1. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności - tzw. konwencja rzymska Rady Europy (nie mylić z Unią Europejską) z 1950 r. w art.10 zawiera postanowienia ważne dla wolności mediów. Jakie?

Artykuł 10 „Wolność wyrażania opinii”

1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.
2. Korzystanie z tych wolności pociągających za sobą obowiązki i odpowiedzialność może podlegać takim wymogom formalnym, warunkom, ograniczeniom i sankcjom, jakie są przewidziane przez ustawę i niezbędne w społeczeństwie demokratycznym w interesie bezpieczeństwa państwowego, integralności terytorialnej lub bezpieczeństwa publicznego ze względu na konieczność zapobieżenia zakłóceniu porządku lub przestępstwu, z uwagi na ochronę zdrowia i moralności, ochronę dobrego imienia i praw innych osób oraz ze względu na zapobieżenie ujawnieniu informacji poufnych lub na zagwarantowanie powagi i bezstronności władzy sądowej.

- zasada prawna: w przypadku praw i wolności obywatelskich wyjątków nie można interpretować w sposób rozszerzający (wyjątek traktować jako wyjątek)

- ograniczenia wolności i praw obywatelskich mogą być dokonywane tylko drogą ustawy, a nie decyzją władz administracyjnych

- sformułowania o dużym stopniu ogólności

2. Art. 10 konwencji rzymskiej zawiera dwa ustępy. Który z nich jest ważniejszy i dlaczego? (proszę podać uzasadnienie w oparciu o wykładnię prawa, a nie wywód moralny)

Drugi. j.w.

3. Na czym polega tzw. test trójelementowy stosowany przez Trybunał Praw Człowieka?

Europejski Trybunał Praw Człowieka:

• system oceny czy ograniczenie prawa jest dopuszczalne w konkretnym przypadku, system ten jest trójelementowy

• gdy wpłynie sprawa następuje test trójelementowy: 3 pytania:

1. Czy dane ograniczenie jest przewidziane przez prawo danego

kraju? Czy to prawo ograniczające istniało, w momencie gdy zapadł w sądzie krajowym wyrok ograniczający prawo wolności słowa? (zasada: prawo nie może działać wstecz - zasada nonretroakcji) np. Gawęda przeciwko Polsce, która odmawia mu rejestracji dwóch pism

2. Czy dane ograniczenie było konieczne? (czyli takie które jest

wystarczające dla osiągnięcia celu, proporcjonalne do niego)

3. Czy dane ograniczenie było konieczne w warunkach państwa

demokratycznego? (zakaz cenzury prewencyjnej czyli uprzedniej)

- za przekroczenie granic wolności słowa nie powinno się karać pozbawieniem wolności (W Polsce można skazać dziennikarza na pozbawienie wolności)

- w państwie demokratycznym urzędnicy i politycy nie powinni być w jakiś szczególny sposób chronieni (w Polsce głowa państwa)

4. Trybunał Praw Człowieka spełnia - poza oczywistą funkcją rozstrzygania sporów - dwie inne funkcje ważne dla wolności wyrażania poglądów. Jakie?

Dokonania Trybunału:

- funkcja interpretatora klauzul zawartych w ustępie 2 art. 10

- interpretacja prawa w zmieniających się warunkach społecznych

* wypracował standardy obowiązujące w poszczególnych sferach swobody wypowiedzi (najmniejsze w sferze moralności, nie ma moralności ogólnoeuropejskiej, w każdym państwie postrzegana inaczej)

* traktuje środki masowego przekazu jako publicznego kontrolera, a swoboda wypowiedzi to jeden z niezbędnych filarów demokracji, dziennikarze są niezbędni w demokracji, media są filarem demokracji

- do Trybunału można się odwoływać gdy zakończy się proces krajowy

5. Czy art. 10 konwencji rzymskiej dopuszcza możliwość stosowania cenzury prewencyjnej?

chyba NIE bo cenzura prewencyjna - polegająca na kontrolowaniu wszelkich przekazów zanim zostaną one opublikowane i zakazie publikowania czegokolwiek bez zgody odpowiedniej instytucji cenzurującej.

6. Omów uregulowanie wolności słowa w Konstytucji RP.

Konstytucja 1997 r.

Art. 14.

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu.

Art. 54.

1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.

2. Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane. Ustawa może wprowadzić obowiązek uprzedniego uzyskania koncesji na prowadzenie stacji radiowej lub telewizyjnej.

Art. 5 prawa prasowego - każdy ma prawo udzielenia informacji prasie, nikt nie może być karany za udzielanie prasie informacji

Cenzura prewencyjna - uprzednia, tekst zanim zostanie opublikowany, dopuszczony do rozpowszechnienia musi uzyskać zgodę organu administracyjnego

Koncesjonowanie - wydawanie zezwoleń na wydawanie prasy. Dawniej prawo do druku było przywilejem, którego udzielał władca. Koncesjonowanie może mieć formę np. systemu kaucyjnego, który obowiązywał w Anglii (w sądzie zostawiało się pewną sume pieniędzy jako depozyt)

- Anglia - opłaty stemplowe - władza mogła obłożyć pismo opłatą

Art. 30.

Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

Art. 31.

Ustęp. 3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i

praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

7. Ust.2 art. 54 konstytucji dopuszcza wprowadzenie koncesjonowania pewnych rodzajów mediów. Jakich? Czy ich wyliczenie jest takie same, jak w art. 10 konwencji rzymskiej, czy różne?

Ustawa może wprowadzić obowiązek uprzedniego uzyskania koncesji na prowadzenie stacji radiowej lub telewizyjnej. a w art.10 konwencji rzymskiej: Niniejszy przepis nie wyklucza prawa Państw do poddania procedurze zezwoleń przedsiębiorstw radiowych, telewizyjnych lub kinematograficznych.


8. Art. 31 konstytucji zawiera wyliczenie sytuacji, w których wolność słowa może zostać ograniczona ze względu na ochronę pewnych dóbr. Jakich?

Art. 31.

Ustęp. 3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i

praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Czyli:

Bezpieczeństwo państwa (konwencja, bezpieczeństwo narodu)

Grośba, zagrożenie zewnętrzne

Porządek publiczny - brak definicji

Stan harmonijnego współżycia społeczeństwa

Ochrona środowiska - przepis pusty

Zdrowie i moralność publiczna - nie zostało skodyfikowane

Moralność publiczna:

- koncepcja solidarnościowa - żyj i pozwól żyć innym

- koncepcja perfekcjonistyczna - doskonalenie moralne człowieka, reprezentuje LPR

* na ogół na świecie koncepcja solidarnościowa

Prawo prasowe - rozróżnienie dotyczące wymogów rzetelności dziennikarskiej:

- „w przypadku jawnych posiedzeń rządu relacje muszą być zgodne z prawdą i rzetelne”

- fragmenty z posiedzenia rządu - ograniczone rozpowszechnianie

9. Art. 30 konstytucji zezwala na ograniczenie wolności słowa ze względu na pewne dobra. Jakie?

Art. 30.

Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych

10. Czy w kwestii warunków dopuszczalności wydawania prasy w Polsce obowiązuje system: koncesyjny, rejestracyjny, czy zgłoszeniowy?

REJESTRACYJNY (wynika to z prawa prasowego: Wydawanie dziennika lub czasopisma wymaga rejestracji w sądzie wojewódzkim właściwym miejscowo dla siedziby wydawcy, zwanym dalej organem rejestracyjnym. Do postępowania w tych sprawach stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym, ze zmianami wynikającymi z niniejszej ustawy)

11. W dwóch przypadkach sąd odmówi wpisu prasy do rejestru. W jakich i dlaczego?

12. Czym jest prasa w rozumieniu ustawy prawo prasowe z 1984 r.?

Prasa oznacza publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą, a w szczególności: dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz kroniki filmowe; prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania, w tym także rozgłośnie oraz tele - i radiowęzły zakładowe, upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej techniki rozpowszechniania; prasa obejmuje również zespoły ludzi i poszczególne osoby zajmujące się działalnością dziennikarską

13. Na czym polega tzw. przeniesienie ciężaru dowodowego w sprawach o naruszenie dóbr osobistych (art. 23 w związku z art. 24 kodeksu cywilnego)?

Art. 23. Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. (tzn. jeżeli dziennikarz zrobi komuś zdjęcie a ta osoba się na to nie zgodziła to wydawca jest odpowiedzialny - chyba)

14. Na czym polega tzw. trójwarstwowa koncepcja ochrony praw osobistych? Czy ich ochrona jest taka sama wobec osób prywatnych i osób pełniących funkcje publiczne?

Wolność słowa - prawo przyrodzone, nie dało nam jej państwo

Trzy warstwy:

2. wolność posiadania poglądów, sfera ta jest poza zasięgiem władzy państwowej

3. wolność wypowiedzi, słowa - gdy poglądy są uzewnętrzniane podelgaja ograniczeniom, nie naruszać dóbr innych osób

4. wolność druku (ustawa z 1984 z późniejszymi zmianami), publikacji - ujawnienie przekonań za pomocą środków przekazu innych niż oralne, reguluje prawo prasowe,

W przypadku osób publicznych istnieją trzy odrębne sfery:

- sfera publiczna - osoba jest całkowicie transpaterntna, nie podlega ochronie dóbr osobistych

- sfera prywatności - w przypadku polityków także transparentna

- sfera intymna - nie ma wstępu (podsfera), sfera preferencji seksualnych, wyznania w Europie

15. Czy w świetle prawa cywilnego i orzecznictwa polskiego (zwłaszcza uchwały Sądu Najwyższego z lutego 2005) dziennikarz - naruszając czyjeś dobra osobiste - zawsze ma obowiązek pisania prawdy, czy też po spełnieniu pewnych warunków przy opracowywaniu materiału prasowego ma prawo do pomyłki?

Sprawa Dalvan przeciw Rumunii: europejski Trybunał orzekł, że dziennikarz ma prawo do pomyłki, jeśli zachował staranność i działał w interesie społecznym (działał z zachowaniem reguł sztuki); nie może być karany ale jest zobligowany do wyjaśnienia

Polska

- wykonywanie prawa polega na wyważaniu poszczególnych wartości

- wartości i prawa obywatelskie mogą wchodzić ze sobą w koalicję, przepis mniej ważny musi ustąpić miejsca ważniejszemu

Sąd Najwyższy po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w

dniu 18 lutego 2005 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Piotra

Wiśniewskiego, zagadnienia prawnego przedstawionego przez Pierwszego Prezesa

Sądu Najwyższego we wniosku z dnia 22 lipca 2004 r.:

,,Czy postawienie nieprawdziwego zarzutu w publikacji prasowej może być

uznane za bezprawne naruszenie dóbr osobistych (art. 24 § 1 k.c.), jeżeli

dziennikarz zachował szczególną staranność i rzetelność przy zbieraniu i

wykorzystaniu materiałów prasowych (art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia

1984 r. - Prawo prasowe, Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm.)?"

podjął uchwałę:

Wykazanie przez dziennikarza, że przy zbieraniu i wykorzystaniu

materiałów prasowych działał w obronie społecznie uzasadnionego interesu

oraz wypełnił obowiązek zachowania szczególnej staranności i rzetelności,

uchyla bezprawność działania dziennikarza.

Jeżeli zarzut okaże się nieprawdziwy, dziennikarz zobowiązany jest do

jego odwołania.

16. Czy radiowęzeł jest prasą w rozumieniu ustawy prawo prasowe?

TAK - patrz pytanie 12

17. Prawo chroni nasz wizerunek, którego nie wolno publikować bez naszej zgody. Jednak w pewnych przypadkach można opublikować nasz wizerunek bez uzyskania uprzedniej zgody. Jakie to przypadki? (zakładamy, że nie jesteśmy osobami publicznie znanymi i nie pełnimy funkcji publicznych)????????????

18. Czy wolno nam opublikować bez zgody zainteresowanego zdjęcie osoby pełniącej funkcje publiczne w sytuacji prywatnej, gdy tej funkcji nie pełni? NIE ????

19. Kto staje przed sądem w imieniu gazety (to samo tyczy się innych mediów) jeśli zostanie ona pozwana o naruszenie dóbr osobistych z art. 23 i 24 kc. Na czym polega wówczas tzw. odpowiedzialność solidarna? WYDAWCA

20. Kto staje przed sądem karnym w przypadku oskarżenia prywatnego o przestępstwo pomówienia z art. 212 kodeksu karnego? Jaka kara grozi osobie, która popełnia to przestępstwo za pomocą środków masowego komunikowania?

Art .212 KK stanowi, że:

,,kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję prawną lub jednostkę organizacyjną nie mając osobowości prawnej, o takie postępowanie lub właściwości ,które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska ,zawodu lub rodzaju działalności ,podlega grzywnie ,karze ograniczenia albo pozbawienia wolności do roku. ’’Jeżli dopuszcza się tego za pomocą mediów nawet do 2 lat. Była sprawa że red nacz i z-ca (dziennikarka) Gazety Polskiej został zatrzymany

21. Czy dziennikarz ma obowiązek poinformowania swego rozmówcy, że przysługuje mu prawo do autoryzacji tekstu (art.14.2 prawa prasowego)?

22. Czy dziennikarz ma obowiązek uzyskania zgody po publikację informacji udzielonej mu przez osobę, która jej udziela?

23. Kto - w świetle ustawy o dostępie do informacji publicznej z 6 września 2001 - ma obowiązek udzielenia informacji i w jakim zakresie?

24. Czy możemy żądać od uprawnionego przedstawiciela Kościoła Katolickiego udzielenia informacji? Jeśli tak, to w jakim zakresie?

25. Udzielający nam informacji żąda jej autoryzacji. Czy obowiązek ten dotyczy całego tekstu, czy tylko fragmentu, w którym cytujemy czyjąś wypowiedź?

26. Czy i w jakim zakresie możemy żądać dostępu do protokołów z posiedzeń rad gminnych, miejskich itp.?

27. Czy możemy żądać dopuszczenia do udziału w charakterze obserwatora w posiedzeniu komisji sejmowej lub komisji rady miasta lub zarządu miasta? Uzasadnij odpowiedź.

28. Czy udzielający informacji ma prawo zastrzec sobie embargo na jej upublicznienie przez pewien okres czasu?

29. Organ udzielający nam informacji nie zawartych w BIP lub udostępnionych w miejscach publicznych ma obowiązek udzielić jej „bez zbędnej zwłoki”. Jak należy rozumieć owo „bez zbędnej zwłoki”?

30. W razie odmowy udzielenia informacji przez instytucję do tego zobowiązaną przysługując nam trzy drogi prawne. Jakie? Która z nich jest najkorzystniejsza dla dziennikarza?

31. Wymień cechy, jakie musi spełniać czasopismo (lub inne medium), aby mogło zostać wpisane do rejestru (czyli - aby było prasą w rozumieniu prawa prasowego). Które z tych warunków mają charakter obligatoryjny, które - fakultatywny?

32. Jak należy rozumieć wymóg periodyczności prasy w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i jakie to ma znaczenie dla „prasy internetowej”?

33. Jakie są zadania i obowiązki dziennikarza w rozumieniu art. 10 ust. 1 prawa prasowego?

34. Czy zawód dziennikarza należy do grupy tzw. zawodów wolnych? W uzasadnieniu odpowiedzi proszę używać argumentacji prawnej

35. W jakich przypadkach przekaz internetowy może być traktowany jako prasa w rozumieniu prawa prasowego? Czy blog jest prasą?

36. Czy dziennikarz ma obowiązek „przestrzegania”, czy „realizowania” linii programowej swego pisma (lub innego medium). Jakie warunki musi spełnić owa „linia programowa”, aby była wiążąca dla dziennikarza? Czy postępowanie niezgodnie z nią uzasadnia rozwiązanie stosunku pracy a art.52 kodeksu pracy (ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych)?

37. Jakie znaczenie dla tzw. prowokacji dziennikarskiej ma art.24 kodeksu karnego(nakłanianie kogoś do popełnienia przestępstwa w celu skierowania przeciw niemu postępowania karnego)?

38. Art. 240 kodeksu karnego wylicza przestępstwa, w przypadku których każdy, a więc także dziennikarz, ma obowiązek powiadomienia właściwych organów ścigania. Czy zawsze jest to równoznaczne z obowiązkiem złamania tajemnicy dziennikarskiej? Czy obowiązek z art.240 jest równoznaczny z zakazem prowadzenia śledztwa dziennikarskiego i publikacji zebranych materiałów?

39. Opublikowałeś materiał dziennikarski w oparciu o informacje uzyskane od osób, które zastrzegły sobie prawo anonimowości. Skutkiem publikacji jest wytoczenie Ci procesu o naruszenie dóbr osobistych. Czy możesz powołać swoich informatorów w charakterze świadków?

40. Jakie są nieprzekraczalne granice tzw. prowokacji dziennikarskiej?

41. Wymień plusy i minusy wpisania do rejestru prasy przekazu internetowego

42. Za zgodą redaktora naczelnego piszesz pod pseudonimem. W swoim tekście naruszasz czyjeś prawa osobiste. Czy stajesz przed sądem jako pozwany? Jakie są regulacje prawne w takim przypadku?

43. Jest tylko jeden przypadek, kiedy sąd może zwolnić Cię od zachowania tajemnicy dziennikarskiej. Jaki? Czy podporządkowałbyś się decyzji sądu?

44. Są trzy przypadki, w których dziennikarza nie obowiązuje ochrona informatora (poza zwolnieniem z tego obowiązku przez sąd). Jakie?

45. Na czym polega różnica między tajemnicą dziennikarską a tajemnica redakcyjną?

46. Kto w rozumieniu polskiego prawa jest dziennikarzem?

47. Jaka jest różnica między dziennikarzem a redaktorem?

48. Czy dwurocznik jest prasą w rozumieniu ustawy prawo prasowe?

49. Do jakiej kategorii prasy zakwalifikowałbyś pismo wychodzące dwa razy w tygodniu?

50. Dziennikarza obowiązuje m.in. dochowanie staranności. Jakiej? Porównaj ją ze starannością wymaganą przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

51. W ustawie o ochronie informacji niejawnych z 1999 r. wprowadzono rozróżnienie między tajemnicą państwową a służbową. Ktoś przekazuje Ci tajemnicę państwową, którą ujawniasz. Kto ponosi odpowiedzialność karną? Ujawniasz tajemnicę służbową, Kto wówczas poniesie odpowiedzialność?

52. Nie każdy dziennikarz jest redaktorem, natomiast każdy redaktor jest dziennikarzem. Z jednym wyjątkiem. Jakim?

53. Jesteś dziennikarzem sądowym. Co wolno Ci wnieść na salę rozpraw bez zgody przewodniczącego składu orzekającego?

54. Uzyskałeś dostęp do aktu oskarżenia przed wniesieniem go do sądu przez prokuratora. Kiedy wolno Ci ujawnić okoliczność, o której dowiedziałeś się wcześniej z lektury akt? Co w tej kwestii zmieniła nowelizacja kodeksu postępowania karnego?

55. Sąd może wyłączyć jawność rozprawy z wyjątkiem jednego jej fragmentu. Jakiego?

56. Na jakim etapie postępowania prokuratorskiego i sądowego musisz zataić tożsamość podejrzanego czy oskarżonego? Czy wolno Ci podać nazwisko skazanego? Jakie SA tu granice, jeśli chodzi o podawanie szczegółów dotyczących jego osoby?

57. Czy, chcąc uniknąć pozwania o naruszenie dóbr osobistych, wystarczy tylko podać skrót nazwiska lub nazwisko zmienione osoby, o której piszemy i która uwaza, że naruszyliśmy jej dobra osobiste?

58. Czy przedmiotem sprostowania mogą być okoliczności nie dotyczące bezpośrednio osoby żądającej sprostowania?

59. Czego dotyczy sprostowanie, czego - odpowiedź? Jaka jest między nimi różnica praktyczna? Czym w praktyce redakcyjnej te dwie formy różnią się od polemiki?

60. Kiedy sąd dopuszcza możliwość utrwalania rozprawy poprzez nagranie telewizyjne lub radiowe?

61. W jakich przypadkach sąd może odmówić wpuszczenia na salę ekipy telewizyjnej? Czy sąd ma jakieś uprawnienia w stosunku do zarejestrowanego materiału przed jego emisją?

62. Na czym mają polegać tzw. licencje programowe, proponowane w planowanej nowelizacji ustawy medialnej?

63. Jakie są terminy publikacji sprostowań i odpowiedzi? W jakim przypadku redakcja ma obowiązek wydrukowania sprostowania w innym pismie?

64. W jakich przypadkach redaktor naczelny obligatoryjnie odmawia druku sprostowania lub odpowiedzi, w jakich przypadkach może odmówić ich druku (czyli tzw. fakultatywne przesłanki odmowy)?

65. Jakie są limity objętości sprostowania i odpowiedzi?

66. Sprostowaniu podlega - według ustawy - „wiadomość nieprawdziwa lub nieścisła”. Czy zatem redaktor naczelny może odmówić publikacji sprostowania, jeśli uzna, że zawarta w materiale prasowym informacja była prawdziwa i ścisła?

67. Zgodnie z ustawą o radiofonii i telewizji nadawcą społecznym może być także kościół lub związek wyznaniowy. Czy Twoim zdaniem - biorąc pod uwagę całokształt przepisów dotyczący nadawców społecznych - mogłaby nim być np. Polska Unia Buddyjska?

68. Dziennikarz napisał w materiale prasowym, że bitwa pod Grunwaldem miała miejsce w roku 1411. Czy możesz żądać sprostowania tej informacji w trybie przewidzianym przez prawo prasowe dla sprostowań?

69. Kto ma prawo żądać opublikowania w prasie bezpłatnego komunikatu urzędowego?

70. Czy redakcja ma prawo odmówić druku komunikatu urzędowego powołując się np. na niezgodność i linią programową pisma?

71. W jakim terminie prasa ma obowiązek opublikowania komunikatu urzędowego?

72. Redaktor naczelny opatrzył komunikat urzędowy komentarzem: „wprawdzie komunikat ten nie jest zgodny z linią programową naszego pisma, lecz publikujemy go, bowiem zostaliśmy do tego zmuszeni”. Czy postąpił zgodnie z prawem?

73. Co to jest tzw. zakaz przesądów?

74. Czy zakaz przesądów obejmuje również krytykę sądu, np. ze względu na popełniane błędy proceduralne lub nieuzasadnioną przewlekłość postępowania?

75. Komunikaty urzędowe przychodzące z sądu lub innych organów ścigania są płatne, a jednym wyjątkiem. Jakim?

76. Kto płaci za komunikat sądowy dotyczący: 1.podania wyroku do publicznej wiadomości, 2. wezwania ewentualnych spadkobierców do zgłoszenia się w siedzibie sądu?

77. Jaka jest podstawowa różnica między reklamą a ogłoszeniem (chodzi różnicę dotyczącą celu ich umieszczania)?

78. Jakie podstawowe cechy powinno spełniać ogłoszenie, aby odróżnić je od reklamy?

79. Czy pismo lub inne medium może odmówić druku ogłoszenia lub reklamy? Jaki zwykle jest podstawowy powód odmowy? Dylematy prawne związane z odmową publikacji reklamy.

80. Czy można drukować reklamy i ogłoszenia za darmo? Przedstaw podstawowe problemy prawne związane z tą kwestią.

81. Dwa orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Poznaniu nakładają na prasę pewne szczególne obowiązki w przypadku reklam „towarzyskich”. Jakie to obowiązki?

82. W jakich przypadkach wydawca i redaktor naczelny odpowiadają za treść reklam i ogłoszeń?

83. Jakie są konstytutywne elementy definicji reklamy w ustawie o radiofonii i telewizji?

84. Podaj podstawowe zasady umieszczania (publikowania) reklam.

85. Jakie są konsekwencje ujęcia w ustawowej definicji reklamy stwierdzenia, że „nie jest to przekaz pochodzący od nadawcy”?

86. Polska definicja reklamy oparta jest o definicję zawarta w Konwencji o telewizji transgranicznej z roku 1989. Pewne zmiany do sposobu pojmowania reklamy wprowadziła unijna dyrektywa z 1997 nr 97/36/WE. Jakie?

87. Proszę podać limity czasu nadawania reklam w rozliczeniu dobowym i godzinowym

- czas trwania reklam - na reklamę można poświęcić 15 % dziennego czasu nadawania oraz 20% w ciągu godziny (daje to 12 min) - ogólna zasada

- 1997 - dyrektywa UE - ten sam zapis

- rozliczenie dobowe prowadzi się od 6.00 do 6.00 rano

88. Jak często można przerywać reklamami filmy, w wyłączeniem seriali, serii i programów dokumentalnych trwających powyżej 45 minut?

- nadawanie reklam w czasie filmu (wyjąwszy seriale, serie i filmy dokumentalne) nie powinno następować częściej niż po 45 min jeśli czas trwania filmu jest dłuższy o co najmniej 20 min od sumy tych bloków 45 istnieje możliwość włączenia jeszcze jednej reklamy.

89. Jakich programów nie wolno przerywać reklamami?

Audycje, których przerwać nie wolno:

- serwis informacyjny - wyjątek przerwy między pogodą a sportem

- serwisy dotyczące aktualnych wydarzeń

- audycji o treściach religijnych, przeznaczonych dla dzieci

- w telewizji publicznej zakaz przerywania audycji (wyjątki przerwy w czasie np. meczu, skoków narciarskich)

90. Ustawa zakazuje przerywania reklamami audycji informacyjnych. Są tu jednak pewne wyjątki. Jakie? Podobne ograniczenie dotyczy magazynów na temat aktualnych wydarzeń. Na czym tu polega problem? Dlaczego np. wolno przerywać reklamami „Szkło kontaktowe” czy „Teraz my”?

91. Co do zasady obowiązuje zakaz przerywania audycji w TV publicznej - z wyjątkiem…?

Audycje, których przerwać nie wolno:

- serwis informacyjny - wyjątek przerwy między pogodą a sportem

- serwisy dotyczące aktualnych wydarzeń

- audycji o treściach religijnych, przeznaczonych dla dzieci

- w telewizji publicznej zakaz przerywania audycji (wyjątki przerwy w czasie np. meczu, skoków narciarskich)

92. Jakie są zasadnicze ograniczenia w reklamie wyrobów tytoniowych?

- ustawa tytoniowa dotyczy wszystkich mediów i wszystkich i wszystkich form reklam, zakaz upowszechniania wizerunków lub firm je produkujących

93. Jakie są zasadnicze ograniczenia w reklamie wyrobów alkoholowych?

94. W jakim przypadku można reklamować w telewizji piwo a w pewnych przypadkach - napoje alkoholowe do 18 proc. poza godzinami, w których jest to dozwolone?

- napoje alkoholowe - zakaz używania znaków towarowych; piwo - nie wolno reklamować w telewizji; kinie, teatrze od 6 do 20 (wyjątki sport wyczynowy lub profesjonalny), zakaz publikacji na okładkach pism, bilbordach, chyba że 20% jego powierzchni zajmuje informacja o jego szkodliwości; nie można reklamować alkoholu przy udziale osób nieletnich, zakaz propocji znaku towarowego

95. Wskaż ograniczenia dotyczące reklamy produktów leczniczych i sposobu podawania jej do publicznej wiadomości

- zakaz reklam środków i usług dostępnych na podstawie recepty lub skierowania przez lekarza

- zakaz reklamy wizerunku lekarza (im się nie wolno reklamować)

- jest to nieliczny przepis, który jest przestrzegany

- zakaz reklam psychotropów, leków refundowanych

- reklama powinna promować produkt obiektywnie oraz informować o jego racjonalnym stosowaniu

- reklama leków nie może być skierowana do dzieci

- reklama podawana do publicznej wiadomości nie może polegać na reklamowaniu przez nadawców osób posiadających wykształcenie medyczne, farmaceutyczne lub sugerować że ta osoba takie uprawnienia posiada

- nie wolno odwoływać się do zaleceń takich osób

- zakaz reklam leków dotyczących chorób nowotworowych, AIDS, najcięższych chorób

- nie wolno sugerować możliwości uniknięcia porady lekarskiej lub diagnozować na odległość

- nie wolno jako skuteczności działania leków podawać jego pochodzenie (lek naturalny, który jest znacznie lepszy od syntetycznego - powinno się uniknąć takiego rozłamywania)

- nie wolno reklamować leków dla dzieci, robić reklam z udziałem dzieci

- zakaz reklam nawołujących bezpośrednio do nabycia leków

96. Zasady reklamy skierowanej do dzieci i przez dzieci

- nie można reklamować alkoholu przy udziale osób nieletnich

- reklama nie może powodować, by dzieci wywierały presję na rodziców

- nie powinno się używać w reklamach osób, które wzbudzają zaufanie dzieci (nauczyciele, duchowni)

- zakaz pokazywania dzieci w sytuacjach niebezpiecznych - reklamy oddziaływają na podświadomość

­- nie wolno reklamować leków dla dzieci, robić reklam z udziałem dzieci

- reklama leków nie może być skierowana do dzieci

97. Czym sponsoring rożni się od reklamy?

Sponsoring - różnica w porównaniu z reklamą:

- głównym celem sponsoringu jest zbudowanie image firmy; jeśli celem reklam jest promowanie to celem sponsoringu jest upowszechnienie

98. Rodzaje sponsoringu.

Dwa typy sponsoringu:

- aktywny - sponsoring danej, konkretnej audycji

- pasywny - nadawca relacjonuje imprezę sponsorowaną przez kogoś innego

* często mamy do czynienia ze sponsoringiem mieszanym - aktywno-pasywnym

* ograniczenia SA podobne jak w reklamie (nie może to być reklama z wykorzystaniem wizerunku osoby ludzkiej, zakaz sponsorowania przez partię polityczna, związki zawodowe, trzeba podać informacje że audycja jest sponsorowana)

99. Jakich audycji nie wolno sponsorować?

Nie wolno sponsorować serwisów informacyjnych, audycji publicystycznych, sportowych, audycji wyborczych lub bezpośrednio z nimi związanych

- zakaz sponsorowania nie dotyczy audycji religijnych

100. Jakie są limity czasowe wskazywania sponsora (sponsorów)?

Czas dla sponsora:

- jeśli jest jeden to 8 sekund

- jeśli dwóch - 15 sekund

- jeśli trzech - 25 sekund

101. Telesprzedaż jest rodzajem „umowy na odległość”. Jakie w związku z tym szczególne przywileje przysługują nabywcy?

Umowa na odległość jest szczególnie chroniona przez prawo konsumenckie:

- I zasada - obowiązek transparencji - oferta musi być jednoznaczna co do treści, co to jest, jaki jest to produkt, jakie ma parametry, zrozumiała oferta, wyłącznie w języku polskim, umowa szczególna - wyjątkowe uprawnienia konsumenta, odstąpienie od umowy przez nabywcę, bez podania powodu; usługa od momentu zawarcia umowy, 10 dni od momentu wydania towaru - informacja na piśmie o odstąpieniu od umowy, tego prawa w umowie na odległość nie można się zrzec

- kiedy umowa jest nietransparentna jest złamanie umowy; forma pisemna odstąpienia od umowy jest wskazana ze względów dowodowych

- system prawny zakłada dowolność zawierania umów; wyjątki: sprzedaż nieruchomości (akt notarialny), pożyczanie pieniędzy, wynajmowanie; umowa manny skutek prawny jeśli nie jest zawarta na piśmie

- skutkiem odstąpienia od umowy jest uznanie jej za niezawartą, konsument nie ma obowiązków wiec ma prawo do zwrotu zaliczki, sprzedawca ma na zwrot 10 dni;

Nie można odstąpić od umowy na odległość kiedy:

- konsument przed upływem 10 dni rozpoczął usługę

- dotyczy nagrań audio i audiowizualnych po usunięciu ich oryginalnych opakowań

- wyjątki: świadczenia, których cena zależy wyłącznie od cen na rynku, ceny nie są stałe, nie można odstąpić

- zamówiliśmy rzecz wyłącznie dla siebie np. suknia szyta na miarę, coś specjalne dla nas zrobionego

- świadczenia niezwracalne - przedmiot ulega szybkiemu zużyciu, zepsuciu

- umowa o dostarczanie prasy

- usługi w zakresie gier i zakładów wzajemnych np. totolotek

Sprzedawca może odstąpić od umowy:

- gdy przedmiot świadczenia jest niedostępny z jakiegoś powodu

- obowiązek powiadomienia, że spełnienia świadczeń jest niemożliwe nie później niż 30 dni od momentu zawarcia umowy (nie obejmuje to np. sprzedaży mieszkań)

102. Na czym polega różnica między sponsoringiem aktywnym a pasywnym?

Dwa typy sponsoringu:

- aktywny - sponsoring danej, konkretnej audycji

- pasywny - nadawca relacjonuje imprezę sponsorowaną przez kogoś innego

* często mamy do czynienia ze sponsoringiem mieszanym - aktywno-pasywnym

* ograniczenia SA podobne jak w reklamie (nie może to być reklama z wykorzystaniem wizerunku osoby ludzkiej, zakaz sponsorowania przez partię polityczna, związki zawodowe, trzeba podać informacje że audycja jest sponsorowana)

103. Czym jest „lokowanie produktu” (product placement)?

Lokowanie produktu (product placement) stanowi szczególną formę reklamy i, najogólniej rzecz biorąc, polega na umieszczeniu w audycji radiowej, telewizyjnej, w prasie czy w filmie towaru lub usługi w celach reklamowych, najczęściej w zamian za udzielenie przez reklamującego nadawcy lub producentowi pewnej korzyści o charakterze majątkowym.

104. Rodzaje lokowania produktu

Rodzaje product placement

W zależności od tego, czy product placement dotyczy konkretnego produktu, firmy, marki, czy może grupy produktów, można wymienić następujące jego rodzaje:

¨ brand placement, nazywany również product placement sensu stricto, to sytuacja gdy w filmie lub programie pojawia się konkretna marka produktu, np. samochód Alfa Romeo w filmie „Absolwent”;

¨ corporate placement, gdy w książce, filmie, grze komputerowej eksponowany jest budynek firmy z logo bądź znakiem towarowym, np. budynek restauracji McDonald's w „Piątym elemencie”;

¨ generic placement, gdy w filmie, audycji pojawia się kategoria produktu bez wskazania na konkretną markę, np. mleko w filmie „Leon Zawodowiec”;

¨ historic placement, gdy marka, logo firmy umieszczone są w filmie, spektaklu teatralnym, którego akcja dzieje się w odległym historycznie czasie.

Ze względu na stopień intensywności product placement wyróżniamy:

¨ wypożyczenie towarów producentowi programu bez ingerencji w sposób ich prezentacji;

¨ on set placement — lokowanie produktu w taki sposób, że „gra” w filmie, a częstotliwość ekspozycji jest bardzo duża;

¨ creative placement — ekspozycja towaru danej marki stanowi część akcji filmu; często produkt jest obecny w dialogach bohaterów;

¨ wpływ na scenariusz, gdy żądania firmy co do pozycji jej towarów w filmie, audycji mają bezpośredni wpływ na ostateczny kształt programu; często producent filmowy, zwracając się do firmy z propozycją lokowania towarów, godzi się na liczne ustępstwa, robi korekty w scenariuszu.

Natomiast w zależności od formy przekazu informacji mówimy o:

¨ product placement wizualnym;

¨ product placement werbalnym.

105. Prowadzenie działalności telewizyjnej podlega - w zależności od sposobu emisji, charakteru nadawcy i zasięgu nadawania - trzem różnym reżimom prawnym. Jakim?

106. Wymień trzy zasady prawne, na jakich mogą działać „kablówki”

107. W jakich przypadkach prowadzenie działalności telewizyjnej lub radiowej nie wymaga dopełnienia jakichkolwiek procedur prawnych (z wyjątkiem ewentualnej rejestracji działalności gospodarczej)?

108. Wymień skład i kompetencje KRRiT

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT lub KRRiTV) to organ konstytucyjny (art. 213 - 215), który stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Zasady, tryb działania, organizację oraz szczegółowe zasady powoływania członków KRRiT określa ustawa z dnia 29 grudnia 1992 roku o radiofonii i telewizji, wraz z późniejszymi nowelizacjami. W skład Rady wchodzi (po nowelizacji ustawy z 29 grudnia 2005 roku) 5 członków. Są oni wybierani przez: Sejm - 2 członków, Senat - 1, Prezydenta RP - 2. Kadencja członków KRRiT wynosi 6 lat. Ta sama osoba nie może zostać ponownie wybrana na pełną kadencję. Ze swojego grona Rada wybiera przewodniczącego i zastępcę (na wniosek przewodniczącego).

Członkowie KRRiT na mocy postanowień Konstytucji RP (art. 198) odpowiadają za popełnienie deliktu konstytucyjnego przed Trybunałem Stanu.

Obecnie: Witold Kołodziejski przewodniczący KRRiT
Piotr Marian Boroń - Członek KRRiT

TomaszBorysiuk
Barbara Bubula - Członek KRRiT

Lech Stanisław Haydukiewicz - Członek KRRiT

109. Omów procedurę udzielania koncesji (w stosunku do nadawców rozpowszechniających przekaz drogą naziemną rozsiewcą i kablową).

110. Co to jest tzw. misja telewizji i radiofonii publicznej?

---