1894

Prawa człowieka w systemie NZ

Roosvelt - koncepcja powojennego porządku międzynarodowego

4 wolności: od strachu od nędzy gwarancje dla wolności słowa wolność wyznania

Karta Atlantycka- prawo wszystkich ludów do wyboru formy rządów

ONZ 26.06.1945 = początek procesu internacjonalizacji praw człowieka Skuteczna, międzynarodowa ochrona praw człowieka jest jednym z naczelnych warunków utrzymania pokoju i postęp

Art 1 Karty zapowiada popieranie praw człowieka i zachęcanie do poszanowania tych praw i podstawowych wolności bez względu na różnice płci, języka i wyznania.

Kompetencje organów dot. praw człowieka

ZO- obowiązek rozwijania współdziałania m-n tak by wszyscy bez różnicy rasy płci wyznania języka korzystali z p.czł i podst. wolności. RP jw. na obszarach powierniczych RB- w sytuacjach gdy naruszanie p.czł. zagraża m-n pokojowi i bezp.

ECOSOC- udziela zaleceń ma wyłonić odpowiednią komisję ds. popierania p.czł. ONZ z Powszechną deklaracją i paktami praw człowieka stanowi uniwersalny system ich ochrony w sensie podmiotowym (wszystkie państwa ONZ) i przedmiotowym (wszystkie podst. kat. praw czł)

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 10 XII 1948 ZO

Uprawomocnia prawo do oporu

W tej dekl. kategorie praw: Fundamentalne: np. życie wolność, zakaz niewolnictwa, tortur, poniżającego traktowania,p. do sądu, do życia pryw.

Obywatelskie: np. poruszania się, wyboru miejsca zamieszkania, azylu, opuszczania i powrotu do kraju, do obywatelstwa Polityczne: wolność opinii, do otrzymywania i rozpowszechniania informacji, gromadzenia... Ekonomiczne i społeczne: np.do zusu, do pracy, do bhp, do związków zawodowych, do nauki bezpłatnej

Art. 1 Równość- Wszyscy ludzie rodzą się równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa Art.2 Niedyskryminacja ze względu na.... Różnice rasy, koloru, płci, języka, wyznania, poglądów politycznych i innych, narodowości, pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub jakiegokolwiek innego statusu. Nie wolno ponadto czynić żadnej różnicy w zależności od sytuacji politycznej, prawnej lub międzynarodowej kraju lub obszaru, do którego dana osoba przynależy, bez względu na to, czy dany kraj lub obszar jest niepodległy, czy tez aktualnie podlega systemowi powiernictwa, nie rządzi się samodzielnie lub jest w jakikolwiek sposób ograniczony w swej niepodległości..

NIE MA :Sformułowania praw mniejszości. Prawo do oporu tylko preambuła.Nie ma prawa skargi indywidualnej.

Deklaracja spełnia quasi konstytucyjną funkcję w zakresie p.czł Powstanie ONZ i deklaracji stanowiło początek przyśpieszonej internacjonalizacji praw człowieka.

Proliferacja - horyzontalna ~ systemy regionalne - wertykalna ~ pojawiają się konwencje zajmujące się coraz bardziej szczegółowo kategoriami tych praw.

Kompetencje i działalność głównych organów ONZ odpowiedzialnych za ochronę praw człowieka.

Zgromadzenie Ogólne

Art. 10 KNZ - ZO może zajmować się każdą sprawą wchodzącą w zakres określony w KNZ Art.13 rola ZO w urzeczywistnianiu p. zł i podst. Wolności Trzeci komitet ZO to Komitet ds.Społecznych, Humanitarnych i Kulturalnych.

Rada Gospodarczo-SpołecznaMa udział w opracowywaniu dokumentów, wydaje zalecenia, zwołuje konferencje....Powołuje organy pomocnicze: np. Komisja ds. Rozwoju Społecznego,Komisja ds. Statusu Kobiet, Komisja ds. Zapobiegania Przestępczości i Sprawiedliwości Karnej (zapobieganie sprawiedliwości?), Komisja Praw Człowieka i Podkomisja Zapobiegania Dyskryminacji i Ochrony Mniejszości. Rezolucja 2144- Zo wezwało ECOSOC I KPCz do wypracowania środków i metod poprawy zdolności NZ do zapobiegania sytuacjom naruszeń praw człowieka

Metody ochrony praw człowieka (wg Ramcharana)

prewencyjne; uśmierzające - procedury skarg, dochodzenia, dobre usługi ; kompensacyjne -pomoc post factum

4 filary ochrony Praw człowieka w ONZ 1.Organy i mechanizmy międzyrządowe

2.Część Sekretariatu ONZ - Urząd Wysokiego Komisarza ds. Ochrony Praw Człowieka 3. Wyspecjalizowane agendy ONZ i org. Wyspecjalizowane 4. Instrumenty traktatowe - konwencje, komitety, kontrola

Komisja Praw Człowieka KPCz

53 państwa Wybiera ZO kadencja 3 lata klucz geogr.

Powstała 1946 - wypracowuje konwencje ; przedkłada ECOSOC raporty i zalecenia ; pomaga w koordynacji oenzetowskiego systemu ochrony praw człowieka ;prowadzi bezpośrednią działalność implementacyjną

Rezolucja nr 1235 z 1967r.

ECOSOC upoważnia komisję do analizy informacji dot. naruszeń praw człowieka i do przedkładania jej stosownych raportów i zaleceń. Rezolucja ta umożliwia szybką procedurę w przypadkach masowego naruszenia praw człowieka. Komisja nie musi sięgać do pogłębionej analizy na szczeblu grup roboczych i PodkomisjiZaletą tej procedury jest jej jawny charakter. Przyczynia to się jednak do silnego upolitycznienia

Rezolucja 1503 z 1970 r.

Dotyczy ona rażących ,masowych i systematycznych naruszeń praw człowieka a jej uruchomianie nie wymaga złożenia skargi.Procedura 1503 zaczyna się od Podkomisji Podkomisja == Grupa robocza----- analizuje informacje decyduje czy przekazać sprawę do KPCz----->KPCz bada sprawę we własnej grupie roboczej Może powołać spec.sprawozdawcę Jeśli śledztwo potwierdzi skargę to może przekazać ECOSOC <----------ZO mogą tylko potępić i wezwać dozastosowania się do stanowiska KPCz

Na podstawie kolejnych sesji KPCz można wyodrębnić 3 duże grupy rozpatrywanych spraw: 1.Sytuacja praw człowieka w poszczególnych krajach 2.Grupa procedur tematycznych czyli naruszenia praw człowieka wg. poszczególnych kategorii praw i standardów 3.aspekty instytucjonalne Mała skuteczność. W 98 program reformy, ale wiele państw nadal go opóźnia.

Podkomisja ds. Popierania i Ochrony praw Człowieka 1947r. Składa się 26 niezależnych ekspertów reprezentujących wszystkie grupy regionalne- kandydatury składają rządy - wybiera komisja Prowadzą prace studyjne, formułują zalecenia dla Komisji

Komisja ds. Statusu Kobiet1946r. Przedstawieciele 45 państw. Uczestniczą w przygotowywaniu projektów umów i konwencji i zaleceń w zakresie praw kobiet. Rozpatrują skargi i sporządzają raporty dla ECOSOC.

Wysoki Komisarz ds. Praw Człowieka

Od 1994r. Powołany na mocy decyzji ZO z XII 1993.

Idea pojawiła się już w 1950r.Potrem rezolucja w 1973,potem pracowano nad tym w komisjach. Decydującym impulsem Światowa Konferencja Praw Człowieka w Wiedniu 1993

Zo rezolucja 48/141 powołało Komisarza

Ma on rozwijać swą aktywność w dziedzinach:

Promocja współpracy m-n w dziedzinie praw człowieka Wzmocnienia implementacji w tej dziedzinie Reagowania na poważne naruszenia praw człowieka Działania na rzecz zapobiegania naruszeniom Koordynacja działalności na rzecz praw człowieka w ONZ Dostosowywanie ONZ-towskich instytucji i działań w dziedzinie praw człowieka do obecnych i przyszłych potrzeb

Urząd wchłonął w 1997 Centrum Praw Człowieka. Obecnie Urząd Wysokiego Komisarza (byłe Centrum) pełni funkcje usługowe wobec całej ONZ w dziedzinie praw człowieka. Siedziba - Genewa

Pomoc techniczna i doradcza oraz operacje w terenie. Po pomoc zgłaszają się z reguły państwa czlonkowskie, czasem jest oferowana przez Komisarza lub zalecana przez Komisję. Human rights field operations są względnie nową formą działalności ONZ na rzecz praw człowieka. Rozwinęły się w pierwszej połowie lat 90 w związku z konfliktami w Burundi, Rwandzie, Zairze. Są ustanawiane za zgodą państw i polegają na obserwacji przestrzegania praw człowieka w sytuacjach nadzwyczajnych oraz jednocześnie pomocy dla rządów w tej dziedzinie.

Pozostałe organy i agencje wyspecjalizowane

UNESCO organizacja, założona w Londynie w 1945 przez 44 państwa (także Polskę). Działa na podstawie Konstytucji, która weszła w życie w 1946. Za główne cele stawia sobie UNESCO utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa poprzez oddziaływanie na sferę wychowania, nauki i kultury poszczególnych członków, wymianę kulturalna i wzajemne poznanie różnych kultur.

Organy: Konferencja Ogólna (zbierająca się co 2 lata), Rada Wykonawcza, Sekretariat z dyrektorem generalnym na czele. Konferencja decyduje o budżecie i sprawach organizacyjnych, Rada sprawuje funkcje kontrolne. Siedziba jest Paryż. Mechanizm Kontroli - słaby, rządy mają składać raporty, nie ma skarg

Mechanizm implementacji do Konwencji o niedyskryminacji w dziedzinie oświaty (1960) utworzono komisję koncyliacyjną i dobrych usług.

Państwa powinny składać okresowe sprawozdania które analizuje Sekretariat i Komitet Specjalny Rady Wykonawczej UNESCO, w razie istnienia rozbieżności których nie można będzie usunąć w drodze rokowań spór może zostać przekazany a wniosek stron do MTS.

Światowa Organizacja Zdrowia WHO Powstała w 1946 Celem osiągnięcie przez narody najwyższego poziomu zdrowia kto er jest definiowane jako stan pełnego fizycznego, mentalnego komfortu nie zaś jedynie jako brak choroby czy kalectwa.Globalna Strategia Zapobiegania i Kontroli AIDSZasady Etyki Medycznej

Organizacja ds.Wyżywienia i Rolnictwa FAO

organizacja powstała w 1945, pełniąca funkcje koordynacyjne, z siedziba w Rzymie. FAO popiera międzynarodowa działalność zmierzająca m.in. do: polepszenia wytwarzania, wymiany i dystrybucji produktów rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa oraz zachowania zasobów naturalnych, podnoszenia konsumpcji, poprawy warunków życia na wsi. Do żądań FAO należy: doskonalenie produkcji, wymiany i rozprowadzania produktów rolniczych, leśnictwa i rybołówstwa, stabilizacja cen na surowce rolnicze przez system subsydiów, udzielanie pomocy technicznej krajom o niskiej kulturze rolnej.

Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci UNICEF Powołano do istnienia w dniu 11 grudnia 1946 roku, jako organizację mającą doraźnie wspierać dzieci w krajach zniszczonych przez II wojnę światową. Fundusz powstał w miejsce rozwiązanej w sierpniu 1946 UNRRA UNICEF powołano do życia 11.12.1946, rezolucją nr 57 RB jako międzynarodowy fundusz pomocy dzieciom krajów, które padły ofiarą napaści wroga. Rezolucja ta podkreślała również, iż fundusz ma być organizacją apolityczną. W 1953 roku UNICEF uzyskał status stałej agendy systemu Narodów Zjednoczonych, której działalność dedykowana jest dzieciom. Rada Wykonawcza jest organem naczelnym UNICEFU, którego zadaniem jest kontrola jego działalności i zapewnienie jej wsparcia międzyrządowego, zgodnie z generalną polityką ZO i Rady Gospodarczej i Społecznej Sekretariat UNICEF

Sekretariat UNICEF ma swą siedzibę w Nowym Jorku,i Biuro na Europę w Genewie, wykonuje swą pracę za pośrednictwem 125 biur terenowych i 8 biur regionalnych. Działalność Obserwując i analizując sytuacje oraz potrzeby dzieci na całym świecie, ze szczególnym uwzględnieniem krajów najuboższych, Rada Wykonawcza UNICEF w oparciu o misję wytycza organizacji cele i określa sposoby ich realizacji w kolejnych dekadach Lata 90 - te - dekada poświecona realizacji Światowej Deklaracji w Sprawach Dzieci ich przeżycia, ochrony i rozwoju przyjętej 30 września 1990 roku na Światowym Szczycie w Sprawach Dzieci w Nowym Jorku Na Forum ONZ zebrali się przedstawiciele wszystkich narodów świata, głowy Państw i Rządów lub ich Pełnomocnicy. Wspólnie określili możliwości działania oraz wyzwania na rzecz poprawy sytuacji dzieci, które następnie zobowiązali się wykonywać. Dla pełnej realizacji Światowej Deklaracji przyjęty został Plan Działań na lata dziewięćdziesiąte, w którym główne cele opierały się na wypełnianiu zapisów Konwencji o Prawach Dziecka UNICEF swoimi działaniami wspiera poszczególne rządy w realizacji Planu.

Wysoki Komisarz Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) udziela pomocy i wsparcia uchodźcom na całym świecie.UNHCR został powołany przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1951 roku i początkowo był odpowiedzialny za przesiedlenie 1,2 miliona europejskich uchodźców pozbawionych domu w wyniku II wojny światowej. UNHCR chroni dziś 22,3 miliona osób w ponad 120 krajach. Pierwotnie UNHCR został ustanowiony jako urząd tymczasowy; jego istnienie planowano na trzy lata. Obecnie, 50 lat później, jest jedna z najważniejszych agend humanitarnych, z siedziba główna w Genewie i przedstawicielstwach w 122 krajach. Więcej niz. 80% spośród liczącego ponad 5000 osób zespołu pracuje w terenie, często w odosobnieniu, w niebezpiecznych i trudnych warunkach. Dwukrotnie UNHCR został za swoja prace odznaczony Pokojowa Nagroda Nobla.

W ostatnich latach UNHCR wzywany jest do przekroczenia ściślej definicji mandatu i pomocy innym grupom ludzi zmuszonych do życia w sytuacji podobnej do uchodźców. Dotyczy to osób, którym zagwarantowano ochronę na mocy grupowego uznania lub ze względów humanitarnych, ale nie zostały one formalnie uznane za uchodźców UNHCR wspiera i monitoruje reintegracje uchodźców, którym udało się wrócić do kraju. Zgodnie z mandatem działania podejmowane przez UNHCR maja charakter humanitarny i apolityczny. Statut UNHCR określa dwa podstawowe i ściśle ze sobą związane zadania - ochrony uchodźców i poszukiwania trwałych rozwiązań ich problemów. Pierwsze z nich - najważniejszy cel UNHCR - określane jest jako "ochrona międzynarodowa" i ma służyć zapewnieniu uchodźcom podstawowych praw, a zwłaszcza tego, by żaden uchodźca nie został zmuszony do powrotu do kraju, w którym groza mu prześladowania. Obok zadania ochrony, UNHCR pomaga uchodźcom także poprzez koordynowanie pomocy: żywności, wody, środków higienicznych i opieki medycznej w sytuacjach kryzysowych. UNHCR zajmuje się także warunkami życia uchodźców, którzy wrócili do ojczyzny 1951 konwencja dotycząca statusu uchodźców

Problemy poszanowania Praw Człowieka w systemie NZ Upadek dytochomii Wschód-Zachod za to mamy problemy narodowościowe, konflikty etniczne. Problemy wynikające ze sztucznego podziału granic. Podziały na tle ekonomicznym.

W ONZ trudno o kompromis. Zapisane w KNZ postanowienia dotyczące ochrony praw człowieka zderzyły się z zasadami nieingerencji w wew. sprawy państw i suwerenności państw. Niezgodność doktryna amerykańska i sowiecka.

Nawet w artykule 7 KNZ nieingerencja.Ale-sprawy co do których państwo zaciągnęło zob. m-n przestają należeć do jego wyłącznej kompetencji.A ingerencja jest działaniem z którym związane jest stosowanie jakiejś formy przymusu.Państwa mają też odmienne stanowiska co do możliwości ustanowienia równego standardu praw człowieka na całym świecieZarzuty wobec ONZ, co do stosowania tzw. double standard, czyli nierównego traktowania państw naruszających prawa człowieka.

Dalsze zarzuty co do niejawności mechanizmow implementacyjnych i niewyraźnego podziału kompetencji. Na problematykę praw człowieka przeznaczono pod koniec lat 90 1,7 % budżetu.

KONFERENCJA PRAW CZŁOWIEKA Wiedeń 1993Deklaracja wiedeńska położyła nacisk na zasady uniwersalności i współzależności praw człowieka. Zgodzono się na pewien wspólny powszechny pułap minimalny przestrzegania praw człowieka. (PDPCz, pakty)"promocja i ochrona praw człowieka jest przedmiotem uzasadnionej troski społeczności m-n." - ma to położyć kres nadużywaniu zasady nieingerencji.Wiele miejsca poświęcono instytucjonalnym aspektom. Nie nowe normy ale implementacja już istniejących. Zapisano "prawo do rozwoju" Zasada obiektywności i nieselektywności praw człowieka.- zaczyna być wykorzystywana do deformowania ograniczania działań ONZ (tak samo przyglądać się Kubie i Holandii?) Pomoc NZ często marnotrawiona stąd idea "dobrego rządzenia", której kraje Pd. i tak nie chcą przyjąć tłumacząc się specyfiką kulturową i tym że jest to jeszcze jeden z warunków dla pomocy rozwojowej. Nawet jeśli NZ nie mogą skutecznie i szybko położyć kres naruszeniom praw człowieka to oferują miejsce i procedury wywierania nacisku ZN rządy co z czasem przynosi pewne efekty...

MNR PRAWO HUMANITARNE I CZERWONY KRZYŻ

Rozwój prawa humanitarnego od 2giej poł XIX w - pojawienie się aktywności Czerwonego Krzyża. MCK i Prawo Humanitarne - to system zajmujący się ochroną praw człowieka w czasie konfliktów zbrojnych mnr / umiędzynarodowionych / niemiędzynarodowych / a także coraz częściej wewnętrznych. PRAWA CZŁOWIEKA - regulują w zasadzie stosunki w relacji : człowiek i obywatel, a własne państwo w OKRESIE POKOJU ; PRAWO HUMANITARNE - Człowiek - obca władza w czasie konfliktów, chodzi szczególnie o osoby i grupy osób w wyjątkowych sytuacjach. Nie ma tak rozwiniętych systemów kontroli jak inne systemy ochrony praw czł W syt konfliktu zapewnia znacznie lepszą ochronę tych praw (lepsze dostosowanie do okoliczności i opierając się na zas. Wzajemności)

Podstawy MNR PRAWA HUMANITARNEGO:W Przeszłości : Rozwój prawa humanitarnego - KONW GENEWSKIE, ROZWÓJ PRAWA WOJWENNEGO - KONW HASKIE . PRAWO HUM: reguluje prawa ludzi, żołnierzy, cywilów itd. Podczas konfliktów zbrojnych. PRAWO WOJENNE: wprowadza ograniczenia w odn do środków i sposobów prowadzenia działań zbrojnych I KONW MNR PRAWA HUM: 1864 - Konw genewska o polepszeniu losu rannych w armiach lądowych - znosi rozróżnienie: w traktowaniu rannych żołnierzy wojska własnego i obcego 1899 i 1907 - HASKIE Konferencje pokojowe - kilkanaście konwencji dotycz. Praw i zwyczajów wojennych IV Konw HASKA dot praw i zwyczajów wojny lądowej - 1907 - Klauzula MARTENSA - „...w wypadkach nie objętych przepisami obowiązującymi - strony uważają za właściwe - aby ludność i strony wojujące pozostawały pod opieką i władzą ZASAD PRAWA NARODÓW, wypływających ze zwyczajów między cywilizowanymi narodami oraz z zasad humanitarności w wymagań społecznego sumienia”Współcześnie obowiązujące prawo humanitarne opiera się na:

4 konwencje GENEWSKIE z 1949 ; polepszenie losu rannych i chorych w armiach czynnych; polepszenie losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu ; traktowania jeńców wojennych; ochrony osób cywilnych podczas wojny 1977 - Genewa - 2 protokoły dodatkowe do Konw z 1949 ; dot ochrony ofiar mnr konfliktów zbrojnych; dot ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych 1954 - KONWENCJA HASKA - O OCHRONIE DÓBR KULTURALNYCH W CZASIE KONFLIKTÓW ZBROJNYCH

1980 KONW o zakazie lub ograniczeniu użycia nkt broni konwencjonalnych (zwł o miny przeciwpiechotne) 1972 konw o zakazie broni biologicznych i ich zniszczeniu 1997 Oslo - Konw o zakazie użycia, magazynowania, produkcji, transferu min przeciwpiechotnych.

II pierwsze konw GENEWSKIE: liczne techniczne dyspozycje , regulują sprawy personelu medycz, formacji sanitarnych, transportu rannych, znaku rozpoznawczego, też przepisy zobow strony konw do karania sprawców ich naruszeń: umyślne zabójstwo, torturowanie, niszczenie lub przywłaszczanie mienia III konw- o traktowaniu jeńców , sprawy związane z pomieszczeniami, odzieżą, higieną, opieką lekarską, reguluje sprawy pracy jeńców, prawo do korespondencji ze światem zewn, umożliwia wybór przedstawicieli jeńców

, regul sprawy sankcji dyscyplinarnych i postępowania sądowego wobec jeńców, określa tryb działań związanych z zakończeniem niewoli i repatriacją IV konw- o ochronie osób cywilnych w czasie wojny, możliwość stworzenia stref sanitarnych i zneutralizowanych

ochronę rannych i chorych, reguluje ich syt prawną, zakaz „żywych tarcz” , tortur/ kar zbiorowych / braniu zakładników / odwetu / rabunku, gwarantuje swobodę zaspok potrzeb religijnych, zapewnia prawo do sprawiedl procesu sądowego, zasady traktowania osób internowanych

I PROTOK . DODATK (1977) DO KONW Z 1949 zawiera podstawowe gwarancje dla osób znajdujących się „we władzy strony konfliktu, zas niedyskryminacji, nietykalności fizycznej, gwarancje procesowe, gwar. Poszanow czci i nietykaln cielesnej dla kobiet

gwar dla osób internowanych, nakaz ścigania osób podejrznych o zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości Wspólny dla 4 KONW GENEWSKICH ART. 3 - MINIKONWENCJA Każda ze stron konfliktu NIE MAJĄCEGO charakteru mnr będzie zobow stosować się przynajmniej do następujących postanowień: osoby nie biorące udziału w dział wojennych będą we wszystkich okolicznościach traktowane w sposób humanitarny, zakazane są wszelkie zamachy na życie i nietykalność cielesną - w tym tortury, zakazane branie zakładników, zakazane arbitralne egzekucje NAKAZANE jest zapewnienie opieki chorym i rannym

II PROT. DODATK (1977) s 469, Rozwija i uzupełnia art. 3 konwencji, a dla sytuacji nie przewidzianych przez obowiązujące prawo mnr odwołuje się do „KLAUZULI MARTENSA Z 1907” - „Zasad ludzkości i wymagań społecznego sumienia”

System weryfikacji postępowania państwa i osób w zakresie norm prawa humanitarnego: obejmuje 2 podstawowe instytucje: mocarstwo opiekuńcze

zgodnie z I Protok: państwo neutralne lub inne nie będące stroną w konflikcie” wyznaczone przez strony w konfl i uznane przez stronę przeciwną oraz zgodziło się na wykonywanie funkcji. Strony mają obowiązek umożliwienie wypełniania mu funkcji Funkcje: zapewnienie poszanow i stosowania norm prawa humanitarnego oraz obrona interesów stron w konflikcie

Obowiązki: oferowanie dobrych usług, opieka nad obywatelami i własnością państwa wojującego w drugim państwie wojującym, opieka nad jeńcami czy czynności kontrolne org Czerwonego Krzyża

REGIONALNE Mechanizmy ochrony praw Człowieka.

Ameryka:System regionalny ma znaczenie SUBSYDIARNE - jak w Europie

W ramach OPA - karta z Bogoty 1948 Amerykańska DEKLARACJA PRAW I OBOWIĄZKÓW CZŁOWIEKA NEW!!! - obowiązki wobec społeczeństwa, rodziców, dzieci i vice versa, kształcenia się, udziłau w głosowaniu, posłuszeństwa wobec prawa, służby wspólnocie narodowi, płacenia podatków itd.

1959 - utw MIĘDZYAMERYKAŃSKIEJ KPCz - w 1970 stała się częścią OPA

1969 - amerykańska KONWENCJA PRAW CZŁOWIEKA powtórzenie Europejskiej Konwencji - różnice w sferze implementacji, obowiązkowa SKARGA INDYWIDUALNA

,SKARGA PAŃSTWOWA - FAKULTATYWNIE, Komisja rozpatruje skargi i formułuje zalecenia dla rządu, Skarga indywid może trafić na forum ZO OPA

AFRYKA OJA 1981 - AFRYKAŃSKA KARTA PRAW CZŁOWIEKA I NARODÓW pkt ciężkości przesunięty na prawa ludów, obowiązki człowieka jego prawa ekonom i społeczne , o „koniecznych” ograniczeniach praw człowieka, podkreśl zasady niedyskryminacji i równości w korzystaniu z praw, charakteryst: obowiązki są ujmowane w sposób ograniczający prawa - obowiązek ochrony wartości kulturowych Afryki, społecznej czy narodowej solidarności czy moralnego popierania dobrobytu społeczności kontrola: słabe mechanizmy , brak organów sądowniczych, sprawozdania / co 2 lat --rozpatrywane przez AFRYKAŃSKĄ KOMISJĘ PRAW CZŁ I NARODÓW KOMISJA MOŻE: interpretować, rozstrzygać spory, działać na rzecz upowszechniania ; możliwość SKARGI PAŃSTWOWEJ I INDYWID - SKARGA PAŃSTWOWA: spór rozstrzygnąć 2 stronnie lub - posłużyć się Komisją Komisja ma za zad rozstrzygnąć polubownie fiasko raport do Zgromadzenia Szefów Państw i Rządów (głównemu organowi OJA) SKARGA INDYWID: Komisja może rozpatrywać tylko wtedy, gdy są liczne - prawdopodobieństwo masowych naruszeń praw człow.

SLAM ; inna rzeczywistość i kultura; wszelkie sfery życia społ reguluje KORAN; specyfika uniemożliwia utworzenie regionalnego systemu ochrony ; podejmuje się nieformalne próby islamizacji praw człowieka np.; Rada Islamska dla Europy -proklamowała w 1981 UNESCO - POWSZECHNĄ ISLAMSKĄ DEKLAR PRAW CZŁ; Inny projekt - KARTA Pr CZł i narodów świata islamskiego - eksperci arabscy w 1986 - Syrakuzy we Włoszech Jedyny dokum międzyrządowy: ARABSKA KARTA PR CZŁOWIEKA - LPA - IX 1994

NIE WESZŁA DO TEJ PORY W ŻYCIE, nie jest rozpowszechniona; Opiera się w znacznym stopniu na Powsz Dekl Pr Czł ; Odstępstwa od Powsz Deklaracji: brak zakazu niewolnictwa, brak swobód religijnych w tym prawa do zmiany wyznania, kontrola: raporty rządowe rozpatrywane przez komitet ekspertów praw człowieka

AZJA-> małe postępy, nie stanowi jednolitego regionu ze wzgl na swą wielkość, cywilizacyjną, religijną złożoność i różnorodność, wyjątkowo mało ratyfikacji mnr instrumentów w tej dziedzinie, brak wspólnego podłoża cywiliz- kulturowego Determinanty specyfiki: kolektywistyczne pojmowanie jednostki, brak tradycji prawa, zwł określającego status jednostki w społeczeństwie tylko rel władza-jednostka, funkcje i struktura państwa oraz stosunek społeczeństwa do państwa, niski stopień aspiracji politycznych ludności, polityczna apatia społeczeństwa

problemy praw człowieka: kwestia wolności, status i znaczenie praw naturalnych

postępujące odrywanie się od odpowiedzialności, problem tolerancji i jej granic

rozrywanie się wcześniej bliskich zjawisk i pojęć - praw czł i moralności - pr człow, ustawodawstwo i życie publ odrywają się stopniowo od norm etycznych

próby kwestionowania samej idei uniwersalizmu praw człowieka, dyskusja o miejsce praw ekonomicznych i społ, ich zakres i relacje z innymi kategoriami praw, do debaty o pr człow. Weszły i ciążą rozmaite deformacje roszczeniowe i formalistyczne , stale rośnie liczba wypaczających zasady ogólne deformacji formalistycznych w zakresie praw człowieka: zagadnienie eutanazji , klonowanie ludzi, koncepcja „parity democracy” - demokracji równościowej Pytanie o granice tych praw: niekoniecznie każde nowe „prawo jest postępem w sferze praw człowieka

3 generacja praw człowieka: I gen : prawa Fundamentalne Obywatelskie Polityczne II gen:

Ekonomiczne Społeczne Kulturalne III gen: Prawa kolektywne - solidarności Prawo do pokoju Do rozwoju Do środowiska naturalnego Do komunikowania się Do wspólnego dziedzictwa ludzkości Do pomocy humanitarnej

Prawo do samostanowienia: Od momentu uchwalenia KNZ stała się normą pozytywnego prawa mnr -> Oba Pakty praw 1966: art. 1

Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych - ZO 16.XII 1966 art. 1 PRAWO WSZYSTKICH NARODÓW DO SAMOSTANOWIENIA: swoboda wyboru statusu politycznego, określania rozwoju gospodarczego, w tym rozporządzania swoimi bogactwami naturalnymi. Dominacja zewnętrzna - brak samostanowienia Droga do niezawisłości - samostanowienia

ZO NZ w XII 1960 DEKLARACJA O PRZYZNANIU NIEPODLEGŁOŚCI KRAJOM I LUDOM KOLONIALNYM - polityczne potwierdzenie zasady prawa i SM - kontekst - dekolonizacja „ uznanie dla słuszności walki narodów kolonialnych i narodów znajdujących się pod obcym panowaniem o realizację ich prawa do samostanow i niepodległości za pomocą wszelkich niezbędnych środków znajdujących się w ich dyspozycji” najszersza definicja zasady SŁYNNA REZOLUCJA 2625!!!!:

ZO NZ z X 1970 - Deklaracja dot ZASAD PRAWA MNR DOT PRZYJAZNYCH STOSUNKÓW MIĘDZY PAŃSTWAMI -zgodnie z KNZ ->potwierdza prawo wszystkich narodów do swobodnego decydowania o swoim statusie polit, gospod, w ujęciu podobnym jak w paktach oraz wylicza następujące sposoby realizacji tego prawa: utworzenie suwerennego i niepodległego, stowarzyszanie się lub połączenie z innym niepodległym państwem bądź obranie jakiegokolwiek innego statusu politycznego , o którym zdecydował swobodnie sam naród -> wszelka próba mająca na celu całk lub częściowe naruszenie jedności narodowej lub terytorialnej któregokolwiek państwa lub kraju, albo jego niepodległości politycznej jest sprzeczna z celami i zasadami KNZ.

Ingerencja Humanitarna: -prawo do niej wywodzi się z art. 51 KNZ - o nieodłącznym prawie do indywidualnej i zbiorowej samoobrony Głównymi przeciwnikami tej zasady są kraje IIIgo świata - podejrzewające kraje które dokonują ingerencji o realizację własnych interesów (np. utrzymanie wpływów) Humanitaryści - uważają to za zagrożenie upolitycznienie prawa humanitarnego czy nawet jego militaryzacja.

MOP Zasady, struktura, mechanizmy Deklaracja Filadelfijska - stała się aneksem do Konstytucji MOP, Rozdz. I -podstawowe zasady działalności organizacji: Praca nie jest towarem; Wolność słowa i zrzeszania się jest podstawowym warunkiem postępu; Ubóstwo, gdziekolwiek jest - stanowi zagrożenie dla dobrobytu wszystkich; Walkę z niedostatkiem należy prowadzić zarówno w granicach kraju jak i współpracy mnr; Każdy człowiek ma prawo do postępu i rozwoju duchowego w warunkach wolności, godności i bezpieczeństwa ekonomicznego, a stworzenie tych warunków powinno stanowić cel wszelkiej polityki narodowej i mnr. MOP ma obowiązek koordynacji współpracy mnr w tym zakresie.

Ograny MOP: Konferencja Ogólna ( MNR KONFER. PRACY) - 3 stronne delegacje / 1raz na rok Rada Administracyjna - 56 os - 3 stronność ( 2:1:1) - ( przedstawiciele 10 najw potęg przemysłowych mają stałe miejsce) Sekretariat ; Mnr Biuro Pracy + Dyrektor Generalny

Działalność MOP: Przyjmuje konwencje(koniec 1997- 181) i zalecenia do konwencji - po uzysk określ liczby ratyfikacji stają się prawem mnr Fakt wystąpienia z MOP nie zwalnia państwa od obowiązku dalszego stosowania norm w konwencjach Wypowiedzenie konwencji - możliwe raz na 10 lat od chwili ratyfikacji Spory dot wykładni i interpretacji - rozstrzyga MTS - ale w praktyce akceptowanej przez państwa członkowskie - interpretacji dokonuje Międzynarod. Biuro Pracy Wyjątkowość Systemu MOP: Rozbudowany i stale udoskonalany mechanizm kontroli realizacji przyjętych konwencji. Ratyfikacja zobowiązuje do 3 obowiązków: Przyjęcie normy, Zagwarantowanie jej realizacji, Okresowe składanie raportów Dodatkowo: Rządy mają obowiązek: przedkładania kompetentnej władzy tekstów tych zaleceń i konwencji, których przyjąć nie ma zamiaru. Obowiązek składania do Biura sprawozdań nt rozwiązań prawnych i praktyki w zakresie regulowanym przez konwencje NIE RATYFIKOWANE PRZEZ PAŃSTWO

PODSTAWOWE MECHANIZMY KONTROLI -> PROCEDURY OGÓLNE Raporty rządowe / raz na 2 lata --do KOMITETU EKSPERTÓW (20) wyławiają różnice między normami MOP, a legislacją narodową--DO KOMISJI STOSOWANIA NORM skład 3 stronny (dyskutuje różnice zauważone przez Komitet Ekspertów) ZAŻALENIA I SKARGI Zażalenia - składane przez ORG PRACODAWCÓW lub ORG PRACOWNIKÓW - PRZECIWKO PAŃSTWU (gdy w sposób niezadowalający stosuje określoną konwencję składane do RADY ADM (pomoc Komitetu Ekspertów) ----zajmuje publiczne stanowisko w danej sprawie ( Polska 1994-95 - 2 zażalenia -konw 87 i 122) Skargi 1 państwa przeciwko innemu państwu - oba ratyfikowały konwencję, RADA może złożyć, Jeden z delegatów na Konfer Ogólną, Przedstawiciel mnr org związkowych RADA tworzy KOMISJĘ ŚLEDCZĄ raport z rezultatów dochodzenia i zalecenia przekazywany przez dyrektora generalnego d-RADY ADM I RZĄDÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W SPORZE

RADA ADM, KONFER. OGÓLNA czuwają nad wykonaniem zaleceń Komisji Śledczej lub decyzji MTS-u

PROCEDURY SPECJALNE - jeden z zasadniczych nurtów działalności; Dot głównie ochrony wolności związkowych KONW. 87 (1948) - procedura ochrony wolności związkowej KONW. 98 (1949) - dot stosowania zasad prawa organizowania się i negocjacji zbiorowych KARGI dot pogwałcenia wolności związkowych rozpatruje: KOMITET WOLNOŚCI ZWIĄZKOWEJ : 3-stronny -> Zgoda państw jest tu ZBYTECZNA, nawet, gdy skarga przeciwko państwu, które nie ratyfikowało KONW 87 czy 98-> KOMITET W Z - formułuje wnioski, zalecenia dla państw -> Zwraca uwagę RADZIE na określone sytuacje -> Zaleca włączenie się KOMISJI ŚLEDCZEJ i POJEDNAWCZEJ ( 9członków) -włączenie się tej Komisji wymaga zgody państwa -strony pozwanej lub uprzedniej ratyfikacji KONW 87 ; KOMISJA ŚLEDCZA I POJEDN - może wizytować na miejscu, formułować wnioski i zalecenia - publikowane.

MOP prowadzi też pomoc techniczną na polu stosowania standardów i szkoleniową dla związkowców, ekspertów rządowych i pracodawców. Normy MOP stanowią swoisty kodeks, wywierający korzystny wpływ na systemy prawa krajowego - wymusza postęp w tej dziedzinie w krajach rozwijających się

NKT konwencje MOP zakaz pracy przymusowej 1930 - Konw nr 29 dot pracy przymusowej lub obowiązkowej (def pracy przymusowej)konw nie dot. Wszelkiej prcy lub usług wymaganych w służbie wojskowej, wchodzących w zakres normalnych obowiązków obywatelskich, ani pracy wymaganej w wypadkach siły wyższej- klęsk, wojny, groźby klęsk1957 konw 105 o zniesieniu pracy przymusowej - zobowiązują się znieść pracę przym lub obowiązk i nie korzystać z niej w jakiejkolwiek postaci: jako środka nacisku lub wychowania politycznego jako metody mobilizowania siły roboczej dla celów rozwoju gosp jako środka dyscypliny pracy jako kary za udział w strajkach jako środka dyskryminacji rasowej, społeczn, narodowej, religijnej prawo do pracy 1964 - Konw nr 122 dot polityki zatrudnienia - każde państwo członk określi i będzie stosować aktywna politykę zmierzającą do pełnego, produktywnego, swobodnie wybieranego zatrudnienia. zasada niedyskryminacji 1951 -Konw 100 dot równości wynagrodzenia kobiet i mężczyzn 1958 - Konw 111 o dyskryminacji w zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu - nie są uważane za dyskryminację wszelkie środki dot osoby, która indywidualnie stanie sią przedmiotem uzasadnionego podejrzenia, że oddaje się działalności szkodliwej dla bezpieczeństwa państwa swoboda zrzeszania się i wolności związkowej 1948 - Konw 87 o wolności związkowej i ochronie praw związkowych - prawo koalicji mają zarówno pracodawcy jak i pracownicy, prawo do tworzenia, przystępowania do organizacji związkowych(zastrzeż: stosowanie się do ich statutów) pr do tworzenia konfederacji i federacji, przystęp do org mnr pracowników bądź pracodawców 1949 - Konw 98 dot stosowania asad prawa w kontekście organizowania się i rokowań zbiorowych - (ochrona pracowników przed dyskryminacją, popieranie procedury dobrowolnych rokowań dla zawierania układów zbiorowych między pracodawc, a pracownikami) wyjątki: Państwo określi zastosow Konw do sił zbrojnych, policji. NIE DOTYCZY: urzędników państwowych 1971- Konw 135 dot przedstawicieli pracowników ( ochrona przed aktami krzywdzącymi, ułatwienia w wykonywaniu funkcji)

1978 - Konw o stos pracy w służbie publicznej - o organizacjach pracowników publicznych, z zastrzeżeniem ich statusu i funkcji przez nich wykonywanych

Sprawa dot PODSTAWOWYCH STANDARDÓW PRACY: Rozważana w społeczności mnr. -> Fundamentalne prawa człowieka w miejscu pracy: pr do stowarzyszania się, pr do rokowań zbiorowych, zakaz pracy przymusowej, zakaz wykorzystywania pracy dzieci, zakaz dyskryminacji 1998 - Mnr Konfer Pracy -> DEKLARACJA O PODST ZASADACH I PRAWACH W PRACY -mechanizm kontrolny - nie karzący a promocyjny ; składanie raportów/co rok ----- do RADY ADM ----cel określenie pomocy dla kraju ; raport globalny - określa globalną sytuację w odnies do każdej kategorii podstawowych praw i zasad - przygotowuje DYR..GEN Biura MOP PRACA DZIECI 1998 - I projekt konwencji o najgorszych formach pracy dzieci wraz za zaleceniem ( obecnie w

Pr czł w strukturze pol. zagr.

W wynkiu ewolucji pol zagr. doszło do -jej uspołecznienia, np. poprzez nacisk na rząd(opozycja, NGOs, media) -konieczność uwzględnienia w pol zagr stos zew których uczestnikami są podmioty pozarządowe. Rządy musza zająć stanowiko w takich kwestiach jak -pr Mn. Nar., migracja zarobkowa, uchodźctwo polit. I z terenów konfliktów, promocja pewncyh praw dla jakieś gr społ. -ale też rządy bywają pod wpływem kół gosp., które olewają pr czł

Pr. czł. A inne zagadnienia polit. Zagr. 1.Pr czł stanowiły istotę konfliktu Wschód-Zachód 2. Stos. Podwójnych standardów jak komuniści je łamali-źle, sojusznicy no trudno 3.Pr. czł. Stały się fundamentem wzajemnej wspołpracy (aby wejść do UE trza przestrzegac jej standardów, odwrotnie w ASEANIE, tam można je sobie olewać) 4.Kraje wsch. Azji oskarżają zachód, ze przez narzucanie swoich standardów naruszają stabilność spol w regionie.

Pr. czł. A terroryzm(uboczne skutki walki z ter.) 1.Ogranicznie swobód obywatelskich 2.Narusznaie norm pr humanitarnego i karnego 3.Wykorzystywanie tych argumentów do zwalczania opozycji(np. w krajach islamskich) i bojowników o wolność(Czeczenia, Ujgurzy w Chinach) 4.wspieranie reżimów, byle tylko walczyły z terroryzmem.

Rodzje i środki polit. Zagr wobec pr.czł. 1.aktywna polit W na rzecz pr. czł. Przy tym dobra syt.w tej dziedzinie w tych państwach 2.dobra sytuacja, ale pasywna polityka 3.zła syt, ale państwo unika polemik na arenie międz.4.państwo sprzeciwia się róznym rozw. Na rzecz pr czł.

Państwa a pr czł.

Przyczyny aktywności USA w dziedzinie pr. czl. -historyczne wywodzące się czasów walki o niepodl. -mocarstwo przywódcze musi mieć jakieś wartości, które inni akceptują -wizja ładu międz. Obejmującego pr czł. I wolności obyw. -potencjał gosp. by te cele realizować Ale też z 2 strony brak ratyfikacji wielu konw(MTK, miny przeciwpiechotne, udział w konfliktach dozwolony od 18 lat, wile konw. MOP

-silne powiązanie pr czł z innymi celami polit zagr( przez to też podwójne standardy)W Europie najaktywniejsza Francja( choć też nie była święta, popierała różne reżimy w Afryce ze względu na swoje interesy), Skandynawia, Austria, Holandia, Szwajcaria, Niemcy.Przeciw nim cała opozycja z chinami na czele. ich argumenty: -zasady suwerenności, róznice ekon, kult i podłoże hist.

Srodki polit zagr na rzecz pr czł. -polityczne(zwracanie uwagi na narusznia, prośby o uwolnienie więźniów, krytyka) -prawne(egzekwowanie zobowiązań umownych, korzystanie z wielostronnych-skargi państ) -gosp.(pomoc finansowa, kredyty, dostęp do rynków, ale też i embargo, ogr tego dostępu,kr -wojskowe(zakaz sprzedaży broni do krajów łamiących pr. czł.)-media

Ponadto -śr.2-stronne(gdy państwo chce osiągnąć swe cele przez bezp. Kontakty)

-sr. Wielostronne przez instrumenty i instytucje międz.)

do tego podział na nagrody i kary (zasada kija i marchewki)

Pr. czł. W pol. Polit. Zagr. dość wysokie standardy pr. czł w Polsce nie idą w parze z akt na arenie międz.) -szeroko objęte pr. czł. W konstytucji -zobowiązania międz. Polska jest stroną 6 gł. Konw. ONZ(Pakty, tortury, pr. dzieci, kobiet, dyskryminacja rasowa) -sukces: uruchomienie misji weryfikacyjnej w Kosowie jak Geremek był bossem w OBWE)-brak zaplecza fachowców dla aktywnej polit. I brak kasy to gł. problemy

Organizacje pozarządowe i ochrona praw człowieka

Org pozarząd. są -obok instytucji prawa wewnętrznego oraz prawa i instytucji mnr - istotnym elementem najszerzej pojętego syst och praw człow.

żywiołowy rozwój: ostatnie 20-30 lat. NGOs stanowiąc swoiste grupy nacisku, odgrywają rosnącą rolę i mają ogromne zasługi w ochronie pr. człow. w wielu krajach świata

podział NGOs: o zasięgu narodowym i mnr (uniwersalnym i regionalnym) / te mnr-to często federacje organizacji krajowych. / org. zajmujące się wyłącznie prawami człow / org prowadzące szerszą działalność np. Kościół Katolicki / org wyspecjalizowane w ochronie pewnych kategorii, specyficznych praw człow.

Org. O podejściu uniwersalnym Najwięcej NGOs skupia się na obronie tradycyjnych praw - wolności i praw obywatelskich, ale obecnie pojawiają się nowe, zajmujące się najnowszymi kategoriami praw. Nie ma uzgodnionej def orga pozarządowej: ogólnie: org niezależna od rządu, dobrowolne członkostwo, nie nastawiona na zysk, nie dążąca do władzy.

Geneza NGOS: Czasy średniowiecza: kościoły i towarzystwa dobroczynne,

Powstanie nowożytnych systemów państwowych: pojawiają się org. Mające za zadanie: krytykę rządów oraz wywieranie zorganizowanej presji na parlamenty i rządy (w kwestiach praw człowieka)Po II wśw: rozkwit odzwierciedla naturę rozwoju społecznego i politycznych praw społeczeństw, zwł wyżej rozwiniętych tendencje tego rozwoju: decentralizacja SM, wzrost znaczenia więzi społecznych, nowoczesne systemy demokratyczne są wrażliwe na presję oddolną-zorganizowanych grup społecznych i opinii publicznej. Problemy praw człow rozpatrywane w SM ulegają upolitycznieniu.

Rozwój NGOs jest niezbędne dla utrzymania pewnej „demokratyczności” życia mnr. - zapobiegają one nadmiernej koncentracji władzy oraz zwracają uwagę na konkretne problemy w rodzaju ochrony środowiska, statusu kobiet, syt dzieci. NGOs uzyskały mnr legitymizację dla swej działalności na mocy: Art. 71 KNZ: „Rada G-S może wydać odpowiednie dyspozycje w sprawie zasięgania opinii pozarządowych org, które zajmują się sprawami wchodzącymi w zakres jej właściwości” (mogą to być org o hcarakterze krajowym bądź mnr)

ONZ(ECOSOC), UNESCO, RE,OPA,OJA - ustanowiły status konsultacyjny(lub obserwatora) dla org najbardziej znanych i zasłużonych. ONZ - REZ nr 1296 - 23 maja 1968 - reguluje status konsultacyjny - określa kryteria dla org, aby mogły uzyskać taki status.(zgodność z celami i zasad NZ, prywatne, niedochodowe, struktura, siedziba, zasięg reputacja mnr)

ONZ: kategorie statusu konsultacyjnego dla NGOs: KAT I - org, które interesują się wieloma dziedzinami działalności NZ i wnoszą istotny wkład, zasięg szeroki KAT II - org, które koncentrują się na wybranych dziedzinach np. na prawach człowieka, zasięg szeroki Status konsult: nadaje specjalny komitet: organ międzyrządowy przy ECOSOC Przynależność do określ KAT wyznacza zakres uprawnień do uczestnictwa w prazach organó: zabierania głosu, prezentacja pisemna stanowiska (w praktyce różnice między KAT są mało widoczne) Status konsult. Jest niezwykle pomocny też dla NGOs- stanowi parasol ochronny wobec władz w miejscu działań.

Amnesty International (AI) - powst: 1961 aby bronić tzw więźniów sumienia, (tych którzy, ze wzgl na swe polityczne, religijne czy inne poglądy, manifestowane bez użycia przemocy, zostali osadzenia w więzieniu, aresztowani lub ich wolność ograniczono w inny sposób) Działania AI: zapewnić więźniom politycznym uwolnienie, sprawiedliwą procedurę sądową zgodnie z normami mnr ,sprzeciwia się stosowaniu kary śmierci, innego niehumanitarnego traktowania metody działania AI: opieka nad osobami więzień adoptowany: mnr kampania: upublicznienie sytuacji więźnia, pisanie listów, pomoc materialna dla rodziny, pomoc prawna wizyty w różnych państwach: „śledczo- badawcze” : rozmowy z przedstawicielami władz, nagłaśnianie procesów więźniów politycznych ulotki, broszury opisujące naruszenia praw roczny Raport AI - opis syt w każdym kraju świata

struktura AI: Mnr Sekretariat(LONDYN) ; sekcje narodowe ( 70 krajów)

Międzynarodowa Federacja LIG praw Człowieka (FIDH) - założ w 1922 Można uznać za I szą mnr organizację pozarządową (jeśli nie liczyć MKCK) Struktura: Tworzy ją ok. 90 lig krajowych (Polska Lig Praw Człowieka), Centrala(Paryż) oraz ligi krajowe.

Status konsult przy: ONZ, UNESCO Status obserwatora: RE, Afrykańska Komisja Praw Człowieka i Narodów. Działalność: prawa człowieka w szerokim ujęciu, opiera się na Powsz Deklar. Priorytet prawom obywatelskim i politycznym 1927 - sformułowała światową Deklarację Praw Człowieka Formy działania: wysyłanie misji do krajów, gdzie ma miejsce pogwałcenie praw człow. (mogą mieć charakter „śledczy”) następstwem jest mobilizacja zagranicznej opinii publicznej na rzecz praw człowieka, wysyła obserwatorów, ekspertów prawnych - starają się brać udział w procesach politycznych, angażuje się w obronę praw mniejszości narodowych i społeczności autonomicznych, działalność edukacyjna i szkoleniowa, przedstawia propozycje rozwiązań i reform instytucjonalnych na forum OM

biuletyny co tydzień

Human Rights Watch (HR Watch) powst w 1978 w związku z procesem KBWE

Bardzo znana i wpływowa org amerykańska: Siedziba w NY Działalność: skrupulatnie śledzi naruszenia pr człow w wielu krajach świata(stała obserwacja 70 krajów)

silnie nagłaśnia przypadki naruszeń, ma silne wpływy w administracji i Kongresie USA - szansa na wpływ na politykę(jej działalność silnie wpłynęła na zainteresowanie USA procesem KBWE), ujawnia naruszenia także w samych USA, zainteresowana całością praw człow, ale specjalizuje się w obronie WOLNOŚCI SŁOWA I PRZEKONAŃ, sprawiedliwością procesu sądowego, prewencji zabójstw na tle politycznym, zapobieganiu torturom, arbitralnemu pozbawianiu wolności, w sprawach cenzury, azylu. Struktura: 5 wydziałów obejmujących Afrykę/obie Ameryki/ Azję/ Bliski E/ obszar KBWE Metody:

misje śledcze w ramach wlk projektów HR W dotycz ważnych problemów tych praw np. prawa kobiet, dotycz więziennictwa, swobody wypowiedzi, prawa dzieci, przekazywania broni reżimom lub organizacjom. Z misji - publikuje raporty Działalność edukacyjna i popularyzacyjna Co roku - HR W Raport

Międzynarodowa Federacja Helsińska na rzecz Praw Człowieka - Struktura:

Zrzesza krajowe KOMITETY HELSIŃSKIE - powstałe w wielu krajach, które podpisały AKT Końcowy KBWE (1 VIII 1975 Helsinki) , Komitety krajowe istnieją w 40 państwach Cel: Nakłonić państwa-strony Aktu do wykonywania wynikających z niego zobowiązań w sferze praw człowieka. Oraz z zobowiązań późniejszych.Działalność: Komitety i Federacja wydają raporty o naruszaniu praw człowieka w krajach KBWE Uczestniczą w procesach sądowych Organizują misje do innych krajów w celu śledzenia konkretnych przypadków, Działalność edukacyjna, Oddziałują na MASS MEDIA w mobilizowaniu opinii publicznej

Uczestniczą w spotkaniach KBWE, Komitet Helsiński w Polsce: ( poprzednikiem był KOR i ROPCiO), publikuje Raporty co roku, organizuje seminaria na szczeblu krajowym i mnr, śledzi poszanowanie praw człow w Polsce, nakłania agendy rządowe do ratyfikacji ważnych mnr instrumentów ochrony praw czł, uczestn w przygotowaniu aktów legislacyjnych

Międzynarodowa Liga na rzecz Praw Człowieka - założ w 1942

Wywarła duży wpływ na rozwój ochrony praw człow w ramach ONZ, zaczynając od sformuowań w KNZ Pewna rola w procesie dekolonizacji(w zakresie praw człow na terytoriach niesamodzielnych) Zajmuje się gł SWOBODAMI OBYWATELSKIMI I STOSOWANIEM ZASADY RZĄDÓW PRAWA

Międzynarodowa Komisja Prawników (ICJ) - powst w 1952; skupia prawników z wielu państw, działa też przez sekcje krajowe, koncentruje się na Upowszechnianiu i Urzeczywistnianiu RZĄDÓW PRAWA, rozległa działalność od edukacyjnej po misje śledcze

Stowarzyszenie przeciw Niewolnictwu - 1839 Działalność: początkowo na rzecz eliminacji wszelkich form niewolnictwa, póżniej pracy przymusowej, obecnie na rzecz: PRAW LUDNOŚCI TUBYLCZEJ - ABORYGENÓW, zwalczanie „nowoczesnego” niewolnictwa (praca dzieci , prostytucja)

Organizacje Humanitarne - oddzielna grupa NGOs -Starają się nieść pomoc dla ofiar masowych naruszeń praw człowieka zwł w sytuacjach różnego rodzaju konfliktów zbrojnych.

Lekarze bez granic i lekarze świata ,początek - inicjatywa francuskich lekarzy oburzonych obojętnością społeczności mnr wobec konfliktu na tle próby secesji biafry (nigeria 1967-1970) działalność: pomoc rannym ofiarom konfliktów i prześladowań, pomoc ofiarom epidemii

Polska Akcja Humanitarna - założ przez Janinę Ochojską - słynie za konwojów humanitarnych w Jugosławii czy Czeczenii

Inne NGOs: aktywne in the field oraz w pracy Komisji Praw Człow NZ

Caritas Int, Pax Romana, Pax Christi...

Funkcje i metody Org Pozarządowych; - wielka ilość tych organizacji ( 1993 Wiedeń - 7000tys!) ; status konsult przy ONZ - 1600

Metody działalności NGOs: , własne ( „prywatne”) śledztwa, , monitoring, , analiza sytuacji praw człow w konkretnych krajach, regionach czy okolicznościach, zbieranie informacji ,ogłaszanie raportów, obecność na procesach sądowych, pomoc bezpośrednia i pośrednia ofiarom, składanie skarg do instyt mnr, lobbyng w kręgach politycznych, organizowanie publicznych debat, uwrażliwianie w różny sposób - gł przez mass media, organizowanie opinii publicznej

Funkcje NGOs procesie mnr ochrony praw człowieka: normotwórcza ->uczestnictwo w wypracowywaniu nowych standardów, inicjatywa lub gotowe projekty aktów do OM, aktywność w toku prac, wywieranie presji na rządy w celu podjęcia prac nad traktatową regulacją jakiegoś problemu, aktywne wspieranie międzyrządowych instytucji lub popieranie tworzenia nowych (przyczyniły się do powołania Wys Kom ds. P CZŁ czy sukcesu konferencji mnr - zakaz stosowania min przeciwpiechotnych czy MTK) implementacyjna -> wczesne ostrzeganie, monitoring, misje śledcze, informują o pogwałceniach szczeg gdy rządy odmawiają współpracy „mobilizacja wstydu” promocyjno- edukacyjna kształtowanie postaw jednostek, społeczności, władz, kursy, seminaria, publikacje, media - dostarczanie inform jednostkom i zbiorowościom o ich prawach f. Prewencyjna do naruszenie dochodzi, gdy obecne NGOs f. Humanitarna pomoc ofiarom naruszeń praw czł - NGOs samodzielnie lub we współpracy z org międzyrządowymi NGOs stanowią dodatkowy, uzupełniający reżim implementacyjny wzmacniający skuteczność ochrony praw człow w wymiarze narodowym i mnr.NGOs wg Kuźniara: Powinny być uważane za jeden z 3 niezbędnych filarów uniwersalnego syst popierania i ochrony praw człow, obok uniwersalnego systemu i filaru państwowego oraz prawa org mnr.

IDEA opracowania mnr dokumentu, który określa status i zapewnia prawną ochronę NGOs 1980 - Komisja P Czł - pracuje nad projektem Podkomisja, 1985 - specjalna Grupa Robocza ( powoł Komisja) do projektu deklaracji -1986 I posiedzenie - GR stała się najdłużej pracującą grupą roboczą w K P CZł NZ, pocz'90 - projekt deklaracji -

każdy ma prawo wspólnie : propagować i zabiegać o ochronę i realizację pr człow na szczeblu mnr i krajowym, znać swoje prawa, poszukiwać, upowszechniać, poglądy i wiedzę

projekt nakłada obowiązki na państwa: (zapewnienie ochrony przed ewentualnymi represjami wobec obrońców pr człow. , trudności - opór nkt państw południa , opóźnianie rozmów. Przełom: 50 rocznica Powsz Dekl Praw Człow 1998 - opór przełamany, 9.12.1998 - ZO NZ przyjęło w formie rezolucji: DEKLARACJĘ O OBROŃCACH PRAW CZŁOWIEKA

2000r KPCz przyjęła rezol w spr powołania - specjalnego przedstawiciela SG NZ ds. obrońców Pczł I szy - HINA JILIANI - Z PAKISTANU Zadania: -sporządzanie raportów o syt działaczy i sposobach zapewniania im ochrony, zbieranie informacji, prowadzenie dialogu z rządami nt Deklaracji

Błędy i słabości NGOs; brak koordynacji, współzawodnictwo, nadużywanie mediów, przeprowadzanie spektakularnych akcji dla rozgłosu, nieprzestrzeganie pewnych reguł

uwikłanie w politykę, NGOs bywają wykorzystywane przez rządy, Korzystając z wolności słowa i przekonań - robią z nich zły użytek: np. pod pozorem swobód religijnych bronią sekt.

Prawa człowieka są - głównym komponentem wspólnego, mnr obszaru wartości, niezależnie od wciąż skromnych rozmiarów tego obszaru

W szerszym ujęciu prawa człowieka są częścią etyki, która ze swymi normami, wartościami ideami moralnymi wchodzi w skład różnych form świadomości w SM.

W polityce zagranicznej i SM wyraźna jest obecność czynnika etycznego.

Obecność moralności na różnych poziomach SM: - Moralność jednostki, polityka, dyplomaty - kieruje się w działaniu poczuciem moralnym - Moralność obywateli - opinia publiczna i presja moralna na polityków i rządy - transmisja wartości moralnych do polityki zagranicznej państw - Występowanie czynnika moralnego w sferze prawa mnr i nkt instytucji mnr - od prawa humanitarnego po sojusze- Specyficzne pierwiastki moralne odnajduje się w polityce różnych grup (systemów) państw

Działania polityczne w sferze mnr implikują ocenę wybór wartości oraz uzasadniane są na potrzeby wewnętrzne i zewnętrzne - w kategoriach dobra, zła, słuszności, niesprawiedliwości.

KOŚCIÓŁ KATOLICKI

Główne doktrynalne źródło pierwiastków etycznych w SM w kontekście praw człowieka

Stało się tak za sprawą papieży: JANA XXIII, PAWŁA VI i JANA PAWŁA II W obliczu powszechnej laicyzacji polityki zagr. głos STOLICY AP. - W FORMIE encyklik, orędzi, apeli zachowuje mnr autorytet moralny. Encyklika: Pacem in terris: „ Narody mają wobec siebie wzajemne prawa i obowiązki, dlatego stosunki między nimi winny układać się wedle zasad PRAWDY, SPRAWIEDLAIWOŚCI, ŻYCZLIWEJ SOLIDARNOŚCI DUCHOWEJ I WOLNOŚCI. To samo prawo naturalne, które rządzi zasadami współżycia poszczególnych obywateli między sobą, powinno kierować również wzajemnymi stosunkami między państwami. Częstymi tematami papieskich wystąpień są: praw człowieka, Sprawiedliwy pokój, Samostanowienie narodów ,Solidarność wobec ubóstwa i nieszczęść dotykających ludzi w różnych regionach Świata JAN PAWEŁ II od początku pontyfikatu wypowiada się na rzecz nowej etyki publicznej obejmującej: Sprawy ochrony środowiska naturalnego , biogenetykę, Problem energii jądrowej. Wielką rolę odegrał w doprowadzeniu do upadku komunizmu - siła moralna jego przesłania

Czynniki rozwoju składnika etycznego i powolna uniwersalizacja jego treści:

Dlaczego? (s 287) Rosnąca współzależność państw- wymusza na państwach etykę powściągliwości. Współzależność tworzy rodzaj odstraszającego sprężenia zwrotnego - odstraszającego od nieetycznego postępowania. Rola opinii. Globalizacja - sprzyja umacnianiu moralności. Wzrost integracji społecznej idzie w parze z wzrostem roli ogólnych, powszechnych norm moralnych. Pojawienie się problemów i zagrożeń globalnych -ich rozwiązanie wymaga zgodnego postępowania i przestrzegania wspólnego kodeksu wartości

od końca ZW zmniejszenie czy wręcz załamanie się roli ideologii w SM - oczyszczenie wartości i norm etycznych z ideologicznego wymiaru - ostatnie spektakularne odwołanie się do wymiaru moralnego w SM - Reagan - 1984 „imperium zła” Umacnianie roli wartości i norm moralnych poprzez - uspołecznienie Stosunków zewnętrznych państw oraz rosnący wpływ społeczeństwa na politykę zagraniczną państwa np. opinia publiczna. W rezultacie ww. zjawisk tworzą się normy i postawy tworzące w sferze moralności mnr wspólne minimum podzielane przez całą społeczność mnr: + odrzucenie wojny - właśnie w sensie moralnym Liga Narodów , NZ, konwencje, instytucje ochrony p. człowieka, mnr agendy świadczące pomoc gospodarczą, techniczną, żywnościową, humanitarną są formalnym wyrazem UNIWERSALIZACJI WARTOŚCI I NORM MORALNYCH, nawet jeśli ograniczają się do ww. minimum.

Problemy praktyki Zagadnienie uniwersalności norm moralnych Polaryzacja Północ- Południe -odmienność systemów etycznych Problem wzajemnych związków polityka -moralność Niektórzy uważają ze większość zagadnień w polityce zagranicznej i w SN ma moralnie neutralny charakter -etyka skuteczności inni uważają, iż etyka polityczna jest etyka odpowiedzialności Realiści -Rząd reprezentuje interesy całości a nie moralne impulsy poszczególnych osób dominacja moralności prowadzi do nieskuteczności i niespójności polityki funkcja moralności jest w tej sytuacji oświecanie i cywilizowanie interesu w oczach własnego społeczeństwa i na zewnątrz Pacyfizm - u jego źródeł leży orientacja moralistyczna w etyce. Moralizm w polityce zagranicznej zakłada że państwa mogą być osadzane według kryteriów moralności indywidualnej . Niekwestionowane postęp w dziedzinie mn ochrony praw człowieka jaki dokonał się w ciągu ostatnich dziesięcioleci zawdzięczamy także rozwojowi moralności mn.

PRAWA CZLOWIEKA W PORZĄDKU MN Prawa człowieka przenikają cale życie mn. Wnikanie i umacnianie miejsca praw człowieka w SM przebiega na dwóch poziomach : prawa mn oraz praktycznej rzeczywistości tych stosunków w rożnych ich dziedzinach KBWE-zasada ze od stopnia przestrzeganie praw człowieka w danym kraju inne państwa mogą uzależnić poziom swych stosunków tym krajem. Wiedeńska Konferencja Praw Człowieka 1993- Przyjęła zasadę ze ochrona wszystkich praw człowieka stanowi uzasadniona troskę wspólnoty MN Rządy nie mogą się już chronić za tarcza suwerenności i nie ingerencji Zjawiska transnarodwowe -współzależność MN wymusza ona stosowanie przez państwa podobnych norm i standardów w rożnych dziedzinach życia a także praw człowieka w porządku mn znajdują się elementy sprzyjające promocji i ochronie praw człowieka a także elementy będące źródłem naruszeń praw człowieka Wg.Hoffmanna są to konflikty etniczne, traumatyczne skutki dążeń do samostanowienia, efekty rewolucji, nierówności ucisku politycznego, terroryzmu państwowego

PRAWA CZLWIEKA I KONFLIKTY ZBROJNE Od 2 wojny maleje liczba klasycznych konfliktów międzynarodowych. Koniec zimnej wojny równa się rozmrożenie antagonizmów.

Konflikty wynikają z problemów etnicznych religijnych z przebiegu granic. O nowych konfliktach wewnętrznych mówi się często ze są pozbawione struktury tzn. ze nie ma czytelnego podziału na walczące strony i nie respektuje się żadnych norm prawa mn Cierpienia ludności cywilnej. Pojecie próżni moralnej. Poszanowanie praw człowieka stanowi warunek pokoju . Pokój sprowadza się w ostateczności do poszanowania nienaruszalnych praw człowieka dziełem sprawiedliwości jest pokój , wojna zaś rodzi się z ich pogwałcenia i łączy się z jeszcze większym pogwałceniem tych praw - Jan Paweł II

Ingerencja Humanitarna: -prawo do niej wywodzi się z art. 51 KNZ - o nieodłącznym prawie do indywidualnej i zbiorowej samoobrony Głównymi przeciwnikami tej zasady są kraje III go świata - podejrzewające kraje które dokonują ingerencji o realizację własnych interesów (np. utrzymanie wpływów) Humanitaryści - uważają to za zagrożenie upolitycznienie prawa humanitarnego czy nawet jego militaryzacja.

Lata 90 zmiany w RB- odwołując się do rozdziału VII Karty (akcja w związku z zagrożeniem pokoju, upoważniła kilkakrotnie „współpracujące z Radą rządy do zastosowania wszelkich koniecznych środków”.Rozwój pomocy humanitarnej - problem bezpieczeństwa biorących w niej udział Przeznaczenie pomocy humanitarnej- -problem bo nie wiadomo kto jest kto.

Operacje typu peace keeping

An agenda for peace - B. Ghali - kwestie dyplomacji prewencyjnej, rola ONZ znaczna.

1998 Rzym - przyjęto status MTK ma on sądzić osoby które dopuścily się ciężkich zbrodni w świetle prawa mn. Kompetencja ma się rozciągać na 4 kat zbrodnii: -przeciwko ludzkości -ludobójstwa - zbrodni wojennych - Zbrodni agresji. Jego kompetencja ma charakter uzupełniający w stosunku do jurysdykcji krajowej. Trybunał może sądzić jedynie tych zbrodniarzy, którzy są obywatelami państwa strony traktatu albo popełnili zbrodnie na terenie takiego państwa chyba ze wszczęcie postępowania zwróci się RB. Trybunał może się zając określona sprawa z inicjatywy państwa prokuratora MTK, RB Jest problem, bo nie wiadomo, kto tych zbrodniarzy ma łapać. Poza tym Bush wycofał podpis Clintona pod traktatem

MN trybunał kryminalny ds. zbrodni wojennych w Rwandzie 1994 Trybunał ds. zbrodni wojennych w Jugosławii

Zasada samostanowienia - od momentu uchwalenia KNZ stała się normą pozytywnego prawa międzynarodowego; oba Pakty z '66 zaczynają się tak samo brzmiącym artykułem - „Wszystkie narody mają prawo do samostanowienia. Na mocy tego prawa mogą one swobodnie określać swój polityczny status oraz swobodnie określać zasady swego gospodarczego, społecznego i kulturalnego rozwoju”. Politycznym potwierdzeniem obowiązywania tej zasady było przyjęcie przez ZO NZ w XII 1969 Deklaracji o przyznaniu niepodległości krajom i ludom kolonialnym; zasadę tę rozszerza jeszcze rezolucja ZO NZ z X 1970, czyli Deklaracja zasad prawa międzynarodowego dotycząca przyjaznych stosunków między państwami, zgodnie z KNZ.Prawo narodów do samostanowienia uzyskało podstawę istnienia dopiero pod koniec 2 wojny światowej wcześniej było tez w karcie atlantyckiej 1941. Ostatecznie zasada samostanowienia w kilku miejscach KNZ.

Równolegle prawo narodów do samostanowienia taktowano jako ogólna zasadę prawa i stosunków. Politycznym potwierdzeniem tej zasady było przyjęcie przez ZO NZ w 1960 r deklaracji o przyznaniu niepodległości krajom i ludom kolonialnym „ uznanie dla słuszności walki narodów kolonialnych i narodów znajdujących się pod obcym panowaniem o realizacje ich prawa do samostanowienia i niepodległości za pomocą wszystkich niezbędnych środków

Deklaracja zasad prawa MN dotyczących przyjaznych stosunków miedzy państwami 1970

Potwierdza prawa wszystkich narodów do swobodnego decydowania o swoim statusie politycznym KBWE -nacisk na aspekt zewnętrzny tzn. na swobodę kształtowania wewnętrznego ustroju politycznego i gospodarczego wiosna ludów 1989 miała związek przede wszystkim z wewnętrznym aspektem zasady samostanowienia.

Pr czł w strukturze pol. zagr.

Państwa a pr czł.

Ponadto -śr.2-stronne(gdy państwo chce osiągnąć swe cele przez bezp. Kontakty)

-sr. Wielostronne przez instrumenty i instytucje międz.)

do tego podział na nagrody i kary (zasada kija i marchewki)

Rozdział III - PAKTY PRAW CZŁOWIEKA I INNE KONWENCJE

OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA W SYSTEMIE NZ:

KONWENCJE- konwencje o niedyskryminacji kobiet - Konwencja Praw Dziecka - konwencje zakazujące różnych form dyskryminacji- Konwencja o zakazie tortur i niehumanitarnego traktowania

KOMITETY (ciała traktatowe - działają na podst konwencji.- korzystają z pomocy Urzędu Wys Komisarza NZ ds. PCz oraz z innych agend NZ i NGOs)

PROCEDURY Rozpatrywanie i ocena sprawozdań - Procedury śledcze - Skargi państwowe - Skargi indywidualne

1. Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych 18.XII.1966

- zakres przedmiotowy zbliżony do Powsz. Dekl. Praw Czł. (nie ma prawa własności i ubiegania się o azyl) ale są:- zakaz pozbawienia wolności w razie nie wywiązania się ze zobowiązań umownych - nakaz humanitarnego traktowania osób pozbawionych wolności - postanowienia dot. praw dziecka i mniejszości zależności między zasadą samostanowienia a fundament. prawami czł.:1) dominacja zewn. - brak samostan. i w praktyce nie przestrzeganie praw czł.2) droga do niezawisłości - prowadzi przez walkę o prawa i swobody indywid. Art.1.ogólne zas. ochrony praw czł. Art.2. zobowiązanie przestrzegania zasady niedyskryminacji Art.3. równe prawa mężczyzn i kobiet do korzystania z praw wymienionych w pakcie Art.4. prawa czł. w sytuacjach nadzwyczajnych

- w wypadku wyjątkowego niebezp. Można zawiesić stosowanie tego paktu, ale nie wszystkich praw, np. prawa do życia, - kryteria „sytuacji wyjątkowych” (s.105) 3 stopniowy system implementacji: - zobowiązanie państw do sprawozdań (ocena przez Komitet Praw Czł) - skargi państwowe (gdy pań. zadeklaruje do atr. 41 kompetencje KPC) - skargi indywidualne (I protokół fakultatywny, wymagaj. oddzielnej ratyfikacji, uznający kompetencje KPC) II protokół fakultatywny - ZO NZ 1989 - o zniesieniu kary śmierci (Polska nie przystąpiła)

2. Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych 18.XII.1966 - rozbudowane i precyzyjne formuły, często określające konkretne kroki - prawo do pracy (sposoby zapewnienia go przez państwo) w sprawiedliwych i korzystnych warunkach, do strajku - tworzenie i przystęp. do zw. zawod. - prawo do zabezpieczeń społ, ochrony zdrowia fizyc. i psych.. - „podstawowe prawo każdego do wolności od głodu” - prawo do nauki, uczestnictwa w życiu kult., - progresywność paktu - prawa te będą realizowane stopniowo, w miarę możliwości - system kontroli - przedkładanie sprawozdań do Sekret. Gen. NZ - rozpatrują: R G-S I Komitet Praw Gosp. Społ. i Kult.

INNE INSTRUMENTY MIĘDZYNARODOWE

1) ZBRODNIA LUDOBÓJSTWA: XII 1948 ZO NZ - KONW W SPR ZAPOBIEGANIA I KARANIA ZBRODNI LUDOBÓJSTWA popełnione podczas pokoju i wojny - stanowi zbrodnię

def: czyny dokonane w „zamiarze zniszczenia w całości lub w części grup narod, etnicz, rasowych, religijnych; karze podlega też : podżeganie, usiłowanie, zmowa, współudział ; państwa zobow się do wprowadzenia odpowiednich przepisów prawnych sądzenie czynów: przed trybunałem państwa gdzie dokonano czynu lub w Mn Tryb Karnym *nie ma skutecznych mechanizmów egzekwowania* MTK - RZYM 1998

XI 1968 ZO NZ - KONW O NIESTOSOWANIU PRZEDAWNIENIA WOBEC ZBRODNI WOJENNYCH I ZBRODNI PRZECIWKO LUDZKOŚCI.

XII 2000 - UE - KARTA PRAW PODSTAWOWYCH - SZCZYT NICEJSKI

- PRAWO DO ŻYCIA -prawo do życia wyłącznie w kontekście - zakazu kary śmierci - otwiera to drogę do zadawania śmierci w inny sposób- np. eutanazja

2) DYSKRYMINACJA RASOWA XII 1965 - ZO NZ - KONW W SPR LIKWIDACJI WSZELKICH FORM DYSKRYMINACJI RASOWEJ To jeden z najważniejszych instrumentów prawno - mnr ochrony praw czł. Jest traktatem mnr, tworzy prawa i obowiązki dla stron - Odrzuca wszelkie doktryny o wyższości jednej rasy nad drugą.

- Definicja Dyskr Rasowej: wszelkie zróżnicowanie, wykluczenie, ograniczenie lub uprzywilejowanie z powodu rasy, koloru skóry, urodzenia, pochodz narodowego, lub etnicznego - mające związek z uznaniem lub korzystaniem z praw czł. i podstaw. Wolności. Potępia wszelkie formy dyskryminacji (szczeg segregacji i apartheidu) Państwa - strony potępiają i zobowiąz się prowadzić wszelkimi środkami politykę likwidacji dyskryminacji rasowej oraz popierania zrozumienia między państwami Kontrola mnr wykonań konw: - utworzenie Komit. ds. LIKWIDACJI DYSKRYMINACJI RASOWEJ - 18 ekspertów/na 4 lata ; państwa-strony zob się do przedkładania SG NZ, dla rozpatrzenia przez Komitet - SPRAWOZDANIA ze środków ustawod, sądowych, administr i innych - jakie przyjęły SKARGA PAŃSTWOWA - 1 PAŃSTWA NA INNE pań -strona - nie wprowadza w życie postanowień konwencji Fakultatywnie - możliwość zgody na uznanie kompetencji komitetu do rozpatrzenia SKARG INDYWIDUALNYCH spory państw mogą oddawać jednostronnie do MTS

INNE KONWENCJE dot DYSKRYMINACJI:

XI 1973 - ZO NZ - KONWENCJA O ZWALCZANIU I KARANIU ZBRODNI APARTHEIDU Konw kwalifikuje Apartheid jako zbrodnię w obliczu prawa mn i zbrodnię przeciwko ludzkości

KONTROLA: 3 członków KPCz NZ KPCz upoważniona do : sporządzania list osóg, org, instytucji - podejrzanych o popełnienie tej zbrodni.

1981 -ZO NZ - DEKLARACJA O ELIMINACJI WSZELKICH FORM NIETOLERANCJI I DYSKRYMINACJI NA PODSTAWIE RELIGII LUB WYZNANIA

swoboda wyboru religii, zakaz dyskrym przez państwo, instytucje, a nawet indywid osoby.

brak instrum kontroli, tylko „przedmiot zainteresowania KPCz i Podkomisji”

XII 2000 -UE - KARTA PRAW PODSTAWOWYCH - SZCZYT NICEJSKI Nie jest prawnie wiążąca, rozszerzenie kryteriów na podstawie których zakazuje się dyskrymin.: cechy genetyczne niepełnosprawność wiek orientację seksualną

3) MNIEJSZOŚCI NARODOWE

Szczyt KBWE KOPENHAGA 1990 - II spotkanie Ludzkiego Wymiaru- przełomowe postanowienia dot mniejszości narod: „kwestie dot mniejszości narodowych można rozstrzygnąć jedynie w demokratycznych strukturach politycznych opartych na praworządności, z funkcjonującym niezawisłym sądownictwem” - „przynależność do mniejsz narod jest sprawą indywidualnego wyboru osoby, z dokonania takiego wyboru nie może wynikać żadne upośledzenie” - prawo do swobody wyrażania, zachowania i rozwij kultury, tożsam. etnicznej, języka, religii. Państwa zobowiąz się do ochrony tożsamości dzięki stwarzaniu możliwości w zakresie oświaty, języka, kultury, religii oraz respektowaniu praw osób z mn nar do uczestnictwa w życiu publicznym. NZ (w Powsz Dekl PCz - tylko w trakcie prac; Art. 27 Pakt Polityczny)

XII 1992 - ZO NZ - DEKLARACJA O PRAWACH OSÓB NALEŻĄCYCH DO MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH LUB ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH LUB JĘZYKOWYCH. 1995 - KPCz - Tworzy przy PODKOMISJI SPECJALNĄ GRUPĘ ROBOCZĄ, ma za zadanie ochronę praw osób należących do mniejszości.

RE - KONWENCJA RAMOWA DOT OCHRONY MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH najnowszy instrument systemu RE ; zainteres od samego początku istnienia - zwł w pracach zgromadzenia RE ; od pocz lat 90 prace studyjne ; I projekt - komisji Weneckiej - Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji Przez Prawo ; Inspiracja dokumentem Kopenhaskim KBWE z 1991 ; 1992- RE- Europejska Karta Języków regionalnych i mniejszościowych; szczyt wiedeński RE z 1994 - DEKLARACJA SZCZYTU NA TEMAT MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH - mniejsz narod, powstałe w Europie w wyniku wstrząsów dziejowych, powinny być chronione i szanowane tak, by przyczyniać się do stabilizacji i rozwoju. Komitet Ministrów przygotowuje dokument ramowy XI 1995 KONWENCJA WYŁOŻONA DO PODPISU ->KONW. Jest wiążącym dokumentem, lecz nie formułuje konkretnych praw lecz zasady, do których przestrzegania zobowiązują się państwa- sygnatariusze. Państwa mają możliwość stopniowej implementacji. NIE MA DEFINICJI MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH. Ochrona mn narod oraz praw i wolności jest integralną częścią mnr ochrony praw człowieka. ( Str 192 ) Oprócz praw dokument zawiera też obowiązki przedstaw mniejszości. Nadzór - Komitet Ministrów RE wspomagany przez Komitet Doradczy. Państwa mają na życzenie składać informacje dot implement konwencji. Konw otwarta dla państw spoza RE.

4) DYSKRYMINACJA KOBIET

ONZ poświęca wiele uwagi, ogłaszała MNR Rok Kobiet: 4 razy Światowe Konferencje: PEKIN 1995 -------- 1985 NAIROBII - „strategia na rzecz Awansu Kobiet” oraz Fundusz Rozwojowy NZ nrz. Kobiet - UNIFEM ; NZ ma zwłaszcza na uwadze: promocję równości kobiet i mężczyzn, zwalczanie dyskryminacji w sferze zatrudnienia, edukacji, upośledzenie ekonomicznego, zwalczanie przemocy i eksploatacji Konwencje: Konw o prawach politycznych kobiet - 1952; Konw o obywatelstwie kobiet zamężnych 1957 ; ZO NZ Deklar o eliminacji dyskryminacji kobiet i na jej podstawie XII 1979 - KONWENCJA O ELIMINACJI WSZELKICH FORM DYSKRYMINACJI KOBIET - Def dyskryminacji kobiet, potępienie dyskrym, podjęcie przez państwa zobowiązań do przyjęcia wszelkich środków eliminujących dyskr i wprowadzających faktyczną równość Zobow państw do: podjęcia środków we wszelkich dziedzinach życia społecznego, prowadzenia polityki likwidującej dyskryminację, zapewnienia równych praw politycznych i obywatelskich (także do ekonom, społecznych i kulturalnych) Podjęcie środków znoszących handel i wykorzystywania kobiecej prostytucji... Art. 14 - poświęcony kobietom żyjącym i pracującym na wsi KONTROLA: sprawozdania / 4 lata - do KOMITETU DS. ELIMINACJI DYSKRYMINACJI KOBIET (23 ekspertów) można przekazywać spór do MTS

KOMITET zbiera się to w Wiedniu, to w NY - analizuje raporty, formułuje sugestie i zalecenia oraz zalecenia ogólne do wszystkich rządów 1999 ZO NZ przyjęło PROTOKÓŁ OPCYJNY - rozpatrywanie SKARG INDYWID.

5) PRAWA DZIECI: 1924 Genewska Deklaracja praw dziecka , NZ - 1946 - UNICEF , 1958 - ZO NZ - Deklaracja praw dziecka , 1978 - Polski projekt Konwencji w KPCz

20 XI 1989 KONWENCJA PRAW DZIECKA - dziecko - każda istota ludzka poniżej 18 r ż ; ogólna zasada: KAŻDA DECYZJA DOT DZIECKA MUSI BRAĆ POD UWAGĘ WYŻSZY INTERES DZIECKA art. o odpowiedzialności, prawach i obowiązkach rodziców , zakaz oddzielenia od rodziców, do życia, do tożsamości, wolności myśli, sumienia, poglądów, informacji...

ochrona zdrowia, pr do wypoczynku, pr do info o regułach adopcji , ochrona przed wyzyskiem ekonomicznym, przeciwko formom eksploatacji, torturom , handlowi dziećmi, Państwo ma chronić dzieci przed wszelkimi formami przemocy KONTROLA: KOMITET PRAW DZIECKA ( 18 ekspertów) Sprawozdania / 5 lat (rozpatrywać może pomagać UNICEF I INNE AGENCJE WYSPECJAL; DEBATA- zauważenie słabości i uchybień - Komitet formułuje wnioski, sugestie, rekomendacje PROTOKOŁY FAKULTATYWNE DO KONW PR DZIECKA 1994 - kpcz: I - podniesienie limitu udziału w konfliktach zbrojnych z 15 do 18 lat II - cel- zwalczanie dziecięcej prostytucji, pornografii i handlu dziećmi praca dzieci w ramach systemu mop pod wpływem alarmujących wiadomości z różnych części świata ogromna rola ngos oraz mediów - globalnych marsz dzieci - dotarł do genewy podczas mnr konf pracy 1998 - i projekt konwencji o najgorszych formach pracy dzieci wraz za zaleceniem ( obecnie w konsultacji) ( obejmuje: niewolnictwo, prostytucję, pornografię. Zmuszanie dzieci do takich prac i innych - byłoby uważane za podlegające karaniu przestępstwo. Głównym zadaniem rządów- podjęcie narodowych programów zwalczania najgorszych prac dzieci.

XII 2000 -UE - KARTA PRAW PODSTAWOWYCH - SZCZYT NICEJSKI symptomatyczne ujęcie praw dziecka a zwł relacji dzieci - rodzice; odmiennie od Konw Pr Dz 1989 - w wychowaniu dziecka przyznaje się prymat „anonimowym władzom publicznym”, które są uprawnione do określania interesów dziecka; nie ma ani słowa o odpowiedzialności bądź prawach rodziców w kontekście ochrony czy opieki nad dzieckiem; rodzice występują w postaci prawa dziecka do utrzymywania za nimi stałych związków o ile nie jest to sprzeczne z jego interesami.

6) TORTURY XII 1984 ZO NZ - KONW PRZECIWKO TORTUROM I INNYM FORMOM OKRUTNEGO, NIELUDZKIEGO ALBO PONIŻAJĄCEGO TRAKTOWANIA LUB KARANIA.

Def tortur: każde działanie, poprzez które świadomie powoduje się u osoby dotkliwy ból lub cierpienie, fiz lub psych., szczeg w celu uzyskania od niej lub od osoby 3 informacji albo zeznania.

Żadne wyjątkowe okoliczności nie mogą być usprawiedliwieniem dla tortur KONTROLA:

możliwość składania SKARGI PAŃSTWOWEJ LUB INDYWID. - FAKULTATYWNIE sprawozdania; organ kontrolny: KOMITET PRZECIWKO TORTUROM (10 ekspertów)

NEW!!! Komitet ma INICJATYWĘ w zakresie zbierania informacji w razie uzyskania uzasadnionych danych o stosowaniu tortur. - procedura ma poufny charakter. Spory przez każdą ze stron do MTS 2002 - Protokół fakult do konw przeciwko torturom - ustanawia mechanizm kontrolny ad hoc (niezależne inspekcje mnr i narodowe)

1987 - Rada Europy - KONWENCJA O ZAPOBIEGANIU TORTUROM ORAZ NIELUDZKIEMU TRAKTOWANIU LUB KARANIU nie tworzy nowych praw czy zasad ; nowy mechanizm weryfikacji przestrzegania zapisanego w art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka zakazu tortur., nieludzkiego traktowania lub karania; powołuje EUROPEJSKI KOMITET ZAPOBIEGANIA TORTUROM - KOMITET dokonuje wizyt, bada jak są traktowane osoby pozbawione wolności, ma je chronić przed torturami; Pań strony są zobowiązane zezwolić Komitetowi na podejmowanie wizyt wszędzie gdzie na obszarze ich jurysd przebywają osoby pozbawione wolności; Wizyty ad hoc lub okresowo-. z wizyty - poufne sprawozdanie - z zaleceniami przekazywane stronie rządowej; gdy rząd odmawia współpracy - Komitet może upublicznić; Raport ogólny raz do roku - do głównych organów RE

PRACE KODYFIKACYJNE W TOKU - konwencje pokrywają niemal wsz. Kat i aspekty ochrony praw czł. - obecnie - faza doskonalenia i konkretyzacji norm i uprawnień - powst. 70 konwencji, także poza ONZ, obejmujących kilkanaście kat. pr. Czł - 1986 ZO NZ - zasady przy podejmowaniu inicjatyw normotwórczych: zgodność z dotychczas. dorobkiem w tej dziedz.

zasadnicze z pkt widzenia godności wart. os. Ludzkiej ; precyzja w określeniu nowych praw i obow; opatrzenie nowych norm w skuteczny mechanizm kontrolny; dążenie do uzyskania jak najszerszego poparcia mn - 1990 konw o ochronie robotników migrantów i ich rodzin (nioe weszła w życie, bo nie osiągnęła wymaganej liczby ratyfik - 19 na 20 wymag.) - 2002- prot. dodatk. do konw przeciw torturom - ustanow mechanizm kontrolny ad hoc - prace nad deklar o prawach ludności tubylczej - m.in. mechanizm rozstrzygania sporów między ludnością tubylczą a władza publiczną - mają być ukończone w 2003 - prace nad ustanowieniem mechanizmu ochrony osób przed uprowadzeniami, deklaracja o ochronie osób przed uprowadzeniami - 1994 ZO NZ

PRAWNOMIĘDZYNAR. PODMIOTOWOŚĆ JEDNOSTKI - podmiotem pr mn jest ten, kto posiada pr i obow wynikające bezpośrednio z norm pr mn, a więc kto jest adresatem norm pr mn

1. podmiotowość jednostki jako rezultat jej praw - system LN - ochrona mniejszości nar

- podstawowe znaczenie - skarga indywidualna - w Europ Konw Pr Czł i Podst Woln (decyzja Eur Tryb Pr Cz - wiążąca dla pań., przeciw któremu była skarga) - Konw Pr Czł ONZ i prot fakult do Paktu Pr Polit i Obyw

2. podmiotowość jednostki jako rezultat jej obowiązków i odpowiedzialności

- pociąganie do odpow. prawnomiędzynar.-> Trybunał norymberski (i tokijski ) - zbrodnie przeciw pr mn są popełniane przez ludzi a nie abstrakcyjne podmioty -> I konw genewska - ściganie i osądzanie osób podejrzanych o popełnianie ciężkich naruszeń pr humanit -> I prot dodatk 1977 - Mn Komisja Śledcza - karanie sprawców naruszeń pr human -> konw ONZ 1948 - karanie zbrodni ludobójstwa -> Konw haska o ochronie dóbr kult w razie konf zbroj 1954 - 1998 ustanowienie stałego Mn Trybunału Karnego - nowe zjawiska - przestępczość mn i terroryzm -> ONZ 2000 - konw o zwalczaniu zorganizowanej przestępczości mn

Przez lata olewano prawa człowieka ze względu na odmienne praktyki w dziedzienie praw człowieka i ze względu na ryzyko wojny Wschód-Zachód. Jedynie na forum ONZ o tym się mówiło. KBWE miało to zmienić, ale ZSRR nie chciało słyszeć o pr. Czł. Sprawy humanitarne umieszczono w 3 koszyku. USA też dość pasywne.

Akt końcowy z 1975: -Poszanowanie pr. czł. i wolności myśli, sumienia, religii lub przekonań -efektywnym korzystaniu z obywatelskich, ekon., pol., społ.kult. i innych praw i wolności. -wszystkie narody mają samodzielnie pr. do określenia swego wew. statusu polit.

I to tyle, nie było mechanizmu kontroli nad prawami czł. Zmiana polityki za Cartera. Idea popierania pr.czł. Fiasko konf. W Belgradzie 77-78.

Madryt 80-83-bez sukcesów, ale - potwierdzenie pr. czł. Zgodnie z duchem Helsinek -prawa związkowe w tym do strajku -techniczne ułatwienia w wyjazdach za granice Ottawa 85, Berno 86 znowu nic.

Wiedeń XI 86-I 89 -wolność wyznania, informacji, swobodny przepływ ludzi, niedyskr. Mn. Nar. -mechanizm ludzki wymiaru KBWE Paryż 89 bez znaczenia dla pr. czł.

Kopenhaga VI 90r.-wola narodu jest podstawą autorytetu i prawowitości wszelkiej władzy

-rządy prawa, pluralizm pol., wolne wybory, samorządność lok., niezawisłe sądownictwo, możliwośc uczestniczenia w życiu polit. -katalog klas. Pr. Czł. -pr. Mn. Nar.do zach. Tożsamości kult .etn. jez. i rel. -możliwość modyfikacji mechanizmu ludzkiego wymiaru

Paryż 90 Karta Nowej Europy

Moskwa 91r. -rozszerzenie katalogu pr. Czł.(m.in. niezależność wymiaru spr .równe pr. kobiet i mężczyzn,pr. niepełnosprawnych, wolnośc słowa, prawa więźniów) -postanowienia dot. Implementacji l. Wymiaru -misja expertów

Helsinki 92r -ustanowienie komisarza ds. mn. Nar. Zmiana nazwy na Biuro Instytucji Demokratycznych i Pr. Czł. (ODIHR)

Składniki OBWE jak ochrony praw czlowieka 1.standardy - zasady i konkretne pr.o które wzbogacano katalog pr. czł. 2.instrumenty -organy OBWE (Rada, Stała Rada, Urzędujący Przewodniczący) -konf. Przeglądowe, Spotkania Implementacyjne na t. Zagadnień L. Wymiaru, ODIHR, Urząd Wys. Kom., misje OBWE(zadania stwierdzenie faktów, sporządzanie raportów, pomoc w tworzeniu inst. Demokr.i ochr. Pr. czł.

Specyfika systemu OBWE w sferze ludzkiego wymiaru -nie opiera się na podstawie prawnomiędzynarodowej, lecz na zobowiązaniach polit. -Obowiązuje państwa już w momencie przyjęcia zbędna ratyfikacja -integralny charakter. Obejmowanie całego kalalogu pr czł. -pr czł pozostają w zw. Z innymi kwestiami SM bezp. Współr, dobrosąsiedztwa i stos. Gosp. -skutecznośc upolitycznienia jako cechy syst. Pr czł. wynika z ze względnej jednorodności cywil. I ustr.i więzów współzależności.

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności 4.XI 1950 i 11 protokołów dodatkowych

Europejska karta socjalna 1961 i jej zmodyfikowana wersja

Europejska konwencja o zapobieganiu torturom 1987

System RE jest najskuteczniejszy

Nie można stać się członkiem RE nie przystępując do konwencji z 1950

Artykul 3 Każdy członek Rady Europy uznaje zasadę praworządności oraz zasadę, Iz wszystkie osoby pozostające pod jego jurysdykcja korzystają z praw człowieka i podstawowych wolności; musi tez szczerze i wydatnie współpracować dla urzeczywistniania celu Rady określonego w rozdziale I.

Artykuł 1 Celem Rady Europy jest osiągniecie większej jedności miedzy jej członkami, aby chronić i wcielać w życie ideały i zasady, stanowiące ich wspólne dziedzictwo, oraz aby ułatwić ich postęp ekonomiczny i społeczny. Cel ten będzie urzeczywistniany za pośrednictwem organów Rady w drodze omawiania wspólnych problemów, przez zawieranie porozumień i wspólne działanie w sprawach gospodarczych, społecznych, kulturalnych, naukowych, prawnych i administracyjnych, jak również przez przestrzeganie i rozwój praw człowieka i podstawowych wolności. Sprawy dotyczace obrony narodowej nie wchodzą w zakres kompetencji Rady Europy.

System ochrony praw człowieka jest dostępny jedynie dla państw w pełni demokratycznych.

Subsydiarny charakter RE w stosunku do systemów wewnątrzpaństwowych. W pierwszej kolejności do władz, a zwłaszcza do sądów państwowych należy ochrona praw człowiek i podst. wolności.

Zakres przedmiotowy konwencji: P. do życia, zakaz tortur, zakaz nieludzkiego traktowania, zakaz niewoli, poddaństwa, pracy przymusowej, p. do wolności i bezpieczeństwa osobistego P. do wolności sumienia, wyznania p. do dochodzenia swych praw, gdy zostały naruszone p. do własności obowiązek organizowania wolnych wyborów, zakaz orzekania i wykonywania kary śmierci (protokół nr 6 ) Konwencja przewiduje możliwość wprowadzenia pewnych ograniczeń

Artykuł 11 WOLNOŚĆ ZGROMADZANIA SIĘ I STOWARZYSZANIA SIĘ 1. Każdy ma p. do swobodnego, pokojowego zgromadzania się oraz do swobodnego stowarzyszania się, włącznie z prawem tworzenia związków zawodowych i przystępowania do nich dla ochrony swoich interesów. 2. Wykonywanie tych praw nie może podlegać innym ograniczeniom niż te, które określa ustawa i które są konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa państwowego lub publicznego, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwu, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób. Niniejszy przepis nie stanowi przeszkody w nakładaniu zgodnych z prawem ograniczeń korzystania z tych praw przez członków sił zbrojnych, policji lub administracji państwowej

Artykuł 15 UCHYLENIE STOSOWANIA ZOBOWIĄZAŃ W STANIE NIEBEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO 1. W przypadku wojny lub innego niebezpieczeństwa publicznego zagrażającego życiu narodu, każda z Wysokich Układających się Stron może podjąć środki uchylające stosowanie zobowiązań wynikających z niniejszej Konwencji w zakresie ściśle odpowiadającym wymogom sytuacji, pod warunkiem, że środki te nie są sprzeczne z innymi zobowiązaniami wynikającymi z prawa międzynarodowego. 2. Na podstawie powyższego przepisu nie można uchylić zobowiązań wynikających z artykułu 2, z wyjątkiem przypadków śmierci będących wynikiem zgodnych z prawem działań wojennych oraz zobowiązań zawartych w artykułach 3, 4 (ustęp 1) i 7. 3. Każda z Wysokich Układających się Stron, korzystając z prawa do uchylenia zobowiązań, poinformuje wyczerpująco Sekretarza Generalnego Rady Europy o środkach, które podjęła oraz powodach ich zastosowania. Informować będzie również Sekretarza Generalnego Rady Europy, kiedy podjęte środki przestaną działać, a przepisy konwencji będą ponownie w pełni stosowane.

System implementacji konwencji opiera się na kilku założeniach:

1.Prawa chronione konwencją dotyczą jednostek bezpośrednio, tzn. bez pośrednictwa przepisów wykonawczych w ustawodawstwie wewnętrznym ( art.25 umożliwia składanie skargi każdej osobie, organizacji pozarządowej lub grupie jednostek, które uważają, iż stały się ofiarą naruszania praw ustanowionych w konwencji

2.Gwarancje kolektywne (art24- możliwość wnoszenia skargi państwowej - może to uczynić

Każde państwo - strona przeciwko jakiemukolwiek innemu państwu- stronie, które naruszyło przepisy konwencji)

3.Stosowanie konwencji rozciąga się na wszystkie jednostki znajdujące się na terytorium podległym jurysdykcji państw stron (nie tylko ob. Tych państw)

Skarga indywidualna jest fakultatywna, ale wszystkie państwa uznają art. 25

W celu interpretacji art.24 i 25 konwencji powstał i jest stale rozbudowywany skuteczny mechanizm kontroli - system został zreformowany protokołem nr.11 z 1994 w miejsce dotychczasowych instytucji :Komisji Praw Człowieka i ETPCzł powstał jeden organ Trybunał obecnie decyduje on o możliwości rozpatrzenia danego wniosku (wcześniej była to rola Komisji)i wydaje orzeczenie Komitet Ministrów nadal czuwa nad wykonywaniem orzeczeń Trybunału. Trybunał składa się z sędziów, których liczba odpowiada liczbie państw- stron konwencji, sędziowie (spośród kandydatów przedstawionych przez państwa) wybierani są przez zgromadzenie parlamentarne na 6 lat.Trybunał składa się z komitetów ( 3 sędziów), izb po 7, Wielka Izba 17 sędziów)

Komitety wstępnie rozpatrują skargi pod kątem jej dopuszczalności,jeśli uznają ją za dopuszczalną trafia do izby, gdy skarga znajduje się w izbie może dojść także do rozstrzygnięcia polubownego, jeśli nie to izba wydaje orzeczenie, w którym stwierdza, czy nastąpiło naruszenie i orzeka o zadośćuczynieniu.

Skarga może trafić do Wielkiej Izby na wniosek samej izby lub odwołanie się stron.

Efektem wyroku Trybunału jest konieczność dostosowania ustawodawstwa do konwencji i ewentualne zadośćuczynienie.

Skargi do Strasburga dotyczą: 1. Prawa do życia 2.Zakazu tortur i nieludzkiego traktowania 3.Prawa do własności bezpieczeństwa osobistego 4.Prawa do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie przez bezstronny i niezawisły sąd.5.Prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego 6.Prawa do wolności wyrażania opinii

Ważną rolę w tym systemie odgrywa (będąca częścią Sekretariatu RE ) Dyrekcja Praw Człowieka lata 50 powstała. Podlega bezpośrednio Sek.Gen Re i jest zapleczem logistyczno - intelektualnym dla całego Sekretariatu w zakresie jego zadań wynikających wprost że statutu RE, wspiera prace różnych ciał międzyrządowych działających w sferze praw człowieka w łonie Rady, przygotowuje studia i publikacje, działa na rzecz promocji praw człowieka

Formą współpracy międzyrządowej w ramach RE na rzecz Praw człowieka jest też Komitet Zarządzający Praw Człowieka, w którego skład wchodzą wyżsi urzędnicy państw członkowskich i który jest odpowiedzialny przed KM RE, wypracowywuje projekty nowych instrumentów oraz nowych konwencji

1961 - Europejska Karta Socjalna Turyn Uzupełnia Konwencję o ochronie praw człowieka jest odpowiednikiem PPGSiK. Karta i protokół dodatkowy z 1988 ustanawiają listę praw społecznych obywateli oraz zasad polityki społecznej państw.

Ochrona ustanowionych przez Kartę dotyczy tylko obywateli państw, które są jej stronami.

Mechanizm Kontrolny: Dwa komitety 1.Niezależnych Ekspertów- analizuje raporty rządów i formułuje wnioski przesyłane do drugiego komitetu, który na jej podstawie formułuje własny raport 2.Rządowy

Na podstawie tego raportu KM ma p. większością 2/3 udzielić rządom zaleceń, które i tak nie są wiążące. 1988 protokół dodatkowy - wszedł w życie 1992 poszerza katalog praw ekonom- społ. o zasadę niedyskryminacji w zatrudnieniu i zawodzie że względu na płeć, p. osób w podeszłym wieku do ochrony socjalnej. 1992 Protokół dodatkowy ustanowił system skarg zbiorowych- na jego mocy m-n org. pracowników i pracodawców i ich reprezentatywne organizacje krajowe mające status konsultacyjny przy RE mogą składać skargi dotyczące braku wypełniania przyjętych w Karcie zobowiązań. Skarga może zakończyć się zaleceniem KM niewiążącym

1987 RE konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu weszła w życia 1989 Ustanawia mechanizm weryfikacji zapisanego w art. 3 europejskiej konwencji praw człowieka zakazu tortur w tym celu powołano do życia Europejski komitet zapobiegania torturom(okresowe wizyty w miejscach przymusowego odosobnienia, sp.zdania poufne trafiają do strony rządowej. Raz do roku raport ogólny.

1992 Europejska Karta języków regionalnych i mniejszościowych

1995 Konwencja ramowa dot. mniejszości narodowych

Formułuje zasady do przestrzegania, których zobowiązują się sygnatariusze, państwa mają pewien margines do uznania i możliwości ich stopniowej implementacji. Tekst nie zawiera definicji pojęcia mniejszości narodowe. Jest ona pierwszym prawnie wiążącym dokumentem m-n dot. Ochrony mniejszości. Art. 1 Ochrona mniejszości narodowych oraz praw i wolności osób należących do tych mniejszości jest integralną częścią międzynarodowej ochrony praw człowieka. Art.3 Osoby należące do mniejszości mają swobodę wyboru przynależności, bez szkody mogącej wynikać z tego dla nich a z praw zagwarantowanych w tej konwencji mogą korzystać razem lub wspólnie z innymi. Konwencja nakłada na te osoby także obowiązki- respektowania prawa kraju zamieszkania oraz praw innych ludzi.Nadzorowaniem wykonania konwencji zajmuje się komitet ministrów.

1997 Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie

1996 Europejska Konwencja o obywatelstwie

Prawa człowieka w UE

Traktat Amsterdamski art.F:-”Unia opiera się na wspólnych wszystkim państwom członkowskim zasadach wolności, demokracji , poszanowania praw człowieka i podstawowych swobód oraz państwa prawa”

Problematyka praw człowiek obejmuje w UE: 1.Ochronę obywateli państw członkowskich przed decyzjami organów Wspólnot naruszającymi prawa człowieka 2. Ochrona obywateli przed naruszeniem przez państwa członkowskie praw zagwarantowanych przez Wspólnoty

3.W zakresie prawa materialnego- ochrona dotyczy praw z traktatu rzymskiego.

Karta Praw podstawowych Wypracowana przez Konwent- r.Herzog,. Proklamowana w grudniu 2000.Nie ma mocy wiążącej. Brak oryginalności Brak odwołania do chrześcijańskich wartości czy religijnych korzeni cywilizacji europejskiej. Karta potwierdza jedynie prawa wynikające z tradycji konstytucyjnych i zob. M-n państw unii i nie nakłada na organy Unii lub Wspólnot żadnych nowych zobowiązań. Jej postanowienia mają zastosowanie do instytucji i organów Unii z uwzględnieniem zasady subsydiarności oraz do państw członkowskich w takim zakresie w jakim stosują one p. Unii. Karta dzieli się na 7 rozdziałów: godność, wolność, równość, solidarność, obywatelstwo, wymiar sprawiedliwości postanowienia końcowe.Nowością jest p. do dobrej adm. A także p. dostępu do dokumentów PE,RUE,KE. Pozytywizacja praw człowieka, Godność „chroniona i szanowana a nie jak w powszechnej Deklaracji przyrodzona i niezbywalna. P. do życia utożsamione z zakazem kary śmierci

Pozaeuropejskie Regionalne systemy ochrony praw człowieka

System interamerykański powstał i funkcjonuje w ramach OPA 1948 przyjęto Amerykańską Deklaracje praw i obowiązków człowieka - Nowością są obowiązki wobec społeczeństwa Deklaracja ma moc prawną od 1959 kiedy to utworzono Międzyamerykańską Komisję Praw Człowieka

amerykańska Konwencja Praw Człowieka - obowiązkowy charakter ma skarga indywidualna, skarga państwowa ma charakter fakultatywny. Skargi indywidualne rozpatruje Komisja. Może ona przekazywać sprawy do Międzyamerykańskiego Trybunału Praw Człowieka, ale niewiele państw uznało jego kompetencje.

System Afrykański 1981 Przyjęcia w ramach OJA Afrykańskiej Karty praw Człowieka i Narodów. Weszła w życie 86. Prawa ludów, obowiązki człowieka, jego prawa ekonomiczne i społeczne. Podkreślono zasadę niedyskryminacji równości w korzystaniu z praw, i jedność i nierozłączalnosć praw i obowiązków. Słabości - nieścisły charakter dokumentu. Brak organów sądowniczych. Kontrola tylko sp.zdania które ma rozpatrywać Afrykańska Komisja Praw Człowieka i narodów. Możliwość skargi państwowej i indywidualnej.

Kraje Arabskie Jedynym dokumentem Arabska Karta Praw Człowieka przyjęta przez LPA w 1994,nie weszła jeszcze w życie. Opiera się w znacznym stopniu na Powszechnej Deklaracji, choć brak zakazu niewolnictwa i swobód religijnych. Jedynym mechanizmem kontrolnym byłoby składanie przez rządy raportów rozpatrywanych przez powołany na mocy Karty Komitet Ekspertów Praw Człowieka.

Azja Niski stopień ratyfikacji m-n instrumentów w tej dziedzinie. Całościowe regionalne podejście wykluczone bo brak wspólnego podłoża cywilizacyjno kulturowego a także politycznego. Popularna zwłaszcza w Azji Pd-Wsch jest koncepcja „azjatyckich wartości”

-Kolektywistyczne pojmowanie jednostki -Brak tradycji prawa -Inne funkcje i struktura państwa i stosunek społeczeństwa do państwa -Niski poziom aspiracji politycznych ludności.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Katalog mebli, dość dziwnych, firmy Bagby & Rivers, ok 1894
1894 Straßen=Polizei=Verordnung die Stadt Trebnitz i Schles
1894
0 fzic w 05,06id 1894 Nieznany
WIERSZE, Jarosław Iwaszkiewicz - Poezje [zalecane opracowanie], JAROSŁAW IWASZKIEWICZ (1894-1980) -
1894
1894
1894
1894
kierunki, Nabizm, Nabizm - kierunek w sztuce trwający od 1894 do 1901, powstały we Francji, organiza
Katalog mebli, dość dziwnych, firmy Bagby & Rivers, ok 1894
Włodzimierz Lenin Co to są przyjaciele ludu i jak oni wojują przeciwko socjaldemokratom zeszyt I 1
Katalog mebli, dość dziwnych, firmy Bagby & Rivers, ok 1894
1894 UmadatadeSismaria
D19200363 Rozporządzenie Rady Obrony Państwa z dnia 14 lipca 1920 r w przedmiocie poboru roczników
1894 Leon XIII Christi nomen et regnum
Maksymilian Maria Kolbe (1894 1941)

więcej podobnych podstron