ANATOMIA I FIZJOLOGIA
Układ kostno-stawowy człowieka
KRĘGOSŁUP - ruchoma oś tułowia i szyi. Jest ona położona po str. grzbietowej ciała, pośrodkowo.
Kręgosłup składa się z 33 - 34 kręgów:
Szyjny (C) - 7 kręgów
Piersiowy (Th) - 12 kręgów
Lędźwiowy (L) - 5 kręgów
Krzyżowy (S) - to kość guziczna, czyli zrośnięcie się 4-5 kręgów krzyżowych
Kręgosłup składa się z trzonu, od którego odchodzą łuki kręgowe i wyrostki.
Kręgosłup szyjny:
C1 -jest to kręg szczytowy. Nie ma trzonu i nie ma wyrostków kolczystych (atlas). Wszystkie kręgi nazywamy kręgami prawdziwymi.
Kręgi C są najmniejsze ze wszystkich prawdziwych.
Łuki kręgowe są cienkie, pochylone do dołu ku ty łowi. Łuki łącząc się ze sobą tworzą otwory kręgowe.
Wyrostek kolczysty - jest to ta część kręgu, która dzieli się na samym swoim końcu na 2 części zakończone guzkowato.
C1 i C2 uczestniczą w procesie obrotu głowy. Tworzą oś, wokół której głowa się obraca.
C2 - (axis). Charakterystyczną cechą jest trzon wybitnie wydłużony ku górze. Nie ma też on wyrostków stawowych górnych.
C7 - ma bardzo wybitnie wydłużony wyrostek kolczysty (jest to pierwszy wyczuwalny kręg podczas zginania głowy do przodu). Swoją budową jest zbliżony do kręgów Th. Jest najdłuższy ze wszystkich C.
Wyrostki kolczyste zachodzą na siebie dachówkowo i zwiększa się ich długość wraz z długością kręgosłupa.
Kręgosłup piersiowy:
Kręgi Th połączone są z żebrami, które tworzą klatkę piersiową. Kręgi Th pełnią funkcję przyjmowania ciężaru miednicy i kończyn dolnych. Kręgi Th mają dołki żebrowe, są to miejsca połączone z głowami żeber. Schodząc od Th1-Th12 wyrostki kolczyste stają się coraz dłuższe.
Th8 - ten kręg to granica, gdzie wyrostki kolczyste przestają nabierać na długości.
Pozostałe kręgi przebiegają bardziej poziomo i są krótsze.
Th 12 - jest zbliżony swoją budową do kręgów L. Jest to kręg przejściowy w kręgach Th.
Kręgosłup lędźwiowy:
Kręgi L są najmasywniejsze i największe w swojej budowie ze wszystkich kręgów. Trzony tych kręgów mają płaskie powierzchnie (górną i dolną). Wysokość trzonu z przodu jest równa z wysokością trzonu z tyłu. Łuki kręgów są masywne.
Przez otwory kręgowe przechodzą:
Nerwy rdzenia kręgowe
Nerw kulszowy - najgrubszy i najdłuższy nerw
Żyły
Tętnice
Kręgosłup krzyżowy:
Kość krzyżowa u noworodka zbudowana jest z 5 kręgów. Natomiast u dorosłego człowieka kręgi te są zrośnięte ze sobą (kość guziczna). Tworzy ona w miednicy pierścień miedniczny. Kość S jest łukowato wygięta. Można w niej wyróżnić powierzchnię miedniczną gładką i powierzchnię grzbietową.
Każdy z kręgów S ma wyrostki kolczyste, które są ze sobą zrośnięte. W kości guzicznej wyrostki poprzeczne są szczątkowe, są zbliżone swoim kształtem do płaskich kosteczek. Kość S jest połączona z kością guziczną przy pomocy chrząstkozrostu. Podstawa kości krzyżowej to baza.
Kości stanowią funkcję układu ruchu:
Bierna - kości, więzadła i stawy
Czynna - mięśnie
Stawy i jego elementy składowe:
Jama stawowa
Torebka stawowa - to połączenie dwóch kości (połączenie to jest na zasadzie główki i panewki), jest to przedłużenie okostnej. Znajduje się w niej maź, dzięki której ruchy są płynne. Natomiast okostna jest bardzo dobrze unerwiona i zaopatrzona w sieć naczyń krwionośnych.
Powierzchnie stawowe
Kręgosłup spełnia też funkcję ochronną dla rdzenia kręgowego. Płyn transkomórkowy wypełnia otwory kręgowe, w których jest zawieszony rdzeń.
Kształt kości:
Długie - to kości: promieniowa, łokciowa, ramienna, piszczelowa, strałkowa, udowa;
Płaskie - czaszka, łopatka, mostek;
Krótkie - śródręcze, nadgarstek;
Różnokształtne - żuchwa.
Szpik kostny:
Kość jest miejscem tworzenia się elementów morfatycznych krwi. Szpik kostny znajduje się w jamie szpikowej i może on być: żółty, czerwony i brunatny. Szpik czerwony można zlokalizować w kościach płaskich. Elementy morfatyczne krwi to krwinki białe, czerwone i płytki krwi.
Cytologia
Nauka o komórce
Wielkość i kształt komórki:
Najmniejsze to komórki ziarniste móżdżku (4 mikrometry).
Komórka jajowa - megakariocyt - jest natomiast największą z komórek (100 mikrometrów).
Erytrocyt - jest to krwinka czerwona. Charakteryzuje się ona tym, że ma możliwość zmiany wielkości (6 -20 mikrometrów) oraz łatwo zmienia swój kształt. Jest ona w kształcie dysku (dyskocyty). Erytrocyt nie ma jądra komórkowego. Krwinka ta całą swoją energię przeznacza na przenoszenie tlenu. Nie dzieli się i żyje 100 -120 dni.
Mikrocyty i megatrocyty
Płytka krwi - (krwinka płytkowa) bierze udział w krzepnięciu krwi (jest potrzebna do tworzenia skrzepu). Ona również nie ma jądra.
Składowe komórki:
Jądro komórkowe - zawiera 99% materiału genetycznego. Jest otoczone otoczką jądrową, która oddziela je od cytoplazmy. Jądro komórkowe składa się z chromatyny jądrowej Najważniejszym zadaniem jądra komórkowego jest transkrypcja i translacja materiału genetycznego dzięki DNA i RNA..
Monokariocyt - 1 jądro
Bikariocyt - 2 jądra
Polikariocyt - więcej jąder
W jądrze komórkowym znajdują się jąderka (od 1 i więcej). Ich liczba jest uzależniona od cyklu komórkowego.
Komórka otoczona jest otoczką cytoplazmatyczną. Oddziela ona komórkę od świata zewnętrznego. Błona cytoplazmatyczna utworzona jest z lipidów, cukrów i białek. Stanowi dla niej miejsce przenikania do komórki substancji z zewnątrz:
Transport bierny - odbywa się na zasadzie różnicy stężeń;
Transport czynny (aktywny) - odbywa się przy pomocy białek (białka śródbłonowe). Pomagają one w transporcie substancji do komórki. Transport ten może się odbywać wbrew gradientowi stężeń;
Dyfuzja ułatwiona
Cytoplazma - stanowi wnętrze komórki. Jest ona środowiskiem dla następujących organerii komórkowych:
Jądro - pełni funkcje nagazowanych składników budulcowych błon komórkowych
Mitochondrium komórkowe - zbudowane jest z błony zewnętrznej i wewnętrznej (tworzą w nim przedziały komórkowe). Odbywa się w nim proces przetwarzania swobodnej energii w energię chemiczną (czyli związki wysokochemiczne zawierające fosfor)
Aparat Goldiego
Lizosomy - zawierają składniki enzymów hydrolitycznych, czyli:
Hydroazy;
Nukleazy;
Fospolipazy.
Rybosomy
Siateczka śródplazmatyczna - tworzy w komórce system woreczków, pęcherzyków, tubule. Tworzy ona rozległą sieć kanałów połączonych ze sobą lub częściowo zamkniętych.
Wyróżniamy siateczki:
Gładką - uczestniczy w procesie glikogenolizy;
Szorstką (ziarnistą) - na niej zawieszone są rybosomy. Jest ona zewnętrzną warstwą otoczki jądrowej.
Tkanka
Tkanka nabłonkowa:
Tworzy barierę, oddziela organizm człowieka od środowiska zewnętrznego;
Wchodzi w skład struktur oddzielających różne narządy;
Bierze udział w procesie parowania, chroni przed oparzeniami, bakteriami, urazami mechanicznymi;
Bierze udział w procesie w procesie wydzielania hormonów, w procesie odpow. Immunologicznej (reakcje alergiczne), w procesie wydalania produktów przemiany materii.
Nabłonek pokrywający:
Klasyfikacja nabłonka:
Jednowarstwowy
Wielowarstwowy
Wielorzędowy w zależności od wysokości komórek:
Płaski
Sześcienny
Walcowaty
Urzęsiony (charakterystyczny dla dróg oddechowych)
Nieurzęsiony:
Nierogowaciejący
Rogowaciejący
Ad A - Nabłonek jednowarstwowy można podzielić:
Płaski - jeśli wyściela on naczynia krwionośne to jest to śródbłonek. Może on pokrywać następujące jamy:
Otrzewna
Opłucna
Osierdzia
Pęcherzyki płucne
Naczynia krwionośne
Sześcienny - może znajdować się na powierzchni jajników w pęcherzykach tarczycy
Walcowaty - znajduje się w przewodzie pokarmowym (od żołądka do odbytnicy). Pełni on funkcję ochronną w żołądku przed działaniem kwasu solnego i pepsyną (sok żołądkowy). Natomiast w jelicie cienkim pełni funkcję absorpcyjną (wchłanianie). Ponadto znajduje się też w jajowodzie, macicy, oskrzelach i śliniankach.
Ad B - Nabłonek wielowarstwowy dzieli się na:
Płaski
Rogowaciejący - znajduje się na skórze (naskórek) owłosionej i nieowłosionej (część dłoniowa ręki i podeszwa stopy)
Nierogowaciejący - znajduje się na powierzchniach, które są stale wilgotne (rogówka, spojówka, jama ustna, przełyk, odbyt, pochwa, część pochwowa szyjki macicy, podniebienie miękki i twarde). Na terenie pochwy spełnia funkcję ochronną.
Walcowaty - składa się 2-3 warstw komórek i znajduje się w cewce moczowej męskiej (część gąbczasta)
Sześcienny (tzw. przejściowy) - znajduje się w pęcherzu moczowym (gdy pęcherz jest pełny nabłonek składa się z 6-7 warstw a gdy jest pusty - z 2 warstw)
Ad C - Nabłonek wielorzędowy - wyściela jamę nosową, tylną ścianę gardła, tchawicę, oskrzela do poziomu oskrzelików, jest tez w nasieniowodzie i w przewodzie na jądrze.
Tkanka łączna:
Dzieli się na:
Właściwą
Luźna
Zwarta (włóknista zwarta i luźna)
Tłuszczową
Żółta - jest wyspecjalizowana w procesach powstawania lipidów (lipidogeneza), tworzy ona podściółkę tłuszczową
Brunatna
Siateczkową - tworzy zrąb np. dla naczyń krwionośnych
Galaretowatą
Chrzęstną - jest to uzupełnienie szkieletu kostnego. Może ona tworzyć samodzielnie szkielet niektórych narządów (np. małżowiny usznej, krążków międzykręgowych, krtani, tchawicy)
Szklista (na powierzchniach stawowych)
Sprężysta (małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny, trąbka słuchowa)
Włóknista - zawiera dużą ilość włókien kolagenowych
Kostną - ma funkcje ochronne, w mniejszym stopniu spełnia funkcję przyczepu mięśni tworząc aparat ruchu. Tkankę tę tworzą:
Osteoblasty - uczestniczą w procesie syntezy macierzy organicznej kości
Osteoklasty (w okresie przekwitania) - z osteoblastów powstają osteocyty (uczestniczą w procesie kościotworzenia)
Tkankę kostną można podzielić na:
Gąbczastą - znajduje się w częściach przynasadowych kości długich i nasadach
Zbitą - dla kości krótkich stanowi zrąb
Połączenia dla tkanki kostnej:
Włókniste - szwy (występują w kościach czaszki), więzozrost i sklinowacenie (np. osadzenie zęba w zębodole)
Chrząstkowe np. spojenie łonowe
Maziowe - są to stawy maziowe. Składowe stawu maziowego to:
Jama maziowa
Torebka maziowa
Kaletki maziowe
Krew
Szpik
Komórki tworzące tkankę łączną:
Fibroblasty
Fibrocyty
Osteoblasty
Osteoklasty
Chondroblasty
Chondrocyty
Synowiocyty
Komórki plazmatyczne
Komórki tuczne
Budowa klatki piersiowej człowieka
Klatka piersiowa tworzona jest przez:
Żebra
Mostek
Kręgosłup Th
Można w niej wyróżnić:
Otwór górny - tworzy go Th1 i trzon (pierwsze żebra, które odchodzą od Th1 i rękojeść mostka. Przestrzenie międzykręgowe zawierają nerwy i naczynia krwionośne;
Otwór dolny - kończy się 11 lub 12 żebrem, żebra te kończą się luźno albo wolno w jamie brzusznej.
Podział żeber:
Prawdziwe (7 par)
Rzekome - łączą się z mostkiem pośrednio
Wolne - nie łączą się z mostkiem lub może ich wcale nie być
W klatce piersiowej możemy również wy wyróżnić:
Koniec tylny (kręgosłupowy) - cechami charakterystycznymi są: głowa, guzek, szyjka
Koniec przedni (mostkowy) - żeber prawdziwych kończy się powierzchnią wgłębioną (służy do połączenia z chrząstką żebrową)
Między powyższymi znajduje się trzon.
Żebro 2 - cechą charakterystyczną jest nieskręcony trzon.
Żebra 11 i 12 - można je nazwać: cienkie listewki kostne. Mogą kończyć się swobodnie w mięśniach brzucha.
Mostek:
Jest to jedna kość spłaszczona i stanowi on środkową część klatki piersiowej.
W mostku wyróżniamy:
Koniec górny - dźwiga on obojczyk;
Brzegi boczne - potrzebne do połączenia się z chrząstkami żeber
W mostku wyróżniamy też:
Część górną - jest to rękojeść mostka kształtu czworokątnego. Na brzegu górnym rękojeści znajduje się wcięcie szyjne. Z jego prawego i lewego boku znajdują się wcięcia obojczykowe, które służą do połączenia z mostkiem.
Część środkową
Część dolną - wyrostek mieczykowaty
Wszystkie powyższe części połączone są ze sobą chrząstką.
Połączenia żeber i mostka:
Żebra z kręgosłupem;
Żebra z mostkiem;
Żeber kolczystych z chrząstką żeber
Chrząstek żebrowych ze sobą
Poszczególnych części mostka ze sobą
Obojczyk:
Stanowi część przednią obręczy barkowej. Jest to kość parzysta, wygięta w kształcie litery S, znajduje się pod skórą, łączy się z mostkiem(koniec mostkowy) i barkiem (łączy się z powierzchnią stawową wyrostka barkowego łopatki).
Łopatka:
Jest to kość kształtu trójkątnego, płaska, i stanowi tylną część obręczy barkowej.
Łopatka ma powierzchnię grzbietową (jest to powierzchnia tylna wypukła) i powierzchnię żebrową (jest to powierzchnia przednia).
Na powierzchni tylnej łopatki znajduje się grzebień łopatki, który dzieli łopatkę na 2 zagłębienia:
Dół nadgrzebieniowy
Dół podgrzebieniowy
Brzegi łopatki:
Boczny
Górny
Kręgosłupowy - jest najdłuższym brzegiem w łopatce
Budowa kończyny górnej
Kończyna górna składa się z:
Kości ramiennej - jest ona najdłuższą i największą kością kończyny górnej. Możemy w niej wyróżnić: trzon i końce - bliższy i dalszy). Trzon kości ramiennej na górze jest walcowaty a na dole kość ta jest trójgraniasta. Na powierzchni tylnej kości ramiennej znajduje się bruzda nerwu promieniowego. Kość ramienna ma 2 powierzchnie:
Boczną
Przyśrodkową
Kości przedramienia (czyli kość łokciowa (znajduje się po str. V palca) i promieniowa (znajduje się po str. kciuka) oraz kości ręki). Pomiędzy kością promieniową a łokciową znajduje się błona kostka.
Kość łokciowa - jej trzon jest kształtu trójgraniastego. Ma ona następujące brzegi:
Przedni;
Tylny;
Międzykostny.
Koniec bliższy kości łokciowej składa się z 2 wyrostków:
Łokciowy;
Dziobiasty.
Na końcu bliższym znajdują się powierzchnie stawowe:
Wcięcie bloczkowe;
Wcięcie promieniowe.
Kość promieniowa - położona jest po str. kciuka. Jej koniec dolny stanowi główną część stawu promieniowo - nadgarstkowego. Oba jej końce są ruchome w stosunku do kości łokciowej. Ma ona również trzon o kształcie trójgraniastym i brzegi:
Przedni;
Tylny;
Międzykostny.
Kości ręki: (jest ich 27)
Nadgarstek (8 kości) - są one ułożone w dwa szeregi:
Bliższy - utworzony z 4 kości (łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta, grochowata)
Dalszy - są to kości:
Czworoboczna mniejsza
Czworoboczna większa
Czworoboczna główkowata
Czworoboczna naczyniowata
Śródręcze (5 kości) - trzon, koniec bliższy i dalszy. Przestrzenie międzykręgowe śródręcza wypełnione są mięśniami międzykostnymi.
Palce: dzielą się na:
4 palce - każdy składa się z: paliczka bliższego, środkowego i dalszego,
1 kciuk - składa się z 2 paliczków: bliższego i dalszego.
Kości ręki mają trzon, koniec bliższy oraz dalszy.
Kończyna dolna
Obręcz kończyny dolnej (obręcz miedniczna) składa się z:
Kość miedniczna - największa i najszersza kość szkieletu:
Kość biodrowa - jest największym odcinkiem kości miednicznej. Składa się ona z talerza i trzonu;
Kość kulszowa;
Kość łonowa;
Kość krzyżowa.
Talerz kości biodrowej - jego cechą charakterystyczną są 2 powierzchnie (wewnętrzna i zewnętrzna). Elementem składowym talerza jest grzebień talerza - jest to zgrubiały brzeg górny. Grzebień ograniczony jest 2 kolcami:
Biodrowym górnym przednim
Biodrowym górnym tylnym
Kość kulszowa - odróżniamy w niej trzon i gałąź.
Kość łonowa - jest to przednia część kości miednicznej. Składa się z trzonu oraz 2 gałęzi - górnej i dolnej (dolna do płaska część kości).
Panewka - leży na zewnętrznej powierzchni kości miednicznej, Jest ona kulistym dołem utworzonym przez kość łonową, biodrową i kulszową. Dół panewki jest chropowaty i okrężny, wokół niej jest wolny brzeg panewki określany jako obrąbek panewkowy (pierścień włóknisto-chrzęstny).
Połączenia miednicy:
Stawy krzyżowo-biodrowe - są stawami płaskimi
Spojenie łonowe (w miednicy z przodu) jest wzmocnione przez więzadło łonowe górne i łukowate
Więzozrost miednicy:
Więzadło krzyżowo-biodrowe
Więzadło krzyżowo-brzuszne
Grzbietowe
Międzykostne
Biodrowo-lędźwiowe
Krzyżowo-guzowe
Krzyżowo-kolcowe
Pachwinowe
Rozstępowe
Kość udowa - najdłuższa, najmocniejsza i najsilniejsza kość szkieletu. W pozycji pionowej ciała jest położona skośnie. Ma ona trzon i 2 końce. Trzon ma kształt trójgraniastego pryzmatu. Powierzchnia przednia trzonu jest wypukła, powierzchnie boczne skierowane są ku tyłowi, które łączą się ze sobą w tzw. miejscu kresy propawej.
Koniec bliższy kości udowej - to głowa kości udowej, która wchodzi w panewkę oraz szyjka kości udowej, która łączy głowę z trzonem.
W miejscu połączenia szyjki z trzonem na powierzchni tylnej znajdują się 2 guzy:
Krętaż większy
Krętaż mniejszy
Są one przedzie4lone bruzdą międzykrętażową.
Koniec dalszy - jest charakterystyczny ze względu na 2 kłykci:
Przyśrodkowy ( od str. wewnętrznej)
Boczny (od str. zewnętrznej)
Przedzielone są one dołem międzykłykciowym.
Powierzchnie stawowe obu kłykci tworzą z przodu powierzchnię rzepkową.
Rzepka - spłaszczona kość kształtu trójkąta z zaokrąglonymi brzegami. Jest ona włączona w ścięgno mięśnia czworogłowego uda. Chroni ona staw kolanowy od przodu i zwiększa działanie mięśnia czworogłowego uda.
Powierzchnia przednia - jest nierówna.
Powierzchnia tylna (powierzchnia stawowa) - jest podzielona na pole boczne i przyśrodkowe. Brzeg górny rzepki (podstawa) natomiast brzeg dolny skierowany jest ku dołowi).
Kości podudzia (goleni):
Kość strzałkowa
Kość piszczelowa
Pomiędzy nimi znajduje się przestrzeń międzykostna goleni
Kość piszczelowa - znajduje się po str. przyśrodkowej goleni. Jest kształtu trójkąta o przekroju poprzecznym. Bierze udział w tworzeniu stawu kolanowego.
Wyróżniamy w niej:
Trzon: brzegi:
Przedni - rozpoczyna się od guzowatości piszczeli i kończy się w ok. kostki przyśrodkowe;
Przyśrodkowy - jest gładki, zaokrąglony u góry i dołu;
Boczny - jest brzegiem międzykostnym, stanowi miejsce przyczepu błony międzykostnej;
Koniec bliższy piszczeli - znajdują się tam powierzchnie stawowe, które spoczywają na kłykciach przyśrodkowych i bocznym. Między nimi znajduje się wyniosłość międzykłykciowa. Kłykieć boczny posiada 2 boki i z tyłu powierzchnię stawową strzałkową.
Koniec dalszy piszczeli - ma powierzchnie:
Boczną
Przednią
Przyśrodkową
Tylną
Dolną
Kość strzałkowa - jest położona wzdłuż bocznej strony kości piszczelowej. Jest to najsmuklejsza kość. Nie bierze udziału w tworzeniu stawu kolanowego, ale tworzy część boczną stawu skokowego górnego.
Trzon kości strzałkowej w przekroju jest kształtu trójkąta.
Koniec bliższy - to głowa oddzielona od trzonu jest szyjką.
Koniec dalszy - sięga bardziej ku dołowi od kostki przyśrodkowej i zakończony jest wierzchołkiem, do którego przyczepia się więzadło piętowo-strzałkowe. Na str. przyśrodkowej ma powierzchnię stawową dla kości skokowej.
Kości stopy: utworzone są z 3 odc.:
Tylnego
Środkowego
Przedniego
Stęp
Śródstopie
Palce
Kości stępu: 7 kości
Skokowa
Piętowa
Sześcienna
Kości klinowate (3 kości)
Kość łódkowa
Kość skokowa - jest najważniejsza. Dźwiga na sobie kość piszczelową i spoczywa na kości piętowej. Łączy się stawowo z obu stron 2 kostkami kości goleni.
Kość piętowa - jest największą kością.
Kości śródstopia: 5 kości - są to kości długie (trzon, podstawa, głowa)
Kości palców stopy:
Paliczki palucha (2 kości) - są największe i najmasywniejsze, utrzymują ciało w pozycji pionowej.
Paliczki II - V - są wysmukłe.
Stawy kończyny dolnej
Staw biodrowy
Staw kolanowy (staw udowo-piszczelowy) - łączy udo z golenią. Jest największym stawem w organizmie człowieka. Kość strzałkowa jest wyłączona z tworzenia tego stawu.
Połączenia kości goleni:
Staw piszczelowo-strzałkowy
Więzozrost piszczelowo-strzałkowy
Stawy stopy
Stawy skokowe:
Górny (skokowo - goleniowy)
Dolny (tak jak przedni)
Tylny (skokowo - piętowy)
Przedni (skokowo - piętowy łódkowy)
Więzadła w stawie kolanowym:
Więzadło rzepki
Więzadło poboczne
Więzadło poboczne strzałkowe
Więzadło poboczne piszczelowe
Więzadło podkolanowe:
Skośne
Łódkowate
Staw kolanowy - utworzony jest kaletek maziowych i torebki stawowej.
Staw biodrowy - tworzy kość miedniczna (panewka), głowa kości udowej, torebka stawowa. Jest ona najmocniejszą torebką stawową ze wszystkich stawów.
Stawy stępu: 3 stawy
Piętowo - sześcienny
Poprzeczny stępu
Klinowo - łódkowy
Stawy międzyśródstopne - utworzone są przez skierowane do siebie powierzchnie podstaw kości śródstopia od 2 - 5.
Stawy palców stopy:
Śródstopno - paliczkowe
Międzypaliczkowe stopy.
Czaszka
Kości mózgo - czaszki - tworzą ją następujące ściany:
Górna
Tylna
Boczna
Dolna
Kości twarzo - czaszki - tworzą ją:
Jama nosowa
Jama ustna
Oczodół
Ściana górna (sklepienie) składa się z następujących kości:
Kość czołowa
2 kości ciemieniowe
Kość potyliczna
Między tymi kośćmi występują następujące szwy:
Strzałkowy - położony pomiędzy kośćmi ciemieniowymi;
Węgłowy - położony pomiędzy kośćmi ciemieniowymi a łuską potyliczną;
Wieńcowy - położony między kością czołową a kośćmi ciemieniowymi.
Ściana tylna - utworzona jest przez:
2 kości ciemieniowe
Kość skroniowo z wyrostkiem sutkowym
W tej ścianie występują następujące elementy anatomiczne:
Guzy ciemieniowe;
Część tylna szwu strzałkowego;
Szew węgłowy;
Szew potyliczno-sutkowy;
Guzowatość potyliczna zewnętrzna,
Kresa karkowa górna i najwyższa;
Kresa karkowa dolna;
Płaszczyzna karkowa.
Ściana boczna - wyróżniamy:
Część większą (mózgową):
Kość czołowa
Kość ciemieniowa
Kość potyliczna
Kość skroniowa
Część mniejszą (twarzową):
Małżowina nosową dolna
Kość nosowa
Lemiesz
Łzowa
Podniebienie
Kość jarzmowa
Kość gnykowa
Szczęka
Żuchwę - jest kształtu podkowiastego, utworzona jest z trzonu i 2 gałęzi w postaci czworokątnej kostnej blaszki. Wyróżniamy w niej:
Wyrostek dziobiasty
Wyrostek kłykciowy
Ściana dolna - jest to podstawa czaszki. Powierzchnię zewnętrzną tworzą:
Wyrostki podniebienne szczęk;
Blaszki poziome kości podniebiennych;
Lemiesz
Wyrostki szczygłowate kości klinowej;
Otwór wielki - leży do tyłu od części podstawnej kości potylicznej, ograniczony jest kłykciami potylicznymi, które służą do stawowego połączenia czaszki z kręgiem szczytowym.
Jamy i doły czaszki:
Oczodół
Jama nosowa
Dół skroniowy
Dół podskroniowy
Dół żuchwowy
Dół zażuchwowy
Dół skrzydłowo - podniebienny
Połączenia kości czaszki:
Chrząstko - zrosty
Więzozrosty
Połączenia stawowe
Staw skroniowo - żuchwowy
Ciemiączka
Układ nerwowy
Układ nerwowy - łuk odruchowy prosty. Aby zadziałał układ kostno - mięśniowy musi zadziałać układ nerwowy.
ER - eksteroreceptor (ciała dotykowe w skórze)
Mechanoreceptor (w mięśniach głębokich, jamie stawowej)
Baroreceptory
Intereceptory
Włókna czuciowe - droga dośrodkowa
Włókna ruchowe - droga odśrodkowa
Układ mięśniowy
Układ mięśniowy tworzy razem z układem kostnym jedną jednostkę czynnościową.
Aparat ruchu czynny - kość i mięsień
Aparat ruchu bierny - tylko kość
W fazie skurczu mięśnia, z siateczki szorstkiej dochodzi do uwolnienia jonów wapniowych do wnętrza komórki. Zwiększa się również ilość adenozyno -trójfosforanów i wzrasta poziom energii. Kolejnym efektem jest łączenie się aktyny i miozyny. Skurcz mięśni jest to ślizganie się włókienek mięśniowych.
W trakcie rozkurczu dochodzi do odwrócenia w/w sytuacji.
Tonus mięśniowy - to stale występujące napięcie mięśni w organizmie człowieka w spoczynku.
Mięśni jest od 300 - 500.
Dzielimy je na:
Gładkie
Poprzecznie prążkowane
Mięsień sercowy - w pniu mózgu znajduje się:
Ośrodek oddechowy
Ośrodek naczyniowy - reguluje i steruje pracą mięśnia sercowego.
Składowe mięśnia:
Brusień mięśnia
Ścięgna
Głowa i ogon mięśnia
Mięśnie grzbietu:
Grupę powierzchowną:
Mięsień czworoboczny
Mięsień najszerszy grzbietu
Mięsień równoległoboczny
Mięsień dźwigacz łopatki
Mięśnie zębate
Grupę mięśni głębokich:
Płatowate
Mięsień krzyżowo - grzbietowy
Mięsień biodrowo - żebrowy
Mięsień końcowy
Mięśnie poprzeczno - końcowe
Mięśnie krótkie grzbietu:
Mięsnie międzkolcowe
Mięsnie międzypoprzeczne
Mięsień krzyżowo - guziczny przedni i tylny
Mięsień dźwigacz żeber
Mięsnie potyliczne:
Mięsień skośny górny
Mięsień skośny dolny
Mięsień prosty
Mięsień skośny tylny mniejszy
Mięsień skośny tylny większy
Mięsień prosty boczny głowy
Mięsnie klatki piersiowej:
Mięsnie powierzchowne:
Mięsień piersiowy mniejszy i większy
Mięsień podobojczykowy
Mięsień zębaty przedni
Mięśnie głębokie:
Mięsnie międzyżebrowe
Mięsień poprzeczny klatki piersiowej
Przepona - jest rozpostarta między klatką piersiową a jamą brzuszną, jest wypukła ku górze i jest mięśniem wspomagającym mięśnie oddechowe. Znajdują się w niej otwory zwane rozworami (przełykowy, aortowy, żyły głównej).
Mięsnie brzucha:
Mięśnie boczne i przednie:
Mięsień skośny zewnętrzny i wewnętrzny brzucha
Mięsień poprzeczny brzucha
Mięsień prosty
Mięsień piramidowy
Mięśnie tylne:
Mięsień czworoboczny lędźwi
Mięśnie szyi:
Grupa powierzchowne:
Mięsień szeroki szyi
Mięsień mostkowo - obojczykowo - sutkowy
Grupa środkowa:
Mięsnie podgnykowe
Mięsnie nadgnykowe
Grupa głęboka:
Mięsnie pochyłe:
Mięsień przedni
Mięsień tylny
Mięsień środkowy
Mięsień najmniejszy
Mięśnie przedkręgowe:
Mięsień dźwigacz długi łowy
Mięsień długi szyi
Mięsień prosty przedni głowy
Mięsnie głowy:
Mięśnie wyrazowe:
Mięsnie sklepienia czaszki:
Mięsień potyliczno - czołowy
Mięsień skroniowo - ciemieniowy
Mięsnie otoczenia szpary powiek:
Mięsień okrężny oka
Mięsień marszczący brwi
Mięsień podłużny
Mięsnie otoczenia szpary ust:
Mięsień okrężny ust
Mięsnie promieniście dochodzące do kąta ust
Mięsień szeroki szyi
Mięsień obniżacz wargi dolnej
Mięsień brudkowy
Mięsień obniżacz kąta ust
Mięsień śmiechowy
Mięsień jarzmowy
Mięsień dźwigacz wargi górnej
Mięsień jarzmowy mniejszy
Mięsień dźwigacz kąta ust
Mięsień policzkowy
Mięsnie otoczenia nozdrzy:
Mięsień nosowy mały
Mięsień obniżacz przegrody jamy nosowej
Mięśnie ruchów żuchwy:
Mięśnie żucia:
Mięsień skroniowy
Mięsień żwacz
Mięsień skrzydłowy przyśrodkowy i boczny
Mięśnie języka
Mięśnie kończyny górnej i obręczy barkowej:
Mięśnie obręczy barkowej:
Mięsień nadgrzbietowy
Mięsień podgrzbietowy
Mięsień naramienny
Mięsień obły większy i mniejszy
Mięsień podłopatkowy
Mięśnie ramienia:
Grupa przednia:
Mięsień dwugłowy ramienia
Mięsień kruczoramienny
Mięsień ramienny
Grupa tylna:
Mięsień trójgłowy
Miesień ramienia
Mięsień łokciowy
Mięśnie przedramienia:
Grupa przednia (zginaczy):
Mięsień nawrotny - obły
Mięsień zginacz promieniowy nadgarstka
Mięsień dłoniowy długi
Mięsień zginacz łokciowy nadgarstka
Mięsień zginacz powierzchowny palców
Grupa mięśni głębokich:
Mięsień zginacz głęboki palców
Mięsień zginacz długi kciuka
Mięsień nawrotny czworoboczny
Grupa boczna:
Mięsień ramienno - promieniowy
Mięsień prostownik
Mięsień prostownik długi i krótki nadgarstka
Grupa tylna:
Warstwa powierzchowna:
Mięsień prostownik palców
Mięsień prostownik palca małego
Mięsień prostownik łokciowy nadgarstka
Warstwa głęboka:
Mięsień odwodziciel długi kciuka
Mięsień prostownik krótki kciuka
Mięsień prostownik długi kciuka
Mięsień prostownik wskaziciela
Mięśnie ręki:
Mięśnie kłębu kciuka:
Mięsień odwodziciel krótki kciuka
Mięsień zginacz krótki kciuka
Mięsień przywodziciel
Mięsień przeciwwstawiacz kciuka
Mięsnie kłębu V palca:
Mięsień dłoniowy krótki
Mięsień odwodziciel palca małego
Mięsień zginacz palca małego
Mięsień przeciwwstawiacz palca małego
Mięsnie środkowe dłoni:
Mięśnie glistowate
Mięśnie międzykostne
Mięsnie kończyny dolnej:
Mięśnie uda:
Grupa przednia:
Mięsień krawiecki
Mięsień czworogłowy uda
Grupa tylna:
Mięsień dwugłowy uda
Mięsień półścięgnisty
Mięsień półbłoniasty
Grupa przyśrodkowa
Mięsnie podudzia:
Grupa przednia:
Mięsień piszczelowy przedni
Mięsień strzałkowy
Mięsień prostownik długi palców
Mięsień prostownik długi palucha
Grupa boczna:
Mięsień strzałkowy długi i krótki
Grupa tylna (2 warstwy):
Warstwa powierzchowna:
Mięsień brzuchaty łydki
Mięsień podeszwowy
Mięsień płaszczkowaty
Warstwa głęboka:
Mięsień podkolanowy
Mięsień zginacz długi palców
Mięsień piszczelowy tylny
Mięsień zginacz długi palucha
Mięsnie stopy:
Mięsnie grzbietu stopy:
Mięsień prostownik krótki palców
Mięsień prostownik krótki palucha
Mięśnie podeszwy:
Mięsień wyniosłości przyśrodkowej:
Palucha
Mięsień wyniosłości bocznej:
Palca małego
Mięsień wyniosłości pośredniej
28
ER
W- efektor
Włókna
Czuciowe
Włókna
Ruchowe