W - 5 Kardiologia 12.03.2008

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

Częstość występowania NT w populacji polskiej w średnim wieku

• 44-46% u mężczyzn

• 36-43% u kobiet

Kryterium rozpoznania nadciśnienia tętniczego

wartości ciśnienia skurczowego >140 mmHg i/lub ciśnienia rozkurczowego >90 mmHg

Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmHg)

Kategoria	Ciśnienie skurczowe	Ciśnienie rozkurczowe
Prawidłowe	<130 i	<85
Optymalne	<120 i	<80
Stopień 1	140-159 i/lub	90-99
Stopień 2	160-179 i/lub	100-109
Stopień 3	>180 i/lub	>110

Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego

• Pierwotne >90%

• Wtórne

Nadciśnienie tętnicze wtórne

• Pochodzenia nerkowego ~ 5%

• Zaburzenia wydzielania hormonów

• Zaburzenia metaboliczne

Nadciśnienie tętnicze pochodzenia nerkowego

• Miąższowe choroby nerek

• Naczynionerkowe

Miąższowe choroby nerek

• Kłębuszkowe zapalenie nerek

• Nefropatia cukrzycowa

• Odmiedniczkowe zapalenie nerek

• Nefropatia zaporowa

• Nefropatia analgetyczna

• Stany po urazie nerki

• Guzy nerki

• Zmiany torbielowate

Nadciśnienie tętnicze naczynionerkowe - Zwężenie jednej lub obydwu tętnic nerkowych ~ 1-2%

Zaburzenia wydzielania hormonów

• Guz chormochłonny (pheochromocytoma)

• Zespół Conna (pierwotny hiperaldosteronizm)

• Zespół Cushinga (hyperkortyzolemia)

Najczęstsze powikłania narządowe NT

• Przerost lewej komory serca

• Przyśpieszenie rozwoju zmian miażdżycowych

• Upośledzenie funkcji nerek i rozwój niewydolności nerek

• Udar mózgu

• Rozwarstwienie aorty

Nadciśnienie złośliwe - najcięższa postać NT

• Wysokie ciśnienie rozkurczowe >120-140 mmHg

• Szybki rozwój powikłań narządowych

• Wybitnie nasilone zmiany w naczyniach siatkówki

• Szybki rozwój encefalopatii

Populacje szczególne

• NT indukowane ciążą - po 20 tygodniu ciąży

• NT związane z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi

Cele leczenia hipotensyjnego

• Skuteczne obniżenie ciśnienia krwi

• Przywrócenie prawidłowej struktury serca i naczyń

• Korekcja innych czynników ryzyka

• Korzystny wpływ na choroby współistniejące

Czynniki ryzyka

• Otyłość

• Palenie papierosów

• Niska aktywność fizyczna

• Dieta bogatowęglowodanowa i bogatotłuszczowa

• Choroby towarzyszące

Choroby towarzyszące

• Choroba niedokrwienna serca (w tym przebyty zawał serca)

• Niewydolność serca

• Cukrzyca

• Choroby naczyń obwodowych (w tym przebyty udar mózgu)

• Hyperlipidemia

Leki w terapii nadciśnienia

• Leki moczopędne

• Leki beta-adrenolityczne

• Antagoniści wapnia

• Inhibitory konwertazy angiotensyny

• Leki alfa-1-adrenolityczne

• Antagoniści receptora angiotensyny II

Leczenie niefarmakologiczne

• Normalizacja masy ciała

• Ograniczenie spożycia soli

• Spożycie potasu i wapnia

• Ograniczenie spożycia alkoholu

• Ograniczenie zawartości tłuszczów w diecie

• Bezwzględne zaniechanie palenia papierosów

• Aktywność fizyczna

• Stres

Prawidłowa masa ciała

BMI = masa ciała [kg] / wzrost [m2]

(body mass index)

Stany zagrożenia życia (w przebiegu nadciśnienia tętniczego)

• encefalopatia nadciśnieniowa

• ostra niewydolność lewokomorowa (obrzęk płuc)

• tętniak rozwarstwiający aorty

• rzucawka lub ciężkie nadciśnienie tętnicze związane z ciążą

• niestabilna dławica piersiowa lub świeży zawał serca

Oporne nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze należy uznać za oporne, jeżeli postępowanie terapeutyczne obejmujące zmiany stylu życia oraz stosowanie leczenia skojarzonego trzema lekami w odpowiednich dawkach nie prowadzi do obniżenia ciśnienia tętniczego poniżej 140/90 mmHg u chorych z nadciśnieniem pierwotnym lub obniżenia ciśnienia skurczowego poniżej 140 mmHg u pacjentów z izolowanym nadciśnieniem skurczowym

• Prawdziwa oporność na leczenie hipotensyjne występuje rzadko (ok. 2-3% leczonych); u większości chorych oporność może być pozorna.

Przyczyny nadciśnienia tętniczego opornego na leczenie:

• nierozpoznane nadciśnienie wtórne

• nieprzestrzeganie planu terapii

• niepowodzenia we wprowadzaniu zmian w stylu życia

• przyjmowanie leków mogących podwyższać ciśnienie

• przeciążenie objętościowe (niewydolność nerek, niewłaściwe leczenie moczopędne, wysokie spożycie soli)

Edukacja chorych z nadciśnieniem tętniczym

• lepsza kontrola ciśnienia tętniczego,

• uzyskanie pożądanego efektu hipotensyjnego przy stosowaniu mniejszej liczby i niższych dawek leków,

• zmniejszenie ryzyka rozwoju powikłań sercowo-naczyniowych,

• zmniejszenie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia chorych z grupy wysokiego ryzyka.

1

---