Klasyfikacja materiałów budowlanych

• wg rodzaju tworzywa:

_ kamienne

_ ceramiczne

_ betony

_ drewno

_ metale

_ tworzywa sztuczne itp.

• w zale_nosci od miejsca zastosowania:

_ scienne

_ stropowe

_ dekarskie

_ podłogowe itp.

• ze wzgledu na właściwości techniczne:

_ konstrukcyjne

_ niekonstrukcyjne

_ izolacyjne

(termiczne, dzwiekowe,

przeciwwodne)

CECHY TECHNICZNE MATERIAŁÓW

1. Cechy fizyczne

2. Cechy mechaniczne

3. Cechy chemiczne

a)

Gestosc (ciezar własciwy) - Masa jednostki objetosci, bez uwzględnienia porów

q= m_s / V

ms - masa suchej próbki V - objetosc bez porów (sproszkowana próbka)

Gestosc pozorna ( gestosc objetosciowa, cie_ar objetosciowy) Masa jednostki objetosci

p = ms/ Vo

ms - masa suchej próbki Vo - objetosc (w stanie naturalnym)

Szczelnosc i porowatosc

s = pp /p<= 1 objetosc szkieletu tworzywa

p = 1 - s objetosc wolnych przestrzeni

Gestosc nasypowa Masa jednostki objetosci materiałów sypkich w stanie luznym lub utrzesionym

(zageszczonym)

Wilgotnosc Zawartosc wody w materiale (w danej chwili)

mw - masa próbki wilgotnej

ms - masa próbki w stanie suchym

Nasiakliwosc Zdolnosc wchłaniania oraz utrzymywania wody, przy maksymalnej jej zawartości

Higroskopijnosc Zdolnosc materiału do szybkiego wchłaniania wilgoci (pary wodnej) z powietrza

Moze powodowac zmiane wymiarów lub postaci materiału.

Szybkosc wysychania Zdolnosc materiału do wydzielania wody do otoczenia w odpowiednich warunkach (ilosc wody, jaka traci materiał w ciagu doby, w powietrzu o temp. 20o C i wilgotności wzglednej 60 %)

Skurcz Zmiana objetosci (w %) lub wymiarów liniowych (w mm/m) materiału wilgotnego przy:

• wysychaniu (drewno i materiały o budowie koloidalnej)

• twardnieniu (zaprawy i betony)

• oziebianiu (materiały organiczne i nieorganiczne)

Kapilarnosc (włoskowatosc) Zdolnosc do podciagania wody przez kapilary utworzone z porów, ku górze

Przesiakliwosc Podatnosc materiału na przepuszczanie wody pod cisnieniem. Ilosc wody w gramach przepływajacej przez materiał w ciagu 1 godziny, przez powierzchnie 1 cm2, przy stałym cisnieniu

Paroprzepuszczalnosc przepuszczalnosc pary wodnej i gazów Podatnosc materiału na przepuszczanie pary wodnej pod cisnieniem. Ilosc pary w gramach, jaka przepuszcza materiał o powierzchni 1 m2 i grubosci 1 m w ciagu 1 godziny, przy ró_nicy cisnien pomiedzy przeciwległymi powierzchniami wynoszacej 1 Pa.

Mrozoodpornosc Przeciwstawianie sie całkowicie nasyconego woda materiału, zniszczeniu jego struktury przy wielokrotnych naprzemiennych cyklach zamra_ania i odmra_ania.

Oznaczenie mrozoodpornosci:

1. Opis makroskopowy obecnosc rys, spekan, wykruszen, rozwarstwien, uszkodzen krawedzi i naro_y

2. Strata masy

3. Okreslenie współczynnika odpornosci na zamra_anie

Przewodnosc cieplna Zdolnosc materiału do przewodzenia strumienia cieplnego, powstajacego na skutek ró_nicy temperatur na przeciwległych powierzchniach.

Współczynnik przewodnosci cieplnej _ Ilosc ciepła przechodzaca przez materiał o grubości 1m i powierzchni 1 m2 w ciagu 1 godziny, przy ró_nicy temperatur obu powierzchni 1K.

Ciepło własciwe c Ilosc ciepła potrzebna do ogrzania materiału o masie 1 kg o 1K.

Pojemnosc cieplna Zdolnosc pochłaniania i kumulowania ciepła przez materiał w czasie jego ogrzewania.

Rozszerzalnosc cieplna Zmiany wymiarów materiału pod wpływem zmian (wzrostu lub obni_enia) temperatury.

Palnosc podatnosc na zapalanie sie

• niepalne - pod wpływem płomienia lub wysokiej temperatury nie zapalaja się płomieniem, nie tla sie i nie ulegaja zwegleniu (szkło, azbest, ceramika)

• trudno(za)palne - pod wpływem płomienia lub wysokiej temperatury zapalaja sie z trudem, tla sie i ulegaja zwegleniu.

Po usunieciu zródła ognia, płomien zanika (zaimpregnowane mat. drewniane)

palne - pod wpływem płomienia lub wysokiej temperatury rozpalaja się płomieniem lub tla sie, proces ten przebiega dalej po usunieciu zródła ognia

• łatwo palne - zapalaja sie nie tylko pod wpływem ognia, ale tak_e pod wpływem wysokiej temperatury (wy_szej od temperatury samozapłonu)

Ogniotrwałosc Zachowanie kształtu przy długotrwałym działaniu wysokiej temperatury.

ogniotrwałe - wytrzymuja długo temp. 1580 oC i powy_ej

• trudnotopliwe - temp. 1350 _ 1580 oC

• łatwotopliwe - poni_ej 1350 oC

Odpornosc ogniowa (ognioodpornosc) Brak niszczacego wpływu ognia w czasie po_aru Klasy odpornosci ogniowej - czas w którym wyrób zachowuje swoja funkcje najczesciej podawany w minutach

Toksycznosc Zdolnosc wydzielania przez materiał szkodliwych gazów, oparów i dymów (najczesciej w podwy_szonej temperaturze)

Radioaktywnosc Wydzielanie przez materiał promieniowania radioaktywnego, wy_szego od otaczajacego tła.

b)

Wytrzymałosc na sciskanie lub rozciaganie Napre_enia wywołujace zniszczenie próbki

Kruchosc Nagłe zniszczenia materiału, pod wpływem działania sił, bez wczesniejszych oznak poprzedzajacych zwykle zniszczenie.

Wytrzymałosc na zginanie

Spre_ystosc Zdolnosc materiału do przyjmowania pierwotnej postaci po usunieciu siła, która zmieniła jego kształt

Plastycznosc Podatnosc materiału do zachowania odkształcen trwałych po usunieciu sił, które te odkształcenia spowodowały

Ciagliwosc Zdolnosc materiału do znacznych odkształcen plastycznych pod wpływem sił rozciagajacych (bez zniszczenia)

Pełzanie Nieprzerwany wzrost odkształcen plastycznych przy niezmiennym obcia_eniu Zale_y od od struktury, wieku materiału, temperatury i od czasu działania obcia_enia; ma wpływ na wytrzymałosc.

Relaksacja Zanik (lub spadek) napre_en przy stałym odkształceniu. Zwiazana ze zjawiskiem pełzania.

Twardosc Odpornosc materiału na odkształcenia trwałe pod pływem sił skupionych, działajacych na jego powierzchnie.

Jednomineralne skały, szkło - skala Mohsa

Metale - metoda Brinellawciskanie kulki o znanej srednicy, znana siła ocena twardosci na podstawie średnicy odcisku

metoda Rockwella wciskanie sto_ka diamentowego o kacie 120o lub kulki miara jest głębokość zanurzenia

metoda Vickersa łaczy w sobie cechy metody Brinella i Rockwella miara jest stosunek siły (od 10 do

7000 N) do powierzchni pobocznicy odcisku

Scieralnosc Podatnosc materiału na zmniejszenie masy, objetosci lub grubosci pod wpływem sił scierajacych.

Udarnosc (odpornosc na uderzenia) Zdolnosc materiału do wytrzymywania nagłych uderzen dynamicznych Miara jest praca [Nm] niezbedna do zniszczenia próbki (stłuczenia lub przełamania)

WYKLAD 2

Ceramika

Wyroby uformowane, a nastepnie wypalone lub spieczone z glin albo ich mieszanin (mas ceramicznych)

Klasyfikacja

Grupa I -wyroby o strukturze porowatej inasiakliwosci wagowej do 22%

• ceglarskie (ceramika czerwona)

• szkliwione

• ogniotrwałe

Grupa II -

Wyroby o strukturze spieczonej inasiakliwosci do 12%

• klinkierowe

• kamionkowe

Grupa III -Ceramika półszlachetna(fajans, porcelit)

Grupa IV -Ceramika szlachetna

Technologia produkcji

Surowce:

• gliny łatwotopliwe: gliny ilaste, łupki, glinymorenowe, gliny wstegowe i mułki oraz glinychude

• surowce pomocnicze: złom suszarniczy,glina palona, piasek kwarcowy, miałweglowy (odpady z

przemysłuenergetycznego)

• zanieczyszczenie surowca: margiel, solerozpuszczalne, zanieczyszczenia mechaniczne

Wydobycie surowca (reczne lub mechaniczne)

Przerób surowca

• rozdrobnienie

hałdowanie, ew. dołowanie - rozluznienie glin

• ujednorodnienie struktury

Formowanie wyrobu

• plastyczne

• półsuche prasowanie

Suszenie i wypalanie (850 ÷ 1000 oC)

• wady suszenia: uszkodzenia mechaniczne przez łaty

• wady wypalania : spekania, niedostateczne wypalenie, przepalenie

Studzenie

• wady studzenia : spekania

Transport i składowanie

Wyroby ceramiczne scienne

• cegła pełna

PRZEJEBANE……………..

Wyklad 3

Lepiszcza bitumiczne organiczne materiały wia_ace, które dzieki zjawiskom fizycznym (adhezji i kohezji) zmieniaja swoja konsystencje

Asfalty Mieszanina węglowodorów wielkoczasteczkowych (alifatycznych) pochodzenia naturalnego lub otrzymywane z przeróbki ropy naftowej

Cechy asfaltu

• odporny na działanie wody, kwasów, ługów

• rozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych (benzyna, dwusiarczek wegla itp.)

• barwa czarna

• konsystencja stała lub półstała

• pod wpływem ogrzewania miekna

• duszacy zapach

• nieodporne na korozje biologiczna

Asfalty naturalne

• wystepuja w pobli_u złó_ ropy naftowej zawartosc czystego asfaltu 55÷98 %

• w skałach bitumicznych zawartosc asfaltu 10÷15 %

• twarde, nie stosowane samodzielnie lecz jako dodatek 5÷15 %

Asfalty ponaftowe

Najcie_sza warstwa po destylacji ropy naftowej prowadzonej dwustopniowo w instalacjach rurowo-wie_owych.

• drogowe - destylacja ropy naftowej na poziomie głebokim; dla ni_szych penetracji dodatkowo proces utleniania

Smoły Mieszanina węglowodorów wielopierscieniowych (aromatycznych) otrzymywanych z suchej destylacji wegla lub drewna.

Cechy smoły

• toksyczna

• odporna na działanie wody, kwasów, ługów

• rozpuszczalna w rozpuszczalnikach organicznych (benzyna, dwusiarczek wegla itp.)

• barwa ciemnobrunatna do czarnej

• konsystencja płynna: rzadka do gestej

• ostry dra_niacy zapach (podobny do dziegciu)

• odporna na korozje biologiczna (grzyby i bakterie)

• szybciej starzeje sie od asfaltu

Smoła preparowana

Frakcje destylacji:

• olej lekki

• olej sredni

• olej cie_ki

• olej antracenowy

• pak (ciało stałe) 55÷65%

• dachowa - do konserwacji pap smołowych

• hutnicza - w przemysle metalurgicznym

• opałowa - składnik wzbogacajacy (> 35 000 kJ/kg) kalorycznosc niektórych paliw

• drogowa (zwykła S, stabilizowana SS)

Wyroby do izolacjiprzeciwwilgociowych iwodoszczelnych

• płynne (emulsje, pasty, roztwory, lepiki)

• papy

Płynne wyroby bitumiczne asfaltowe

• emulsje

Zawiesiny drobnych czastek (<10μm) w wodzie. Dodatek emulgatorów i stabilizatorów zapewnia trwałosc układu.

• pasty emulsyjne

• roztwór asfaltowy

Dodatek szybkoschnacego rozpuszczalnika (benzyna lakowa, solwentnafta, olej naturalny0, czas wysychania max. 12 godz.

• lepiki

- na zimno z dodatkiem wypełniaczy (maczka, włókna), plastyfikatorów i rozpuszczalników

- na goraco

• masa asfaltowo-aluminiowa szarosrebrzysty połysk, pokrycia dachowe i antykorozyjne

• masa asfaltowo-cyklokauczukowa

• kit uszczelniajacy

• masa zalewowa trudnodostepne szczeliny, skomplikowane kształty dobra rozlewnosc i przyczepnosc

• lakier przeciwrdzewny

smołowe

• lepiki paki, smoła dachowa, dodatki uszlachetniające

• masa konserwacyjna mo_e zawierac dodatki: wypełniacze włókniste lub mineralne, inne uszlachetniajace

Papa - materiał rolowy składajacy sie z wkładki (tektura, tkanina, folia) nasyconej lub pokrytej bitumem, ewentualnie z posypka.

Ze wzgledu na bitum:

• asfaltowe

• smołowe

Ze wzgledu na zastosowanie:

• izolacyjne

• specjalne

• podkładowe

• wierzchniego krycia

Rola posypki:

• zapobiega sklejaniu

• odbija promienie

• zwieksza odpornosc na czynniki atmosferyczne

• zwieksza cie_ar

rodzaje pap

• asfaltowe izolacyjne

• asfaltowe podkładowe

• asfaltowe, do wierzchniego krycia

• asfaltowe na tasmie aluminiowej

tasma 0,12 mm

• asfaltowe na osnowie z tkanin technicznych

• asfaltowe na welonie włókien szklanych

• asfaltowe na osnowie poliestrowej

Wyklad 4

Materiały kamienne

Skały -minerały lub ich mieszaniny w du_ych ilosciach (monomineralne, polimineralne)

Minerały -substancje naturalne o stałym składzie chemicznym i stałych właściwościach fizycznych

Budowa skały

• struktura (cechy zale&ne od wielkosci, formy, sposobu wykształcenia oraz wzajemnego powiazania minerałów w skale)

1. krystaliczna - widoczne wszystkie składniki w postaci kryształów

2. szklista - ciasto skalne pozbawione jest kryształów

3. porfirowa - wieksze kryształy zatopione w strukturze szklistej ub skrytokrystalicznej

4. 4. ziarnista (klastyczna) - równo- lub ró&noziarnista

• tekstura (przestrzenne rozmieszczenie oraz stopien wypełnienia przez składniki skałotwórcze przestrzeni w masie skalnej)

1. ze wzgledu na rozmieszczenie

2. ze wzgledu na stopien wypełnienia

Podział skał ze wzgledu na pochodzenie

Skały magmowe

• głebinowe (GRANITY, SJENITY, dioryty, gabro, labradory)

• zyłowe (porfiry, diabazy)

• wylewne (BAZALTY, andezyty, diabazy, porfiry)

Skały osadowe

• pochodzenia organicznego- biochemiczne

pochodzenia mechanicznego - klastyczne

•pochodzenia chemicznego

Skały metamorficzne przeobra_one ( z magmowych lub osadowych)

WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW KAMIENNYCH

Wykorzystanie materiałów kamiennych

• obróbka kamienia

• procesy termiczne

- produkcja spoiw

- topienie skał

• produkcja kruszywa (uszlachetnianie)

Obróbka kamienia Doprowadzenie bryły do wymaganych wymiarów, kształtu i wygladu bez naruszenia naturalnej budowy

• łupanie

• powierzchnia po łupaniu

• płytowanie

• obróbka półczysta (nadanie faktury)

• szlifowanie

• polerowanie

Procesy termiczne

• otrzymywanie spoiw

- wapno

- cement

- gips

• topienie

- leizna bazaltowa

- wata bazaltowa

Produkcja kruszywa

• kruszenie

• płukanie

• sortowanie

Wyroby kamienne (otrzymane przez obróbke)

• kamien łamany

B - do murów i fundamentów

I - drogi i budowle in&ynierskie

K - kruszywo

• kamien łupany

• formaki klinowanie zgodnie z płaszczyznami łupliwości

• płyty przetarte surowe

• kamienne płyty okładzinowe grubosci:

dla wapieni miekkich 40 mm

piaskowców i dolomitów 30 mm

pozostałych 20 mm

• elementy łupane z płyt tartych

• ciosy

• kamienne podokienniki- zewnętrzne, wewnętrzne

• stopnie schodowe - monolityczne, okładziny , łupki dachowe , łupki dachowe, brukowiec, kostka drogowa, krawe&niki

Kruszywo - klasyfikacja Tabelka!!!!!!!!!!!!!!!!

Wyklad 5

Metale Substancje, które w skondensowanych stanach charakteryzuja sie bardzo dobra przewodnoscia cieplna i elektryczna, du_a plastycznoscia, specyficznym połyskiem oraz nieprzezroczystoscia; w stanie stałym wystepuja wyłacznie w formie krystalicznej.

Podziały metali

• do celów praktycznych:

- metale i stopy _elazne

- metale i stopy nie_elazne (aluminium, miedz, cyna itp.)

• pod wzgledem gestosci:

- lekkie (do 4,5 g/cm3): magnez, glin

- cie_kie (powy_ej 4,5 g/cm3): ołów, _elazo, metale szlachetne

• pod wzgledem temperatury topnienia:

- łatwo topliwe (230÷660 OC): cyna,ołów, cynk

- trudno topliwe (1080÷1540 OC): miedz, elazo

- bardzo trudno topliwe (2500÷3410 OC): molibden, niob

Proces otrzymywania metalu:

• wstepna przeróbka przygotowanie rudy, wzbogacenie

• własciwy proces metalurgiczny wsad: ruda, koks, topniki (wapienie lub dolomity) doprowadzenie (poprzez redukcje) rudy do metalu surowego

• rafinacja uzyskanie metalu u_ytkowego nadajacego się do przeróbki plastycznej, odlewania lubb wytwarzania stopów

Wpływ dodatków na własciwosci stopów _elaza

• wegiel - C

- podstawowy składnik stopu

- wzrasta twardosc, wytrzymałosc na rozciaganie, granica plastycznosci, odporność na korozje

- maleje wydłu_enie, przewe_enie, udarność

• mangan - Mn

- działa silnie odtleniajaco, wia_e siarke

- zwieksza twardosc, wytrzymałosc na rozciaganie i hartownosc

- powoduje skłonnosc do gruboziarnistości

• krzem - Si

- działa odtleniajaco

- zwieksza wytrzymałosc na rozciaganie, granice plastycznosci i spre_ystosci

- tylko nieznacznie zmniejsza wydłu_enie i przewe_enie

- dodawany do wszystkich stali aroodpornych (podnosi odpornosc na tworzenie sie zgorzeliny)

- ponad 12% Si podnosi odpornosc na działanie kwasów

- stale krzemowe maja ograniczone przewodnictwo elektryczne

• chrom - Cr

- zwieksza twardosc, wytrzymałosc na rozciaganie, granice plastycznosci

- nieznacznie zmniejsza wydłu_enie i przewe_enie

- zwieksza głebokosc hartowania (wzrost twardosci)

- zwieksza odpornosc na scieranie (stale narzedziowe)

- dodatek do stali _aroodpornych

- ponad 13% Cr zwieksza odpornosc na korozje atmosferyczna, 18÷20% na wode morska

• nikiel - Ni

- zwieksza hartownosc (zwłaszcza z Cr i Mo)

- polepsza własciwosci plastyczne i udarnosc

- 36% Ni _ inwar o małym współczynniku rozszerzalnosci cieplnej

• molibden - Mo

- zwieksza hartownosc (2x bardziej ni_ chrom), wytrzymałosc, twardosc, granice plastycznosci i spre_ystosci

- podwy_sza granice pełzania w podwy_szonej temperaturze (kotły)

• wanad - V

- zwieksza hartownosc

- wybitnie zwieksza spre_ystosc, wytrzymałość i udarnosc, zachowujac przy tym ciagliwosc

- zwieksza odpornosc na scieranie i odpuszczenie

- stosowany do stali spre_ynowych, narzedziowych, szybkotnących

• glin (aluminium) - Al

- dobry odtleniacz, wia_e azot

- dodatek do stali wysokochromowych podwy_sza ich _aroodpornosc

• miedz - Cu

- zwieksza wytrzymałosc i granice plastycznosci

- 0,2÷0,5% zwieksza znacznie odporność na korozje atmosferyczna, wody rzecznej, wody zanieczyszczonej

STOPY _ELAZA ZELIWO

zawartosc wegla > 2 %

-przetopienie surówki szarej (wegiel w postaci grafitu) ze złomem staliwnym, odpadkami z odlewni, koksem i topnikami

- stop kruchy, nie zmienia charakterystykmechanicznych pod wpływem wysokiej temperatury

- wieksza (ni_ stali) odpornosc na korozje

- dobra lejnosc, mały skurcz odlewniczy, dobra skrawalnosc

- odporny na scieranie

- łatwy w obróbce

- tłumi dragania

- tani

STALIWO

zawartosc wegla < 2 %

- stal odlana do formy, nie przerobiona plastycznie

- staliwo weglowe - zawiera tylko pierwiastki pochodzace z wytopu: wegiel, mangan, krzem, fosfor, siarke

- staliwo stopowe - celowo wprowadzone pierwiastki poprawiajace własciwosci: nikiel, chrom, wolfram, wanad

- własciwosci mechaniczne posrednie miedzy eliwem a stala

- wiekszy skurcz odlewniczy ni_ _eliwa

STAL

zawartosc wegla < 2 %

Podziały stali

Obecnosc dodatkowych pierwiastków

• niestopowe (d. weglowe)

• stopowe

-niskostopowe, do 1,5 % dodatków

- sredniostopowe, 1,5÷5 % dodatków

- wysokostopowe, ponad 5 % dodatków

Zawartosc wegla

• niskoweglowe, < 0,25 % C

• srednioweglowe, 0,25÷0,6 % C

• wysokoweglowe, > 0,6 % C

spawalne - do 0,3 % C

Zastosowanie:

• konstrukcyjne

• narzedziowe

• specjalne

Własciwosci fizyczne i mechaniczne własciwosci fizyczne nie zale_a od składu chemicznego

własciwosci mechaniczne zale_ne sa od składu chemicznego i obróbki wytrzymałosc okresla sie na podstawie prób na rozciaganie

Znaki stali podzielono na dwie grupy.

Grupa 1.

Stale oznaczane wg ich zastosowania i własciwosci mechanicznych i fizycznych

Znak zawierana nastepujace symbole główne:

- S = stale konstrukcyjne

- P = stale pracujace pod cisnieniem

- L = stale na rury przewodowe

- E = stale maszynowe

za nimi liczba minimalnej granicy plastycznosci w N/mm2 dla najmniejszego zakr np. S185

- B = stale do zbrojenia betonu; za nia liczba charakterystycznej granicy plastycznosci Re np. B500H*

- Y = stale do betonu spre_onego; minimalna wytrzymałosc na rozciaganie

- R = stale na szyny lub w postaci szyn; minimalna wytrzymałosc na rozciaganie

- H = wyroby płaskie walcowane na zimno ze stali o podwy_szonej wytrzymałosci przeznaczonych do kształtowania na zimno; min. Re jesli wymagana jest wytrzymałosc na rozciaganie, litera T; wytrzymałosc na rozciaganie np. H420M*

- D = wyroby płaskie ze stali miękkich przeznaczonych do kształtowania na zimno za nia jedna z liter:

- C dla wyrobów walcowanych na zimno

- D dla wyrobów walcowanych na goraco przeznaczonych do walcowania na zimno

- X dla wyrobów bez charakterystyki walcowania oraz dwa symbole cyfrowe lub literowe charakteryzujace stal np. DC03, DX02D+Z*

Grupa 2.

Stale oznaczane wg składu chemicznego(cztery podgrupy: 2.1; 2.2; 2.3; 2.4)

2.1 stale niestopowe (bez stali automatowych) o sredniej zawartosci manganu < 1% symbol główny

litera C 100 x n%

2.2 stale niestopowe o sredniej zawartosci manganu >=1% , niestopowe stale automatowe i stale stopowe (bez stali szybkotnacych) o zawartosci ka_dego pierwiastka stopowego < 5% symbol główny (nie ma symboli dodatkowych) 100 x n%

n - srednia wymagana zawartosc wegla symbol pierwiastków chemicznych oznaczajacych składniki stopowe, w kolejności malejacej zawartosci (jesli równa - kolejność alfabetyczna)

liczby oznaczajace zawartosc poszczególnych pierwiastków srednia zawartosc pierwiastka pomno_ona przez wsp. z tabeli i zaokraglona do najbli_szej liczby całkowitej; liczby dotyczace poszczególnych pierwiastków nale_y oddzielic kreska

2.3 stale stopowe (bez stali szybkotnacych) zawierajace przynajmniej jeden pierwiastek stopowy

>=5% symbol główny (nie ma symboli dodatkowych)

2.4 stale szybkotnące symbol główny (nie ma symboli dodatkowych)

Wyroby stalowe

• Kształtowniki gorącowalcowane

•… zimnogiete

• szyny

• blachy

- płaskie

-zeberkowe (ryflowane) 2,5÷10 mm

• kształtowe

• Blachownice

• prety zbrojeniowe

• siatki 0,5÷2 mm

• rury

• łaczniki

Stopy metali kolorowych

Aluminium

• otrzymywane z boksytu (50% Al2O3)

• barwa srebrzystoszara

• F=2,71 g/cm3

• wytrzymałosc Rm=88÷118 MPa

• twardosc HB=24÷32

• składniki dodatkowe: miedz, magnez, cynk,

• mangan oraz krzem

Miedz

• gestosc F = 8,96 g/cm3

• wytrzymałosc RM = 200÷260 MPa

• podatna na obróbke plastyczna

• na powierzchni patyna (sniedz, grynszpan)-

zasadowy weglan miedzi

Stopy miedzi

• Mosiadz miedz (54-70 %) z cynkiem do ~ 60% - plastyczne

- Tombak

• Braz miedz z cyna

- Spiz

Cynk

• gestosc F = 7,14 g/cm3

• wytrzymałosc RM = 110÷140 MPa

• kruchy, niekowalny

• powinien byc izolowany od betonów i zapraw(korozja od zwiazków wapiennych)

Ołów

• gestosc F = 11,34 g/cm3

• wytrzymałosc RM = 11÷22 MPa

• miekki, HB= 2,5÷3

• nieodporny na zaprawy cementowe i wapienne

• z gipsowymi daje ochronna warstwe siarczanu ołowiu

• miekkie wody opadowe wywołuja korozje, powstaja zwiazki toksyczne

Wyklad 6

SPOIWA Ciała aktywne chemicznie, które po sproszkowaniu i zarobieniu woda wia a i twardnieja.

Podział spoiw ze wzgledu na zachowanie się w srodowisku wodnym

• powietrzne (wapna, gips, spoiwo magnezjowe, spoiwa ze szkła wodnego)

• hydrauliczne (wapno hydrauliczne, cementy)

Podział spoiw ze wzgledu na rodzaj surowca

• wapienne

• gipsowe

Zaczyn - mieszanina spoiwa z woda, jesli du_o wody mleko

Zaprawa - mieszanina spoiwa z woda i piaskiem lub drobnym kruszywem

Beton - mieszanina cementu z woda, grubszym kruszywem (>2mm) i ewentualnymi dodatkami )elbet (_elazobeton) - beton ze zbrojeniem

Spoiwa wapienne

Weglan wapnia CaCO3 wystepuje w skałach wapiennych pochodzenia osadowego organicznego (np. kreda), klastycznego lub chemicznego (najczystszy).

Wapno palone temp. 950 - 1050oC

Wapno gaszone-

-gaszenie wapna

- ciasto wapienne (w. mokro gaszone)

• wapno hydratyzowane (sucho gaszone)

• wapno pokarbidowe

Wapno hydrauliczne Powstaje z wapieni marglistych lubkrzemionkowych; po wypaleniu bryły szare lub _ółtawe

Własciwosci wapna

• Zalety

-bardzo dobra urabialnosc

- zdolnosc chemicznego łaczenia sie z domieszkami hydraulicznymi

- zdolnosc tworzenia hydrokrzemianów

• Wady

- niska wytrzymałosc (1÷2 MPa)

- nieodpornosc na działanie wody

- du_a energochłonnosc przy wypalaniu

Gips

Wystepowanie w naturze:

• gips dwuwodny

• anhydryt

Własciwosci gipsu

czas wiazania: poczatek 3÷6 min, ~5 min koniec 10÷40 min, ~30 min

domieszki opózniajace wiazanie (poczatek 30 min.):

• z siersci bydlecej

• z kopyt i rogów

• z kazeiny

• z kleju kostnego

• glukoza, boraks, wapno, wywar z piołunu lub trawy

zastosowanie

• tynki wewnetrzne

• szczegóły architektoniczne; sztukaterie, posagi

• wyroby; płyty, pustaki, bloki

• zaprawy

• sztuczne marmury (stiuki)

Cement Surowce margiel wapien (72÷78%) i glina (22÷28%) glina dostarcza składniki hydrauliczne

Produkcja

• rozdrobnienie surowców

- metoda mokra: przemiał z nadmiarem wody

- metoda sucha: przemiał z minimalna (6%) iloscia wody

• wypalanie (1450oC), powstaje klinkier cementowy

• mielenie

Własciwosci cementu

• wiazanie i twardnienie

- poczatek wiazania 2÷4 godz.

- koniec 6÷8 godz.

- wytrzymałosc poczatkowo (3÷7 dni) szybko wzrasta, potem wolniej (do kilkunastu miesiecy)

• wytrzymałosc

- klasy cementu 32,5 , 42,5 , 52,5

Zaprawy mieszaniny spoiwa z woda i piaskiem lub drobnym kruszywem, oraz ewentualnymi dodatkami

Składniki:

• spoiwa: cement (portlandzki, pucolanowy, hutniczy, szybkotwardniejacy) wapno (niegaszone, ciasto wapienne,hydratyzowane)gips ywice zawiesina gliniana (lepiszcze)

• kruszywa: piasek naturalny lub kruszony, rozdrobniony _u_el wielkopiecowy do zapraw

• woda: mo_e byc wodociagowa

• dodatki: popioły lotne, maczki szamotowe, u_lowe, dekoracyjne ziarna

• domieszki chemiczne: plastyfikujace, napowietrzajaco-uplastyczniajace, przyspieszajace twardnienie

Zastosowanie zapraw

• łaczenie elementów przegród budowlanych

• wypełnienie spoin, umo_liwiajace równomierne przenoszenie obcia_en oraz uszczelnienie przegrody

• ochrona elementów budynku przed wpływami atmosferycznymi przez pokrycie tynkiem i nadanie tym elementom estetycznego wygladu

• produkcja wyrobów

Podział zapraw

w zale_nosci od spoiwa:

• cementowe

• wapienne

• cementowo-wapienne

• gipsowe,

• gipsowo-wapienne

• cementowo-gliniane

ze wzgledu na dziedzine stosowania :

• murarskie,

• tynkarskie,

• specjalne

Zaprawa wapienna dobra urabialnosc, mała wytrzymałosc (0,2÷1 MPa)

Zastosowanie:

- murarska w gruntach suchych, do 1 kondygnacji

- tynki wewnetrzne

Zaprawa cementowa trudno urabialna, marki: 2÷20 MPa wytrzymałosc zaprawy

Zastosowanie:

- roboty murarskie,

- roboty tynkarskie,

- okładzinowe i posadzkowe,

- łaczenie elementów wielkowymiarowych

Zaprawa cementowo-wapienna dobra urabialność i wytrzymałosc (0,6÷7MPa)

Zastosowanie:

- roboty murarskie

- tynkarskie

- okładzinowe

Zaprawa gipsowa i gipsowo-wapienna

marki: 1, 2, 3, 4

Zastosowanie:

- tynki wewnetrzne

- murowanie scian z elementów ceramicznych i gipsowych

- mocowanie przewodów instalacji elektrycznych

---