Aby obniżyć naturalną stopę bezrobocia, państwo powinno: c) ogr. niedoskonałości rynku pracy Aktywna polityka pieniężna
stosowana jest przez: keynesistówAutonomiczne stabilizatory koniunury oddziałują na wielkość:popytu globalnego;doch-
odow ludności Bank Centralny może obniżyć podaż pien-dza przez:sprzedaż obligacji rządowych, wzrost stopy rezerw obow-
iązkowych, wzrost stopy redyskontowej Bezposrednim celem działalności gospodarcej jest:uzyskanie dochodu przez podej-
mująch te dzialalnosc Dług publiczny w Polsce w 1999 r. ukształto-ł się na poziomie około: b)40% PKB Długookresowa
krzywa Philipsa przyjmuje postać pionowej prostej przecinającej oś odciętych w punkcie określającym:a)rzeczywistą stopę
bezrobocia Do głównych rodzajów systemów ekonomicznych należą:systemy rynkowe,systemy kierowane, systemy dualne
Do pośrednich instrumentów polityki pienieznej (zwanych tez instrumentami kontroli ogolnej)zaliczamy:operacji otwartego
rynku,operacji depozytowo-kredytowe,rezerwy obowiązkowe Do narzędzi redystrybucji bezpośredniej zaliczamy: podatki i
transfery Do unii walutowej nie należą:a) Dania, Szwecja , Wielka Brytania Efekt wypychania dotyczy:a)wypierania wydatków
prywatnych przez wydatki rządowe Efekt wypychania lub wypierania Ograniczenie dostępności do kredytów inwestycyjnych
dla firm prywatnych na skutek kupowania rządowych papierów wartościowych przez potencjalnych silnych kredytodawców tzw:
banki Ekonomia podaży zakłada, że:obniżenie stawek podatkowych może spowodować wzrost skłonności do oszczędzania i
inwestowania, a więc rozwój przedsiębiorczości, wzost gosp. i spadek stopy bezrobocia „Efekt substytucji”określone przez
A.Lindbecka dotycza:zastepowania,pod wpływem progresji podatkowej, jednych postaw związanych z gospodarowaniem innymi
Funkcja alokacyjna polityki gospodarczej polega na:korygowaniu rynkowego podziału zasobów.Funkcja redystrybucyjna
polityki budżetowej polega na: świadomym oddziaływaniu przez państwo na ostateczny podział dochodów indywidualnych
Funkcja redystrybucyjna polityki gospodarczej polega na:korygowaniu rynkwego podziału dochodów Inflacja kosztowa
występuje gdy: b) płace rosną szybciej niż wydajność pracy Inflacja może być spowodowana przez: zwiększenie stopy wzrostu
podaży pieniądza Istota podejścia popytowego (keynesizm)polega na:polityce likwidacjiteoretycznej luki PKB,bez względu na
skutki w zakresie inflacji Jednym z głównych objawów niewydolności gospodarki planowej: niedobory rynkowe.Jeżeli Bank
Centralny chce zwiększyć podaż pieniądza, to właściwym działaniem będzie : kupno bonów skarbowychKeynesiści byli zwo-
lennikami regulowania wzrostu gosp. przez:wzrost ogólnych wydatków publicznych Koncepcja państwa drapieżnika (state
as a „predator”) dotyczy: a) realizacji przez państwo interesów decydentów politycznych w miejsce interesu publicznegoKon-
cepcja targetingu dotyczy:polityki przemysłowej Koncepcja tzw. państwa minimum jest popierana przez:nurty neoklasyczne.
Krzywa Laffera to zależność między: stopą podatków bezpośrednich a sumą wpływów do budżetu Które z wymienionych haseł
i nazwisk charakteryzują nurt neoklasyczny :a) Friedman ,równość szans,egalitaryzm,welfare state,sprawiedliwość pozioma
Krzywa Phillipsa obrazuje zaleznosc pomiędzy: inflacją a bezrobociem
Likwidacja nierówności w rozkładzie dochodów społecznych i zapobieganie ubóstwu to zadania funkcji:redystrybucyjnej
Laureat Nagrody Nobla w 1986 J. Buchanan stworzył teorię : państwo jako lewiatan Luka PKB to: luka między real. a
potenc. PKB.Monetaryści proponują dostosować zmiany podaży pieniądza proporcjonalnie do:zmian realnego PKB
Monetaryści uważali,że władzę muszą: d) precyzyjnie regulować podaż pieniądza, stosownie do wartości PNB Mimo,ze
gospodarka rynkowa lezy niejako w naturze człowieka:nie wszyscy czerpią z niej pożytki ,bo niszczy ich biurokracja
Na inflacji tracą:banki udzielające pożyczek o stałej stopie oprocentowania Najważniejszym skutkiem planu Balcerowicza
w '90: urynkowienie gospodarki Niewystarczający popyt globalny powoduje powstanie:bezrobocia keynesowskiego
Nie jest prawda,ze:im łatwiej jest otrzymać zasiłek dla bezrobotnych,tym niższa jest naturalna stopa bezrobocia.
Obecnie w Polsce kurs złotego d) jest płynny, tj, ustalany w wyniku gry popytu i podaży Obecnie tendencja wzrostowa w
polskiej gospodarce dotyczy:b)bezrobocia Od czego uzależniona jest szybkość obiegu pieniądza?od stopy inflacji i
poziomu stóp procentowych Ograniczeniu bezrobociu sprzyja: zwiększenie wydatków rządu Operacje otwartego rynku to:
kupno lub sprzedaż papierów wartościowych przez Bank Centralny najłatwiejszy dostosowania pośredni instrument
polityki pienieznej Osłabienie kursu złotego przyczyni się do: podrożenia kosztów produkcji firm korzystających z importu
zaopatrzeniowego Osia ostatniego kryzysu finansowego był:rynek kredytow hipotecznych Pasywna polityka pieniężna
opiera się na:zasadzie dostosowania wielkości podaży pieniądz do zmian realnej podaży dóbr i usług Pasywna polityka
pieniężna stosowana jest przez:Monetarystów .Planowany deficyt budżetowy na rok 2006 wynosi:30 mld Pl Podwyższenie
wsk. Rezerw obowiązkowych:jest najbardziej radykalnym narzędziem regulacji ilości pieniądza na rynku Polityka kursu
walutowego jest częścią:polityki makroekonomicznej Polityka monetarna jest najbardziej użyteczna przy zwalczaniu
bezrobocia:c)cyklicznegoPolityka strukturalna o charakterze defensywnym: a)wspomaga gałęzie przeżywające trudności
strukturalne Przyczyna tego ,ze stopy % kredytow w bankach komercyjnych nie spadają proporcjonalnie do spadku
inflacji jest:efekt wypychania(wypierania)Popytowe podejście do mechanizmu tworzenia zmian wielkości PKB reprezentuje:
keynsizm Rada Polityki Pieniężnej jest:organem NBP Roznica m/z keynesistami a zwolennikami państwa opiekuńczego
(welfarestate)polega na:ingerencji w sfere wytworzenia przez pierwszych i ingerencji tylko w sfere podzialu przez drugich
Receja transformacyjna trwala w Polsce:2 lata i była najkrotsza w Europie Srodkowej Stagflacja to:wysoka inflacja i bez-
robocie występujące równocześnie Stan „ssania”:charakterystyczny dla gospodarki socjalistycznej, oznacza przewagę popytu
nad podażą.Stopa inflacji w 2006 roku wynosiła:1,0% Stopa redyskontowa dotyczy: ceny po jakiej skupuje bank centralny
od banków komercyjnych weksle Taksflacja oznacza: b) spadek realnych dochodów w związku z przesunięciem do wyższego
przedziału opodatkowania na skutek inflacji.Tzw. pieniądz skrypturalny to:a) pieniądz w formie bezgotówkowej Tzw.„popiwek”:
był elementem restrykcyjnej polityki dochodowej Tendencja spadkowa w polskiej gospodarce dotyczy:bezrobocia.
Umowa Przejściowa Układu Europejskiego skonstruowana została na zasadzie: a) asymetrii korzyści Za oddłużenia
wybranych przedsiębiorstw w Polsce zapłaci: b)budżet państwa, wspomagany przez środki ż U.E.54.„Zasada niewyłączności”:
dotyczy dóbr publicznych i polega na niemożności odcięcia danej jednostki od szans na korzystanie z tych dóbr Zgodnie z
ilościową teorią pieniądza:zmiany nominalnej podaży pieniądza powodują odpowiadające im zmiany poziomu cen Zjawisko
iluzji pieniądza występuje wówczas gdy ludzie:utożsamiają wartości nominalne z realnymi.Zwolennicy nurtu neoklasycznego
dążą do:ograniczona do minimum operowania państwowymi narzędziami redystrybucjiZwolennicy polityki sektorowej to:
keynesjisci Za polityke pieniezna w Polsce odpowiedzialność ponosi:Narodowy Bank Polski Zdrowa regionalna polityka
gospodarcza powinna mieć oparcie w :korelacji potrzeb dannego regiona z wysokoscia rzadowych subwencji i dotacji.
W czasach gdy aspiracje kupujących przeważały nad aspiracjami sprzedających ,najważniejszym regulatorem realnych
procesów gosp. były: c) niedobory.W gosp. centralnej sterowanej:własność prywatna była przyczyną napięć na rynku
Wielkość podaży pieniądza w danym czasie zależy od:a) wlk Produktu Narodowego Brutto w tym czasie W okresie
transformacji (1990-2001) w Polsce najwyższy wsk. wzrostu gosp. wyniósł: 7% W ramach polityki chłodzenia gospodarki
można zastosować:podniesienie podatków Wspieranie zmian strukturalnych w przemyśle, innowacyjności i efektywności
międzynar przedsiębiorstw przemysłowych to:aktywna polityka przemysłowa W warunkach równowagi na rynku pracy:
istnieje tylko bezrobocie dobrowolne W warunkach dominacji ssania w systemie gospodarczym wystepowala konkurencja
m/z :kupującymi .Wg szacunkow obecnego rządu,wzrost gospodarczy w 2013 roku wyniesie:2,6% Wg monetarystycznej
teorii inflacji,zmniejszenie podazy pieniadza spowoduje w długim okresie:zmniejszenie inflacji Wg kryteriów spojnosci
z Maastricht: ustalonych w U.E deficyt biudzetowy nie może przekroczac 3 % PKB i 60% Wg teorii popytowej,przyczyna
inflacji jest:ustalenie siepopytu globalnego na poziomie wyższym od możliwości jego zaspokojenia Wg.Teorii wyboru
publicznego ,koalicje dystrybucyjne:wzmacniają znacznie instytucji rzadowych ,dzięki czemu stosunki ekonomiczne w
państwie sa prostsze a podzial dochodow sprawiedliwszy.W długim okresie zaleznosc przedstawiona przez krzywa Phillipsa
nie istneje ponieważ:zanika zjawisko iluzji pieniadza Wgospodarce polskiej wystepuje:ujemne saldo bilansu płatniczego.
W redystrybucji dochodow,neoklasycy sa zwolennikami:twz.welfare state .Wzrost wydatków sektora publicznego:może
oznaczać zwiększenie deficytu budżetowego.Wzrost realnego PKB bez towarzyszącego mu zwiększenia podaży pieniądza,
prawdopodobnie prowadzi do:podwyższenia stóp procentowych
1.Defensywna Pol rolna dot przedsiębiorstw z tzw. sururisa sactors (F dot Pol strukturalnej)
2Główną przyczyną wyższej inflacji w 1999 r. był wzrost cen artykułów rolnych.(F/inflacja od "98 spadła i uwolnienie cen)
Efekty zewnętrzne to korzyści, jakie z tytułu danej produkcji lub konsumpcji osiągają osoby trzecie ,nie uczestniczące bezpośrednio (F)
Jako przykład bardzo dobrze funkcjonującej gospodarki uważa się Irlandie. (F)
Jednym z głównych bieżących problemów jest w Polsce ujemny bilans w handlu zagranicznym (P)
Funkcja stabilizacyjna polityki gospodarczej polega na równoważeniu dochodów gospodarstw domowych (P)?
Fryderyk August von Hayek jest najbardziej znanym przedstawicielem tzw nowej szkoły niemieckiej. (P)
Hipoteza oczekiwań inflacyjnych opracowano w ramach szkoły racjonalnych oczekiwań.(P)
3.Keynesizm kładzie nacisk na analizę agregatowo pojmowanej podaży globalnej. (F/kładzie nacisk na koszty niepełnego wykorzystania czynników wytwórczych-luka PNB; to co jest dotyczy popytu globalnego)
4.Koszty obsługi zadłużenia publicznego w Polsce w 1999 r. stanowiły kilkanaście procent wydatków budżetowych. (P)
Keynesizm to nurt w ekonomii skupiający ekonomistów o poglądach liberalnych (P)
5.Najpowszechniejszym sposobem interwencji wew w Pol rolnej jest stosowanie opłat wyrównawczych (F limitów produkcji, cen gwarantowanych, kredytów preferencyjnych, subwencji)
6.Pasywna polityka fiskalna polega na oddziaływaniu przez rząd na kształtowaniu się rynkowych stóp procentowych. (F/ polega nauzyskiwania dochodów i dokonywania wydatków,to dotyczy pol. monetarnej)
7.PKB wzrosło w Polsce w 1999 r. o 6,9% (F / 6,8%)
Polityka gospodarcza polega przede wszystkim na egalitarnym korygowaniu rynkowego podziału dochodów. (F/polega na określeniu celów danego systemu gospodarczego oraz metod,środków i sposobów osiągnięcia tych celów zgodnie z regyłami nauk ekonomicznych)
Polityka fiskalna polega na regulowaniu podazy pieniadza.(F)
Podatki progresywne sacharakterystyczne dla koncepcji tzw „państwa dobrobytu”(P)
Polska notuje stale większy procentowo wzrost gospodarczy od 1992 r (F)
8.Relacja wydatków budżetowych do dochodów informuje jaką część PKB została przyjęta przez fundusze publiczne (F deficyt)
9.Równanie Fishera przyjmuje postać MQ =PV (F/ przyjmuje postać MV= P *T lub MV= P *Q )
10.Sektor prywatny wytwarza w Polsce ponad połowę PKB. (P)
11.Teoria Keynesa powstała jako bezpośrednia reakcja na kryzys ekonomiczny lat 30-tych. (P)
12.W ramach porozumienia z B.Woods, system regulacji kursów walutowych oparto na zasadach płynnych kursów. (F/ oparto na zasadach stałych kursów)
Współczesna Pol gosp polaga na oddziaływaniu przez rząd na kształtowanie się rynkowych stóp % (F aktywna polityka pieniężna)
Za gosp odpowiada minister finansów J.Hausner (F jest ministrem gosp i infrastruktury)
1.Cel działalności gospodarczej:
-bezpośredni - uzyskiwanie dochodów
-zasadniczy - postęp w zakresie poziomu życia jednostek i społeczeństw;
2.Ograniczenia realizacji celów:
-rzadkość zasobów
-cena
3.Efektywność ekonomiczna w makroskali - zbiór cech gospodarowania:
-trafne określenie celów gospodarowania
-adekwatność mechanizmów
-zgodność celów
-eliminacja antydóbr
-obserwacja efektów i korekta działań
Obiektywna ocena efektywności i poziomu inwestycji prywatnych.1
------------------------------------------------------------------------------
4 Definicja Polityki gospodarczej:
a) definicja systemowa - określenie celu oraz środków, narzędzi i metod ich realizacji w zgodzie z regułami nauk ekonomicznych;
b) definicja empiryczna - o co w danej chwili jest realizowane przez agencje publiczne;
.Dwa podejścia do polityki gospodarczej:
1. Liberalizm(klasycyzm, neoklasycyzm) -Przeciwko krótkotrwałymi zmianom. brak interwencji krótkookresowej;
-podatki progresywne
-wydatki socjalne
2.Interwencjonizm(keynsizm) - Wpływanie na koniunkturę w krótkim okresie za pomocą stymulowania popytu -aktywna polityka gospodarcza: - ekspansywna i - restrykcyjna. Przezwyciężenie tzw.: niedostatku rynku:
- niepełnego zatrudnienia,
- wahań koniunktury,
- nierównomierny podział dochodów
KEYNESIZM- podejście popytowe, obowiązywał na całym świecie do lat 70-tych. Cele i zadania: nacisk na koszty niepełnego wykorzystania czynników wytwórczych-luka PNB; sterowanie dynamiką globalnego popytu- poziom realnego PNB był równy potencjalnemu PNB w związku z tym przy stopie bezrobocia potencjalnego około 4% będziemy mieli pełne wykorzystanie majątku produkcyjnego i zaakceptowanie narzuconych cen; I prawo Keynes'a- każdy popyt tworzy własną podaż; bezrobocie występuje, gdy popyt spada.
Dwa warunki Keynesizmu:
1.Planowanie oszczędności równe planowanym inwestycjom
2.Całkowity popyt na dobra i usługi równy całkowitej podaży, w związku z czym władze były zobowiązane regulować poziom popytu.
Monetaryzm- zakłada, że jedyną interwencja państwa, jaka jest potrzebna, jest interwencja polegająca na kontroli podaży pieniądza. M Fridman wyodrębnił 4 sfery aktywności rządu, które można pogodzić z systemem wolnego rynku i które niezbędne są dla sprawnego funkcjonowania państwa:
1.ochrona jednostki przed przemocą z zewnątrz
2.Ochrona jednostki przed zagrożeniem ze strony innych obywateli
3.ochrona i umacnianie wolnego społeczeństwa
4.opieka nad tymi członkami społeczeństwa, których nie można uważać za jednostki „odpowiedzialne”
Podstawowe cele polityki gospodarczej - zbieżności i kolizje:
-inflacja i bezrobocie
-wzrost gospodarczy a inflacja
-wzrost gospodarczy a bezrobocie
-wzrost gospodarczy a redystrybucja dochodów
-redystrybucja a bezrobocie
-redystrybucja a inflacja
Funkcje polityki gospodarczej:
-stabilizacyjna - polega na tworzeniu warunków dla trwałego wzrostu i rozwoju gospodarczego;
-alokacyjna
-redystrybucyjna(korygowanie rynkowego podziału dochodów. Świadomy oddziaływanie przez państwo na ostateczny podział dochodów. Zapobiega ubóstwu. )
7.Instrumenty realizacji funkcji stabilizacji:
1. polityka makroekonomiczna:
- polityka pieniężna
- polityka kursu walutowego
- polityka budżetowa
- kreowanie polityki pieniądza
- wydatki i podatki (komu, ile, na jakich zasadach dać, odebrać)
2.polityka mikroekonomiczna (polityka handlowa, cenowa, dochodowa -płaca minimalna jest zła);
------------------------------------------------------------------------------
5,Kreowanie dóbr publicznych:
-zasada niewyłączności
-zasada ogólnej dostępności
-odpowiedzialność państwa za dostarczenie
-free riders - “pasażer na gapę”
.Dylematy wokół dóbr publicznych - jakie dobra powinny być uważane za publiczne.
Funkcje mocnego stróża:
-bezpieczeństwo zewnętrzne - obrona narodowa i wewnętrzne - sądownictwo, więziennictwo
-ochrona praw własności - administracja publiczna;
,Do jakiego stopnia akceptować powinno się występowanie efektu “free riders” (pasażer na gapę), inne dobra: usługi: medyczne, szkolnictwo, chodzi tu o np.: usługi medyczne na które obowiązkowo płacimy, ale w zamian nie my musimy być leczeni,
edukacja: jak finansować w sposób systemowy edukację
Klasyczne i nieklasyczne dobra publiczne:
*Wysoki koszt krańcowy dostarczania dobra kolejnej jednostce-> Dobra prywatne-> Klasyczne dobra prywatne
*Kryterium zasadności wykluczenia
*Niski koszt krańcowy -> Klasyczne dobra publiczne wykluczenie skrajnie kosztowe -> Nieklasyczne dobra publiczne wykluczenie
------------------------------------------------------------------------------
6.Państwo dobrobytu - “welfare state”:
-państwo, w którym wolne społeczeństwo uznaje zbiorową odpowiedzialność za losy jednostek słabszych, nieszczęśliwych podejmując wspólne działania mając na celu udzielenie im pomocy;
-państwo, w którym za opiekę nad społeczeństwem w takich sprawach jak opieka społeczna, zdrowie, edukacja, mieszkanie i warunki pracy jest odpowiedzialny rząd;
-powszechny i rozbudowany system ubezpieczeń socjalnych;
-utrzymanie pełnego zatrudnienia bez względu na koszty oraz zapewnienie wysokich zasiłków dla stosunkowo niewielu bezrobotnych;
-postępujące równanie dochodów z pracy na skutek zwiększającej się progresji opodatkowania;
-rząd regulował co tydzień ceny
-dodatkowym elementem państwa dobrobytu byłą eutanazja tzw. zmniejszenie podatku
-kontrola nie byłą pełna ,brak rasizmu
-kryzys demograficzny(rodziny) z jednej strony duża pomoc dla rodzin a z drugiej państwo nie każe robić dzieci.
-wspiera pewne trendy,
-Margaret Taczer dokonała wiele prywatyzacji. Rządziła 1 rok. Rozbiłą związek zawodowy rolników od parti pracy. Chciała jak najlepiej,aby było najmniej skutków.
Krytyka koncepcji państwa dobrobytu:
-system podatkowo-transferowy (progresja): podatek liniowy lub złagodzenie progresji, złamana zasada równości wobec prawa, zniechęcanie do działalności gospodarczej, redystrybucja ludzi a nie dochodów, efekt Lindbecka, progresja sprzyja tworzeniu społeczeństwa o obniżonej aktywności produkcyjnej zainteresowanych konsumpcją i korzystaniem z czasu wolnego; zasiłki: źródło zagrożenia dla wolności i sprawiedliwości, przyznawane na drodze arbitralnych decyzji urzędników, urzędnicy realizują własne interesy, może prowadzić do tzw. pułapki bezrobocia; zasiłki: ograniczenie lub redukcja, wprowadzenie tzw. negatywnego podatku dochodowego;
-system emerytalno-rentowy (transfery międzypokoleniowe): system międzypokoleniowy niesprawiedliwy, państwo stosuje przymus, indywidualne ubezpieczenia, przesocjalizowanie hamuje wzrost i rozwój gospodarczy, przyczynia się do kryzysu finansów publicznych; -rozbudowany aparat urzędniczy: grupy interesu, nowa klasa, uznaniowość działania; -kultura: instytucje niepubliczne -edukacja, służba zdrowia: placówki niepubliczne, rezygnacja z państwowego monopolu za powszechną oświatę i służbę zdrowia; -szkolnictwo wyższe: studia płatne, stypendia; Przyczyny demontaży państwa dobrobytu: -rewolucja technologiczna, -rozwój procesów globalizacji i zaostrzanie się warunków konkurencji w skali globalnej, -zmiany w strukturze społecznej, -deficyt budżetowy i inne ograniczenia;
Lata 80 nazywa się Straconą dekad Ameryki Łacińskiej(południowej)-nie pobierano podatków tylko drukowali nowy pieniądz.
Państwo opiekuńcze- państwo nie ingeruje w proces wytwarzania, ale ingeruje w proces wymiany- „bezpłatne”: lecznictwo, edukacja, dofinansowanie budownictwa, dostęp do kultury, do wypoczynku, do sportu, opieki nad osobami starszymi
. Modele państwa opiekuńczego:
1.model skandynawski (Dania, Szwecja)- emerytury dla wszystkich bez różnicy czy pracował czy nie
2.model alpejski (Austria, Szwajcaria, Niemcy, Francja)- możesz liczyć na emeryturę jeśli opłacałeś składkę (byłeś albo pracodawcą, albo pracobiorcą)
W państwie opiekuńczym państwo nie ingeruje w wytwarzanie dlatego jest co dzielić.
------------------------------------------------------------------------------6.Dylemat więźnia: rozwiązanie dla dóbr publicznych, przykład: tama: Grupa A Buduje Nie buduje Grupa B 200 Buduje (5:5) (10:0) Nie buduje (0:10) (8:8) Każda grupa podejmuje niezależnie decyzję: rzeka wylewa, czy budować tamę czy się ubezpieczyć: dwie grupy zainteresowane sprawą: 1.(5:5) dzielą się po pół; 2,(0:10) jedno z nich dostanie za free 3.(10:0) jedno z nich dostanie za free 4. (8:8) lepiej nie budujemy, bo nie pokryjemy całości lepiej się ubezpieczyć; 7.Dylemat tchórza (gra tchórza):
Grupa A Buduje: Nie buduje
Grupa B
Buduje (5:5) (10:0)
Nie buduje (0:10) (12:12)
zmiana kosztów ubezpieczenia (12:12), to zmieni decyzje każdego lepiej budować, bo straci się 10;
Morał: brak obiektywnych przesłanek, że nie wspomagając się nie zbudujemy tamy. Nie musi być finansowana w całości zmieni to diametralnie poglądy i będzie bardziej ekonomiczne wybudować tamę. Pokrywanie kosztów ubezpieczenia będzie nieopłacalne lub koszt budowy mieściłby się poniżej 8. Państwo ponosi część kosztów, więc Państwo ma być pomocnicze (subsydialne), a nie solidarne.
8.Teoria D.U.P.A. - przykładem bezpośrednio nieprodukcyjnej działalności przynoszącej zyski są prawnie zabezpieczone praktyki monopolistyczne, np. łapówka
przyczyny: bankructwo, lobbies, ogólnie: źle pojęta lub skorumpowana działalność państwa.
------------------------------------------------------------------------------
9 Rola państwa w gospodarce - Subsydiatość
-jak najmniejszy udział państwa w gosp.(wsk redystrybucji)
-nielegalny grupom nacisku(wtedy gdy jest coś złe lub sprzeczne z ustawą, bądź sprzyja danej grupie a nie całości)
-zdolność do tzw.: metainterwencji ( zdolność do powstrzymania się od od interwencji państwa, Państwo nie musi regulować. Jest to odważne posunięcie)
-optymalna koordynacja funkcji i celów
-oddzielenie działań ekonomicznych od cyklu wyborczego, nacisków lobbies
-nie konkurowanie z podmiotami prywatnymi na rynku
-wiarygodna i nie dyskrecjonalna (wolna od uznaniowości) polityka gospodarcza;
------------------------------------------------------------------------------
10.POLITYKA MAKROEKONOMICZNA
1.polityka monetarna
a) polityka pieniężna (regulowanie podaży pieniądza.
Dzieli się na: -ekspansywną(pobudzenie koniunktury. Zmniejszenie podatków i zwiększenie wydatków rządowych) i -restrykcyjną(zahamowanie podaży pieniądza).
Pasywna polityka pieniężna to monetaryści.
Równanie FISHERA Mv=P*T ->wraz ze wzrostem podaży pieniądza rośnie poziom inflacji)
M-podaż pieniądza
V-prędkość obiegu pieniądza
P- poziom cen
T- ilość dóbr ,usług
b) polityka kursu walutowego.
2.polityka fiskalno-budżetowa (polityka uzyskiwania dochodów i dokonywania wydatków) Przegrzanie koniunktury powoduje wymknięcie się inflacji z pod kontroli.
11..Polityka pieniężna aktywna - działa mechanizm transmisji, ekspansywna polityka pieniężna: obniżenie stóp procentowych BC, obniżenie stopy rezerw obowiązkowych, obniżenie stóp banków komercyjnych, wzrasta produkcja, wzrasta PKB, wzrasta zatrudnienie, rosną ceny, wzrasta inflacja i oczekiwania inflacyjne (kształtują one poziom inflacji w przyszłości).
Bezpośrednim celem polityki pieniężnej powinno być ograniczenie ilości pieniądza w systemie gospodarczym do wielkości niezbędnej do właściwego spełnienia przez pieniądz jego funkcji.
12..Polityka monetarna pasywna - nieużywanie narzędzi polityki pieniężnej.
MV = PQ
M- podaż pieniądza
V - prędkość obiegu pieniądza - ilość razy jaką jednostka pieniężna znajdzie się w
systemie gospodarczym w danym roku
P - poziom cen
Q - ilość dóbr i usług
M = P - ilościowa teoria pieniądza (poziom cen zależy od podaży pieniądza)-krzywa
Philipsa
---------------------------------------------------------------------------
13.POLITYKA MIKROEKONOMICZNA - jest ukierunkowana na poprawę konkurencyjności gospodarki i zwiększenie jej ogólnej efektywności, zależy od czynników politycznych, społecznych, instytucjonalnych, historycznych.
Segmenty:
polityka strukturalna - obejmuje przedsięwzięcia, podejmowane przez instytucje państwowe w celu wzmocnienia (polityka dostosowań pozytywnych) lub osłabienia (polityka dostosowań negatywnych) zmian strukturalnych, jak i w celu pośredniego lub bezpośredniego kształtowania struktury działowej, gałęziowej i regionalnej gospodarki.
polityka sektorowa - polega na oddziaływaniu państwa na procesy gospodarcze, zachodzące w poszczególnych działach i gałęziach gospodarki, np.: polityka przemysłowa, polityka rolna.
.Polityka strukturalna - poglądy:
-interwencjonizm - oddziaływanie selektywne
-liberalny interwencjonizm (walka z bezrobociem strukturalnym)
-liberalizm - ład rynkowy
.Cele polityki strukturalnej:
-poprawa efektywności ekonomicznej gospodarki przez przesuwanie zasobów z dziedzin o niskiej efektywności do dziedzin wysoko rentownych
-zwiększenie konkurencyjności na rynkach światowych przez kształtowanie nowoczesnej struktury gospodarczej i jej proeksportowej orientacji
-przezwyciężenie barier i ograniczeń rozwojowych, np.: surowcowych, energetycznych, ekologicznych
-unowocześnianie gospodarki przez szybki rozwój dziedzin charakteryzujących się wyższym postępem technicznym, technologicznym i organizacyjnym
Formy polityki strukturalnej:
-polityka zapobiegawcza - bazująca na mechanizmie rynkowym i ograniczającym funkcję rządu do tworzenia warunków dla właściwego funkcjonowania autoregulacyjnego mechanizmu rynkowego
-polityka interwencyjna - rząd ingeruje bezpośrednio w procesy gospodarcze w celu osiągnięcia zamierzonych przekształceń strukturalnych, redukując rolę mechanizmu rynkowego
-polityka defensywna - polega na ochronie i wspomaganiu gałęzi przeżywających trudności strukturalne
-polityka ofensywna - ułatwia dostosowanie się do nowych warunków, promując nowe przyszłościowe gałęzie
-----------------------------------------------------------------------------
14.Kierunki zmian w handlu światowym:
-zmniejszenie się udziału dóbr mało przetworzonych
-pogorszenie się relacji cen między towarami przetworzonymi, a surowcami i produktami rolnymi na niekorzyść ostatnich
-szybki wzrost międzynarodowych obrotów finansowych, związanych ze zmianami kursów wymiany walut, przepływu kredytów i kapitału wewnątrzbranżowych powiązań opartych na nowoczesnych technologiach, postępie technicznym.
Formy finansowania pomocy publicznej:
-bezpośrednie subwencje (dotacje, granty) - służą wspieraniu bieżącej działalności jak i nowoczesnej polityki wspierania konkurencyjności
-instrumenty kredytowe, kredyty subsydiowane, czyli kredyty o preferencyjnej stopie oprocentowania, kredyty z klauzulą warunkowego umorzenia o wydłużonym terminie spłaty, pożyczki ze środków budżetowych, bądź różnego rodzaju funduszy przeznaczonych na projekty innowacyjne, poręczenia i gwarancje kredytowe mają znaczenie szczególnie w finansowaniu eksportu oraz inwestycji krajowych za granicą
-instrumenty podatkowe -zwolnienia i ulgi podatkowe, redukcja stopy podatkowej, odroczenie terminu płatności podatku, umorzenia należnego podatku, konwersja należności państwa za udziały w kapitale firmy
-instrumenty kapitałowe - udziały i bezpośrednie wsparcie dla przedsiębiorstw państwowych
-ponadto: przyspieszona amortyzacja, zamówienia państwowe realizowane po cenie wyższej niż rynkowa, obniżanie obowiązkowych obciążeń pracodawców z tytułu należności na cele socjalne
przedsiębiorstwom trwałą przewagę konkurencyjną.
------------------------------------------------------------------------------
15.Polityka rolna - zespół środków, regulacji i działań państwa mających na celu kształtowanie rozmiarów produkcji rolnej i utrzymanie jej opłacalności, kreowanie przeobrażeń agrarnych, zmierzających do koncentracji, specjalizacji w rolnictwie, przyspieszenie postępu technicznego i agrotechnicznego warunkującego efektywność rolnictwa oraz wpływanie na procesy demograficzne na wsi.
Instrumenty stosowane w polityce rolnej:
1.oddziaływania na podaż:
- system gromadzenia nadwyżek i zapasów
- system ilościowych limitów produkcyjnych
- regulowanie importu
2.oddziaływania na ceny:
- system cen gwarantowanych
3.oddziaływania na popyt:
- dotowanie żywności
- wspieranie eksportu
4.metody pozarynkowe:
- inwestycje w rolnictwie
- system zabezpieczenia socjalnego rolników
------------------------------------------------------------------------------
16.,MODELE POLITYKI SPOŁECZNEJ:
1.marginalny (rezydualny) - realizacja polityki społecznej jest przedsięwzięciem ubocznym (na niewielką skalę), potrzeby obywateli powinny byc zaspokojone przez rynek i rodzinę, a nie państwo, istotna jest w systemie rola NGO'S, polityka społeczna wkracza wówczas, gdy zawodzą mechanizmy wolnego rynku (Wielka Brytania, USA);
2. motywacyjny (korporacyjny, służebny) - polityka społeczna o szerszym zakresie, powinna także wspierać rozwój gospodarczy, model ten koncentruje się na ludziach pracujących (udział człowieka w społecznym podziale pracy), szczególna rola instrumentów polityki społecznej dotyczy rozwiązań ubezpieczeniowych, funkcjonowanie tego modelu jest kształtowane przez lojalność klasową i grupową, wysokość przyznawanych świadczeń zależy od przynależności korporacyjnych (Niemcy, Francja, Belgia)
3.instytucjonalno-redystrybucyjny - polityka społeczna jest uważana za integralną instytucję w ramach społeczeństwa, warunkuje powszechny dostęp do świadczeń i usług, opierając się głównie na kryterium potrzeb, instytucje publiczne są odpowiedzialne za dobrobyt jednostki, a nie sama jednostka, czy też korporacja (Dania);
17.ZMIANY W ZAŁOŻENIACH POLITYKI GOSPODARCZEJ PRL:
cztery etapy: B. Bierut, X'56, W Gomułka, XII'70, E. Gierek, VIII'80, powstanie “Solidarności”;
Trzy fazy poszczególnych etapów:
I faza prokonsumpcyjna - cel to pozyskanie społeczeństwa lub pewnych grup przez poprawę warunków życia, '45-47, '56-58, '70-73, '81-89;
II faza forsowanego uprzemysłowienia - tzw. industrializacja socjalistycznej, szybki wzrost potencjału produkcyjnego przemysłu uzbrojeniowego, ciężkiego i inwestycyjnego, '48-53, '58-68, '73-76;
III faza manewru politycznego - łagodzenie nastrojów społecznych, aby kontynuować pierwotny kierunek, '53-56, '68-70, '76-80;
18..Charakterystyka państwowo-monopolistycznego systemu gospodarowania w Polsce:
1.zasada społecznej własności:
- kluczowy element systemu
- zakaz posiadania pewnych kategorii dóbr
- trudności z klasyfikacją dóbr konsumpcyjnych
2.zasada planowego charakteru procesów gospodarczych:
-założenie: niemożliwość planowania w warunkach własności prywatnej, próba eliminacji bezrobocia, marnotrawstwa zasobów i zjawiska cykliczności w gospodarce;
3.zasada podziału wg jakości i ilości pracy:
- od każdego wedle zdolności, każdemu wg jego pracy - wyraz zasady sprawiedliwości w podziale
- uznaniowa manipulacja płacą
- płaca powinna pokryć uzasadnione potrzeby konsumpcyjne
- brak możliwości zamiany pieniądza w kapitał tylko bieżąca konsumpcja;
4.zasada celu gospodarki socjalistycznej:
- zaspokajanie potrzeb społecznych, a nie maksymalizacja zysków
Struktura systemu gospodarki państwowo-monopolistycznej:
-struktura wielkości organizacji gospodarczych
-struktura rzeczowa produkcji
Przyczyny niewydolności systemu państwowo-monopolistycznej:
-niska motywacja do pracy
-uzyskiwanie dochodu pozornym celem gospodarowania
-brak możliwości zamiany dochodu w kapitał, eliminacja motywacji do oszczędzania i inwestowania
-głównym regulatorem gospodarki był niedobór zasobów naturalnych;