Konspekt spotkania - VI przykazanie Dekalogu: „Nie cudzołóż”
Materiały: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu
Katechizm Kościoła Katolickiego
Paweł VI, Humanae vitae
Jan Paweł II - Evangelium vitae (58-63), Familiaris consortio, Homilia - IV Pielgrzymka do Polski (Łomża 4 VI 1991), Homilia - VI Pielgrzymka do Polski (Sandomierz 12 VI 1999), Misja przekazywania życia (przemówienie 11 XII 1992), Nieprzemijające wartości encykliki „Humanae vitae” (przemówienie 26 XI 1993), Znaczenie naturalnych metod planowania rodziny (przemówienie 18 XI 1994)
Kongregacja Nauki Wiary - Quaestio de abortu (deklaracja o przerywaniu ciąży), Persona humana (deklaracja o niektórych zagadnieniach etyki seksualnej), Homosexualitatis problema (list do bpów Kościoła katolickiego o duszpasterstwie osób homoseksualnych), Donum vitae (Instrukcja o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania)
Papieska Rada ds. Rodziny, Ludzka płciowość: prawda i znaczenie, 8 XII 1995
ks. Alojzy Drożdż, Dekalog, t. II, Tarnów 1994
Modlitwa na rozpoczęcie spotkania
Wprowadzenie w temat
Dostrzeżenie problemu (widzieć)
Ocena (ocenić)
Propozycje pracy nad sobą (działać)
Dyskusja
Podsumowanie spotkania
Modlitwa na zakończenie spotkania
1. Modlitwa
Jakakolwiek modlitwa do Ducha Świętego (byle nie litania…), z prośbą o Jego światło i potrzebne łaski, aby to spotkanie pozwoliło zrozumieć nam rozpatrywany problem, ukazać jego ważność i pobudzić nas do pracy nad sobą oraz do głoszenia nauki Jezusa Chrystusa.
2. Wprowadzenie w temat
Szóste przykazanie dotyczy:
troski o godność ludzkiego ciała (a poprzez to troski o godność osoby ludzkiej)
szacunku do świętości małżeństwa, rodziny i przekazywania życia
Pismo Święte naucza, że człowiek jest obrazem Boga, świątynią Ducha Świętego
Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył (Rdz 1,27)
Czyż nie wiecie, że ciało wasze jest świątynią Ducha Świętego? (1Kor 6,19)
Mężczyzna i kobieta, choć różnią się od siebie, są sobie równi. Znamienne, że w Biblii użyto słów: Stworzył więc Bóg człowieka (...) stworzył mężczyznę i niewiastę (Rdz 1,27). Człowiek jest sobą w pełni, gdy życie przeżywa we wspólnocie, a tą pierwotną wspólnotą jest związek mężczyzny i kobiety. (Nie jest dobrze, żeby mężczyzna był sam - Rdz 2,18) Aby „umocnić” pozycję małżeństwa, Pan Bóg nakazuje stanowczo: Nie będziesz cudzołożył (Wj 20,14; Ptw 5,17). Szóste przykazanie Dekalogu uzupełnia Chrystus. Ukazuje jego sens i głębię: Słyszeliście, że powiedziano: „Nie cudzołóż!” A Ja wam powiadam: Każdy, kto pożądliwie patrzy na kobietę, już się w swoim sercu dopuścił z nią cudzołóstwa (Mt 5,27-28).
Człowiek może jednak odwrócić się od woli Pana Boga, złamać świętość małżeństwa. Wszystko zależy od tego, za czym się opowie. Na fundamencie jego wyboru powstaje „cywilizacja miłości” - albo „cywilizacja śmierci”.
3. Przedstawienie problemu - dostrzec
Pan Bóg wpisał w naturę człowieka płciowość. To swoiste powołanie do miłości. Realizacja tego powołania to zadanie człowieka: Bądźcie płodni i rozmnażajcie się (Rdz 1,28). Szóste przykazanie obejmuje całokształt ludzkiej płciowości. Kościół stale przypomina o woli Stwórcy, szczególnie w kwestii czystości przedmałżeńskiej, nienaruszalności małżeństwa i wierności mu, antykoncepcji oraz w sprawie odpowiedzialności za seksualność człowieka.
Człowiek niejednokrotnie odrzuca wolę Pana Boga. Wybiera swoją drogę - drogę śmierci.
Grzechy przeciw czystości - łamanie szóstego przykazania
Grzechy nieczystości indywidualnej - nadużycie własnej płciowości, przeciw jej rozumnemu celowi i godności człowieka
Grzeszne myśli i pragnienia - wyobrażanie sobie grzechów, przywiązanie do nich i pożądanie. (Por. Wj 20,17)
Nieskromne słowa. (Por. 1Kor 15,33)
Samogwałt - zaspokajanie żądzy rozkoszy płciowej przez samą jednostkę. (Por. Ef 5,3)
Grzechy niewstydliwości - zachowania, eksponujące seks, by wywołać rozkosz płciową. (Por. Rdz 9,20-25)
Grzechy przeciw świętości małżeństwa - wykroczenia przeciw najbardziej pierwotnej, najściślejszej i świętej wspólnocie: rodzinie.
Zdrada małżeńska - grzech przeciw świętości Kościoła domowego, przeciw szóstemu przykazaniu oraz przeciw przysiędze małżeńskiej. Wspólnota małżonków obrazuje wspólnotę Kościoła i Chrystusa oraz uczestniczy w niej. Cudzołóstwo to zdrada miłości Chrystusowej. (Por. Wj 20,14)
Prostytucja - praktykowanie stosunków seksualnych w sposób urzeczowiony, a nie osobowy. (Por. Dz 15,29)
Rozwody - grzech przeciw jedności i świętości małżeństwa, przeciw dobru małżonków i dzieci. (Por. Łk 16,18)
Grzechy przeciw prokreacji - małżeństwo ma na celu zrodzenie dzieci. Wspólnota męża i żony nie może pozostawać zamknięta. Przeznaczeniem mężczyzny i kobiety jest stać się rodzicami.
Aborcja - zabójstwo nienarodzonych dzieci, to jeden z najcięższych grzechów. To wykroczenie przeciw piątemu i szóstemu przykazaniu. „Wśród wszystkich przestępstw przeciw życiu, jakie człowiek może popełnić, przerwanie ciąży ma cechy, które czynią z niego występek szczególnie poważny i godny potępienia” - Jan Paweł II, Evangelium vitae 58. (Por. Rdz 1,28; Rdz 4,10)
Antykoncepcja - to jawne zło; nie można jej tolerować. Jest zaprzeczeniem życia i odpowiedzialności człowieka, jest występkiem przeciw sakramentalności małżeństwa i manipulacją ludzki ciałem, jego uprzedmiotowieniem. „Odrzucić należy bezpośrednie obezpłodnienie czy to stałe, czy czasowe, zarówno mężczyzny, jak i kobiety. Odrzucić również należy wszelkie działanie, które miałoby za cel uniemożliwienie poczęcia lub prowadziłoby do tego.” - Paweł VI, Humanae vitae 14. (Por. Rdz 38,9)
Stosunki przerywane - „onanizm małżeński”. (Por. Rdz 38,9)
Grzechy społeczne
Pornografia - naruszenie, poprzez użycie technik audiowizualnych, prawa do intymności ludzkiego ciała. To redukcja osoby do anonimowego przedmiotu, służącego lubieżności. Wykrzywia moralność jednostki i społeczeństwa, znieważa czystość, pobudza do działań antyrodzinnych i antyspołecznych, wypacza sumienia.
Zarażenie wirusem HIV i chorobami wenerycznymi - wiąże się to również z piątym i szóstym przykazaniem. AIDS i inne choroby to nie kara Boża za grzechy. Ale nie sposób nie zauważyć, że choroby weneryczne (a w większości i AIDS) nie byłyby zagrożeniem, gdyby nie łamano szóstego przykazania.
Dewiacje i zboczenia - wynaturzone zachowania płciowe.
Homoseksualizm - skierowanie seksualności ku człowiekowi tej samej płci. To nieuporządkowanie wewnętrzne. „Osoby homoseksualne są wezwane do czystości” (KKK 2359). (Por. 1Kor 6,9-10)
Kazirodztwo - odbywanie stosunków płciowych między osobami, które z prawa naturalnego i kościelnego nie mogą zawrzeć małżeństwa (krewni, rodzice i dzieci, rodzeństwo). To pogwałcenie więzów krwi. (Por. 1Kor 5,1; Kpł 18,9; Pwt 27,22)
Uprowadzenie i gwałt - dopuszczenie się stosunku płciowego bez zgody drugiej osoby, mimo czynnego oporu - poprzez przymus fizyczny, duchowy lub moralny, albo wykorzystanie środków odurzających (alkohol, narkotyki itp.). (Por. 2Sm 13,12; Rdz 19,30-38)
Pedofilia - zamach na wolność i niewinność bezbronnego dziecka.
Wynaturzenia płciowe - wypaczenia sensu biologicznego przeżyć naturalnych w dziedzinie płciowości. To dążenie seksualne do niewłaściwego obiektu (zwierzę, rzecz) lub wypaczony sposób przeżywania kontaktów seksualnych. To m.in.: zoofilia, fetyszyzm, masochizm i sadyzm, ekshibicjonizm. Jan Paweł II mówi: „Nie istnieje żadna wolność, gdy idzie ona przeciw człowiekowi w tym, czym on jest.”
Nieprawidłowe sytuacje, dotyczące małżeństwa
Małżeństwo „na próbę” - to eksperymentowanie na osobach. Jan Paweł II mówi: „godność [osób ludzkich] wymaga, aby były zawsze i wyłącznie celem obdarowywania miłością bez jakichkolwiek ograniczeń czasu czy innych okoliczności”.
Wolne związki - związki bez żadnej uznanej publicznie więzi instytucjonalnej (cywilnej czy religijnej).
Złączenie tylko ślubem cywilnym - to związek niesakramentalny mężczyzny i kobiety. „Małżonkowie” przyjmują na siebie pewne zobowiązania, ale chrześcijanie nie mogą tego zaaprobować - podstawą życia małżeńskiego i rodzinnego jest sakrament.
Separacja - rozejście się małżonków z utrzymaniem węzła małżeńskiego. Godzi ona we wspólnotę małżeńską. Jest jednak dopuszczalna, gdy rozwód cywilny to jedyny środek zabezpieczenia praw, opieki nad dziećmi, obrony majątku itp.
4. Ocena - ocenić
Rozpatrując szereg nieprawidłowych postaw w dziedzinie VI przykazania, nie możemy koncentrować się tylko na tym. Oprócz - na pewno częstych - przypadków nadużyć, koniecznie trzeba dostrzec ogrom postaw właściwych. Bez tego nasze spojrzenie byłoby bardzo ograniczone i stronnicze.
Nie wolno tez popaść w złudne przekonanie, ze cielesność to coś „dodanego”, zniewalającego, złego. Biblia uczy: A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre (Rdz 1,31). Św. Paweł dodaje: Chwalcie Boga w waszym ciele (1Kor 6,20). Płciowość to dobry, bogaty i piękny element w człowieku.
Wszystko, co Bóg stworzył, jest wiec dobre. Ale człowiek, korzystając z darów Stwórcy, może wypaczyć Jego zamiar. Nauka Kościoła w tej kwestii jest jasna, a ocena nie stanowi większego problemu:
Ciało nie jest dla rozpusty, ale dla Pana (1Kor 6,13)
Bóg chce, żebyście byli świętymi, to znaczy, żebyście unikali rozpusty (1Tes 4,3)
Żony niech będą poddane swym mężom (Ef 5,22)
Mężowie niech miłują swe żony (Ef 5,25)
Nie ulegaj twoim pożądliwościom i panuj nad żądzami (Syr 18,30)
Pan Jezus nie potępia grzeszników, potępia natomiast ich czyny - por. epizod z jawnogrzesznicą: Nikt cię nie potępił? (...) I Ja cię nie potępiam. Idź i od tej chwili już nie grzesz! (J 8,1-11). Nie znaczy to, że grzeszników nie czeka kara; św. Paweł napomina: Ani rozpustnicy, ani cudzołożnicy nie odziedziczą królestwa Bożego (1Kor 6,9-10).
5. Propozycje pracy nad sobą - działać
Czystość serca - szóste przykazanie Dekalogu uzupełnia Jezus na Górze Błogosławieństw.
Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą (Mt 5,8), Stwórz, o Boże, we mnie serce czyste (Ps 51,12)
Czystość serca to dar Boga. Czystość serca to czystość wiary, bo tylko w sercu czystym zamieszkać może Chrystus, który jako Światłość świata i Prawda oświeca rozum i rozpala wiarę. Czystość serca wzywa do tego, by człowiek cielesny, zmysłowy przemieniał się w człowieka duchowego. Czystość serca jest dana nam wszystkim. Chrześcijanin wezwany jest do tego, by stale odpierać ataki sił zła, które chcą go oderwać od Pana Boga. W walce tej nie pozostaje on sam: wspiera go Chrystus i moc Jego krzyża.
Życie w wolności dzieci Bożych
Wszystko mi wolno, ale nie wszystko przynosi korzyść (1Kor 6,12)
Jesteśmy wezwani do głoszenia Ewangelii, także swoim postępowaniem. Chrześcijanie powinni głosić „cywilizację prawdziwej miłości”. Obecnie „cywilizacja śmierci” lansuje sprofanowane, wypaczone pojecie miłości. Propagowana „wolna miłość” w rzeczy samej nie jest ani miłością, ani wolnością.
Być człowiekiem chrystusowym
Nie bierzcie wzoru z tego z tego świata (Rz 12,2)
Chrześcijanin to „znak sprzeciwu”. Ważne, aby nie bać się żyć wbrew wzorcom, sprzecznym z Bożym prawem. To może być trudne, ale miłość i przykazania Boże są wymagające. Ten, kto opowiada się za „cywilizacją miłości”, nie może być niezdecydowany lub wątpiący - musi być jasny, konkretny i kategoryczny.
6. Dyskusja
Odpowiedzi na pytania uczestników spotkania.
Pytania do uczestników (jeśliby sami nie kwapili się do ich zadawania). - Odpowiedzi zawarte są powyżej.
Czy różne uwarunkowania (bieda matki, dziecko to owoc gwałtu, dziecko może się urodzić chore, urodzenie dziecka grozi zdrowiu matki) nie usprawiedliwiają aborcji?
Czy Kościół nie powinien dopuścić rozwodów?
Dlaczego chrześcijanie nie mogą stosować środków antykoncepcyjnych?
Czy ślub, przy zachowaniu czystości przedmałżeńskiej, nie jest „kupowaniem kota w worku”?
Czy zakaz korzystania z pornografii to nie zamach na wolność człowieka?
Komu przeszkadza prostytucja? Przecież to tylko zawód…
Dlaczego Kościół wyklucza „wolne związki”, jeśli są one wypełnieniem przyjaźni?
Czy potępianie homoseksualizmu to nie ingerowanie w czyjeś osobiste przekonania?
Co myśleć o „kupowaniu” miłości współmałżonka prezentami itp.?
Czy współcześnie nie należałoby „poluzować” nieco wymagania moralne?
7. Podsumowanie
„Czystość jest radosnym potwierdzeniem dla tego, kto potrafi żyć darem z siebie, wolny od każdego egoistycznego zniewolenia. To zakłada, że osoba nauczyła się dostrzegać innych i szanować ich godność w różnorodności. Osoba czysta nie jest skupiona na samej sobie, ani nie pozostaje w relacjach egoistycznych z innymi osobami. Czystość sprawia, że osobowość jest harmonijna, sprawia też, że dojrzewa ona i wypełnia się wewnętrznie pokojem. Ta czystość umysłu i ciała pomaga rozwinąć prawdziwy szacunek względem samych siebie, a jednocześnie uzdalnia do szacunku wobec innych, widząc w nich osoby godne czci, gdyż stworzone zostały na obraz Boży, a przez łaskę są dziećmi Bożymi, wybranymi przez Chrystusa.”
Papieska Rada ds. Rodziny, Ludzka płciowość: prawda i znaczenie, 8 XII 1995
8. Modlitwa
Panie, obdarz mnie łaską ciszy sumienia,
szczęścia i radości w czynieniu dobra,
wierności w dokładnym wypełnianiu
Twoich przykazań.
Dałeś mi je, abym z Twoją siłą
zwyciężył moją słabość.
Obdarz mnie szacunkiem
dla własnego i cudzego ciała.
Daj czystość oku mojej duszy,
aby całe ciało było czyste w moim spojrzeniu.
Oświeć mnie, abym umiał być szczęśliwy,
żyjąc według Twojego świętego prawa.
Ojcze nasz, któryś jest w Niebie…
Zdrowaś Mario, łaski pełna…
Królowo wszystkich świętych - módl się za nami.
Opracował kl. Bartosz Walicki
1
1