Leczenie zimnem 14.03.2008

Polega na obniżeniu temp tkanek

Zachodzi w zależności od metody na drodze:

1. przewodzenia

2. przenoszenia

Zabiegi lecznicze dzieli się na

• miejscowe cel - obniżenie temp skóry i tkanek głębiej położonych

• ogólne cel - oziębienie ustroju ze wszystkimi następstwami

Intensywność zabiegów zależy od:

• temp

• przyjętego sposobu oziębiania

• czasu trwania zabiegu

Niskie temp wykożystuje się rónież w:

• kriochirurgii - zamrażanie aż do nieodwracalnego uszkodzenia zmienionych patologicznie tkanek (dermatologia, okulistyka, chirurgia, laryngologii, ginekologii)

• bezbolesność

• brak krwawienia

• bardzo kosmetyczna blizna skóry

• praktycznie nie obarczają chorego

• nie ma ograniczeń wiekowych

• choroby współistniejące nie ograniczają zabiegów

Wpływ zimna na organizm

Reakcje ustroju (zależy od sposobu działania zimna np. miejscowe):

• miejscowe

• ogólnoustrojowe

nasilenie odczynów i ich charakter zależy od różnicy między temp ciała a temp. stosowanego bodźca

obniżenie temp otoczenia uruchamia adaptacyjne mechanizmy regulacji cieplnej ustroju mające na celu ↓ utraty ciepła.

Fazy krótkotrwałrgo działania zimna

• faza

• skóra blada

• skórcz naczyń krwionośnych skóry i tk podskórnej

• ↓ przepływu krwi

• ograniczenie utraty ciepła

• reakcja odruchowa na pobudzenie receptorów zimna skóry zachodzi pod wpływem wyładowań w włóknach współczólnych nasilenie jej zależy od:

• temp.

• szybkości obniżania temp w czasie

• temp rdzennej

• najsilniejsze reakcje w obrębie KG i KD

• przesunięcie krążenia do dużych naczyń →mechanizm ochronny przed utratą ciepła

• reakcje naczynioruchowe słabe w skórze głowy →reakcja obronna przed przegrzaniem mózgu

• ↓ przemiany materii miejscowej

• ↑ przemiany materii rdzeniowej

• ↑ ciśnienia tętniczego i żylnego

• ↑ napięcia m szkieletowych

• ↓ przewodnictwa nerwowego

• ↓ uwalniania mediatorów bólu i zapalenia

• faza

• roższeżenie naczyń krwionośnych

• skóra przybiera barwą różową z powodu ↑ ukrwienia

• ↓ napięcia mięśniowego

• ↓ ciśnienia ż i t

Mechanizmy adaptacyjne na zimno

Fale Lewisa

Intensywny mechanizm regulacji cieplnej polegający na okresowym zwężaniu i rozszerzaniu się naczyń powierzchniowych.

Skurcz naczyń powoduje

• ↑ oporu naczyniowego na obwodzie

• ↑ ciśnienia skurczowego

• obciążenie serca pracą zwiększającą zapotrzebowanie na tlen.

• ↓ częstość skurczów serca

Zmiany te nie mają większego znaczenia dla ludzi zdrowych. Muszą być poważnie traktowane u ludzi z chorobą wieńcową czy nadciśnieniem u których ekspozycja na zimno może wywołać bule dławicowe lub znaczny ↑ ciśnienia.

Drżenie mięśniowe

Mimowolne drobne skurce mięśni będęce źródłem energi cieplnej

Aktywacja układy adrenegicznego

↑ przemiany materii mające na celu wyrównanie utraty ciepła

Zimne zabiegi miejscowe

Zimne okłady lub zawijania

• wykożystuje się oziębione do danej temp chusty lub worki gumowe (plastikowe) napełnione zimną wodą lub lodem

• obecnie produkowane są woreczki zawierające żel - bardzo wygodne w użyciu

• w niektórych uzdrowiskach wykorzystuje się zimne okłady z solanki

• gąbkę wiskozową moczy się w solance

• wkłada do zamrażalnika

• mrozi do -20°C (przy niższej temp gobki tracą elastyczność co utrudnia zabieg)

Oziębienie przy użyciu ciekłego chlorku etylu

• działanie silnie oziębiające w wyniku rozprężania oraz pobierania ciepła na parowanie

• stosowany do znieczylenia w małych zabiechach chirurgicznych oraz przy urazach sportowych

Przy użyciu gazów chłodzących

• jako czynnis schładający używany jest

• ciekły azot

• CO₂

• Zimne powietrze

• wykorzystuje się specjalne urządzenia składające się z

• zbiornika wyposażonego w wentyl nastawczy (regulacja przepływu)

• elastycznego przewody zakończonego dyszą

• u wylotu dyszy temp wacha się między -100 a - 180°C

• w czasie zabiegu należy wykonywqć ruchy okrężne

• jeśli zabieg dotyczy stawu poleca się wykonywanie ruchów czynnych w czasie zabiegu a tuz po nim intensywne ćw ruchowe

• czas trwania 1-3 min

• może być powtarzany 3 x dziennie

• skura w okolicy zabiegu musi być dokładnie osuszona

wskazania do zabiegów miejscowych

• 
  choroby narządu ruchu

• stany po urazach i przeciążeniach (do 5 dni po urazie)

• obrzęki po słamaniach, zwichnięciach i skręceniach

• ostre zapalenia tkanek miękkich okołostawowych

• choroby gośćcowe

• RZS w okresie ostrym i zaostrzeniach

• artropatia łuszczycowa ( zalecane ćw

• stany nerwobólowe w przebiegu choroby bezpośrednio zwyrodnieniowej stawów po zabiegu)

• zespoły zapaleń okołostawowych w okresie ostrym

• ostra postać dny

• choroby UN

• nerwobóle n obwodowych, zespoły bólowe rwy kulszowej i ramiennej w okresie ostrym

• stany wzmożonego napięcia mm (jako przygotowanie do kinezyterapii)

• okres początkowy zakrzepowego zapalenia żył

• obrzęk limfatyczny KG po radykalnej operacji raka sutka

• oparzenia

• ostry ból zęba

• stany po zabiegach chirurgicznych w obrębie j ustnej oraz szczęki i żuchwy

przeciwwskazania do zabiegów miejscowych

• stany nadwrażliwości na zimno

• choroby w których zimno jest czynnikiem wywoławczym

• krioglobulinemia

• hemoglobinuria napadowa nocna

• zespół Raynauda

• zespół Sudecka

• popromienne zmiany skóry

• zapalenie miedniczek nerkowych

• zapalenie pęcherza moczowego

• stany wyniszczenia i osłabienia

• odmrożenia

• zespół ciasnoty przediałów powięzi

Ogólna terapia zimnem

We wrocławiu w 1989 powstał pierwszy polski prototyp komory kriogenicznej (3 w świecie). Obecnie w PL pracują 3 takie komory

Budowa kriokomory

• przedsionek

• temp ok. - 60°C

• pacjent z obsługą przebywa kilkanaście sekund

• komora właściwa

• temp -110 - 160°C

czynnikiem powodującym schłodzenie jest ciekły azot

przed pierwszym wejściem do kompry pacjent przechodzi kwalifikację lekarską

bezpośrednio przed wejściem

• mierzy się ciśnienie

• indywidualnie ustala temp i czas zabiegu

W przypadku osób pierwszy raz korzystających z zabiegu oraz osób starszych zabieg przeprowadzany jest w całości z udziałem obsługi

Pacjent wchodzi do komory w

• strój kąpielowym

• drewniakach

• ciepłych skarpetkach

• czapkach

• rękawiczkach

• maseczkach zakrywających usta i nos (chirurgiczne wyłożone warstwami gazy)

W komorze jednorazowo może przebywać 5 -7 osób

Powietrze w komorze jest całkowicie pozbawione zanieczyszczeń i wilgoci

Czas trwania 3 min - powoduje to spadek temp na tułowiu o ok. 3°C, na kończynach o 12°C a temp wnętrza ciała nie zmienia się

Zabieg w kriokomorze w znaczy sopsób poprawia skuteczność kinezyterapii wykonywanej bezpośrednio po zabiegu

W wyniku krioterapii ogólnej zachodzą nastepujące zmiany

• ↓ napięcia mm, zwolnienie przewodnictwa nerwowego

• ↑ stężenia ACTH, kortyzolu, β- endorfin, adrenaliny, norradrenaliny oraz testosteronu u mężczyzn

• Fale Lewisa

• Działanie przeciwbólowe

• Poprawa drenaży żylnego i limfatycznego (działanie przeciwbólowe)

Pacjent po wyjściu z komory

• Czyje ciepło

• Jest rozluźniony

• ↓ odczówania bólu

• polepszenie nastroju

efekt ten utrzymuje się przez ok. 3 h po zabiegu. Po 10 zabiegach można stwierdzić czy nastąpiła pożądana reakcja

Wskazania do ogólnej terapii

• RZS

• Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

• Łuszczycowe zapalenie stawów

• Dyskopatia

• Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów

• Stany pourazowe

• Zmiany wynikłe z przeciążeń narządu ruchu

• Odnowa biologiczna

Przeciwwskazania do ogólnej terapii

• Klaustrofobia

• Nadwrażliwość na zimno

• Niewydolność u krążenia i oddechowego

• Stany gorączkowe

• Zmiany zakrzepowe, zatorowe i zapalenie w układzie naczyniowym

• Zmiany naczyniowe tętnic uniemożliwiające realcję naczyniową

• Otwarte rany i owrzodzenia

1

---