ZAŁĄCZNIK NR 1

• Po przeczytaniu historii odpowiedzcie na pytania:

• Jakie formy agresji stosował Bartek?

• Dlaczego Bartek zachowywał się agresywnie?

Dawaj forsę albo oberwiesz!

     Bartek chodził do szóstej klasy. Powinien być w drugiej gimnazjum, ale nauka sprawiała mu spore kłopoty, więc dwa razy powtarzał rok. Do szkoły przychodził rzadko, ale gdy tylko pojawił się w drzwiach, od razu zaczynała się awantura. Zaczepiał dzieci z młodszych klas i wykręcał im ręce, dopóki nie oddały mu wszystkich pieniędzy, jakie miały przy sobie. Straszył je i mówił, że mają przynieść jeszcze więcej, bo inaczej będzie źle. Niektóre przynosiły i przez kilka dni miały spokój. Inne wracały do domu z podbitym okiem albo
z siniakami. Bali się go również rówieśnicy. Potrafił bez żadnego powodu kopnąć, pociągnąć za włosy lub obrzucić kogoś wyzwiskami.

• Po przeczytaniu historii odpowiedzcie na pytania:

• Jakie formy agresji zostały opisane ?

• Dlaczego młodzi ludzie zachowują się agresywnie?

Słowa też bolą

     Najprościej można powiedzieć, że agresja to zachowanie prowadzące do wyrządzenia krzywdy drugiej osobie albo do zniszczenia jakiegoś przedmiotu. Jeśli więc kopiesz kogoś, wykręcasz mu rękę, to jesteś agresywny. Można być agresywnym nie tylko w stosunku do ludzi. Czasami chcesz się zemścić na nauczycielce za złą ocenę, ale nie możesz sobie na to pozwolić, bo wiesz jakie mogą być tego konsekwencje, więc wypisujesz głupawe wierszyki. Agresja to nie tylko fizyczny atak na inną osobę lub demolowanie pomieszczeń. To także wulgarne słowa.

• Po przeczytaniu historii odpowiedzcie na pytania:

• Jakie formy agresji stosował Bartek?

• Dlaczego Bartek zachowywał się agresywnie?

Bić, by inni widzieli

     Bartek wstydził się, że aż dwa razy nie zdał do następnej klasy. Za wszelką cenę chciał zaimponować kolegom, zwrócić na siebie uwagę otoczenia i robił to w jedyny znany sobie sposób. Być może rodzice dostrzegali go tylko wtedy, gdy coś zbroił. Wiedział, że jak narozrabia, wybuchnie awantura, a on sam będzie głównym bohaterem zamieszania.
I oto mu właśnie chodziło. Może i Ty tak czasem reagujesz. Nie możesz sobie z czymś poradzić, więc korzystasz ze swojej siły. Dużo łatwiej jest przecież uderzyć młodszego brata niż przyznać, że miał rację. Gdy popatrzysz na swoich kolegów, to zauważysz, że nieraz bardzo spokojny chłopak zmienia się w rozrabiakę, ciągnie za uszy młodszych kolegów, kopie ich, pluje na nich, tylko po to, aby komuś, na przykład dziewczynom (albo swojej paczce) zaimponować. To nie żadna odwaga zmierzyć się ze słabszym i młodszym.

• Po przeczytaniu historii odpowiedzcie na pytania:

• Jakie formy agresji stosowano wobec Marty?

• Dlaczego ojciec Marty zachowywał się agresywnie?

Siniaki za trójkę

     Marta chodziła do pierwszej klasy gimnazjum. Uczyła się bardzo dobrze. Najbardziej lubiła matematykę i historię. W zimie złamała nogę
i przez ponad miesiąc nie chodziła do szkoły. Przez nieobecność nagromadziły się jej zaległości, które potem trudno było nadrobić, chociaż koleżanki codziennie odwiedzały ją i pożyczały jej zeszyty. Po powrocie do szkoły okazało się, że Marta już nie jest wzorową uczennicą. Spadła prawie na same trójki. W tym czasie zaczęły się dziać z nią dziwne rzeczy. Nie chciała ćwiczyć na zajęciach wf. A jeżeli już, to w dresie. Stała się też smutniejsza. Przestała z kimkolwiek rozmawiać. Pewnego dnia przyszła do szkoły z podbitym okiem. Wszystkim powiedziała, że się poślizgnęła. Po tygodniu miała rozbitą głowę. Tym razem twierdziła, że spadła na nią półka z książkami. Prawda wyszła na jaw, gdy szkolna pielęgniarka sprawdzała, czy uczniowie mają proste kręgosłupy. Marta nie chciała rozebrać się do koszulki. Pielęgniarka zagroziła, że wezwie rodziców. Nieoczekiwanie dziewczynka się rozpłakała. Gdy zdjęła bluzkę, jej koleżanki zobaczyły potworny widok. Ręce Marty pokryte były siniakami, dziewczynka miała też podrapane plecy. Wtedy powiedziała prawdę. Okazało się, że jej tata był niezadowolony z ocen córki i gdy przynosiła do domu inny stopień niż piątka lub szóstka, bił ją.

ZAŁĄCZNIK NR 2

F O R M Y A G R E S J I:

BEZPOŚREDNIA AGRESJA FIZYCZNA

• bicie ręką;

• poszturchiwanie, popychanie;

• szarpanie, potrząsanie;

• podstawianie nogi;

• kopanie drugiej osoby;

• zabieranie czegoś, wyrywanie siłą;

• bicie zabawką, przyborem szkolnym;

• szczypanie;

• łaskotanie;

• gryzienie;

• drapanie;

• kłucie;

• wykręcanie rąk;

• przewracanie;

• spoliczkowanie;

• duszenie;

• strzelanie;

• opluwanie;

• używanie narzędzi np. kija w celu zadania uderzenia;

POŚREDNIA AGRESJA FIZYCZNA

• kopanie przedmiotów należących do drugiej osoby, niszczenie ich;

• łamanie, rozbijanie oraz inne sposoby niszczenia zabawek, przyborów szkolnych, książek i innych przedmiotów należących do innych;

BEZPOŚREDNIA AGRESJA WERBALNA

• grożenie, np. pobiciem, skargą, ośmieszeniem;

• przedrzeźnianie;

• wykłócanie się podniesionym głosem;

• krytykowanie, ośmieszanie;

• używanie przekleństw;

• ataki słowne dotyczące, np. wyglądu, kompetencji, pochodzenia;

POŚREDNIA AGRESJA WERBALNA

• złośliwa skarga na drugiego człowieka z intencją wyrządzenia szkody, np. by go ukarać;

• obgadywanie, oszczerstwa, szkodliwe kłamstwa;

• zdradzanie tajemnic;

„MAŁA” AGRESJA

• spóźnianie się;

• bieganie po korytarzu i schodach;

• śmiecenie;

• plucie np. na podłogę, ściany;

• wykonywanie rysunków na ścianach

SAMOAGRESJA

• fizyczna - pocięcia, przypalanie rąk, samobójstwo;

• samoagresja werbalna - np. mówienie sobie ale jestem głupi;

ZALĄCZNIK NR 3

ZAŁĄCZNIK NR 4

1. Napisz w kilku słowach, z czym kojarzy Ci się agresja?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Co wyprowadza Ciebie z równowagi?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Napisz kilka sposobów, co możesz zrobić - tak, aby nie urazić innych - gdy zbiera się w Tobie złość i agresja?

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ZAŁĄCZNIK NR 5

Gdy jesteś zły weź głęboki wdech a potem wolno wypuść powietrze. Przekonasz się po chwili, że nie czujesz już takiej złości i możesz jaśniej myśleć. (możesz potrzebować kilku takich wdechów)

Czasami trzeba poćwiczyć to, w czym chcesz być lepszy, aby nie było to dla Ciebie frustrujące. Jeśli złości Cię nowa gra, może trzeba przeczytać uważnie instrukcję lub poprosić kogoś o pomoc. Zajmij się przez chwilę czymś innym. Odpocznij
w ciszy albo zagraj w grę, którą już znasz.

Jeżeli lubisz rysować lub pisać to swoją złość przelej na papier. Napisz lub narysuj obrazek
o tym, co Cię złości i pokaż go komuś, komu na Tobie zależy.

Gdy jesteś zły musisz znaleźć sposób, który nie zrobi krzywdy ani Tobie ani innym: możesz uderzać pięściami w poduszkę albo deptać starą gazetę, znaleźć miejsce, w którym będziesz mógł krzyczeć na cały głos, możesz zrobić sobie wolne od tego co Cię złości - pójść na podwórko, pobiegać, porozmawiać z kolegami, koleżankami.

Jeśli kogoś zranisz albo zniszczysz coś w złości, powiedz: PRZEPRASZAM, obiecaj, że następnym razem nie zrobisz tego, a może potrafisz naprawić wyrządzoną szkodę.

Powiedz: JESTEM ZŁY albo JESTEM WŚCIEKŁY. Ważne jest, aby zdać sobie z tego sprawę, że Jesteś zły i by inni o tym wiedzieli. Spróbuj to jednak powiedzieć bez krzyku lub płaczu. Porozmawiaj z osobą, która Ciebie zdenerwowała. Powiedz jej jak się czujesz
i dlaczego, co Ciebie zdenerwowało i czego potrzebujesz.

Kiedy jesteś zły, nie niszcz ani swoich ani cudzych rzeczy. Prawdopodobnie po uspokojeniu się będziesz tego żałował i trudno będzie Tobie to naprawić.

Gdy jesteśmy zdenerwowani, możemy ranić ludzi także tym co mówimy, nie tylko tym co robimy. Możemy zranić ich uczucia. Gniewne słowa bolą równie mocno jak uderzenia. Zatem powstrzymaj się, policz do dziesięciu i pomyśl co najlepiej zrobić lub powiedzieć.

---