Leczenie zimnem - krioterapia

• Zależy od:

• różnicy temperatur między źródłem zimna a organizmem - im większa różnica tym większe ochładzanie

• ilości ciepła i przewodnictwa cieplnego tkanek

• czasu trwania ekspozycji na zimno

• wielkości powierzchni i okolicy ciała

• Mechanizm regulacji cieplnej organizmu obserwowany podczas ekspozycji na niskie temperatury , polegający na okresowym, cyklicznym zwężaniu i rozszerzaniu się naczyń powierzchownych. Po oziębieniu skóry do temperatury zamarzania wody, po pewnym czasie skurcz naczyń ustępuje i ulegają one rozszerzeniu. Zwiększony w ten sposób przepływ krwi powoduje podwyższenie temperatury skóry do ok. 8 C. W kolejnej fazie następuje skurcz naczyń, a następnie ponowne ich rozszerzenie.

Faza pierwsza

• Zwężenie naczyń skóry

• Zmniejszenie ukrwienia skóry (bladość)

• Obniżanie temp. stawów, mięśni, skóry

• Zmniejszanie przemiany materii miejscowej

• Zmniejszenie przewodnictwa nerwowego

• Podwyższenie progu bólu

Faza druga

• Rozszerzenie naczyń sk.

• Zwiększenie ukrwienia skóry (rumień)

• Wzrost temp. Uprzednio ochłodzonych tkanek

• Zwiększenie przemiany materii w części rdzennej

• Efekt przeciwbólowy - związany ze zmniejszeniem szybkości przewodnictwa we włóknach nerwowych, hamowaniem nocyceptorów w skórze ,zmniejszeniem uwalniania mediatorów bólu.

Występuje po 3 minutowym zabiegu o temp. od - 180O C do - 110O C. Utrzymuje się 3 - 4 godziny

• Hamowanie procesów zapalnych - zmniejszona miejscowa przemiana materii komórek objętych zapaleniem oraz zwiększenie miejscowego ukrwienia tkanek.

• Zmniejszenie uwalniania mediatorów bólu i zapalenia

• Zwiększenie napięcia mięśni szkieletowych

• Zwiększenie napięcia ścian naczyń

• Zwiększenie czynności nadnerczy

• Wzrost ciśnienia tętniczego i żylnego krwi

• Zmniejszenie napięcia mięśni szkieletowych

• Zmniejszenie napięcia ścian naczyń

• Spadek ciśnienia tętniczego i żylnego krwi

• Działanie przeciwobrzękowe - związane jest z przekrwieniem tętniczym w okolicy obrzęków okołostawowych z równoczesnym zwiększeniem filtracji włośniczkowej oraz prawdopodobnie z poprawą drożności naczyń chłonnych drenujących przestrzeń międzykomórkową.

• Zmiany napięcia mięśni - krótkotrwały zabieg (nacieranie lodem) powoduje zwiększenie napięcia mięśni.

Zabieg o temp. 0O C trwający dłużej niż 10 minut lub ochładzanie azotem o temp. od - 160O C do - 180O C powyżej 1 minuty powoduje zmniejszenie napięcia mięśniowego.

• Działanie przeciwkrwotoczne - zwężenie naczyń krwionośnych i zwiększenie lepkości krwi

• Obniżenie temperatury tkanek - np. przy procesach zapalnych

Miejscowe zabiegi zimnolecznicze

• Zimna woda - zabieg polega na polewaniu wodą o temp.15 - 20O C , przez okres ok. 5minut (dłużej oparzenia).

W razie wystąpienia bólu zabieg należy przerwać.

Zabieg ten stosujemy przy oparzeniach, ostrych stanach zapalnych, po użądleniu przez owady

• Peloidy - stosujemy tutaj borowinę i ziemie lecznicze schłodzone do temp. 3O C

• Okłady plastikowymi woreczkami wypełnionymi kostkami lodu:

• temperatura około 0OC;

• czas trwania pojedynczego zabiegu od 1 do 60 minut, po 20 minutach występują pozytywne efekty;

• nie należy kłaść woreczków bezpośrednio na skórę

• Okłady woreczkami wypełnionymi schłodzonym żelem silikonowym (coldpacks):

• woreczki zamraża się w temp. ok. - 15 C;

• czas trwania pojedynczego zabiegu 20 - 30 minut

Nie układamy bezpośrednio na skórę

• Częściowa kąpiel w wodzie z lodem:

• polega na kilkakrotnym zanurzeniu chorych części ciała w wodzie z lodem.

Czas zabiegu - 1 - 3 minut

Po zabiegu należy wykonywać ćwiczenia

• Kostki lodu w woreczku z ręcznika:

Okład - czas zabiegu - 5 minut

Masaż - czas zabiegu - 10 minut

Po zabiegu - kinezyterapia minimum 30 minut

• Masaż kostką lodu:

• temperatura około 0 C

• czas trwania pojedynczego zabiegu 3 - 5 minut z 10 sekundowymi odstępami

• Kąpiele w śniegu:

- polegają na zanurzaniu chorych kończyn w pojemniku z częściowo roztopionym śniegiem na okres 3-5 sekund,

• Okłady ze schłodzonych ręczników:

- zabieg polega na układaniu wilgotnych, bawełnianych ręczników uprzednio schłodzonych w zamrażarkach, bezpośrednio na skórze w okolicy zmiany chorobowej.

Czas trwania pojedynczego zabiegu - 3-5 minut, do czasu roztopienia.

Należy ćwiczyć podczas zabiegu

• Ręcznik zmoczony w wodzie z lodem:

- okład utrzymujemy w miejscu chorobowym przez 1 minutę, potem ponownie moczymy i nakładamy na skórę. Czynność powtarzamy.

Podczas okładu należy poruszać kończyną.

Czas zabiegu - 30 minut

• Ręcznik zamoczony w roztworze wodnym z solą kuchenną (1 łyżka soli na 1 litr wody).

- ręcznik zamrażamy w szczelnie zamkniętym woreczku w temp. ok. - 12O C

Czas zabiegu: 1 - 30 minut.

Zabieg stosowany jest:

• w medycynie sportowej do zaopatrzenia urazów

• przed kinezyterapią

• Aerozole oziębiające:

- zraszanie powierzchni skóry w okolicy zmiany chorobowej przy użyciu substancji lotnych (np. fluorometan).

Czas trwania jednorazowej aplikacji wynosi 5 s. Łączny czas do 30 s

Miejsce zabiegowe spryskuje się 2 - 3 razy z odległości 15 - 25 cm.

Nie stosujemy przy uszkodzeniach skóry

Zbyt długie stosowanie prowadzi do martwicy tkanek uszkodzeń skóry

• Kompresy chłodzące:

- schładzanie powierzchni skóry w okolicy zmiany chorobowej za pomocą woreczków zawierających dwie substancje, które po zmieszaniu wywołują reakcję endotermiczną.

Czas trwania zabiegu to zwykle 30 minut.

Okłady są jednorazowe.

• Kriostymulacja kompresyjna:

Urządzenie składa się z :

• mankietu dostosowanego do określonej części ciała

• termosu, który napełnia się wodą z lodem

• przewodu łączącego opaskę z termosem

• mankiet napełnia się przez uniesienie termosu

Czas zabiegu - 15-20 minut

Zabiegi z wykorzystaniem gazów chłodzących

• Ciekły dwutlenek węgla

Temp. u wylotu dyszy wynosi - 75 C

Aparat posiada 3 dysze zabiegowe o różnych średnicach: 0.15, 0.2 i 0.3 mm z przepływem 800l/h,1200l/h i 1800l/h

Specjalna 10 litrowa butla wystarcza na ok.60 minut ciągłej pracy.

Zabiegów z CO2 nie powinno się wykonywać w pomieszczeniach poniżej powierzchni ziemi

• CO2 jest substancją nietoksyczną. W wyższych stężeniach ma działanie duszące gdyż następuje obniżenie zawartości tlenu w powietrzu

• W pomieszczeniu 18m2 zbyt wysokie stężenie CO2 ( powyżej 27000 mg/m3) następuje po 30 minutach ciągłej pracy.

• Praktyczne przerwy i dobra wentylacja zapobiegają temu zjawisku.

Osprzęt aparatu do krioterapii

• Dysza nr.1 - najmniejsza z dysz służy do przeprowadzania zabiegów kriopunktury . Pozwala na dokładne, punktowe aplikowanie zimna - bólowe pkt. spustowe, małe stawy

• 120 minut pracy ciągłej aparatu

• Dysza nr. 2 - pozwala na dokładne schłodzenie mniejszych partii ciała - staw łokciowy, kolanowy, nadgarstkowy

• Dysza nr. 3 - używana do schładzania dużych powierzchni ciała - bark, okolice kręgosłupa, biodro, pośladek

• 45 minut pracy ciągłej aparatu

• Ciekły azot

Temp. wrzenia -195O C, temp. topnienia -209O C

Temp. u wylotu dyszy wynosi - ok.-160O C

Zasady bhp podczas wykonywania zabiegów z ciekłym azotem

• Obsługa powinna posiadać luźne ubranie ochronne, specjalne rękawice, buty i okulary ochronne.

• Wymiany butli powinny dokonywać dwie przeszkolone osoby.

• Pomieszczenie powinno być specjalnie oznakowane, wentylowane i wyposażone w kran z wodą.

• Bezpośredni kontakt z skóry z ciekłym azotem może spowodować odmrożenie.

• W przypadku kontaktu należy skórę natychmiast przemyć dużą ilością zimnej wody i skontaktować się z lekarzem.

• Należy unikać kontaktu instalacji z tłuszczami, olejami i smarami ponieważ w obecności tlenu może wystąpić samozapłon

• W zamkniętych pomieszczeniach azot z nadmuchu wypiera tlen, zmniejszając jego procentową zawartość zagrażając niedotlenieniem:

• wzrost częstości skurczów serca, duszność, sinica;

• zaburzenia psychiczne - euforia, nadmierna wesołość, majaczenia.

• powietrze atmosferyczne zawiera 21% tlenu. Przy spadku do 18% pojawia się zaburzenie koncentracji uwagi i zmęczenie.

• przy stężeniu tlenu poniżej 11% następują omdlenia i może dojść do uszkodzeń mózgu.

• oddychanie parami ciekłego azotu może prowadzić do uszkodzenia płuc.

• Mieszanina ciekłego azotu i powietrza atmosferycznego

• oba gazy znajdują się w oddzielnym obiegu.

• do zabiegu wykorzystywane jest suche powietrz chłodzone ciekłym azotem.

• temp. u wylotu dyszy od - 100 C do - 178 C .

• urządzenie pozwala na regulację temp. i intensywności nadmuchu.

• Nadmuch zimnym powietrzem

Temp. u wylotu dyszy - 30 C, co uniemożliwia poparzenie pacjenta.

W aparacie powietrze jest zasysane z otoczenia i w specjalnym urządzeniu schładzane.

Metodyka zabiegów
krioterapii miejscowej

• Pacjenci do zabiegu powinni być zawsze kwalifikowani przez lekarza.

• Każdorazowo przed zabiegiem krioterapii

miejscowej pacjenci powinni starannie osuszyć ręcznikiem skórę w okolicy poddawanej krioterapii.

• Odległość dyszy od powierzchni ciała pacjenta nie powinna być mniejsza niż 15 cm (azot)

• Dysza ustawiona prostopadle do miejsca zabiegowego

• Krioterapia z zastosowaniem CO2 pozwala na precyzyjną , kontaktową metodę nadmuchu tuż nad powierzchnią skóry pacjenta

• W trakcie zabiegu terapeuta powinien wykonywać okrężne ruchy dyszą, aby nie wywoływać ciągłego schładzania tego samego miejsca, co grozi powstawaniem odmrożeń.

• Zabieg jednoczasowo nie powinien obejmować więcej niż 5 stawów

• W przypadku równoczesnego schładzania kilku miejsc łączny czas trwania zabiegu nie powinien przekraczać 12 minut.

• Czas trwania zabiegu krioterapii miejscowej na jedną okolicę ciała wynosi od 30 s do 3 minut i jest zależny od indywidualnej wrażliwości pacjenta na działanie niskich temperatur.

• Dla pacjentów silnie umięśnionych należy wydłużyć czas zabiegu

• Grubsza warstwa tkanki tłuszczowej powinna powodować wydłużenie zabiegu

• Po każdym zabiegu krioterapii miejscowej powinna być wykonywana odpowiednia kinezyterapia

• Po zakończeniu cyklu zabiegów niezbędne jest ponowne badanie lekarskie

• Każdorazowo zabieg krioterapii miejscowej wykonywany jest pod ścisłą kontrolą wzroku terapeuty. W przypadku zblednięcia lub zasinienia skóry, a także pojawienia się objawu „pomarańczowej skórki” oraz uczucia pieczenia i bólu, wskazujących na możliwość powstawania odmrożenia, zabieg należy przerwać.

• Cykl terapeutyczny obejmuje zwykle 10 - 30 zabiegów wykonywanych 1 - 2 razy dziennie. W przypadku wykonywania zabiegów dwukrotnie w ciągu dnia odstęp między nimi powinien wynosić co najmniej 6 godzin.

• Przed zabiegiem należy ocenić stan gospodarki ciepłem pacjenta (marznięcia, dreszcze, kolor skóry)

• Zabiegu nie wykonujemy u pacjenta zziębniętego, zdenerwowanego, z złym samopoczuciem.

• Podczas zabiegu pacjent powinien przyjąć wygodną pozycję.

• W pomieszczeniu temp. powinna być pokojowa

• Wykonując zabieg unikamy części kostnych pokrytych bezpośrednio skórą np. rzepka, akromion

Prawidłowo przeprowadzony zabieg

• Wystąpienie krótkotrwałego zbielenia skóry.

• Osiągnięcie etapu „tępego bólu” u pacjenta, spowodowanego zwężeniem naczyń krwionośnych

• Silne przekrwienie w miejscu zabiegu

• Jeżeli na powierzchni przekrwionej występują białe plamy (bólowe pkt. spustowe) ,należy je dodatkowo ochłodzić dyszą do kriopunktury

Wskazania

• ostre i przewlekłe choroby stawów i chrząstek stawowych - rzs, choroba Bechterewa, zespół Reitera, dna, infekcyjne zapalenie stawów

• przewlekłe choroby stawów - gościec zwyrodniający, zapalenie okołostawowe barku

• zespoły bólowe kręgosłupa - dyskopatia, nerwobóle

• reumatyzm tkanek miękkich np. zapalenie ścięgien

• świeże urazy, obrzęki

• choroby chirurgiczne np. przykurcze, obrzęki pooperacyjne, infekcje

• choroby neurologiczne np. niedowłady spastyczne, rozsiane zapalenia mózgu i rdzenia, miastenia, choroba Parkinsona

• przeciążeniowe odczyny zapalne stawów, ścięgien i mięśni

• oparzenia, opóźniony zrost kostny

• lumbago, zapalenie nerwu kulszowego

• stwardnienie rozsiane

• profilaktyka osteoporozy cellulitis

• łuszczycowe zapalenie stawów

• depresje

• odnowa biologiczna i odchudzanie

Przeciwwskazania

• krioglobulinemia

• uczulenie i nadwrażliwość na zimno

• choroba Reynouda

• zaburzenia troficzne

• zaburzenia czucia

• niedokrwistość, odmrożenia,

• nowotwory

• zaburzenia mikrokrążenia tkanek np. w cukrzycy

• ciężkie choroby serca i układu krążenia

• choroby nerek i pęcherza moczowego

• porażenia

• parestezje

• polineuropatie

Zasady postępowania podczas pracy krioterapii

1. Przygotowanie aparatu do pracy

• podłączenie do gniazda sieciowego

• włączenie aparatu

• ustawienie parametrów

2. Przed rozpoczęciem zabiegu pacjent musi:

• zdjąć obuwie

• zdjąć biżuterię

3.pacjent zajmuje miejsce na kozetce lub krześle.

4.sprawdzenie czy dana część ciała jest sucha i niczym nie posmarowana.

5.poinformowanie pacjenta , o tym co będzie odczuwał podczas zabiegu

6. Ustawienie dyszy nad daną okolicą ciała i wykonanie zabiegu pod stałą kontrolą wzroku

7. Zwracanie uwagi na odpowiednią odległość dyszy od ciała

8. Zabezpieczenie aparatu po zakończeniu zabiegu

9. Po zakończeniu pracy sprawdzenie aparatu oraz wyłączenie jej z gniazda sieciowego

---