RACHUNKOWOSC ZARZADCZA, rachunkowosc II


RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA JAKO SYSTEM INFORMACJI WSPIERAJĄCY ZARZĄDZANIE

Rachunkowość zarządcza jest to proces generowania informacji finansowych i nie finansowych dla potrzeb zarządzania przedsiębiorstwem w szczególności w celu ułatwienia podejmowania decyzji operacyjnych i strategicznych przez pracowników i zarząd przedsiębiorstwa.

W tradycyjny sposób rachunkowość zarządcza definiowana jest następująco: proces identyfikacji, pomiaru, analizy, przygotowania i komunikowania informacji finansowych i operacyjnych stosowanych przez zarząd do planowania, oceny i kontroli w ramach danej organizacji oraz do zapewniania efektywnego wykorzystania zasobów.

Przez identyfikację rozumie się ujęcie transakcji lub zdarzenia gospodarczego i odpowiednią jego kwalifikację w systemie rachunkowości.

Pomiar oznacza kwantyfikację, czyli liczbowe, kwotowe wyrażenie transakcji lub innych zdarzeń gospodarczych, które miały, mają lub będą miały miejsce.

Analiza polega na poszukiwaniu przyczyn odwzorowania danego procesu w relacji do innych zdarzeń i uwarunkowań.

Przygotowanie i interpretacja polega na zestawieniu danych systemu rachunkowości i danych planowanych w sposób skoordynowany i logiczny, np. wewnętrznych raportach o dokonaniach.

Przez komunikowanie dla celów rachunkowości zarządczej rozumie się system raportów wewnętrznych i sprawozdań finansowych.

Planowanie dla celów rachunkowości zarządczej rozumiane jest jako kwantyfikacja i interpretacja skutków zaplanowanych działań, kontraktów oraz innych transakcji dla danej organizacji. Każdy rodzaj planowania, tzn. planowanie strategiczne, taktyczne i operacyjne wymaga informacji zarządczej zarówno z poprzednich okresów, jak i informacji perspektywistycznych (nastawionych na przyszłość). Oznacza to konieczność współdziałania w tworzeniu systemu planowania oraz przy wyborze odpowiednich metod i technik zarządzania.

Ocena dla celów rachunkowości zarządczej polega na uwzględnianiu skutków zarówno przeszłych jak i oczekiwanych zdarzeń poprzez opracowanie oraz analizę trendów i relacji danych w celu wyboru optymalnych dróg działania.

Zbliżonym pojęciem do rachunkowości zarządczej jest kontroling. Polega on na zapewnianiu integracji informacji finansowych dotyczących działań lub procesów i zasobów organizacji. Obejmuje on monitorowanie i pomiar dokonań oraz wprowadzanie ewentualnych działań korygujących dzięki dostarczanym informacjom o odchyleniach od planowanych wyników.

Rachunkowość zarządcza powinna dostarczać informacje i wspomagać zarząd w całym cyklu zarządzania. Obejmuje to następujące czynności:

  1. Wytyczanie strategii organizacji i planowanie w długim okresie czasu wymaga to m. in. Uczestniczenia w analizie i ocenie projektów dotyczących wprowadzanych produktów, ponoszenia nakładów na środki trwałe czy też wartości niematerialne, a także uczestniczenia w tworzeniu i doskonaleniu struktur organizacyjnych.

  2. Alokowanie - czyli przypisywanie, nabywanie i wykorzystywanie zasobów wspomagane przez informacje dotyczące dostawców, klientów, rynków, kanałów dystrybucji, zyskowności produktów, cen i warunków sprzedaży.

  3. Planowanie i kontrolowanie kosztów działań i procesów, produktów i usług, ośrodków odpowiedzialności, co wymaga gromadzenia informacji o kosztach i przychodach, aktywach i zobowiązaniach pozwalających na rozrachunek z odpowiedzialności za efektywność gospodarowania.

  4. Pomiar dokonań, który ogólnie dokonuje się poprzez porównanie bieżących rezultatów działań z rezultatami planowanymi w różnych horyzontach czasowych. W tym celu konieczne jest odpowiednie odwzorowanie procesów i produktów w miarach finansowych i fizycznych.

  5. Informacje o pozycji finansowej i majątkowej oraz osiągniętych wynikach finansowych i przepływach pieniężnych są przekazywane w postaci sprawozdań finansowych do użytkowników zewnętrznych do oceny przedsiębiorstwa i oceny jego wartości rynkowej w celu podejmowania decyzji o zakupie lub sprzedaży akcji. Informacje tego typu są wykorzystywane przez różne szczeble kierowników i zespoły operacyjne. Informacje zawarte w sprawozdaniach finansowych są regulowane przez prawo bilansowe danego kraju i standardy rachunkowości finansowej.

Wycena zapasów oraz ustalanie wyniku finansowego są zapewniane przez rachunek kosztów, który dostarcza informacji zarówno dla rachunkowości finansowej jak i rachunkowości zarządczej.

Do zakresu rachunkowości zarządczej zalicza się również badanie funkcjonowania działalności przedsiębiorstw i samego systemu sterowania poprzez dokonywanie tzw. rewizji menadżerskiej.

Informacje pochodzące z systemu rachunkowości zarządczej powinny być dopasowane do zewnętrznych warunków sytuacyjnych oraz do wewnętrznych procesów i szczebli zarządzania w celu efektywnego i sprawnego sterowania określanego mianem kontroli kierowniczej.

Sterownie na poziomie operacyjnym wymaga tworzenia informacji o efektywności i jakości wykonywanych zadań. Są to na ogół informacje ilościowe o małym stopniu agregacji.

Sterowanie na średnich i wyższych poziomach zarządzania opiera się na informacjach i dokonaniach menadżerów i podległych im jednostek organizacyjnych. W tym celu prowadzony jest rachunek kosztów polegający na pomiarze i grupowaniu kosztów według działań dotyczących projektowania i wytwarzania produktów oraz na pomiarze i grupowaniu kosztów marketingu, sprzedaży, dystrybucji w przekrojach indywidualnych odbiorców.

Rozwinięty systemy rachunku kosztów generują również wielostopniowe i wielosegmentowe informacje o przychodach i zyskach, co pogłębia badanie opłacalności rynków, produktów i działań.

Na poziomie sterowania strategicznego rachunkowość zarządcza dostarcza informacji o dokonaniach finansowych i nie finansowych dotyczących długiego okresu czasu między innymi w zakresie pozycji konkurencyjnej warunków rynkowych, oczekiwań konsumentów i innowacji technologii. Znaczenia zaczynają nabierać informacje o jakości produktów oraz czasie przebiegu poszczególnych procesów. Takie podejście umożliwia pomiar zmian w pozycji konkurencyjnej.

System rachunkowości zarządczej generując informacje o odchyleniach, nakierowuje uwagę na działania lub dziedziny wymagające zbadania przyczyn i podjęcia decyzji korygujących.

RELACJE MIĘDZY RACHUNKOWOŚCIĄ ZARZĄDCZĄ A FINANSOWĄ

RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWA

Podstawowym celem rachunkowości finansowej jest dostarczanie w postaci sprawozdań finansowych informacji o pozycji finansowej przedsiębiorstwa, o jego potencjale dochodowym, płynności, wypłacalności, a także podatności na zmiany w otoczeniu, które rzutują na jego sytuację finansową w przyszłości.

Sprawozdania finansowe zawierają informację z których może korzystać wielu użytkowników zewnętrznych.

W celu przeprowadzenia oceny sytuacji finansowej i majątkowej oraz w celu podejmowania decyzji, np. o zakupie akcji.

Sprawozdania są podstawą rozliczenia wyników finansowych, dywidend, czy też premii. Stanowią więc istotne udokumentowane źródło dokonywania oceny zarządu spółek.

Sprawozdania finansowe są źródłem informacji dla akcjonariuszy, korzystają z nich również banki udzielające kredytów i inne instytucje finansowe. Z tego względu rachunkowość finansowa jest regulowana przez przepisy prawa.

Sprawozdanie finansowe musi także spełniać szereg standardów jakościowych, np. wiarygodności i porównywalności.

RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA

Przede wszystkim jest nastawiona na istotność informacji dla podejmowanych decyzji i szybkość jej dostarczenia. Rachunkowość zarządcza wykorzystuje w znaczącym stopniu informacje degerowne przez system rachunkowości finansowej.

KRYTERIA PORÓWNAWCZE RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ I ZARZĄDCZEJ:

  1. Użytkownicy informacji

  • Wymagania prawne i inne regulacje