych.

Terapia behawioralna:

• nastawiana jest na modyfikacje zachowań społecznych, które przynoszą jakieś szkody, straty, zagrożenia (niewłaściwe zachowanie)

• istotą terapii behawioralnej jest poznanie złożoności mechanizmów psychologicznych zachowań człowieka

• w związku z tym, że model terapii behawioralnej opiera się na teorii uczenia się, która zakłada, że zachowania ludzkie są wyuczone, również zachowania dewiacyjne są wyuczone

INTERAKCYJNY

Za pomocą I-level classification.

WIELOWYMIAROWY (rozumiany jako interdycyplinaryny)

Przedmiot: zachowania (tak jak w behawioralnej), ale także przede wszystkim mechanizmy regulacji zachowania człowieka w danych warunkach społecznych, które prowadzą do zaburzeń przystosowania społecznego

Model tej diagnozy obejmuje:

1. określa intensywność niewłaściwych postaw

2. identyfikacja stopnia wadliwości ról społecznych

3. wskazanie niekorzystnych hipotecznych czynników zwiększających prawdopodobieństwo konfliktu jednostki z normami społecznymi

4. ocena wielkości zagrożenia społecznego (ze strony jednostki)

Związek prawa karnego i resocjalizacji

Pozytywne aspekty prawa karnego

• kary potencjalnie spełniają funkcję prewencyjną, odstraszającą, powinny być stosowne do wykroczeń i sprawiedliwe (lepiej zapobiegać niż leczyć)

• prawo karne reguluje w sposób cywilizowany postępowanie obu stron, nie pozwala na samosąd

• dzięki prawu karnemu ofiara uzyskuje satysfakcję, bowiem krzywda ludzka nie zostaje bez echa

• prawo karne spełnia funkcję powstrzymującą, szczególnie dla powstrzymania zachowań przestępczych i sprzyja resocjalizacji

Negatywne aspekty prawa karnego

• interwencje państwa są nieskuteczne ani w funkcjach prewencyjnych, ani resocjalizacyjnych

• proces karania publicznego prowadzi do stygmatyzacji, powstanie ryzyka wtórnej przestępczości i dewiacji

• redukcja relacji ludzkich do jednej płaszczyzny konformizm - nonkonformizm

• stosowanie sankcji karnych prowadzi do zaburzenia podstawowych zasad na linii obywatel - państwo, państwo nie może stać ponad obywatelem, powinno mu służyć

Wzmaganie represji, zaostrzanie sankcji, dolegliwości kary jest niehumanitarne, przede wszystkim jest zorientowane przeciwko ludziom. Pedagogika resocjalizacyjna ucieka od tego schematu, oddziela bowiem akt przestępczy od osoby sprawcy, dostrzega konieczność przywrócenia kryminalisty do funkcjonowania w powszechnie akceptowanych rolach społecznych. Postępujące zaostrzanie sankcji wpływa negatywnie na możliwość resocjalizacji.

Warianty reformy resocjalizacyjnej nieletnich w Polsce

1. zlikwidowanie zakładów poprawczych jako siedlisk zła, prowadzących do różnych odmian patologii, w zamian zakłady karne dla młodocianych, a dla młodszych zakłady wychowawcze

2. istniejące zakłady poprawcze przenieść z resortu sprawiedliwości do resortu edukacji. Rozbudowanie sieci placówek przez MEN, kształcenie i wychowanie.

3. prywatyzacja zakładów poprawczych na wzór krajów zachodnich, państwo refundowałoby 50% kosztów

4. utworzenie MOASu na nowych zasadach organizacyjnych i programowych (pedagogicznych) wdrożono w połowie lat 90

Hierarchia celów pedagogicznych MOAS

• uzupełnienie zaniedbań szkolnych i wyrównanie poziomu wiedzy

• uzyskanie przez wychowanka wiedzy i umiejętności zawodowych

• optymalny rozwój nieletniego w zakresie życia osobistego

• podwyższenie samooceny, ukształtowanie motywacji do zmian negatywnie ocenianych skłonności

• korygowanie i modyfikowanie zachowań i postaw antagonistyczno - destrukcyjnych

• zaspokajanie specyficznych potrzeb wynikających z wadliwej socjalizacji

• zapewnienie konwencjonalnych warunków życiowych (odzież, warunki mieszkaniowe, etc)

• ochrona społeczności (placówki i poza nią) przed działaniem antyspołecznym i przestępczym

• powstrzymywanie działań i motywacji przestępczych, oraz wyuczenie kontrolowani tego typu zachowań poprzez możliwość zastosowania przejściowej izolacji i przymusu bezpośredniego

Państwo, kościół, szkołą - za i przeciw w kontroli zachowań ludzkich

Neurotyzm i jego odmiany A. Kempiński

Zaburzenie zachowania na poziomie somatycznym lub wegetatywnym, wiąże się z podwyższonym poziomem lęku, który pojawia się jako efekt konfliktów wewnętrznych (między przeciwstawnymi dążeniami popędowymi lub popędami a społecznymi oczekiwaniami)

Kempiński - nerwice powstają w wyniku zachwiania metabolizmu informacyjno-energetycznego, niedobór/nadmiar informacji może zachwiać metabolizmem informacyjnym, energetycznym zaś niedobór/nadmiar jedzenia.

Odmiany neurotyzmu (nerwic):

• histeryczny - problem z zahamowaniami seksualnymi, podłoże erotyczne; lat. histeria = macica

• neurasteniczny - człowiek czuje się przeładowany informacjami (np. nauczycielki, czy pielęgniarki)

• hipochondryczny - człowiek przesuwa swoje lęki i niepokoje na zdrowie, przesadna koncentracja na zdrowiu

• anankastyczne - nerwice natręctw (nagrodą staje się zmniejszenie napięcia wewnętrznego)

• depresyjny - obniżenie nastroju, smutek, przygnębienie, melancholia, poczucie utraty sensu życia, może być wskaźnikiem psychozy maniakalno-depresyjnej, obejmuje myśli samobójcze

Psychopatia w ujęciu Pospiszyla

Pospiszyl wyróżnia w psychopatii:

• deficyt lęku - defekt emocjonalny polegający na braku przyswajania odruchów moralnych i braku empatii;

• deficyt uczenia się - dominujące w typie impulsywnym zachowania agresywne;

• upośledzenie związków - relacje oparte na przydatności innych do własnych celów, płytkie związki - dominujące w typie kalkulatywnym, ignorowanie konwencji społecznych;

• cierń psychopatyczny - zubożone życie psychiczne, kompensowane przez narcyzm - wyczulenie na przejawy niedoceniania

Diagnostyka a heurystyka pedagogiczna

W pedagogice resocjalizacyjnej diagnozując możemy wykorzystywać heurystyczny model systemu działań resocjalizacyjnych oparty na trzech klasach czynności:

• postulowaniu - określaniu celów operacyjnych, możliwych do osiągnięcia w danych warunkach

• optymalizowaniu - sporządzaniu rozmaitych wersji działania przewidującego zmienność otoczenia i wyborze najlepszego z możliwych wariantów działania przy uwzględnieniu celów i środków działania praktycznego, którymi się dysponuje

• realizowaniu - zastosowaniu środków zgodnie z wcześniej ustalonymi metodami w celu osiągnięcia uprzednio założonych celów w zmieniającym się otoczeniu

Klasy te są wzajemnie sprzężone, między sobą i otoczeniem w następujący sposób

• otoczenie (rozumiane jako informacje, wyniki diagnozy) i optymalizowaniem (użytkowanie informacji w doborze sposobu działania)

• optymalizowanie i postulowanie, co gwarantuje współzależność celów i sposobów działania

• postulowanie i realizowanie, zapewniające współzależność celów i środków działania (przez dobór optymalnych środków)

• otoczenie (rozumiane jako „baza surowcowa”) i realizacją czyli pożytkowaniem tych środków w praktyce

Suma tych sprzężeń pozwala określić sposoby oddziaływania (wynikające z optymalizacji) i dopasować środki (realizowanie), aby osiągnąć zamierzony skutek pedagogiczny.

Jako, że system heurystyczny jest systemem probabilistycznym, a nie deterministycznym musimy liczyć się z możliwością nietrafnego wykonania jednej, bądź kilku czynności (optymalizacji, postulowania bądź realizowania) a tym samym nie osiągnięciem zamierzonego celu. Ryzyko to potęguje zwłaszcza specyficzna cecha otoczenia społecznego w którym mamy zamiar działać - nieustanna zmienność.

Omów znane ci wnioski z badan nad efektywnością resocjalizacji

BADANIA AMERYKAŃSKIE

Generalizując:

Porównywanie skuteczności i efektywności resocjalizacyjnej ośrodków środowiskowych (wolnościowych i zamkniętych) nie jest w pełni możliwe, gdyż nieporównywalne są ich cele podstawowe i operacyjne, strategie i procedury oddziaływania, oraz kategorie osób poddawanych obu rodzajom oddziaływań. W instytucjach zamkniętych są bowiem umieszczanie, przede wszystkim, zdeklarowani przestępcy, natomiast w otwartych, przestępcy przypadkowi oraz młodzież nieprzystosowana społecznie, lub mająca problemy psychologiczne w zakresie adekwatnego funkcjonowania w przypisanych jej rolach społecznych, czyli osobnicy mniej groźni.

Przykładowe badania

1. 1966 Bayley - „większość badaczy wskazuje na fakt, iż efektywność resocjalizacji w rozmaitych instytucjach nie jest zadowalająca, lecz daje się wyraźnie zauważyć”

2. 1978 Ochlin - „czynnikami sprzyjającymi prawidłowej i względnie skutecznej resocjalizacji prowadzonej w instytucji zamkniętej są:

1. Niewielkie liczebnie środowisko instytucjonalne

2. Małe zróżnicowanie funkcji personelu pedagogicznego

3. Wysoki poziom i jakość stosunków społecznych i emocjonalnych w obrębie grup wychowawczych oraz między wychowankami i kadrą pedagogiczną”

3. 1980 Pinatel - „Im lepiej wychowanek jest przystosowany do instytucji, tym gorzej przystosowuje się do środowiska zewnętrznego i to tym gorzej im dłużej pozostawał pod wpływem instytucji zamkniętej.”

4. 1973 Ward - dokonując przeglądu wdrożonych programów resocjalizacji nie udało się wykazać przewagi programu psychoterapeutycznego nad socjoterapeutycznymi i środowiskowymi z punktu widzenia efektywności

BADANIA ANGIELSKIE

Hood 1963

Prowadził badania w trzech kierunkach:

• Brał pod uwagę jeden rodzaj środka lub metody resocjalizacyjnej i określał jego skuteczność w trakcie stosowania i po pewnym czasie (na przykład po upływie 5 lat). W rezultacie tych badań stwierdzono, że środki probacyjne są o wiele skuteczniejsze w oddziaływaniu na przestępców niż środki karne, ale tylko w odniesieniu do wąskiej grupy delikwentów - tylko tych którzy popełnili przestępstwo pierwszy raz

• Drugi typ badań „porównawcze” polegał na porównaniu wskaźników przystosowania społecznego dwu równoległych grup przestępczych poddanych oddziaływaniu dwu różnych (niekiedy alternatywnych) metod resocjalizacji. Prowadził też badania zestawiające wskaźniki recydywy oczekiwanej ( prawdopodobnej) z wskaźnikami recydywy faktycznej (stwierdzanej w wyniku badań katamnestycznych) wysnuł następujące wnioski:

• Sankcje pieniężne we wszystkich grupach wiekowych są bardziej skuteczne niż jakiekolwiek inne środki o charakterze probacyjnym (dotyczy to zwłaszcza skazanych po raz pierwszy)

• Długoterminowe kary instytucjonalne nie są bardziej skuteczne niż kary krótkoterminowe

• Resocjalizacja w środowisku otwartym, półotwartym i zamkniętym jest jednakowo nieskuteczna

• Wskaźniki powodzenia resocjalizacji różnią się dla poszczególnych klas przestępców, wobec których są stosowane zróżnicowane metody oddziaływania. Trudno jednak określić co konkretnie wywiera największy wpływ na ich powodzenia i który na porażkę.

• Trzeci kierunek badań koncentrował się na poszukiwaniu związków między treścią stosowanych wobec przestępców środków resocjalizacji a ich wpływem na zachowanie i osobowość pensjonariuszy. Analizując wiele danych, włączając w to biografie skazanych, strukturę społeczną instytucji korekcyjnych czy presje współosadzonych doszedł do wniosku, że nawet pozytywne zmiany w zachowaniu się przestępców pod wpływem pobytu w zakładzie zacierają się, gdy pobyt ten przedłuża się.

Podsumowując swoje badania stwierdza, iż kluczowym momentem w resocjalizacji jest właściwy dobór strategii posterowani do poszczególnych typów osobowości przestępczych, gdyż jedni są wrażliw na oddziaływanie dyscyplinujące czy permisywne, inni na terapeutyczne i doradcze, a jeszcze inni na kary pieniężny i inne rodzaje grzywny.

Tyle powinno wystarczyć

Scharakteryzuj 3 warstwy pedres: aksjologiczno-teologiczna, teoretyczna, metodyczna

WARSTWY PEDAGOGIKI RESOCJALIZACYJNEJ

TEORETYCZNA	PRAKTYCZNA
Formułowanie dyrektyw postępowania badawczego, które umożliwiłyby zdobycie wiedzy i jej usystematyzowanie na temat rzeczywistości wychowawczej. (Formułuje pewne twierdzenia, pewną wiedzę, teorię, które można wykorzystać w praktyce.)	- formułowanie zaleceń - projektowanie optymalnych sposobów, technik modyfikacji zaburzonych zachowań - opracowywanie - uzasadnianie - wdrażanie określonych projektów dotyczących zmian w procesie kształtowania człowieka jak i jego środowiska wychowawczego (Formułuje i realizuje zalecenia metodyczne)

DZIAŁY PEDAGIGIKI RESESOCJALIZACYJNEJ:

1. Teleologia wychowania (jakie cele działalności; co chcemy osiągnąć) + aksjologia (wartości; ku jakim wartościom dążymy w procesie resocjalizacji) + diagnostyka wychowawcza

2. Teoria wychowania (w jaki sposób?; jakie wykorzystać zależności; na podstawie zgromadzonej wiedzy poszukuje odpowiedzi jak osiągnąć zamierzony cel)

3. Metodyka wychowania (jakimi środkami i metodami zrealizować cele; projektuje, określa optymalne możliwości modyfikacji zachowań i motywacji osób niedostosowanych społecznie; formułuje zalecenia jak zrealizować cele)

Wymień i omów etapy diagnozy resocjalizacyjnej

1. określenie intensywności postaw antyspołecznych oraz sposobu ich wewnętrznej integracji

2. zidentyfikowanie stopnia wadliwości w funkcjonowaniu w przypisanych jednostce rolach społecznych oraz poziomu internalizacji przepisów ról społecznych, które ona odgrywa w kręgach podkulturowych

3. wskazanie hipotetycznych czynników zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia konfliktu jednostki z norami społecznymi (chodzi o tzw. Niekorzystne czynniki rozwojowe typu biopsychicznego i socjokulturowego)

4. ocenę stwierdzonego stanu rzeczy z punktu widzenia wielkości zagrożenia społecznego, stwarzanego przez jednostkę i jej środowisko społeczne, w wyniku której formułuje się konkluzję dotyczącą postępowania interwencyjnego lub wstrzymywania się od niego.

Omówione powyżej etapy wchodzą w okres diagnozy konstatującej fakty. Oprócz tego diagnosta powinien w wyniku wstępnego rozpoznania sformułować projekt oddziaływania resocjalizującego obejmującego stosowne dla danego przypadku formy działania opiekuńczego/terapeutycznego.

---