Finanse - dziedzina ekonomii, nauka obejmująca procesy związane z gromadzeniem i rozdysponowaniem

zasobów pieniężnych. Finanse dzielimy na: prywatne i publiczne Prywatne - pewne procesy związane z gromadzeniem o rozdysponowaniem pieniędzy w celu zaspokajania potrzeb osób indywidualnych Publiczne - pewne procesy związane z gromadzeniem o rozdysponowaniem pieniędzy w celu zaspokajanie potrzeb społeczeństwa, obywateli (na szczeblu Państwa, Samorządu, JST - Jednostki Samorządu Terytorialnego to: gminy, powiaty, województwa)

Funkcje finansów:Funkcja alokacyjna - umieszczenie, rozmieszczenie. Finanse są narzędziem alokacji dóbr (państwo musi nam zapewnić edukację, opiekę medyczną, bezpieczeństwo, państwu nadaje te obowiązki konstytucja i państwo musi utrzymać szkoły, szpitale wojsko, policję, a więc musi mieć środki aby utrzymać wyżej wymienione instytucje. Państwo oświetla drogi, oczyszcza miasto, zapewnia komunikację. Na tą działalność państwo ma środki z podatków, ceł, akcyzy.

Funkcja redystrybucyjna - strona pierwotna polega na ściąganiu a wtórna ponownym rozdziale. Transfer publiczny - są to środki bezzwrotne nieodpłatne nie mają świadczenia wzajemnego to: zasiłki, dopłaty, renty, emerytury, subwencje, dotacje bezzwrotne, to są formy w jaki sposób rozdziela te środki. Transferami są też podatki. Natomiast przy opłatach mamy świadczenia wzajemne i wtedy nie są to transfery np. opłata za dowód rejestracyjny, dotacje, opłata parkingowa, kupujemy samochód dom opłacimy opłatę cywilno wtedy urząd stwierdza że jesteśmy właścicielami dobra, mamy tutaj świadczenie wzajemne. (redystrybucja - najpierw państwo ściąga podatki, cła a potem rozdziela) Funkcja stabilizacyjna - powinno zapewnić państwo przez wzrost gospodarczy. (PKB, niska stopa bezrobocia).Ujęcie podmiotowe i przedmiotowe finansów:Przedmiotowe - dotyczy strumieni pieniężnych jest to ujęcie dynamiczne pieniądza To: Strumienie materialne; inaczej rynkowe, ekwiwalentne (kupno-sprzedaż, pieniądz-towar, usługa) wysokość zależy od kosztów produkcji, podatków, popytu-podaży. Strumienie redystrybucyjne to: zasiłki, dopłaty, renty, emerytury, subwencje, dotacje bezzwrotne, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych są to transfery. Wysokość tych strumieni zależy od ustawodawcy. (kupno-sprzedaż, pieniądz-towar, usługa). Strumienie kredytowe to kredyty i pożyczki. Wszyscy pożyczają osoby fizyczne, gminy, rząd, banki. Wysokość tych trzech strumieni zależy od rynku i przepisów prawa.Podmiotowe - dotyczy wszystkich podmiotów które gospodarują, mają do czynienia z pieniędzmi. Banki, Giełda, Ubezpieczalnie, Przedsiębiorstwa, Budżet Państwa, Samorządy, Gospodarstwa domowe, Firmy.System finansowy - ogół norm prawnych oraz zespół instytucji finansowych, których zadaniem jest gromadzenie, dzielenie i wydatkowanie zasobów pieniężnych. Na system finansowy składają się instytucje pośredniczące pomiędzy tymi, którzy mają oszczędności (zwłaszcza gospodarstwami domowymi) - a tymi, którzy potrzebują kapitału na inwestycje (zwłaszcza przedsiębiorstwami). W skład systemu finansowego wchodzą takie instytucje jak banki, fundusze inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe. Jego częścią są także rynki finansowe: rynek pieniężny, rynek akcji, rynki obligacji. System ten pełni istotną rolę w funkcjonowaniu gospodarki. Polega ona na kierowaniu nadwyżek środków finansowych od podmiotów, które wydają mniej niż wynoszą ich bieżące dochody do dyspozycji (czyli oszczędności) do podmiotów, które odczuwają niedobór środków finansowych, a jednocześnie chciałyby wydać więcej niż wynoszą ich aktualne dochody. Polityka finansowa - działalność państwa, polegająca na kierowaniu procesami produkcji, podziału, wymiany, spożycia i akumulacji rzeczowej za pomocą metod i instrumentów pieniężnych. W zależności od tego jakimi narzędziami posługuje się polityka finansowa, można wyróżnić jej rodzaje:a)polityka budżetowa b)polityka kredytowa c)polityka ubezpieczeniowa. Polityka finansowa jest domeną państwa, gdyż podmioty inne niż państwo nie mają pełnej suwerenności w odniesieniu do kwestii finansowych, takich chociażby jak: tworzenie pieniądza, ustalanie stóp procentowych, stawek podatkowych, stawek celnych itp. Jest to wyłączną domeną państwa. Podmioty znajdujące się poza państwem muszą traktować kreowaną przez państwo politykę finansową jako finansowe warunki ich działalności, czyli jako czynniki (warunki) egzogeniczne (zewnętrzne).Polityka fiskalna to ogół działań państwa kształtujących budżet państwa poprzez zmiany we wpływach (np. podatki, zadłużenia publicznego) i wydatkach państwa (np. subwencje, inwestycje państwowe, itp.). Polityka monetarna (inaczej polityka pieniężna) - systematyczne działania mające na celu zapewnienie stabilności cen. Politykę pieniężną państwa prowadzi bank centralny lub inna instytucja rządowa upoważniona do realizacji tej funkcji. Oddziałuje ona na poziom podaży pieniądza oraz na kursy walutowe. Gospodarka finansowa -ogół czynności związanych z przygotowaniem i realizacją operacji pieniężnych, czyli: planowanie finansowe, gromadzenie środków pieniężnych, wydatkowanie środków pieniężnych, kontrola finansowa. Gospodarka Finansowa-jest to gospodarowanie pieniądzem, czyli uzyskiwanie przychodów, ponoszenie wydatków pieniężnych jak również gromadzenie zasobów pieniądza na pokrycie przyszłych wydatków. Podmiotem gospodarki finansowej są przedsiębiorstwa i inne jednostki gospodarki uspołecznionej ,jedn. gosp. nieuspołecznionej oraz gosp. domowe. Gospodarka Zwrotnatu chodzi o kredyty i pożyczki ona jest dominująca wśród przedsiębiorstw prywatnych. (kredyty) Gospodarka bezzwrotna dotyczy transferów publicznych i jest dominująca w finansach publicznych. (wyposażenia jednostki budżetowej w środki pieniężne)Instrumenty finansowe - To papiery wartościowe, które potwierdzają określone prawa majątkowe tak, że stanowią one samodzielny podmiot obrotu pieniężnego. Prawa te mogą mieć charakter rzeczowy (prawo własności towaru), jak i finansowy (prawo własności kapitału), z czego wynika podział papierów wartościowych: towarowe papiery wartościowe uprawniające do dysponowania określonym towarem lub majątkiem (listy zastawne, przewozowe, konosamenty, dokumenty składowe);Listy zastawne - papiery wartościowe o stałym oprocentowaniu, wystawione na okaziciela przez banki i lokowane na rynkach pieniężnych dla zdobycia środków na działalność kredytową.finansowe papiery wartościowe uprawniające do dysponowania określonym kapitałem (obligacje, akcje, bony pieniężne, weksle, czeki).Podaż pieniądza jest sumą rezerw gotówkowych w rękach ludności i wkładów na żądanie (rachunki bieżące). Do podaży pieniądza nie wliczamy rezerw gotówki przechowywanych w kasach banków Podaż pieniądza jest to całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza, występujących w roli środka wymiany. Obejmuje ona zarówno wartość gotówki znajdującej się w obiegu pozabankowym jak i wkładów bankowych. Podaż pieniądza można zdefiniować jako sumę gotówki oraz depozytów M=CU+D gdzie: M - podaż pieniądza;CU - zasób gotówki; D - zasób depozytów. Podaż pieniądza, całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza, traktowanego jako środek wymiany. Obejmuje ona wartość gotówki (banknotów i bilonu) znajdującej się w obiegu pozabankowym oraz wkładów bankowych płatnych na każde żądanie. Na wielkość podaży pieniądza wpływają dwa główne czynniki: wartość wyemitowanych przez bank centralny znaków pieniężnych (baza monetarna) oraz udzielonych przez banki komercyjne kredytów w formie gotówkowej i bezgotówkowej (kreacja pieniądza).Podaż pieniądza powinna być dostosowana do potrzeb gospodarki - zarówno nadmierna, jak i niedostateczna podaż pieniądza wpływa niekorzystnie na przebieg procesów gospodarczych. Kontrola podaży pieniądza jest zadaniem banku centralnego, realizującego politykę pieniężną państwa. Podaż pieniądza jest zależna od mnożnika a mnożnik od stopy rezerw obowiązkowych. Mnożnik kreacji pieniądza jest wartością zmienną zależną od współczynnika rezerw banków komercyjnych oraz preferencji ludności odnośnie form pieniądza. Wysokość mnożnika pieniądza jest odwrotnie proporcjonalna do wysokości planowanej stopy rezerw gotówkowych banków i stosunku gotówki w obiegu depozytów płatnych na żądanie, również na podaż pieniądza towarzyszącą danej bazie monetarnej. Zmienność mnożnika, szczególnie w krótkich okresach czasu, może powodować nieprzewidziane wahania podaży pieniądza. Wysokość mnożnika kreacji pieniądza zależy od dwóch kluczowych współczynników. Planowanej przez banki stopy rezerw gotówkowych (tj. stosunku rezerw Wymienione wcześniej czynniki, poprzez zmianę mnożnika kreacji pieniądza, wpływają do całkowitej wartości wkładów) oraz do planowanego stosunku gotówki w obiegu pozabankowym do całkowitej wartości wkładów w bankach. Prosty mnożnik kreacji pieniądza:Wzór na prosty mnożnik to 1 / re (re - stopa rezerw obowiązkowych). Ze wzoru wynika że M = (1/re) * H gdzie M to podaż pieniądza a H to baza monetarna. Z tego wzoru wynika że przy każdej zmianie bazy monetarnej o ?H zmienia się podaż pieniądza o wartość równą iloczynowi mnożnika i tej zmiany. Pieniądz wprowadza na rynek NBP. Emisja pieniądza to wprowadzenie pieniądza gotówkowego do obiegu. Emisji dokonuje się gdy są zniszczone banknoty wymienia się na nowe, przy denominacji.Pieniądz pojawia się z kreacji i wymiany handlowej, czyli nadwyżka eksportu nad importem. Kreacja to wprowadzenia pieniądza gotówkowego i bezgotówkowego do obiegu w czasie udzielania kredytu. Dokonuje tego NBP i banki komercyjne. Kiedy NBP udziela kredyty bankom komercyjnym to mówimy o kreacji pierwotnej, kiedy pozostałe banki udzielają kredyty to mówimy o kreacji wtórnej. W Polsce bank jest dwuszczeblowy.Bank centralny, będąc jedynym emitentem pieniądza, może kontrolować jego cenę, czyli stopę procentową. Stopy procentowe banku centralnego to nic innego jak cena, za jaką bank centralny udziela kredytu bankom komercyjnym, lub po jakiej sprzedaje papiery wartościowe. Wyróżniamy kilka rodzajów stóp banku centralnego - stopa depozytowa, lombardowa, redyskontowa (jest zawsze niższa),, referencyjna - w zależności od typu operacji pomiędzy bankiem centralnym i bankami komercyjnymi. Nie muszą być one równe stopom procentowym, które kształtują się na rynku - bo też operacje pożyczania przez banki komercyjne pieniędzy z banku centralnego nie zawsze są normalnymi operacjami kredytowymi. Za ich pomocą bank centralny reguluje ilość pieniądza na rynku (czyli podaż pieniądza), a więc prowadzi politykę pieniężną. Są to więc instrumenty polityki gospodarczej. W Polsce najważniejsze spośród stóp procentowych banku centralnego są stopy operacji na rynku pieniężnym, za pomocą których bank reguluje ilość pieniądza w gospodarce. W celu zmniejszenia ilości pieniądza NBP sprzedaje bony pieniężne bankom. Minimalna stopa procentowa takich bonów to stopa referencyjna ustalana przez Radę Polityki Pieniężnej.
Poza stopą referencyjną, bank centralny operuje również innymi stopami procentowymi. Stopa lombardowa stosowana jest wówczas, gdy bank centralny pożycza brakujące bankom komercyjnym środki pod zastaw skarbowych papierów wartościowych. Stopa redyskontowa stosowana jest wówczas, gdy bank centralny udziela pożyczek odkupując weksle, które były w posiadaniu banków komercyjnych. Narodowy Bank Polski oferuje też bankom możliwość składania krótkookresowego (jednodniowego) depozytu w banku centralnym. Lokaty przyjmowane są do końca dnia operacyjnego, a zwrot kwoty depozytu wraz z należnymi odsetkami następuje w kolejnym dniu operacyjnym. Lokaty są oprocentowane według stopy zmiennej ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej (stopy depozytowej). Lokaty terminowe w NBP pozwalają bankom komercyjnym na zagospodarowanie nadwyżek płynnych środków. W efekcie przeciwdziałają spadkowi krótkookresowych stóp na rynku międzybankowym poniżej stopy depozytowej. Stopa rezerwy obowiązkowej:od środków złotowych i środków w walutach obcych zgromadzonych na rachunkach bankowych,od środków uzyskanych z tytułu emisji papierów wartościowych, od środków uzyskanych z tytułu sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu (repo) Instrumenty wykorzystuje NBP przy kształtowaniu podaży pieniądza?Mnożnik kreacji pieniądza, Podaż pieniądza, Instrumenty kredytowe, Instrumenty nie kredytowe

Geneza pieniądza: pojawił się dopiero w gospodarce towarowej. Pieniądz zmienił się z wymiany bezpośredniej(towar za towar) w pośrednią (pieniężna) - towar pieniądz towar
Zanim pojawił się pieniądz wymiana miała charakter bezpieniężny - bezpośredni handel wymienny (towar za towar) i zwana była - barter. Początkowo pieniądzem było zboże, zwierzęta, skóry, sól, kamienie, bursztyny, kruszce. Pieniądz - to powszechnie akceptowany z mocy prawa albo zwyczaju środek regulowania zobowiązań, który pełni rolę powszechnego ekwiwalentu. Funkcje pieniądza: miernik wartości - wyraża wartość wszystkich towarów i usług za pomocą ceny środek cyrkulacji - (wymiany) towary krążą na rynku z rąk do rąk środek tezauryzacji - gromadzenie oszczędności, musi być to pieniądz stabilny. Tezauryzacja odgrywa ważną rolę gdy w obiegu jest pienią pełnowartościowy, ze złota lub srebra i gdy cieszy się on dużym zaufanie społecznym nie traci na wartości (inflacja) środek płatniczy - regulowanie różnych zobowiązań. Ta funkcja przyczyniła się do rozwoju systemu kredytowo-pożyczkowego który stał się siła napędową. pieniądz światowy - tę funkcję pełnią pieniądze krajów wysoko rozwiniętych np. dolar pieniądz elektroniczny - rachunki bankowe znajdują się w pamięci komputera a wszystkie transakcje wykonywane są przy pomocy urządzeń elektronicznych. Narzędziem tu są karty magnetyczne. Formy pieniądza: pieniądz zdawkowy (gotówkowy):pieniądz kruszcowy, pieniądz metalowy (monety), pieniądz papierowy (banknoty)pieniądz rozrachunkowy (bezgotówkowy)czeki, weksle, obligacje, bony, karty płatnicze i kredytowe, pieniądz bankowy, pieniądz elektroniczny,pieniądz międzynarodowy. Pieniądz skrypturalny - pieniądz bezgotówkowy. Jest to pieniądz kreowany przez banki komercyjne, które przyjmując depozyty, a następnie udzielając z nich kredytów, dokonują kreacji pewnej ilości pieniądza (tzw. skrypturalnego). Zależy on od wysokości złożonych depozytów i stopy rezerw obowiązkowych.Ceną pieniądza jest stopa procentowa (odsetki) Rodzaje stóp procentowych: Stałe (krótkoterminowe), Zmienne, Krótkoterminowe (do roku), Długoterminowe, Nominalna (podawana w skali roku nie uwzględnia kapitalizacji), Efektywna (rzeczywista uwzględnia kapitalizację), Realna (uwzględnia inflację) Czynniki wpływające na zmianę stóp:Wahania kursowe, Konkurencja (popyt podaż, mechanizm rynkowy), Inflacja,Stopy procentowe (wprowadzane przez Radę Polityki Pieniężnej, NBP), Ryzyko, Zysk (marża) Efektywna roczna stopa procentowa informuje o ile rzeczywiście wzrasta kapitał (kredyt) w ciągu roku. Częstość kapitalizowana odsetek powoduje że np. kapitał zdeponowany w banku przyrasta szybciej niż raz na rok o nominalną roczną stopę procentową. Jeżeli w ciągu trwania np. rocznej lokaty odsetki są naliczane tylko na koniec trwania lokaty to efektywna roczna stopa procentowa jest równa nominalnej rocznej stopie procentowej. System bankowy składa się z dwóch szczebli: Bank centralny NBP, Banki komercyjne Działalność banków reguluje Prawo Bankowe z 1997 roku i ustawa o NBP. Podział banków z punktu widzenia form własności:banki państwowe (przedsiębiorstwa państwowe); PKO BP, BGK-Bank Gospodarstwa Krajowego w Warszawie.,banki spółdzielcze (spółdzielnie); działają w oparciu o prawo bankowe + prawo spółdzielcze. Na najwyższym szczeblu jest BGŻ-Bank Gospodarki Żywnościowej nie kontroluje tego państwo ponieważ BGŻ sprzedało swoje udziały banku Holenderskiemu ale w dalszym ciągu jest bankiem spółdzielczym. Pod BGŻ podlegają banki regionalne, terenowe banki spółdzielcze. (obsługują wszystkie podmioty gospodarcze , kiedyś głównie rolnictwo)., banki w formie spółek akcyjnych., oddziały spółek zagranicznych. (banki zagraniczne mają siedzibę za granicą a u nas mają swoje przedstawicielstwo, bank zagraniczny nie jest to samo co bank w formie spółek akcyjnych z udziałem podmiotu zagranicznego). To są banki z Rosji, USA, itp. Parabank - nie działają w oparciu o Prawo Bankowe. Działają w oparciu ustawy o swobodzie gospodarczej, Kodeks Cywilny, jednostki te nie mogą udzielać kredytów bo one zarezerwowane są tylko dla banków, tylko pożyczki. Na kredyt musi być umowa a na pożyczkę do pewnej wysokości nie musi a jak przekracza pewną wartość to musi być zawarta umowa cywilno-prawna ponieważ Urząd Skarbowy chce od tej umowy opłatę. (np.: SKOK. Provident, Chwilówki, PKZP, lombard)Jak bierze się kredyt musimy podać cel i nie może ten kredyt wykorzystany na inny cel, ponieważ bank cofnie nam kredyt i wtedy musimy w trybie natychmiastowym spłacić kredyt. Przy pożyczce nie musimy podawać celu. Bank może udzielać również pożyczki ale robi to niechętnie.Kredyt, kredyty bankowe - przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy, na czas określony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na określony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Podstawowe zasady działania banków:Zasada uniwersalizmu polega na ciągłym poszerzaniu zakresu czynności banków, między innymi o emisję papierów wartościowych, stawanie się udziałowcami przedsiębiorstw, udzielanie poręczeń. Samodzielność banku to możliwość autonomicznego podejmowania decyzji oraz ponoszenie za nie wszelkich konsekwencji., Zasada konkurencyjności polega na przyciąganiu jak największej liczby klientów atrakcyjnością udzielanych kredytów, solidnością i różnorodnością usług oraz sprawnością i szybkością obsługi klientów., Zasada samofinansowania oznacza konieczność pokrywania kosztów działalności i zobowiązań z kapitału własnego.,Zasada komercjalizmu polega na dążeniu do maksymalizacji zysku przy minimalizowaniu kosztów działalności. Bank Centralny - prowadzi rolę banku centralnego jako Bank Centralny nie prowadzi działalności komercyjnej; jest bankiem skarbu państwa, bankiem banków, emituje pieniądz. Nie udziela kredytów nie utrzymuje depozytów. Funkcje banku centralnego:Bank centralny emituje pieniądz gotówkowy. Następnie wprowadza go do obiegu poprzez skup metali szlachetnych, walut obcych oraz w formie długu, czyli udzielając kredytów bankom komercyjnym (w niektórych państwach również rządowi). Jest jedyną instytucją uprawnioną do emitowania znaków pieniężnych w danym państwie,Bank centralny jest bankiem banków i innych instytucji finansowych. Każdy bank komercyjny posiada w banku centralnym rachunek, na którym rejestruje rozliczenia z innymi bankami. Bank centralny świadczy usługi bankowe innym bankom (przyjmuje depozyty po tzw. stopie depozytowej oraz udziela im kredytów). Bank centralny realizuje również transakcje z zagranicznymi bankami centralnymi i instytucjami międzynarodowymi. (np. bank Spółdzielczy w Żorach zaciągnął kredyt w banku centralnym), Bank centralny jest bankiem skarbu państwa. Prowadzi rachunki instytucji państwowych. Utrzymuje rachunki depozytowe państwa, prowadzi kasową obsługę budżetu, obsługuje dług publiczny. (np. jakaś instytucja państwowa Urząd Wojewódzki ma rachunek w banku centralnym) Struktura organizacyjna NBP (organy banku): Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej, Zarząd NBP
Prezes NBP - powołany jest przez sejm na wniosek Prezydenta RP na jedną kadencję, która trwa 6 lat. Jest on przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej, Zarządu Narodowego Banku Polskiego, Komisja Nadzoru Finansowego. Rada Polityki Pieniężnej - jest organem NBP decydującym o kształcie polskiej polityki pieniężnej. Jej podstawowym celem jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu.ZADANIA:ustalanie wysokości stóp procentowych NBP, składa Sejmowi sprawozdania z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego,ustala corocznych założeń polityki pieniężnej i przedkładanie ich do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej,ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków, która będzie uwzględniała potrzeby bieżącej polityki pieniężnej, określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych, zatwierdza plan finansowy oraz sprawozdani z działalności NBP, przyjmuje rocznego sprawozdania finansowego NBP, ustala zasady operacji otwartego rynku. Komisja Nadzoru Finansowego - nadzoruje cały rynek finansowy w Polsce: Struktura Urzędu KNF:Pion Nadzoru Bankowego (PNB), Pion Nadzoru Rynku Kapitałowego (PNK), Pion Nadzoru Ubezpieczeniowo-Emerytalnego (PNU), Pion Inspekcji (PIN), Pion Polityki Rozwoju Rynku Finansowego i Polityki Międzysektorowej (PPM), Pion Organizacyjny (POR), Pion Prawno - Legislacyjny (PPL)Zadania Komisji:Sprawowanie nadzoru nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym, Podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego, ubezpieczeniowego i emerytalnego, Podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności, Podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego, Udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym, Stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji, a odbiorcami usług świadczonych przez te podmiotyZakres nadzoru: nadzór bankowy, nadzór emerytalny, nadzór ubezpieczeniowy,nadzór nad rynkiem kapitałowym,nadzór nad instytucjami pieniądza elektronicznego, nadzór uzupełniający
Komisja Nadzoru Finansowego nie obejmuje swoim nadzorem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, SKOK, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia. Podlegają one nadzorom właściwych ministrów. Formy Zabezpieczeń kredytu:osobiste-weksle własne in blanco, poręczenie, gwarancja kredytowa, rzeczowe-hipoteka , zastaw, blokada środków na rachunku. Klasyfikacja kredytów: a)k gospodarcze dla przedsiębiorców (k w rachunku bieżącym dla przeds., k obrotowe, k inwestycyjne), b)k konsumpcyjne dla ludności (K w rachunku bieżącym,K w ratach, K lombardowe, K preferencyjne), c)K. budowlano mieszkaniowe System ubezpieczeń:Społeczne - ZUS suma składek, które odprowadza pracodawca to 19,52%, KRUSubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenia rentowe, ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane ubezpieczeniem wypadkowym, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane ubezpieczeniem chorobowym, (składki odprowadzane są NFOZ)Gospodarcze majątkowe, osobowe Reasekuracja - dotyczy ubezpieczeń dużego ryzyka (dwie firmy), Koasekuracja - dotyczy ubezpieczeń dużego ryzyka (więcej firm) Podatek - danina na rzecz Budżetu Państwa (pod. lokalne) lub Samorządu Terytorialnego (gmin). Nie mamy nic w zamian jest przymusowy, powszechny, obowiązkowy, ogólny. Opłata - otrzymujemy coś w zamian, np.: opłata za prąd, opłata parkingowa, opłata klimatyczna, System podatkowy - to ogół przepisów prawnych oraz instytucji finansowych w zakresie podatków w danym kraju. System podatkowy reguluje funkcjonowanie wszystkich podatków w Polsce, zarówno podatków centralnych jak i podatków lokalnych. System podatkowy - podstawą prawną jest ordynacja podatkowa a na jej podstawie powstały ustawy około podatkowe. Zasadniczy podział podatków jest następujący:bezpośrednie, czyli: podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych, podatek od spadków i darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek rolny, podatek leśny, podatek od nieruchomości, podatek od środków transportowych, podatek tonażowy. pośrednie:podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy, podatek od gier. Podatki centralne to te, które zasilają budżet państwa.:PIT podatek dochodowy od osób fizycznych, CIT podatek dochodowy od osób prawnych, VAT, Akcyza Podatki lokalne to te, które zasilają budżety + opłaty JST.:podatek rolny, podatek od nieruchomości, podatek leśny, podatek od środków transportu, podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych opłacanych w formie karty podatkowej (karta podatkowa - ryczałt miesięczny płacony bez wzgl. na obrót i zysk), podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek od spadków i darowizn, podatek od posiadania psów

---