MIKROSTRUKTURY-zajmują się badaniem małych społeczności, np. szkoła, dom
POSTAWA wg Thomasa i Znanieckiego- proces indywidualnej świadomości jednostki określający rzeczywistą lub możliwą działalność jednostki wobec społecznego świata, jednostkowy przeciwczłon wartości społecznej. W tej koncepcji postawę można uznać jako potencjalne działanie i ma charakter jednostkowy
POSTAWA wg Blumera - podmiot definiuje i redefiniuje sytuację, interpretuje reakcje drugiego partnera, konsultuje się z nim. Nie posiada żadnej gotowości do określonego działania.
KOMPONENTY POSTAWY: ujemna bądź dodatnia walencja, czyli stopień przychylności bądź niechęci
*emocjonalny lub afektywny(emocjonalno-oceniający)- co lubię albo nie lubię, względne uczucia, upodobania,
*Poznawczy- wyłącznie dla wiedzy, co wiemy na temat danego przedmiotu
*Behawioralny- wiedza na temat kogoś lub czegoś
Postawa spójna- wszystkie komponenty postawy maja taki sam kierunek walencji.
Postawa niespójna - jeden a komponentów nie
posiada tego samego kierunku Walencji. Np. palenie papierosów.
OSOBOWOŚĆ wg Szczepańskiego- zespół trwałych cech biologicznych i psychicznych pochodzący z wpływu kultury i struktury zbiorowości, w których jednostka została wychowana i w których uczestniczy
ELEMENTY SKŁADOWE OSOBOWOŚCI WG SZCZEPAŃSKIEGO:
*Biogenne-płeć, wzrost, fizjologia, popędy
*Psychogenne-temperament, pamięć, wola, inteligencja
*Socjogenne- wartości, normy, wzorce, jaźń, kulturowy ideał osobowości
Osobowość wg ROSA struktura czynników biogennych, psychogennych i socjogennych wpływających na zachowanie jednostki.
Biogenne wywodzą się uwarunkowań bioanatomicznych organizmu
Psychogenne- uczucia wzruszenia afekty
Socjogenne - normy wzory zachowań przyjęte os społeczeństwa
WG MEADA istnieją dwie generalne fazy kształtowania się osobowości:
*przedwerbalna
*werbalna- posługiwanie się językiem
^etap zabawy- dziecko stara się naśladować role społeczne
^etap gry- brane pod uwagę odgrywanie ról społecznych
^etap uogólnionego innego- kształtowanie wyobrażenia społeczeństwa ogólnego
WG FREUDA osobowość składa się z:
*id, czyli popędów
*ego, czyli kontroli popędów
*superego, czyli zbioru zasad moralnych
SOCJOLOGICZNA KONCEPCJA OSOBOWOŚCI WG ZNANIECKIEGO
Każdy człowiek jest świadom swego istnienia i może tworzyć samego siebie, jest dynamiczną, historyczną syntezą ról pełnionych przez siebie, socjologia nie poznaje całej osobowości człowieka, krąg społeczny, w którym jednostka przebywa formułuje przez nią role społeczne
JAŹŃ- samoświadomość jednostki, może być odzwierciedlona (zespół wyobrażeń na temat tego, co myślą o mnie inni), subiektywna( zespół wyobrażeń o tym, co ja sam o sobie myślę)
Etapy rozwoju:
*Wyobrażenie o tym, jak inni mnie widzą
*Wyobrażenie, jak mnie oceniają
*Kształtowanie samopoczucia z tym związanego
SOCJALIZACJA- nadawanie, czy przyjmowanie przez jednostkę wartości i norm z nich wynikających, następnie procesy uczenia się i tworzenia wzorów zachowań wśród innych wzorów
SOCJALIZACJA PIERWOTNA- obejmuje okres dzieciństwa, dziecko startuje jako organizm z wrodzonymi możliwościami rozwoju społecznego i psychicznego. W drodze naśladownictwa, później przyjmowania ról innych uczy się wzorców zachowań
SOCJALIZACJA WRÓRNA- polega na uczeniu się przez jednostkę ról rodzinnych, zawodowych, pełnionych w różnych grupach społecznych
Jaźń odzwierciedlona wg COOLEY obraz samego siebie uzyskany w drodze interpretacji siebie przez innych. W tym ujęciu Jaźń jest pochodzenia społecznego, stanowi centrum osobowości, ale ma charakter mechanizmu, a nie części osobowości.
FUNKCONALIZM STRUKTURALNY
C.Levi-Strauss oraz A.R.Radcliffe-Brown, B. Malinowski, T . PARSONS, R.MERTON - społeczeństwo jako system, struktura to sposób powiązania części, ich funkcje i współdziałanie. Społeczeństwo jest strukturalizowane w postaci systemów społecznych. Tu badana jest budowa czy też struktura systemu społecznego i funkcji jakie ona spełnia na rzecz większego systemu.
Ważne pojecie to funkcja spełniana przez dany element na rzecz sytemu.
SYMBOLICZNY INTERAKCJONIZM (G.MEAD, H.BLUMER)- wyjątkowe zainteresowanie rolą komunikowania w relacjach międzyludzkich, większość interakcji obejmuje proces, w którym jednostki osiągają wzajemne porozumienie poprzez użycie języka
Definicje jednostki ludzkiej
* abstrakcjonistyczna - jednostka ludzka jest przedmiotem działań i zachowań, nieadekwatność tej koncepcji polega na abstrahowaniu od postaw ludzi, motywach działania, wartości, którymi się kierują.
* naturalistyczna - jednostka ludzka jako przedstawiciel gatunku, jako indywiduum, które reaguje na bodźce ze środowiska. Zjawiska życia społecznego w tym ujęciu sprowadzają się do określenie reakcji jakie zachodzą w organizmie.
* realistyczna - jednostka ludzka jest istota społeczną, nie może rozwijać się poza społeczeństwem , człowiek rozwija się pod wpływem oddziaływania społeczeństwa i kultury, osoba jest podmiotem życia społecznego.
Typy relacji jednostki a społeczeństwa
* teoria nominalistyczna lub atomistyczna - społeczność oznacza jedynie fakt wykonywania przez ludzi zgodnie z zawartą umową pewnych czynności podobnych lub uzupełniający się. Dobro powszechne jest suma dóbr największej liczy jednostek, nie ma dobra wspólnego, celem jest osiąganie dóbr prywatnych. Teoria antyhumanistyczna. Człowiek człowiekowi wilkiem
* teoria organicystyczna społeczność ludzka jako organizm a jednostki jako cząstki całości . Osoba ludzka sama w sobie nie ma żadnych celów, spełnia jedynie funkcje wobec organizmu. To podejście prowadzi do budowy systemów totalitarnych.
*Teoria realistyczna lub funkcjonalna społeczności ludzkie istnieją realnie SA całościami odrębnymi od osób które je tworzą. Społeczność jest bytem przypadłościowym, realnym, np. rodzina, wieś, państwo, naród ma za swe naczelne zadanie osiągniecie dobra wspólnego dla wszystkich.
Typy praw jednostki
Wg Bocheńskiego prawo do bytu i prawo do osiągnięcia celu człowieka.
Wg Maritanina prawo osoby ludzkiej w ogóle, prawa człowieka jako obywatela państwa, prawa człowieka jako jednostki pracującej.
Wg Jana 23 papieża prawa wolnościowe, prawa społeczne i prawa solidarnościowe.
Prawo do życia oznacza przysługujące osobie ludzkiej prawo do życia od chwili poczęcia, prawo do nietykalności osobistej i zachowania swego istnienia.
Prawo człowieka do realizowania swego celu, do rozwoju prawo do tego by działać jako osoba ludzka, by rozwijać swą osobowość.
Prawo do wolności - wolność sumienia, słowa, pracy, zrzeszania się, zakładania rodziny, zawierania małżeństwa, wolność badania naukowego, poszukiwania prawdy.
Prawo do równości wobec prawa i władzy.
Dzieci poza wspólnotą inaczej przypadki dzieci dzikich:
Kaspar Hauser na Węgrzech w 1812 r więziony przez 16 lat.
Chłopiec Heski wychowany z wilkami 1341
Chłopiec Islandzki znaleziony wśród owiec
Chłopcy Litewscy druga połowa 16w. zachowania wg niedźwiedzi.
Człowiek nie rodzi się ludzki ale staje się ludzki dzięki społeczeństwu.
Tożsamość wg Bokszańskiego układ autodefinicji jednostki jako aktora życia społecznego inaczej jest to koncepcja samego siebie, jaka jednostka ma o sobie. Może być:
* osobowa która oznacza poczucie ciągłości jaźni, ciągłości własnego istnienia mimo upływu czasu
* Społeczna poczucie zajmowania przez jednostkę określonego miejsca w świecie społecznym, pełnienie określonych ról. Ulega zmianom w trakcie życia jednostki przechodząc od dzieciństwa do starości.
MIKROSTRUKTURY-zajmują się badaniem
małych społeczności, np. szkoła, dom
MAKROSTRUKTURY- zajmują się badaniem dużych struktur, np. kościół, kultura
POZYCJA- miejsce jednostki w grupie społecznej
ROLA SPOŁECZNA- zespół oczekiwań, które kierujemy pod adresem jednostki związanych z zajmowaną przez nią pozycją
KONFLIKT RÓL- występuje wtedy, gdy dwie pełnione przez jednostkę role nawzajem się wykluczają
STATUS SPOŁECZNY- pozycja jednostki w społeczeństwie, niektóre statusy pełnią ważniejszą rolę, są bardziej poważane
POSTAWA(wg Thomasa i Znanieckiego- proces indywidualnej świadomości jednostki określający rzeczywistą lub możliwą działalność jednostki wobec społecznego świata, jednostkowy przeciwczłon wartości społecznej. W tej koncepcji postawę można uznać jako potencjalne działanie i ma charakter jednostkowy
KOMPONENTY POSTAWY: ujemna bądź dodatnia walencja, czyli stopień przychylności bądź niechęci
*Afektywny(emocjonalno-oceniający)- co lubię albo nie lubię
*Poznawczy- co wiemy na temat danego przedmiotu
*Behawioralny- wiedza na temat kogoś lub czegoś
OSOBOWOŚĆ wg Szczepańskiego- zespół trwałych cech biologicznych i psychicznych pochodzący z wpływu kultury i struktury zbiorowości, w których jednostka została wychowana i w których uczestniczy
WG MEADA istnieją dwie generalne fazy kształtowania się osobowości:
*przedwerbalna
*werbalna- posługiwanie się językiem
^etap zabawy- dziecko stara się naśladować
role społeczne
^etap gry- brane pod uwagę odgrywanie ról społecznych
^etap uogólnionego innego- kształtowanie wyobrażenia społeczeństwa ogólnego
JAŹŃ- samoświadomość jednostki, może być odzwierciedlona(zespół wyobrażeń na temat tego, co myślą o mnie inni), subiektywna( zespół wyobrażeń o tym, co ja sam o sobie myślę)
Etapy rozwoju:
*Wyobrażenie o tym, jak inni mnie widzą
*Wyobrażenie, jak mnie oceniają
*Kształtowanie samopoczucia z tym związanego
WG FREUDA osobowość składa się z:
*id, czyli popędów
*ego, czyli kontroli popędów
*superego, czyli zbioru zasad moralnych
ELEMENTY SKŁADOWE OSOBOWOŚCI WG SZCZEPAŃSKIEGO:
*Biogenne-płeć, wzrost, fizjologia, popędy
*Psychogenne-temperament, pamięć, wola, inteligencja
*Socjogenne- wartości, normy, wzorce, jaźń, kulturowy ideał osobowości
SOCJOLOGICZNA KONCEPCJA OSOBOWOŚCI WG ZNANIECKIEGO
Każdy człowiek jest świadom swego istnienia i może tworzyć samego siebie, jest dynamiczną, historyczną syntezą ról pełnionych przez siebie, socjologia nie poznaje całej osobowości człowieka, krąg społeczny, w którym jednostka przebywa formułuje przez nią role społeczne
SOCJALIZACJA- nadawanie, czy przyjmowanie przez jednostkę wartości i norm z nich wynikających, następnie procesy uczenia się i tworzenia wzorów zachowań wśród innych wzorów
SOCJALIZACJA PIERWOTNA- obejmuje okres dzieciństwa, dziecko startuje jako organizm z wrodzonymi możliwościami rozwoju społecznego i psychicznego. W drodze naśladownictwa, później przyjmowania ról innych uczy się wzorców zachowań
SOCJALIZACJA WRÓRNA- polega na uczeniu się przez jednostkę ról rodzinnych, zawodowych, pełnionych w różnych grupach społecznych
ZBIÓR SPOŁECZNY WG RYBICKIEGO- pewna statystycznie wyodrębniona liczba ludzi, WG SZCZEPAŃSKIEGO- ogół ludzi posiadających jakąś cechę wspólną, wyróżniającą ich od innych, np. wiekiem, wzrostem
GRUPA SPOŁECZNA- min. Liczba osób wg Szczepańskiego to3, własne wartości, zasada odrębności, zbiór osób powiązanych systemem stosunków społecznych, określający jacy powinni być członkowie, elementy konstytuujące: więź społeczna, wewnętrzna organizacja, wartości grupowe, zasada odrębności
WIĘŹ SPOŁECZNA- świadomość „my”, jest wyrazem więzi łączącej członków, podstawą wspólność działań i solidarność, jest całością stosunków i zależności wynikających z hierarchicznych pozycji w zbiorowościach
Podział więzi: (*bezpośrednia-łączy ludzi stykających się ze sobą bezpośrednio, *pośrednia-występuje, gdy pomiędzy komunikującymi osobami pojawia się pośrednik) (*formalna-wiąże się funkcjami i strukturami, np. zakład pracy, *nieformalna- wynika z indywidualnych spotkań, np. grupa przyjaciół)
KOMUNIKACJA W GRUPIE-przekazywanie informacji za pomocą języka i symboli, funkcja to zapewnienie grupie łączności
ZASADA ODRĘBNOŚCI- to, to co oddziela grupę od innych, cechy odróżniające od innej grupy, np. ideologia, strój, miejsce zamieszkania
GRUPA PIERWOTNA(CH. COOLEY) grupa pierwsza, do której jednostka wchodzi w procesie socjalizacji pierwotnej, jest zazwyczaj mała, posiada względną trwałość, bezpośrednie kontakty, wysokie zaangażowanie członków, charakter kontaktów niewyspecjalizowany, występuje zażyłość członków
GRUPA WTÓRNA- mała trwałość i wielość członków, tworzona dla osiągnięcia jakiegoś celu, formalny i rzeczowy typ więzi, komunikacja ma charakter nieosobowy, często grupy wtórne rozwiązywane są po osiągnięciu celu
GRUPA FORMALNA- sformalizowane stosunki, kontrola społeczna, sztywna struktura, więzi rzeczowe, bezosobowe, powstają na bazie prawa publicznego
GRUPA NIEFORMALNA- płynna, elastyczna struktura, przewaga więzi osobowych, nieformalna kontrola społeczna
FUNKCE GRUP NIEFORMALNYCH W ORGANIZACJI:
*rozszerzają środki i sposoby komunikacji wśród członków
*wpływają na skuteczniejszą regulację współdziałania jednostek
*sprawują kontrolę społeczną
*wpływają na kształtowanie kultury pracy
*obdzielają prestiżem osoby nie będące na kierowniczych stanowiskach
GRUPA ODNIESIENIA- w socjologii tym mianem określa się nie tylko jakąś gr. Społ., lecz także jej członków, ich cechy, wartości, wzory zachowań
*porównawczego- stanowią układ wielkości, w którym jednostka postrzega siebie i innych, które pozwalają jej określić siebie, swoje cechy i postępowanie
*normatywnego- wzorzec do naśladowania w różnych aspektach zachowań i działań, jest to grupa, z której systemem aksjonormatywnym jednostka się utożsamia
FUNKCONALIZM STRUKTURALNY(T . PARSONS, R.MERTON) - społeczeństwo jako system, struktura to sposób powiązania części, ich funkcje i współdziałanie
SYMBOLICZNY INTERAKCJONIZM (G.MEAD, H.BLUMER)- wyjątkowe zainteresowanie rolą komunikowania w relacjach międzyludzkich, większość interakcji obejmuje proces, w którym jednostki osiągają wzajemne porozumienie poprzez użycie języka
TEORIA DZIAŁANIA SPOŁECZNEGO ZNANIECKIEGO- wyróżnił świat społeczny i świat kultury, jako przeciwstawne sobie. Określając właściwości tych dwóch rzeczywistości posłużył się pojęciem współczynnika humanistycznego, wyjaśniając, że właściwością świata kultury jest to, że jest ona zawsze czyjaś-jest tak obiektywna jak w działaniu i doświadczeniu ludzi
KONTROLA SPOŁECZNA- jest to system zakazów, nakazów i sankcji, które służą do zachowania odpowiedniego konformizmu jej członków wobec wartości
DZIAŁANIE SPOŁECZNE- celowa aktywność jednostek lub grup w obrębie danej rzeczywistości społeczno-kulturalnej w większym bądź mniejszym stopniu przez nią zdeterminowana
INSTYTUCJA- zorganizowany i utrwalony zespół działań ludzkich, zakładający istnienie zasady naczelnej ( celu instytucji)
KONFORMIZM- konformista jest to osoba bez własnego zdania, gotowa podporządkować się wszelkim zasadom dla dobra grupy i swojego, nie bacząc, że to postępowanie nie zawsze jest dobre, nie potrafiąca samodzielnie określić sytuacji
DEWIACJA- zachowanie postrzegane przez większość członków danej grupy jako sprzeczne z obowiązującymi normami, wartościami i oczekiwaniami społecznymi, zachowanie przekraczające granice tolerancji
ANOMIA ( E.DURKHEIM) stan względnego zaniku norm w społeczeństwie bądź rozpowszechniania się norm negatywnych eliminujących społeczne oczekiwania wobec jednostki, co powoduje, że jednostka postępuje tak jakby żadne nakazy nie obowiązywały
Definicje małych grup społecznych
1. Grupa mini zawiera jednostki minimum 3 osoby
2. Zbiorowość - grupa członków musi mieć wspólny cel
3. Aby grupa mogła realizować swój cel, musi określić normy od których zależy osiągnięcie
tego celu.
4. Struktura grupy:
a) struktura władzy - kontrola i wpływ na zachowanie innych członków grupy (sankcje grup).
b) struktura komunikowania - kanały przepływu informacji pomiędzy członkami danej grupy.
Nakładanie się struktury władzy i komunikowania pozwala stabilizować władzę.
Kanały przepływu informacji mają charakter jedno i dwukierunkowy.
Struktura zdecentralizowanego systemu przepływu informacji oznacza, że lider ma kontakt
z każdym członkiem grupy, natomiast członkowie grupy tylko z liderem (władza absolutna).
Struktura zcentralizowanego systemu przepływu informacji oznacza przepływ informacji
pomiędzy wszystkimi członkami grupy.
c)struktura socjometryczna jest strukturą atrakcyjności interpersonalnej. Oparta na indywidualnych wyborach (lubimy innych członków grupy czy nie ) interpersonalnych.
Ma charakter jednokierunkowy i zwrotny. Wybory socjomatyczne mają istotny wpływ na
strukturę władzy i strukturę komunikowania.
Zasada odrębności spełnia funkcję rozpoznawania się wśród członków grupy i nie członków
Małe grupy społeczne są to grupy w których znamy osobiście wszystkich ich członków
(relacje twarzą w twarz ). Struktura małej grupy społecznej jest strukturą prostą, a jej
elementami są poszczególni ludzie.
Podstawowe klasyfikacje grup społecznych
1. Formalne - np. grupy studentów, stowarzyszeń, klubów sportowych.
2. Nie formalne - grupy powstają ze sobą spontanicznie na podstawie wyborów socjometrycznych i interakcji.
W grupie formalnej zawsze występuje co najmniej jedna grupa nie formalna ponieważ
członkowie wchodzą w interakcje ( zmienia się charakter relacji pomiędzy członkami grupy).
Grupy otwarte i zamknięte
1. Otwarte - to grupy do których może należeć każdy kto chce po spełnieniu określonych
kryteriów liberalnych lub rystryktycznych.
2. Zamknięte - to grupy do których można należeć za ich zgodą po spełnieniu wygórowanych kryteriów rystryktycznych.
Typologia grup społecznych wg Cooleya
Grupy pierwotne i wtórne
1. Pierwotne - są to grupy w których przebiega część socjalizacji, uczą nas wszystkiego
wg grupy do której należymy ( rodzina, przyjaciele, sąsiedztwo ). Kształtuje się nasza
osobowość i mamy do czynienia z relacjami bezpośrednimi. Są to grupy homogeniczne.
2. Wtórne - są to grupy w których uczymy się funkcjonować w społeczeństwie np. grupa
studencka. Wybór grupy zależy od celu, który nas łączy. Relacje pomiędzy członkami grupy
są instrumentalne lub zapośredniczone (należymy do danej grupy z wyboru).
Są to grupy heterogeniczne.
Typologia wspólnoty i stowarzyszenia wg F. TÖNNIESA, który głównie interesował się
małą wspólnotą lokalną (sąsiedzką)
( grupy charakterystyczne dla grup przemysłowych)
Wspólnota - budowana na bazie organicznej
Stowarzyszenie - budowa na bazie grup celowych
Wspólnota - to mała zbiorowość terytorialna np. sąsiedzi
Stowarzyszenie - to mieszkańcy miast
Róznica polega na tym, że na wsi uczestniczymy całą swoją osobowością, a w mieście
Występujemy tylko w roli społecznej.
Kategorie grup społecznych wg Merthona
Kategoria grup odniesienia - kształtowanie grup do których należymy i nie należymy.
Grupy odniesienia - są to grupy z którymi się porównujemy. Jest to mechanizm automatyczny odniesienia porównawczego np. porównania jak wyglądam , jak się ubieram itp
(snobizm). Dokonujemy oceny swojej sytuacji w porównaniu do innych grup społecznych.
Mechanizm odniesienia normatywnego - grupa z której możemy czerpać wzorce norm np.
żołnierze „biali” odnoszą się do swoich białych kolegów, którzy nie zostali powołani do wojska
i z tego powodu czują się pokrzywdzeni, natomiast żołnierze „czarni” odnosili się do swoich
czarnych kolegów, którzy nie zostali powołani do wojska jednak „czarni” byli grupą
uprzywilejowaną , ponieważ dla białego żołnierza służba wojskowa była stratą czasu podczas
gdy ich koledzy w cywilu rozwijali się zawodowo, to dla czarnego żołnierza służba wojskowa
była czymś lepszym, gdzie mógł się czegoś nauczyć podczas gdy ich koledzy w cywilu borykali się z bezrobociem i braku możliwości rozwijania się.
np. Dyrektor firmy w małym mieście otrzymuje propozycję pracy na równorzędnym stanowisku lecz w dużym mieście. Z uwagi na to, że w dużym mieście jest jednym z wielu
osób zajmujących podobne stanowiska, zaczyna odczuwać, że nie jest już osobą uprzywilejowaną - poczucie względnego upośledzenia.
Pojecie grup odniesienia negatywnego - dotyczy sposobu odniesienia się do danej grupy
Podkreślamy to, że odcinamy się od konkretnych grup np. zmiana wiary.
Uczestnictwo w grupach społecznych jest fundamentem życia społecznego składającego się
z różnych (małych, dużych) grup społecznych.
Dzięki temu, że wchodzimy w relacje z małymi grupami społecznymi, jesteśmy człowiekiem w pełnym tego słowa znaczeniu . Dzięki relacjom-więziom nieformalnym, możemy zaufać
danej osobie , co również w konsekwencji przyczynia się do wydajniejszej pracy, ponieważ
poczucie solidarności z innymi pracownikami.
Relacje nieformalne pozwalają na kształtowanie się kultury pracy.
Dzięki więziom nieformalnym , pracownik może awansować nie należąc do grupy formalnej,
co nie jest w jego zasięgu.
Struktury społeczne ( struktura grupy , to jest układ pozycji - miejsca w danej grupie społecznej).
W strukturze grupy wyróżniamy pozycje pionowe i poziome, równorzędne i zróżnicowane
pod względem funkcjonalnym.
Struktura stratyfikacji społecznej - zróżnicowanie pionowe, układ grup, które są wyższe i niższe ( statusy społeczne - pozycja wzbogacona danej jednostki- prestiż )
Rola społeczna - dynamiczny aspekt pozycji - sposób wykonywania swoich obowiązków
w danej pozycji społecznej)
Są to przepisy, przywileje i obowiązki jednostki zajmującej pozycje w danej grupie społecznej.
Autonomia w roli i scalanie z rolą
Autonomia w roli oznacza kim jesteś w chwili pełnienia danej roli społecznej
Scalanie się z rolą występuje wtedy, kiedy ktoś do końca identyfikuje się z daną rolą społeczną np. rola matki , pracoholik, generalnie jest osoba, która nigdy nie ulega dezaktywacji.
Strtyktura i stratyfikacja roli społecznej - rola np. syn, córka, mąż , żona, student, jest to rola
Strukturalna (strukturalna wielość ról ) jaką spełniamy w danej grupie społecznej.
Wg. Roberta Merthona - każda rola jest mianem roli złożonego zespołu ról społecznych.
Rola studenta, który wchodzi w interakcję z wykładowcą, władzami uczelni.
Pięć strategii w przypadku konfliktu zespołu ról wg Wiliama Gooda :
1. Zlekceważenie oczekiwań mniej ważnych partnerów
2. Usuwanie z pola widzenia oczekiwań drugiego partnera
3. Jednoczenie się osób o jednakowych problemach
4. Przenoszenie swoich obowiązków na inne osoby
5. Ograniczenie stosunków w roli społecznej
To w jaki sposób pełnimy daną rolę związane jest z procesem socjalizacji.
Socjalizacja i osobowość społeczna
Socjalizacja jest to proces w wyniku którego stajemy się z istoty biologicznej istotą społeczną
( człowiekiem danego społeczeństwa i kultury)
Socjalizacja przebiega na trzech etapach-poziomach :
1. zdobywaniu kompetencji i umiejętności, które potrzebne są do życia
2. proces wchodzenia w daną kulture - uczymy się języka, wartości, symboli, przekonań
3. zdobywanie umiejętności - uczymy się ról społecznych (etap ten toczy się przez całe życie)
Kiedy dokona się proces internalizacji -jest to przekładanie naszych cech kulturowych na
osobowość, dokonuje się eksternalizacja.
Osobowość - jest to zorganizowana struktura cech indywidualnych i sposobów zachowań,
które decydują o sposobach przystosowania się danej jednostki do środowiska (uwewnętrzniona kultura).
Społeczne typy osobowości
1. Osobowość autorytalna (dot. głównie społeczności polskiej) - jest to typ na który składają
się postawy, przekonania, cechy. Osoby te żyją w przekonaniu, że istnieją tylko osoby silne
(rodzice) i słabe (dzieci) - dominacja i podporządkowanie.
Cechą charakterystyczną jest skłonność do zachowań konwencjonalnych, które są wysoko
akceptowane zgodnie z regułami i niechęć do stanów emocjonalnych, a co za tym idzie, nie
rozumienie stanów emocjonalnych innych osób ( antyintracepcja ) - osoby z osobowością autorytalną mają skłonność do karania innych ( wysoka punitywność )
Antyintracepcja - odcinanie się od własnych emocji.
Osobowość autorytalna - oznacza to, że mamy respekt nie dla osoby, tylko dla pozycji jaką
ta osoba zajmuje.
Wykształcenie spełnia główną rolę w osobowości autorytarnej - jest zmienną, która powoduje, że osoba posiadająca wyższe wykształcenie jest mniej narażona na osobowość
autorytarną. Najbardziej autorytarni są polscy robotnicy.
Osobowość każdego z nas wpływa na role społeczne, które pełnimy. Osobowość zaczyna się
w procesie socjalizacji pierwotnej.
Osobowość podstawowa to część, która wyraża istotę danej kultury na której buduje się
nasza indywidualność.
Koniec socjalizacji pierwotnej
Socjalizacja pierwotna kończy się wtedy, kiedy podporządkujemy się pewnym wzorcom,
normom, które obowiązują w świecie społecznym.
Proces socjalizacji wtórnej
Wprowadza nas w różne konteksty (role) społeczne normy - uczymy się różnych kontekstów
społecznych. Obie socjalizacje się uzupełniają.
Resocjalizacja - jest to proces w którym dokonuje się to, co powinno się dokonać w procesie
socjalizacji pierwotnej i wtórnej.
Efektem procesu socjalizacji jest:
1. Transmisja-ciągłość kultury
2. Porządek i ład, normy społeczne - poczucie obowiązku
3. Postępowanie zgodnie z oczekiwaniem społeczeństwa - jest to przesocjalizowana wizja
człowieka.
Wpływ procesu osobowości - socjalizacji wtórnej na pracę zawodową
Koon, Scchooler - zapoczątkowali związki między pracą a osobowością ( reprodukcja struktury społecznej). Zjawiska na poziomie mikrostruktur i makrostruktur społecznych.
Cechy pracy zawodowej mają wpływ na pewne cechy osobowości.
Dwie cechy ( typy, modele ) - praca prosta i praca złożona
1. Praca prosta - odpowiadamy za to, co sami robimy, a treści są definiowane przez elementy
zewnętrzne. Pracujemy bardziej z przedmiotami niż z ludźmi. Praca prosta oceniana jest przez
innych. Warunkiem tej pracy jest konformizm.
2. Praca złożona - praca ta polega na tym, że kieruje się pracą innych ludzi. Pracujemy bardziej z ludźmi niż z przedmiotami. Treść pracy zależy od osoby, która ją wykonuje.
Przekonanie innych do swoich racji, pomysłów. (umiejętności w komunikacji interpersonalnej). Samosterowność (wewnątrzsterowność) - zdolność do podejmowania
Decyzji, wpływ na własne poczucie pracy.
Takie działania podlegają generalizacji. Ta sama zasada dotyczy innych obszarów życia poza pracą zawodową.
Proces integracji społecznej
Integracja - jest to proces złożony ze zmian prowadzących do łączenia elementów w jednej
sferze.
Typy integracji wg Landeckera :
1. Integracja kulturowa -
2. Integracja normatywna - normy zachowania, wartości społeczne.
3. Integracja komunikacyjna - kontakty społeczne, kanały informacji
4. Integracja funkcjonalna - wymiana doświadczeń i usług
Uwarunkowania dla teorii i praktyki integracji - czynniki dezintegracji normatywnej:
1. Brak komunikacji i łączenia z innymi grupami społecznymi (zjawisko marginalizacji życia
społecznego.
2. Ruchliwość społeczna - zmiana położenia i pozycji społecznej, mniejsze związanie z procesem normatywnym, brak odniesienia.
3. Heterogeniczność i złożoność - pojawienie się wolnego wyboru, co sprzyja dezintegracji.
4. Konflikt ról - różnorodne oczekiwania do ról społecznych, norm i wartości.
Dezintegracja normatywna przejawia się w zachowanie dewiacyjne i jest niezgodna z normą
i wartością społeczną.
Najskuteczniejszym sposobem integracji normatywnej jest internacjonalizacja i jej metody:
1. Interiolizacja - nauczanie, propaganda
2. Symbolizacja - pomniki, symbole
3. Implementacja -
4. System kontroli społecznej - opinia społeczna
Metody integracji funkcjonalnej :
1. Metoda podziału kompetecji
2. Metoda określenia poziomu uprawnień do podejmowania decyzji
3. Metoda powierzania stanowisk nieformalnym przywódcom
4. Formalizowanie zespołów współdziałania nieformalnego
5. Depersonizacja i obiektywizacja czynności społecznych
Socjalizacja - przestrzeganie norm społecznych
Instytucjonalizacja - system kontroli społecznej
Internalizacja - uzewnętrznienie norm społecznych
wewnętrzna - jednostka sama powstrzymuje się przed uwarunkowaniem norm społecznych
zewnętrzna - jednostka powstrzymuje się przed uwarunkowaniem norm społecznych ze względu na zewnętrzne przestrzeganie norm zewnętrzych.
Dwa systemy kontroli norm społecznych
Kontrole formalne i nieformalne ( typy kontroli społecznej)
1. Nieformalna - oparta jest na nieformalnej kontroli społecznej tzn. socjalizacja jest z reguły
bardziej szczelna od kontroli formalnej i ma charakter ciągły.
2. Formalna - sprawowany jest przez kontrole formalne np. instytucje kontrolne jak Policja,
Sądy. Jest ograniczona do regulacji prawnych.
Surowość i nieuchronność sankcji
Adekwatność pomiędzy czynem, a sankcją
Opinia społeczna - publiczna
Koncepcje dewiacji społecznych
Zachowania dewiacyjne - jest niezgodne ze społecznymi oczekiwaniami i normą
Dewiacja negatywna - zachowania patologiczne dla szkody społecznej i jest pojęciem relatywnym.
Teoria dewiacji - teoria anomii społecznej (E.Durkhaim, R. Merton)
Sytuacja anomii oznacza, że ludzie tracą przekonanie czy należy jeszcze przestrzegać norm
społecznych. Tracą orientację, które normy należy przestrzegać, a których nie.
Zachowania wg Mertona - Innowacja polega na realizacji swoich celów kulturowych za pomocą środków zabronionych, nie akceptowanych przez społeczeństwo np. korupcja, kradzieże.
Rytualizm (Rytualiści) - przystosowanie się do sytuacji anomii czyli rezygnacja z osiągnięcia celów kulturowych ( zrobienie kariery)
Wycofanie wg Mertona - rezygnacja się z życia społecznego, odrzucenie struktury kulturowej
np. bezdomni.
Buntownicy - rezygnują z obecnego systemu i proponują coś nowego
Źródłem dewiacji może być konflikt kultur, które wyjaśniamy zachowania dewiacyjne.
Wybór zachowań akcjonormatywnych
Paradygmat podkulturowy - młodzieżowe grupy podkulturowe
Teorie reakcji społecznej - poszukiwanie odpowiedzi jakie są zachowania określające człowieka mianem dewianta.
Etykiety dewiacyjne
Dostrzeganie realiów w życiu społecznym.
Faktem społecznym jest coś o czym ludzie wiedzą i na co reaguję.
Przypisywanie etykiet np. złodziejom, osobom niepełnosprawnym
Stygmaty plemienne dot. np. Niemiec ( szwab) Rosjanin (Rus), rodzina(rodzice alkoholicy
albo złodzieje ), to przypisywanie dzieciom ten sam problem i następuje naznaczenie.
Funkcje jawne i ukryte ( Robert Merton)
1. Funkcje jawne to są te funkcje, które zostały dla tego elementu pomyślane i zaplanowane.
2. Funkcje ukryte to są te funkcje, które nie zostały zaplanowane i pomyślane dla tego elementu ale są istotne dla systemu czyli danej społeczności.
3. Kara pełni funkcje jawne i ukryte.
4. Ostentacyjna konsumpcja - zjawiska pełniące poza funkcjami jawnymi również funkcje
ukryte. Ludzie zamożni dokonują zakupu rzeczy drogich nie dlatego, że są one lepsze lecz
dlatego, że są one po prostu drogie (mnie na to stać, a innych nie-funkcja ukryta statusowa)
Interakcja społeczna - to co dzieje się pomiędzy ludźmi A ↔ B
Interakcja, to proces wzajemnego oddziaływania co najmniej dwóch osób (intern-akcja)
Interakcja dotyczy również kontaktów za pomocą listu, telefonu, Internetu.
Brak interakcji np. pasażerowie autobusu.
Trzy definicje (ujęcia) interakcji :
- pomiędzy indywidualnymi osobami
- pomiędzy grupami społecznymi
- pomiędzy jednostką a grupą jako byty realne i współzależne
Badania Balesa ( kategoryzacja)
12 kategorii zachowań w interakcjach dostępnych obserwacji :
1. Okazywanie solidarności, udzielanie pomocy
2. Rozładowanie napięcia
3. Zgadzanie się
4. Udzielanie porad, wskazówki
5. Ocenianie, prezentacja opinii
6. Przekazywanie wiadomości
7. Prośba o wskazówki, porady
8. Prośba o ocenę
9. Prośba o wytyczne
10.Niezgadzanie się
11.Okazywanie napięcia, prośba o pomoc
12.Przejawianie niezadowolenia
Empiryczne twierdzenia procesów grupowych Balsa:
1. Liczba zachowń A ↔ B
2. Niższy przekaz A ←--------------------------B
A ----------→ B
3. Im większa pozycja w grupie, tym większy przekaz
4. Intensywne uczestniczenie w grupie oznacza, że częściej kierujemy się do całej grupy niż
do jej członków.
5. Mniejsze uczestniczenie powoduje, że zwracamy się częściej do członków niż do całej
grupy.
6. Kierowanie się do całej grupy powoduje umocnienie pozycji w grupie.
7. Odwrotnie - rzadsze kierowanie się do grupy powoduje mniejszą pozycje w grupie.
Interakcja pełniąca trzy funkcje jako :
a) wymiana
b) gra - teoria racjonalnego wyboru, typy gier - suma zerowa, suma zmiennej
c) komunikacja - symboliczna, manipulowanie wrażeniami, ukryte założenia i milcząco
przyjmowane procedury interakcji
Interakcja jako manipulowanie wrażeniami
Przekonywanie innych o tym, jak chcemy żeby inni widzieli nas takimi, jakimi chcemy
i jak o nas myśleli.
Interakcja jako proces komunikowania
Ukryte założenia, milcząco przyjmowane procedury interakcji :
- pytanie o zasoby tworzenia wspólnego świata znaczeń, konstruowania, potwierdzenia i
zmieniania obrazu zewnętrznego świata - podejście fenomenologiczne i etnometodologiczne
( komunikacja kontekstowa - jak są rozumiane np. trzymaj się, cześć stary, lecę, masz nie równo pod sufitem)
- znaczenie wiedzy potocznej uczestników interakcji, dzięki której świat społeczny traktowany jest jako dany i oczywisty
- postępowanie ludzi podporządkowane jest regułom, których znajomość przyswajana w procesie socjalizacji interpretować i rozumieć znaczenie działań społecznych
- to co odbiega od przyjętych procedur jest kwalifikowane jako nie normalne, budzi niepokój,
gniew oraz prowadzi do dezorganizacji
- nie zakłócony, sprawny przebieg komunikacji zależy więc od tych ukrytych procedur
Społeczeństwo w perspektywie interakcyjnej jest skomplikowaną siecią wzajemnych
oddziaływań jednostek, relacji pomiędzy nimi.
Kluczowe znaczenie ma tu definiowanie sytuacji i jej negocjowanie - jest to proces dynamiczny, prowadzący nieustannie do modyfikacji i redefiniowania sytuacji.
Modyfikacje definicji sytuacji nie mogą jednak przekroczyć społecznie określonych ram,
gdyż wtedy sytuacje stałyby się nierozpoznawalne. Ograniczenia płyną ze strony systemu kontroli społecznej oraz instytucji społecznych.
Instytucje społeczne to utrwalone wzory działań i reguły zachowań ludzkich, które porządkują interakcje społeczne i określają ramy prowadzonych przez jednostki gier.
Porządek społeczny wynika również z tego, że wartości i normy kultury zostały
„zinstytucjonalizowane”, to znaczy są wymagane i oczekiwane przez partnerów interakcji
i czynią przewidywalnym świat społecznych interakcji.
Style kierowania grupą w postaci modelowej
1. Styl autokratyczny - kierownik jedyny sprawuje całość władzy w grupie
Jeżeli posiada odpowiednie kompetencje, to działania danej grupy są szybkie i efektywne.
Źródłem nagród i kar jest kierownik. W tym stylu występuje brak lojalności i rywalizacji,
a jakość wykonywanych działań jest nie dokładna.
2. Styl demokratyczny - kierownik w podejmowaniu decyzji komunikuje się ze współpracownikami, a po wysłuchaniu różnego rodzaju propozycji i rozwiązań podejmuje
ostateczną decyzje. (powstaje tzw. efekt synergii czyli uzupełnianie się grup)
Ilość czasu na działania jest zdecydowanie mniejsza lecz ich jakość jest wyższa i stabilna.
Dzięki temu powstaje nawiązywanie więzi w grupie i lojalność.
3. Styl liberalny - zaprzeczenie kierowania jako takiego. Kierownik jest tu ekspertem czy też
arbitrem, który stawia grupie cele do realizacji. Kierownik nie nagradza i nie karze.
Spełnia rolę mediatora w danej grupie. Ten styl najmniej efektywny. Atmosfera sprzyja
ku niezadowoleniu i rozpadu grupy.
Funkcjonowanie rodziny
Rodzina jest grupą wspólnotową, formalną i instytucją społeczną.
Rodzina jest reprodukcją w sensie biologicznym, kulturowym i dziedzicznym.
Funkcje społeczne przynależące do rodziny w sposób stały :
1. regulacja zachowań seksualnych
2. biologiczne utworzenie populacji
3. zapewnienie środków do życia
4. socjalizacja nowego pokolenia
5. ochrona i wsparcie emocjonalne
6. sytuowanie w przestrzeni społecznej i społecznej tożsamości
Różnorodność form rodziny zależy od kultury społecznej, dziedziczenia, wielożeństwa,
miejsca zamieszkania, dobór partnerski.