Nazwa substancji: Arsenian(V) potasu (sól jednopotasowa kwasu arsenowego(V), sól Macquers'a)

Wzór chemiczny: KH₂AsO₄

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
arsenian(V) potasu	100	7784-41-0	-	T^+	26/28-45

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Substancja stała, niepalna.

Zagrożenie toksykologiczne: Substancja silnie toksyczna, rakotwórcza. Toksyczność związana jest prawdopodobnie ze zdolnościami związków arsenu do wiązania się z grupami -SH enzymów, co prowadzi do zaburzeń metabolicznych, doprowadzających do zmian zwyrodnieniowych organów wewnętrznych.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Arsenian(V) potasu działa silnie trująco na organizmy żywe, w szczególności organizmy wodne i glebowe. Arsenian(V) potasu jest trwały w środowisku i z trudnością ulega biologicznej degradacji.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego arsenianem potasu(V) środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Osoby ratujące muszą pamiętać o własnym bezpieczeństwie. Skontaktować się z lekarzem.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Wyprowadzić poszkodowaną osobę na świeże powietrze.
2.	Wykonać sztuczne oddychanie lub w razie potrzeby podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona. Osoby ratujące muszą pamiętać o własnym bezpieczeństwie. Zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.		Doraźna pomoc przy ostrych zatruciach wskutek spożycia arsenianu(V) potasu, polega na płukaniu żołądka wodą z dodatkiem dużej ilości węgla aktywnego i tlenku magnezowego, a następnie na podaniu środka przeczyszczającego. Podawany jest 8% roztwór tiosiarczanu sodowego, świeżo strąconego wodorotlenku żelaza(III) i tlenku magnezu, mleka, białka jaj, roztworu albuminy, środków pobudzających, a po zabiegach - 30 g oleju rycynowego.
2.		Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.		Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach. Przykryć oczy jałowym opatrunkiem.
2.		Zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.		Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.
2.		W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:	Substancja niepalna. W ogniu mogą wydzielać się toksyczne gazy, pary i dymy. Nie można dopuścić do rozszczelnienia opakowań, wydostania się arsenianu(V) potasu do środowiska, zanieczyszczenia gleby i wód.
Środki gaśnicze:	Zgodnie z naturą i rozmiarem pożaru obiektów sąsiadujących.
Zalecenia szczegółowe:	Strażacy powinni być wyposażeni w ubrania przeciwchemiczne i niezależne aparaty oddechowe.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:	W przypadku wydostania się większej ilości arsenianu(V) potasu do środowiska skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skażania środowiska. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze.
Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z arsenianem(V) potasu. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w warunkach zapylenia - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząs-teczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Zalecenia szczegółowe:	Zabezpieczyć opakowania (pojemniki) przed wydostaniem się arsenianu(V) potasu do środowiska, pyły strącać rozproszonymi strumieniami wody. Stosować urządzenia odsysające.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażony grunt podlega wymianie.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas stosowania arsenianu(V) potasu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z kadmem?, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.
Zapobieganie pożarom/wybuchom:	Substancja niepalna. Nie wymaga szczególnego postępowania w tym względzie.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie i szczelnie zamkniętych, oznakowanych opakowaniach, w magazynie substancji trujących wyposażonym w instalację wentylacyjną. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spożywania posiłków, używania otwartego ognia i narzędzi iskrzących. Arsenian(V) potasu przechowuje się w chłodnych i suchych pomieszczeniach zamkniętych wydzielonych do składowania związków toksycznych, położonych z dala od pomieszczeń przeznaczonych na przechowywanie żywności i pasz oraz zabudowań gospodarskich. Pomieszczenia muszą być pod stałą kontrolą, zamykane, oznaczone napisem „Magazyn trucizn” i mieć własne wyposażenie, używane wyłącznie do manipulowania związkami arsenu (naczynia, szufle, wagi, odważniki). Arsenian(V) potasu przechowuje się w beczkach blaszanych (grub. blachy 0,75 mm) umieszczonych w beczkach drewnianych lub ze sklejki. Przesypywanie do mniejszych naczyń jest dokonywane szuflą lub łopatką (nigdy ręką). W pomieszczeniach ze związkami arsenu nie wolno jeść i przechowywać artykułów żywnościowych. Pracować należy w ubraniach ochronnych, rękawicach, ochronach dróg oddechowych. Po wykonanej pracy myć ręce i płukać usta. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania arsenianu(V) potasu. Sprawna wentylacja.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:	Maski ochronne z filtrami pyłów P2.
Ręce:	Rękawice ochronne, powlekane.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z arsenianem(V) potasu. Nie wdychać pyłów. Stosować urządzenia odsysające. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać wszelkie rozsypy.

Normy polskie:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Metody oceny narażenia opierają się na laboratoryjnym oznaczaniu zawartości arsenianu(V) potasu na stanowisku pracy. Zalecane są metody chromatografii gazowej.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

Analiza chromatograficzna (gazowa) powietrza pobranego w środowisku pracy oraz materiału biologicznego (włosy, mocz).

Rozwiązania techniczne:

Stosowanie się ściśle do rygorów bezpiecznej pracy (ochrony osobiste, wentylacja wyciągowa, brak możliwości skażenia kanalizacji i otaczającego środowiska). Przesypywanie do mniejszych naczyń jest dokonywane szuflą lub łopatką (nigdy ręką).

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa:328,0 g/mol
9.2	Skład, postać fizyczna, barwa, zapach: Arsenian(V) potasu w warunkach normalnych jest białym, bezpostaciowym lub krystalicznym proszkiem. Jest solą potasową kwasu arsenowego(V).
9.3	Temperatura topnienia: ciało stałe w warunkach normalnych.
9.4	Temperatura wrzenia: Rozkład termiczny następuje w temperaturze poniżej 150^oC.
9.5	Temperatura zapłonu: nie dotyczy
9.6	Temperatura samozapłonu: nie dotyczy
9.7	Rozpuszczalność w wodzie: Arsenian(V) potasu jest rozpuszczalny w wodzie. Arsenian(V) potasu w środowisku kwaśnym posiada własności utleniające.
9.8	Inne: Arsenian(V) potasu jest silną trucizną. Stosowany jest do wyrobu trutek na gryzonie, barwników anilinowych, emalii ceramicznych, do konserwacji skór surowych i drewna, jako zaprawa w przemyśle włókienniczym, w analityce.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:	Substancja w warunkach prawidłowego przechowywania stabilna chemicznie. Unikać kontaktów z silnymi utleniaczami i silnymi kwasami.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie pyłów, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.

Informacje ogólne: Arsenian(V) potasu jest silną trucizną. W ustroju działa miejscowo, wywołując zapalenie śluzówek, do martwicy włącznie. Łatwo rozpuszcza się w soku żołądkowym. Uszkadza procesy oddechowe komórek wątroby. Najczęściej zatrucie przebiega wśród objawów żołądkowo-jelitowych.

Ocena działania rakotwórczego:

IARC - Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem

Dowód działania u zwierząt doświadczalnych - ograniczony.

Dowód działania u ludzi - wystarczający.

Ocena ogólna - czynnik rakotwórczy dla ludzi (grupa 1).

Polska - substancja rakotwórcza wg rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 września 1996 r., CZĘŚĆ I: Wykaz czynników rakotwórczych dla ludzi.

Umiejscowienie lub rodzaj nowotworów: skóra, płuca, wątroba, nerki, jelita, okrężnica, pęcherz moczowy, tkanka limfatyczna, tkanka krwiotwórcza.

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów: Następstwem są suche usta, trudności w oddychaniu i stale utrzymujący się kaszel. W przypadkach cięższych powstaje niebieskawe zabarwienie skóry oraz skrócenie oddechu. Może pojawić się obrzęk płuc i mogą wystąpić drgawki. Uszkodzeniu ulegają nerki.

Spożycie: Objawami spożycia arsenianu(V) potasu są suche usta, trudności w oddychaniu i stale utrzymujący się kaszel. W przypadkach cięższych powstaje niebieskawe zabarwienie skóry oraz skrócenie oddechu. Może pojawić się obrzęk płuc i mogą wystąpić drgawki.? Uszkodzeniu ulegają nerki. Pojawia się bó1 brzucha z wymiotami. W ciężkich przypadkach mogą pojawić się drgawki.? Odnotowano liczne przypadki zejść śmiertelnych.

Kontakt ze skórą: Pojawia się podrażnienie z zaczerwienieniem. W groźnych przypadkach mogą powstać pęcherze. Pojawiają się stany zapalne skóry i śluzówek z wypryskami na skórze, może wystąpić zmiana pigmentacji. Arsenian(V) potasu wchłania się przez nieuszkodzoną skórę, powodując ogólne objawy zatrucia podobne do tych, które pojawiają się przy wdychaniu lub przy spożyciu.

Kontakt z oczami: Może pojawić się silne podrażnienie, zaczerwienienie i ból.

Zatrucia przewlekłe: Dominującymi skutkami są zmiany skóry i błon śluzowych, a także uszkodzenie nerwów obwodowych. Obserwuje się rogowacenie naskórka podeszew i dłoni, zmiany zapalne skóry z owrzodzeniami. Brodawkowate zrogowacenia skóry mogą po latach przekształcić się w zmiany nowotworowe. Charakterystyczne jest występowanie poprzecznych linii na płytkach paznokciowych. Obserwowana jest często niedokrwistość, zaburzenia w układzie pokarmowym, zmniejszenie się masy ciała.

Działania odległe: Arsenian(V) potasu wykazuje działanie rakotwórcze. Po długoletnim działaniu inhalacyjnym znacznie zwiększa się zapadalność na raka płuc.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Działanie związków arsenu na ryby:

Ryba	Stężenie letalne mg/dm^3 As	Okres doświadczeń(doby)	Dawka dopuszczalna mg/dm^3As	Okres doświadczeń (doby)	Ilość zakumulowana mg As/kg
Sandacz	1,1-2,2	2	0,7-1,1	62 i 48	0
Płoć	2,2	3	1,1-1,6	11 i 48	0,09
Karp	3,1	4-6	2,2	13	0,19
Węgorz	3,1	3	2,2	13	ślady
Rak	4,3	11	3,1	90	7,95

Arsenian potasu w ilości 9 mg/dm³ był dla Daphnia magna granicą szkodliwości. Roztwór 0,1% arsenianów nie działał śmiertelnie na glony. Przy takim stężeniu kwasu arsenowego również niższe grzyby nie zostają uszkodzone. Bakterie w obecności 1% arsenianu potasowego nawet rozwijały się. Grzybki pączkujące nie giną w takim roztworze w ciągu 2 dni.

Niższe organizmy: w 0,03% roztworze ustaje fermentacja i rozmnażanie się drożdży.

Rośliny: na rośliny jawnopłciowe stężenie 3 mg/dm³ As w roztworze pożywkowym działa śmiertelnie.

Wskaźnik oceny ostrej toksyczności: wobec bakterii - 4,8; wobec ryb - 4,3

Działanie szkodliwe na organizmy wodne: skrajne

Substancja jest trwała w środowisku, nie ulega biodegradacji.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 04 03 - odpady zawierające arsen.

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1	Numer ONZ:	1677
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	6.1
14.3	Grupa pakowania:	II
14.4	Ilości ograniczone:	LQ18
14.5	Kategoria transportowa:	2
14.6	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	60
14.7	Numer indeksowy (EC):	033-002-00-5
14.8	Symbole niebezpieczeństwa (R):	23/25-50/53
14.9	Symbole bezpieczeństwa (S):	1/2-20/21-28-45-60-61
14.10	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 6.1:

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. (Dz. U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 1 lipca 2001 r.).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi arsenianu(V) potasu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony wytwórcy i dystrybutora arsenianu(V) potasu. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:
Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:		„Substancja toksyczna.”
Symbole zagrożenia
R 23/25	Działa toksycznie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą.
R 50	Działa toksycznie na organizmy wodne.
R 53	Może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym.
Symbole bezpieczeństwa
S 1/2	Przechowywać w zamknięciu i chronić przed dziećmi.
S 20/21	Nie jeść i nie pić oraz nie palić tytoniu podczas stosowania substancji.
S 28	Zanieczyszczoną skórę natychmiast przemyć dużą ilością wody.
S 45	W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.
S 60	Substancję i opakowanie usuwać jako odpad niebezpieczny.
S 61	Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Arsenian(V) potasu
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
T	Substancja toksyczna.
Numer rozpoznawczy zagrożenia
60	Materiał trujący.
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 6.1-II		Materiał trujący - niebezpieczny.
Numer ONZ: 1677		Arsenian potasowy.
Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ	Wydanie: I Data wydania: 30.04.03 Strona/stron 8/8
Nazwa:	ARSENIAN(V) POTASU

Arsenian(V) potasu

---